مجله دانشکده پزشکی
سال:1400 | دوره:79 | شماره:6 |تعداد مقالات:10

ثبت فعالیت های الکتروفیزیولوژیکی نورون های مغزی در نیم قرن اخیر به عنوان یکی از ابزارهای کارآمد توسعه علوم اعصاب مطرح بوده است. از جمله تکنیک هایی که برای ثبت فعالیت سلول های عصبی به کار می رود، استفاده از آرایه های چند الکترودی است. آرایه های چند الکترودی یک پلت فرم بالقوه برای مطالعه الکتروفیزیولوژی سلولی است و برای ثبت عملکرد در بلندمدت و غیرتهاجمی بودن مشهور هستند. این آرایه ها شامل آرایه ای از الکترودها با ابعاد میکرومتری و نانومتری هستند و برای تحریک و ثبت پتانسیل عمل سلولی طراحی شده اند که به کمک فناوری های ریزماشین کاری ساخته می شوند. فلزاتی مانند طلا و پلاتین به دلیل هدایت الکتریکی زیاد و زیست سازگاری برای ساخت آرایه های چند الکترودی استفاده می شوند. با وجود رشد سریع، آرایه های چند الکترودی کنونی برای کاربردهای عصبی، هنوز با محدودیت هایی مانند نسبت سیگنال به نویز پایین و قدرت تفکیک فضایی کم روبرو هستند. برای دستیابی به وضوح مکانی بهتر و سطح نویز کمتر و در نتیجه سیگنال دقیق تر، نیاز به توسعه آرایه هایی با اندازه کوچکتر و امپدانس کمتر وجود دارد. در این میان، نانوساختارهای گوناگون مانند گرافن، نانولوله های کربنی و نانوذرات طلا با توجه به خواص جالب توجهی که دارند، تبدیل به کاندیدهای جذابی برای این کاربرد شده اند. در این مقاله، تکنولوژی آرایه های چند الکترودی، نحوه عملکرد و قسمت های مختلف آن معرفی شده و در نهایت چالش ها و پیشرفت های پیش روی این حوزه مورد بررسی قرار گرفته اند. فناوری آرایه های چند الکترودی برای تحقیقات علوم اعصاب، تجزیه و تحلیل شبکه های عصبی، مطالعه اثرات دارو و مطالعات پروتزهای عصبی استفاده می شود.

زمینه و هدف: سرطان پروستات شایعترین بدخیمی در مردان و دومین علت مرگ ومیر در تمام کشورهای دنیا می باشد. مکانیسم دقیق سرطانی شدن پروستات مشخص نیست. از طرف دیگر تشخیص زودهنگام سرطان پروستات می تواند منجر به درمان کامل شود. چندین آزمایش کلینیکی شامل معاینه انگشتی رکتوم (DRE)، بیوشیمیایی مثل آنزیم ویژه پروستات (PSA) و پاتولوژیک مثل بیوپسی با هدایت اولتراسوند (TRUS) برای بررسی اندازه و گسترش سرطان پروستات استفاده می شود. در این مطالعه ارتباط بین مقدار میانگین سرم PSA و شاخص گلیسون به عنوان روش استاندارد در بیماران مبتلا به سرطان پروستات در مقایسه با پارامترهای استخراج شده از DCE-MRI ارزیابی گردید. روش بررسی: این مطالعه بنیادی کاربردی بر روی 90 بیمار مبتلا به سرطان پروستات که براساس معیارهای Mc Donald از اسفند 1398 تا مهر 1399 به مرکز تصویربرداری شفای اصفهان ارجاع شده بودند، انجام شد. نواحی مشکوک به کانون سرطان توسط پزشک متخصص رادیولوژی مشخص و شاخص های تصاویر داینامیک شامل Ktrans و Kep تعیین شد. نرم افزارهای تجاری موجود داده های DCE-MRI را گرفته و نقشه های پارامتریک مثل نقشه های Ktrans و Kep را ایجاد می کنند که می توان برای اهداف تشخیص استفاده نمود. یافته ها: نقشه های Kep و Ktrans تفاوت معناداری میان بافت سالم و سرطانی نشان دادند. Kep و Ktrans در سرطان پروستات به طور قابل توجهی بالاتر از بافت سالم بود (05/0P<). به منظور بررسی ارتباط پارامترهای DCE-MRI و یافته ها: ی هیستوپاتولوژیک از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. همچنین هیچ ارتباط معناداری بین شاخص گلیسون و پارامترهای DCE-MRI مشاهده نشد. نتیجه گیری: پارامترهای DCE-MRI به طور قابل توجهی تشخیص دقیق سرطان پروستات را بهبود بخشیده و به عنوان روشی موثر برای تشخیص، مدیریت و ارزیابی مردان مبتلا به سرطان پروستات مفید است اما نباید به عنوان جایگزینی برای نمونه برداری از بافت در نظر گرفته شود.

