توانمند سازی کودکان استثنایی
سال:1399 | دوره:11 | شماره:3 |تعداد مقالات:6

هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی بازی های حرکتی بر شدت اختلال اتیسم در کودکان با اختلال طیف اتیسم بود. مطالعه حاضر از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون و پس آزمون بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل تمامی کودکان 7 تا 10 سال کودکان با اختلال طیف اتیسم شهر زاهدان بود که 30 کودک (21 پسر و 9 دختر) به صورت در دسترس انتخاب شدند و به صورت هدفمند در سه گروه مداخله بازی های حرکتی با بهره هوشی پایین، متوسط و بالا قرار گرفتند. به منظور بررسی شدت اختلال اتیسم از مقیاس اندازه گیری گارز-2 (GARS-2) استفاده شد. برنامه بازی های حرکتی به مدت 24 جلسه، سه جلسه در هفته و هر جلسه به مدت 45 تا 60 دقیقه انجام شد. از آزمون های تحلیل کوواریانس چندمتغیره و تک متغیره و همچنین از نرم افزار 20-SPSS استفاده شد. یافته ها نشان داد از لحاظ رفتارهای کلیشه ای، مهارت های ارتباطی و تعاملات اجتماعی بین گروه مداخله بازی های حرکتی با بهره هوشی پایین، متوسط و بالا تفاوت معناداری وجود داشت (001/0>P). بازی های حرکتی، باعث بهبود و تسهیل در تعاملات اجتماعی، مهارت های ارتباطی و کاهش رفتارهای کلیشه ای در این کودکان شد. مداخله بازی های حرکتی به ترتیب در گروه های باهوش بالا، متوسط و پایین، بیشترین اثر را داشت.

هدف از این پژوهش، مقایسه ناگویی خلقی در کودکان با و بدون اختلال نقص توجه/ بیش فعالی بود. روش مطالعه علی مقایسه ای بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی دانش آموزان پسر مقطع ابتدایی دارای اختلال نقص توجه/ بیش فعالی و عادی شهر اصفهان بودند که به شیوه نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. در ابتدا مقیاس تشخیصی اختلال نقص توجه/ بیش فعالی کودکان (فرم والدین) (CCARSS) و پرسشنامه کانرز (فرم معلم) (CPRS) برای هریک از کودکان تکمیل گردید. در مرحله دوم 120 نفر از کودکانی که در کرانه بالاتری قرار داشتند (یعنی افرادی که بالاترین نمره را در پرسشنامه کانرز کسب کرده بودند) به مصاحبه بالینی دعوت شدند. در نهایت 100 نفر؛ 50 نفر عادی (15 دختر و 35 پسر) و 50 نفر بیش فعال (11 دختر و 39 پسر) با استفاده از مقیاس ناگویی هیجانی تورنتو (TAS) مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج تحلیل واریانس چندمتغیره نشان داد که نمرات کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه/ بیش فعالی در مولفه های ناگویی خلقی شامل ناتوانی در شناسایی احساسات، ناتوانی در توصیف احساسات و سبک تفکر برون مدار به صورت معناداری بیشتر از کودکان عادی بود. براساس یافته های حاصل از پژوهش می توان نتیجه گیری کرد که کودکان با اختلال نقص توجه/ بیش فعالی دارای برخی از ویژگی های ناگویی خلقی هستند و در پاسخ های هیجانی دچار نارسایی هستند. بنابراین، توجه به مسایل هیجانی افراد با اختلال نقص توجه/ بیش فعالی بیش از پیش حایز اهمیت است

هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی توان بخشی شناختی مبتنی بر بازشناسی هیجانی بر مشکلات رفتاری و تیوری ذهن کودکان مبتلابه اختلال طیف اتیسم بود. مطالعه حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون همراه با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل دانش آموزان با اختلال طیف اتیسم (298 نفر=65 دختر+232 پسر) شهر شیراز در سال تحصیلی 99-1398 بود. گروه نمونه شامل 44 نفر از دانش آموزان اتیسم که با نمونه گیری هدفمند از بین مدارس عادی و استثنایی انتخاب و در 2 گروه 22 نفری آزمایش و گواه (16 پسر و 6 دختر) به روش تصادفی گمارده شدند. مداخله طی 12 جلسه بر روی گروه آزمایش اجرا و گروه گواه همان برنامه های روزانه را ادامه دادند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه سنجش دامنه اتیسم (ASSQ)، آزمون نظریه ذهن (Tom Test) و بررسی پیشینه توان بخشی شناختی مبتنی بر بازشناسی هیجان (AREF) بود. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس تک متغیره و چندمتغیری از نسخه نرم افزار آماری 24-SPSS مورد تحلیل قرار گرفت. یافته هانشان داد که روش توان بخشی شناختی مبتنی بر بازشناسی هیجانی بر بهبود مشکلات رفتاری (68/33=F، 1=df، 001/0≥ P)، تیوری ذهن سطح یک (001/0P=، 23/21F=)، تیوری ذهن سطح دو (002/0P= و 58/11F=) و نمره کل تیوری ذهن (001/0P=، 93/16F=) تاثیر مثبت داشت؛ اما بر تیوری ذهن سطح سه، تاثیر معنادار نداشته است. با توجه به نتایج پژوهش می توان چنین نتیجه گرفت که آموزش بازشناسی و تشخیص مناسب هیجانات از طریق توان بخشی شناختی (جانشینی)، می تواند مشکلات رفتاری را بهبود و سطوح نظریه ذهن را ارتقا دهد.

