مجله علمی کشاورزی
سال:1380 | دوره:24 | شماره:1 |تعداد مقالات:7

گیاه سویا نیتروژن مورد نیاز خود را عمدتا توسط سیستم همزیستی تامین می کند. برخی مشاهدات حاکی از آن است که مصرف مقداری کود نیتروژنه می تواند از زردی معمول در جامعه گیاه سویا در منطقه خوزستان جلوگیری به عمل آورد. احتمال دارد که نتیجه استفاده از کود کمکی (استارتر) تحت تاثیر تراکم و الگوی کاشت قرار گیرد. به این منظور آزمایشی بصورت کرت های خرد شده در 4 تکرار طی دو سال زراعی 1376 تا 1377 در مرکز تحقیقات صفی آباد دزفول اجرا گردید. کرت های اصلی به سه سطح کود کمکی نیتروژنه از نوع اوره (بدون مصرف کود N0=، N1=50 و N2=100 کیلوگرم در هکتار) اختصاص یافت. کود نیتروژنه در مراحل V3-V4 مصرف گردید. در کرت های فرعی تیمار تراکم در دو سطح (D1=50 و D2=70 بوته در مترمربع) و الگوی کاشت با دو فاصله خطوط کاشت (P1=50 و P2=70 سانتیمتر) به صورت فاکتوریل قرار گرفتند. نتایج آزمون مرکب دو ساله نشان داد که استفاده از کود کمکی نیتروژنه موجب افزایش تولید ماده خشک کل و عملکرد نهایی دانه در واحد سطح گردید. افزایش سطح برگ باعث افزایش جذب تشعشع توسط جامعه گیاهی گردید، که این موضوع در افزایش تولید مواد بیولوژیک و عملکرد دانه موثر بود. در بین اجزای عملکرد، تعداد دانه در واحد سطح نسبت به مصرف کود نیتروژنه از حساسیت بیشتری برخوردار بود. افزایش تراکم نیز موجب افزایش تعداد غلاف در واحد سطح گردید. به این ترتیب استفاده از تراکم بیشتر با مصرف کود کمکی نیتروژنه امکان دستیابی به افزایش عملکرد دانه را فراهم کرد. کاهش فاصله خطوط کشت در افزایش جذب تشعشع توسط جامعه گیاهی موثر بود. تاثیر مصرف کود در تراکم بیشتر به همراه فاصله 50 سانتیمتری خطوط کاشت اهمیت بیشتری در رشد و عملکرد دانه یافت. افزایش کیفیت دانه (پروتئین) به میزان 3.23 درصد مشاهده گردید.

حدود 80-50 درصد جیره های غذایی طیور را مواد انرژی زا چون ذرت، گندم و جو تشکیل می دهند. جولخت با دارا بودن میزان بالای انرژی و پروتئین می تواند برای تامین بخشی از نیازهای غذایی طیور جایگزین ذرت گردد. انجام موفقیت آمیز این جایگزینی مستلزم برآورد ارزش غذایی جو لخت و اندازه گیری میزان انرژی قابل سوخت و ساز آن می باشد. با استفاده از روش بیولوژیکی سیبالد، انرژی قابل سوخت ساز جو لخت و دانه ذرت تعیین گردید. جهت اجرای این آزمایش ازخروس های بالغ گوشتی هیبرید آرین استفاده شد. خروس ها به یازده گروه شش قطعه ای در قفس های انفرادی تقسیم شدند. به هر گروه 30 گرم جولخت و 30 گرم دانه ذرت بلغور شده بصورت تغذیه اجباری خورانده شد. یک گروه از خروس ها نیز گرسنه نگاه داشته شدند. این آزمایش در درجه حرارت 25 درجه سانتیگراد و در قالب نمونه های جفت نشده طرح کاملا تصادفی انجام گرفت. نتایج مقایسات آماری نشان داد که انرژی قابل سوخت و ساز TMEn, TME, AME جولخت بترتیب 3.68، 4.21، 3.32 و در دانه ذرت 3.74، 4.31 و 3.56 کیلو کالری در گرم بود و اختلاف معنی داری با هم نداشتند (P<0.01). لذا با توجه به نتایج این آزمایش می توان جولخت را در جیره غذایی طیور به جای ذرت توصیه نمود.

ویروس های PVY و PVX از مهمترین ویروس های بیماری زا در مزارع سیب زمینی دنیا به شمار می روند. هدف از این تحقیق، خالص سازی این دو ویروس از گیاهان آلوده به منظور تهیه یک سیستم سرولوژیکی تشخیص سریع می باشد. بدین منظور ویروس های PVY و PVX از بوته های آلوده مزارع سیب زمینی استان خوزستان جدا و در شرایط گلخانه در گیاه توتون سامسون Nicotiana tabacum L.cv. Samsun بطور جداگانه تکثیر شدند. پس از خالص سازی ویروسها، با تزریق آموده های (پرپاراسیون ها) خالص ویروس به خرگوش، آنتی سرم تهیه شد. علاوه بر کاربرد آنتی سرم های تهیه شده در آزمون های مختلف نشت در آگار، ملکول های گاماگلوبولین (LgG)G آنتی سرمهای بدست آمده نیز خالص شده و در آزمون های الایزا (ELISA) و دیبا (DIBA) به طریق غیرمستقیم بکار برده شدند. نتایج بدست آمده نشان داد که سیستم های سرولوژیکی الایزا (ELISA) و دیبا (DIBA) تهیه شده در این تحقیق آلودگی به دو ویروس PVY و PVX را به خوبی در گیاهان سیب زمینی تشخیص می دهند.