زمینه و هدف: خطر بیهوشی با افزایش سن بیشتر می شود، از این رو انتخاب روشی ایمن و موثر ضروری است. در این مطالعه به مقایسه اثربخشی فنتانیل داخل بینی و وریدی درعمل جراحی کاتاراکت پرداختیم. روش بررسی: این مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی شده سه سوکور، از فروردین 1396 تا اسفند 1397در بیمارستان فیض اصفهان انجام شد. 90 بیمار بالای 18 سال کاندید جراحی کاتاراکت در دو گروه دریافت کننده فنتانیل وریدی (IVF) و فنتانیل داخل بینی (INF) وارد مطالعه شدند. دوز فنتانیل در هر دو گروه را µ g/kg5/1 تا سقف µ g 100 در نظر گرفتیم. در گروه IVF، 10 دقیقه پیش از شروع جراحی، نرمال سالین به صورت ml 1 در هر مجرای بینی و دو دقیقه پیش از شروع جراحی فنتانیل به صورت وریدی تزریق شد. در گروه INF، 10 دقیقه پیش از شروع جراحی فنتانیل ml 1 در هر مجرای بینی و دو دقیقه پیش از جراحی، ml 2 سالین به صورت داخل وریدی تجویز شد. علایم حیاتی، سطح آرام بخشی و بی دردی، رضایت بیمار و پزشک در زمان های مطالعه ارزیابی و ثبت شد. در پایان داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS software, version 23 (IBM SPSS, Armonk, NY, USA) آنالیز شدند. یافته ها: در این مطالعه بین دو گروه از نظر میانگین ضربان قلب (762/0=P)، میانگین اشباع اکسیژن خون (262/0=P)، میانگین فشارخون سیستول (264/0=P)، میانگین فشارخون شریانی (462/0=P)، میزان رضایتمندی بیمار (231/0=P)، مدت عمل جراحی (612/0=P) و شدت درد (087/0=P) تفاوت معناداری نداشتیم. سطح آرام بخشی (002/0=P) و میزان رضایتمندی جراح (001/0>P) در گروه فنتانیل وریدی بالاتر بود. بین دو گروه از نظر عوارض جانبی تفاوت معناداری وجود نداشت (171/0=P). نتیجه گیری: مطالعه نشان داد که تجویز فنتانیل به صورت داخل بینی در مقایسه با تجویز وریدی فنتانیل فراهم آورنده آرام بخشی و پاسخ قلبی-عروقی مشابه می باشد. تجویز فنتانیل به صورت داخل بینی روشی غیرتهاجمی ایمن و موثر با کاربرد آسان است می تواند جایگرینی مناسب برای تجویز وریدی باشد.

زمینه و هدف: سندرم کمپارتمان حاد، عارضه ناتوان کننده تروما به اندام می باشد. تشخیص زودهنگام آن، ما را در درمان و پیشگیری از عوارض یاری خواهد کرد. روش بررسی: در این طرح تحلیلی-مقطعی، کلیه بیماران تروما به اندام مراجعه کننده به اورژانس بیمارستان ولیعصر و امیرالمومنین اراک در بازه زمانی مهر 1397 تا فروردین 1398، در صورتی که شرایط ورود به مطالعه را داشتند، ارزیابی شدند. داده ها پس از معاینه، ثبت علایم حیاتی، تعیین فشار داخل کمپارتمان با تکنیک سوزنی و اندازه گیری سطح خونی کراتین فسفوکیناز، با SPSS software, version 21 (IBM SPSS, Armonk, NY, USA) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: در این مطالعه 70 بیمار شامل 65 نفر مرد (1/93%) و پنج نفر زن (9/6%) بررسی شدند. بین فشار داخل کمپارتمان و آنزیم کراتین فسفوکیناز ارتباط معناداری وجود دارد و هرچه فشار داخل کمپارتمان بیشتر شود سطح کراتین فسفوکیناز بیشتر می شود. همچنین، فشار داخل کمپارتمان با رنگ پریدگی، ادم، عدم نبض اندام و فشار دیاستولیک بیمار ارتباط معنادار دارد و با درد، بی حسی، ناتوانی در حرکت دادن اندام و فشار سیستولیک ارتباطی وجود ندارد. کراتین فسفو کیناز با ادم و عدم نبض اندام ارتباط معناداری دارد و با درد، رنگ پریدگی، بی حسی و ناتوانی در حرکت دادن اندام و فشار سیستولیک و دیاستولیک ارتباط معناداری ندارد. نتیجه گیری: برای تشخیص سندرم کمپارتمان می توانیم از اندازه گیری سطح خونی کراتین فسفوکیناز به جای فشار داخل کمپارتمان استفاده کنیم و از آسیب غیرقابل جبران اندام جلوگیری کنیم.