هدف از پژوهش حاضر، مقایسه استرس والدگری، مشکلات برونی سازی شده و درونی سازی شده کودکان پیش دبستانی در مادران شاغل و غیرشاغل بود. روش مطالعه، توصیفی و از نوع علی-مقایسه ای بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه مادران شاغل و غیرشاغل کودکان 4 تا 6 ساله حاضر در مهدکودک های شهر تهران تشکیل دادند. حجم نمونه متشکل از 230 شرکت کننده (115 زن شاغل و 115 زن غیرشاغل) بود که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از فرم بلند شاخص استرس فرزندپروری فرم بلند (PSI) و سیاهه مشکلات رفتاری کودک آخنباخ (CBCL) استفاده شد. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها، از آزمون تی مستقل، تحلیل واریانس چندمتغیره و نرم افزار 22-SPSS استفاده شد. نتایج نشان داد هر دو گروه از مادران شاغل و غیرشاغل سطح بالایی از استرس والدگری را نشان دادند؛ اما بین استرس والدگری در دو گروه به طور کلی، تفاوت معناداری وجود نداشت (05/0>p). در زمینه مشکلات برونی سازی شده تفاوت معناداری بین دو گروه مشاهده شد. در زمینه مشکلات درونی سازی شده هرچند بین دو گروه به طور کلی تفاوت معناداری یافت نشد؛ اما در زمینه واکنش هیجانی و مشکلات خواب تفاوت معناداری دیده شد (05/0>p). براساس یافته ها، هر دو گروه از مادران شاغل و غیرشاغل مسایلی را در زمینه استرس والدگری و مشکلات کودکان تجربه می نمایند. بر این اساس، طراحی و ارایه مداخلات درمانی و پیشگیرانه جهت بهبود وضعیت استرس مادران و مشکلات کودکان توصیه می شود.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی برنامه کوییک تیپس بر پردازش حسی و مشارکت اجتماعی کودکان با اختلال طیف اتیسم بود. روش این مطالعه نیمه آزمایشی و با طرح پیش آزمون-پس آزمون همراه با گروه گواه و پیگیری یک ماهه بود. جامعه آماری شامل تمامی کودکان با اختلال طیف اتیسم 3 تا 5 ساله شهر تهران بود. با روش نمونه گیری در دسترس 29 نفر (12 دختر و 17 پسر) انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه گمارش و مورد پژوهش قرار گرفتند. ابزار سنجش نسخه پیش دبستانی مقیاس اندازه گیری پردازش حسی-پس دبستانی (SPM-P) و برنامه مداخله ای، پروتکل کوییک تیپس بود. برنامه طی 32 جلسه یک ساعته بر روی گروه آزمایش توسط والدین با هدایتگری محقق، طبق پروتکل در منزل اجرا شد. داده ها از طریق آزمون tو تحلیل کوواریانس با نرم افزار 21-SPSS مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که اجرای کوییک تیپس در گروه آزمایش، به جز متغیرهای شنوایی و بویایی/ چشایی به طور معناداری موجب بهبود سایر متغیرهای پردازش حسی و مشارکت اجتماعی شد و این تاثیر در مرحله پیگیری دوام داشته، حتی روند بهبود در حس عمقی به طور معناداری ادامه داشت (05/0>p). براساس یافته ها، کوییک تیپس برنامه ای اثربخش جهت حل مشکلات پردازش حسی و مشارکت اجتماعی کودکان با اختلال طیف اتیسم می باشد. پیشنهاد می شود این برنامه که قابل استفاده در منزل و قابل اجرا توسط والدین است، در کنار سایر برنامه های متداول مراکز، به والدین آموزش و جهت حل مشکلات حسی و مشارکت کودکان، در منزل اجرا شود.

هدف از پژوهش حاضر، اثربخشی روان درمانی مثبت نگر بر نگرش های ناکارآمد دانش آموزان دختر دارای اختلال اضطراب فراگیربود. روش مطالعه حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل دانش آموزان دختر 12 تا 15 ساله مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر شهر اهواز در سال تحصیلی 98-1397 بود. در این پژوهش تعداد 30 دانش آموز دختر مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب و با گمارش تصادفی در گروه های آزمایش و گواه گمارده شدند (15 دانش آموز در گروه آزمایش و 15 دانش آموز در گروه گواه). گروه آزمایش مداخله روان درمانی مثبت نگر (سلیگمن و چیزنتمیهایلی، 2000) را طی دو و نیم ماه در 10 جلسه 75 دقیقه ای دریافت نمودند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل مقیاس نگرش های ناکارآمد (IAS) و پرسشنامه اختلال اضطراب فراگیر (GADQ) بود. داده های حاصل از پژوهش به شیوه تحلیل کوواریانس چندمتغیری توسط نرم افزار آماری 23-SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که روان درمانی مثبت نگر بر نگرش های ناکارآمد و ابعاد آن در دانش آموزان دختر دارای اختلال اضطراب فراگیر تاثیر معنادار دارد (001/0p<). بدین صورت که این درمان توانسته منجر به کاهش نگرش های ناکارآمد و ابعاد آن در دانش آموزان دختر دارای اختلال اضطراب فراگیر شود. یافته های پژوهش حاضر بیانگر آن بودند که روان درمانی مثبت نگر با بهره گیری از فنونی همانند شناخت توانمندی های شخصی و تمرکز بر هیجانات مثبت، می تواند به عنوان یک درمان کارآمد جهت کاهش نگرش های ناکارآمد دانش آموزان دارای اختلال اضطراب فراگیر مورد استفاده قرار گیرد.