به منظور بررسی تاثیر تقسیط کود نیتروژنه بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه دو رقم گندم، آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار طی سال های زراعی 76-74 در مزرعه تحقیقاتی مجتمع عالی آموزشی و پژوهشی کشاورزی رامین دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا گردید. فاکتورهای مورد مطالعه شامل دو رقم گندم آتیلا و کائوز و 5 نحوه تقسیط کود نیتروژنه در چهار نوبت، هنگام کاشت، آغاز ساقه رفتن، ظهور ریشک ها و گلدهی بصورت: N1 (%50، %50، 0، 0)، N2 (%25، %50، %25، 0)، N3 (0، %50، %50، 0)، N4 (0، %25، %50، %25) و N5 (%25، %25، %25، %25) بود. نتایج نشان داد که رقم کائوز با 502.42 سنبله در متر مربع بر رقم آتیلا با 448.53 سنبله در متر مربع برتری دارد. اما تقسیط کود نیتروژنه اثر معنی داری بر تعداد سنبله در واحد سطح نداشت که احتمالا به تاثیر آن بر روی روند تولید پنجه مرتبط می باشد. در سال اول تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه و تعداد سنبله در متر مربع تحت تاثیر رقم قرار گرفتند اما در سال دوم فقط تعداد دانه در سنبله اختلاف معنی داری را بین ارقام نشان داد. عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی و شاخص برداشت تحت تاثیر رقم، تقسیط و اثرات متقابل آنها قرار گرفتند. حداکثر عملکرد دانه معادل 568.4 گرم در متر مربع در تیمار N5 و حداقل آن معادل 542.33 گرم در متر مربع در تیمار N1 بدست آمد. با توجه به اینکه عملکرد 267 کیلوگرم در هکتار می تواند در افزایش درآمد زارع موثر باشد و از آنجا که اختلاف معنی داری مابین نحوه تقسیط کود مشاهده نشده و از طرفی تقسیط کود در 4 مرحله موجب افزایش هزینه تولید می گردد، لذا شیوه تقسیط در 2 مرحله (50% هنگام کاشت و 50% در مرحله ساقه رفتن) از لحاظ اقتصادی مناسب تر می باشد.

به منظور آبگیری از لوله های آبیاری برای مزارع شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی خوزستان (وابسته به وزارت جهاد کشاورزی) یک نوع آبگیر پیش ساخته با استفاده از لوله های بتنی طراحی و در مزارع آن شرکت نصب گردید که شرح آن در منبع [1] ارایه شده است. در مطالعه حاضر که ادامه پژوهش قبلی است، عملکرد آبگیر مذکور در طول خط لوله آبیاری و میزان آبدهی آن در مقابل تغییرات گرادیان هیدرولیکی که بر اثر باز و بستن آبگیرهای دیگر بوجود می آید، بوسیله یک مدل رایانه ای که توسط نگارنده تهیه شده مورد سنجش و ارزیابی قرار گرفته است. این پژوهش نشان می دهد که باز و یا بستن یک آبگیر موجود بر روی یک خط لوله، شدت جریان خروجی آبگیرهای دیگر را تحت تاثیر قرار می دهد. ولی این تغییرات برای همه آبگیرها یکسان نیست و آبگیرهای انتهایی خط لوله بیشترین حساسیت را نسبت به آبگیرهای ابتدایی از خود نشان می دهند. در این مطالعه تغییرات شدت جریان آبگیرها در نقاط مختلف خط لوله و در حالات مختلف، توسط مدل رایانه ای مذکور محاسبه و سپس با مشاهدات صحرایی مقایسه گردیده است. در این مدل که به اختصار IPM نامگذاری شده است دو گزینه یکی برای طراحی و دیگری برای ارزیابی خطوط لوله آبیاری کم فشار وجود دارد که می تواند مورد استفاده طراحان و بهره برداران قرار گیرد.

به منظور شناسایی گونه های فوزاریوم جدا شده از ریشه و طوقه گندم و جو در استان خوزستان این تحقیق در سال زراعی 78-1377 انجام گرفت. در طول این فصل زراعی از مزارع گندم و جو استان در مناطق اندیمشک، اهواز، ایذه، حمیدیه، خرمشهر، دزفول، سوسنگرد، شادگان، شاوور، شوش، شوشتر، عبدالخان، ماهشهر، دزفول، ملاثانی، هفت تپه و هویزه بازدید و از گیاهان آلوده نمونه برداری بعمل آمد. از قسمتهای پوسیده ریشه و طوقه گیاهان جمع آوری شده پس از سترون شدن سطحی، با استفاده از محیط کشتهای انتخابی فوزاریوم و سیب زمینی دکستروز آگار، 103 جدایه از جنس Fusarium جداسازی شد. جدایه های قارچی بر اساس خصوصیات ماکروسکوپی و میکروسکوپی و با استفاده از کلیدهای معتبر شناسایی و در 12 گونه قرار گرفتند که به ترتیب فراوانی عبارتند از: F. semitectum, F. solani, F. proliferatum, F. subglutinans, F. oxysporum, F. moniliform, F. equisei, f. longipes, F. lateritium, f. sambucinum, F. diversisporum, F. anthophilum.در بین گونه های شناسایی شده گونه F. semitectum با بیشترین فراوانی (23.3%) از غالب مناطق خوزستان از گندم و جو خداسازی گردید و گونه F. anthophilum با کمترین فراوانی (0.94%) از روی گندم از شادگان بدست آمد. بنظر می رسد که این اولین گزارش از وقوع گونه های F. longipes و F. diversisporum روی ریشه و طوقه گندم و جو و F. anthophilum روی طوقه گندم در دنیا باشد. گونه های F. subglutinas, F. solani و F. lateritium نیز برای اولین بار از روی جو در ایران گزارش می شوند.