زمینه و هدف: آسم شایعترین بیماری مزمن دوران کودکی است و در طی سه دهه گذشته در سطح جهانی روند روبه رشدی را داشته است. مطالعات انجام گرفته در این زمینه در کشور، شیوع های متفاوت و غیرهمراستایی را نشان می دهند، از این رو این مطالعه قصد دارد تا با مروری متاآنالیز شیوع کلی آسم در کودکان ایرانی را تعیین نماید. روش بررسی: مطالعه حاضر با روش متاآنالیز در فروردین 1380 تا اسفند 1397 انجام شده است. مقالات مرتبط با موضوع از طریق جستجو در پایگاه های Scopus, ScienceDirect, magiran, SID, Medline (PubMed) وGoogle Scholar به دست آمد که برابر 896 مقاله بود. متعاقبا، تعداد مقالات با شرایط اولیه ورود به مطالعه، به 274 مقاله تقلیل یافتند. در نهایت پس از حذف 236 مقاله غیرمرتبط و حذف پنج مقاله در آزمون ثانویه، 33 مقاله وارد فرآیند متاآنالیز شدند. ناهمگنی مطالعات با استفاده از شاخص I2 بررسی شد. یافته ها: در بررسی 33 مطالعه و تعداد 97205 نفر در بازه سنی 16-1 سال، شیوع کلی آسم در کودکان بر اساس متاآنالیز 1/5% (5/6%-4 =95%CI) به دست آمد. بیشترین شیوع آسم در کودکان بابل با 19% (3/20%-8/17 =95%CI) در سال 2014 و کمترین شیوع آسم در کودکان اصفهان با 7/0% (1/1%-5/0 =95%CI) در سال 2001 به دست آمد. همچنین با افزایش سال انجام تحقیق و حجم نمونه به ترتیب شیوع آسم در کودکان افزایش و کاهش می یابد که اختلافات از نظر آماری معنادار بود. نتیجه گیری: شیوع آسم در کودکان ایرانی نسبت به شیوع این بیماری در کودکان کشورهای توسعه یافته در محدوده پایین تری قرار دارد.

زمینه و هدف: روش دسترسی معمول شریان رادیال به عنوان یکی از تکنیک های اصلی دسترسی در آنژیوگرافی در نظر گرفته می شود. رگ گیری شریان رادیال از سطح پشتی دست در ناحیه انفیه دان به عنوان یک راه حل مناسب برای غلبه بر برخی معایب روش استاندارد شریان رادیال معرفی شده است. از آنجایی که مطالعات در زمینه مقایسه این دو روش محدود می باشند از این رو این مطالعه با هدف مقایسه بررسی عوارض در دو روش مذکور انجام گرفت. روش بررسی: این مطالعه بر روی 100 نفر از بیماران مراجعه کننده به بیمارستان امام اهواز از مهر تا اسفند 1399 اجرا شد. 50 نفر از بیماران تحت آنژیوگرافی با دسترسی معمول شریان رادیال و 50 نفر از بیماران با روش دسترسی انفیه دان، آنژیوگرافی شدند. تمام افراد مورد بررسی در دو گروه، 24 ساعت پس از آنژیوگرافی تحت سونوگرافی شریان رادیال قرار گرفتند. همچنین عوارض آنژیوگرافی شامل انسداد شریان رادیال (ترومبوز)، درد، هماتوم و بی حسی ثبت شدند. یافته ها: در مطالعه حاضر میانگین سنی در دو گروه مشابه و در حدود 60-50 سال بود. توزیع زنان و مردان، دیابت، فشارخون، وزن و قد در این مطالعه در هر دو گروه همگن بود. تنها یک نفر (2%) از افراد مورد مطالعه در گروه انفیه دان تشریحی دچار عارضه ترومبوز، هماتوم و تورم شدند که این متغیرها در گروه رادیال در تعداد افراد بیشتری رخ داده بود که از نظر آماری تفاوت معناداری از نظر بروز عوارض ترومبوز و درد در دو گروه وجود دارد. نتیجه گیری: آنژیوگرافی از انفیه دان تشریحی درمقایسه با روش رادیال معمول عوارض کمتری داشته و از طرفی منجر به راحتی بیشتر بیماران نیز می شود، از این رو می تواند به عنوان یک روش امن و مناسب جهت آنژیوگرافی به کار برده شود.

زمینه و هدف: سالانه میلیون ها مرگ به دلیل دسترسی نداشتن به درمان مناسب بیماری کلیوی در جهان اتفاق می افتد. پژوهشگران قصد دارند از طریق ترکیب بهینه تکنیک های به کار رفته در مراحل مختلف داده کاوی، بیماری مزمن کلیوی را شناسایی نمایند. روش بررسی: این پژوهش از بهمن 99 تا اردیبهشت 1400 به صورت مقطعی انجام شده است. مجموعه داده مورد استفاده شامل 4145 نمونه (بیمار) و 32 صفت (دموگرافیک و بالینی) در نظر گرفته شده است. معیارهای واجد شرایط بودن برای آزمایش شامل بزرگسالان 18 سال به بالا، ساکن اصفهان، مایل به شرکت در مطالعه، نبود تب و سرماخوردگی در زمان انجام آزمایشات آزمایشگاهی، بدون انجام تمرینات سنگین 48 ساعت پیش از آزمایش های آزمایشگاهی و ناشتا بودن است. متغیر هدف، بیماری کلیوی است که مقادیرش بیمار و سالم است. در این مطالعه از چهار تکنیک ماشین بردار پشتیبان، جنگل تصادفی، شبکه عصبی و CHAID استفاده شده اند. یافته ها: براساس معیار Accuracy، ماشین بردار پشتیبان نسبت به سایر تکنیک ها عملکرد بهتری داشته است. مطمین ترین قانون بیان می نماید که اگر فرد از نمک در غذا استفاده نماید و سن وی بین 50 تا 69 باشد و بیماری دیابت داشته باشد به احتمال 82% دچار بیماری مزمن کلیوی خواهد شد. نتیجه گیری: همچنین قواعد مستخرج نشان داد که استفاده از نمک در کنار بیماری دیابت می تواند منجر به بیماری مزمن کلیوی شود و حتی داشتن بیماری دیابت می تواند خطر مرگ ومیر بیماران کلیوی را هم افزایش دهد که خود این موضوع قابل تامل است. همچنین افراد مسن هم باید بیشتر مراقب سلامتی خود باشند تا کمتر در معرض بیماری مزمن کلیوی قرار گیرند.

زمینه و هدف: بیماری التهابی روده (Inflammatory bowel diseases)، شامل کولیت اولسراتیو (Ulcerative colitis)، اختلالی رو به رشدی است که کیفیت زندگی بیماران را متاثر می کند. فاکتورهای محیطی متعدد از جمله کمبودهای تغذیه ای بر سیر این بیماری تاثیر دارند. مطالعه ی حاضر با هدف نقش کمبود ویتامین D با عود این بیماری انجام گرفته است. روش بررسی: این مطالعه مقطعی در دانشگاه علوم پزشکی قم از شهریور 1396 تا شهریور 1397 بر روی تعداد 50 بیمار مبتلا به کولیت اولسراتیو و در فاز خاموش بیماری که حداقل شش ماه از تشخیص بیماری گذشته باشد، در بیمارستان شهید بهشتی قم انجام شد. بیماران به مدت شش ماه از نظر علایم و عود بیماری مورد بررسی قرار گرفتند و در پایان این دوره سطح سرمی ویتامین D اندازه گیری شد. اطلاعات با استفاده از چک لیست گردآوری گردیده و با استفاده از SPSS software, version 18 (IBM SPSS, Armonk, NY, USA) و Independent Samples t-test، Chi-square test و آنالیز واریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: از بین 50 بیمار، 23 نفر (46%) مرد و 27 نفر (54%) زن بودند. میانگین سنی بیماران 07/10± 24/35 و میانگین طول مدت بیماری از زمان تشخیص 67/6± 14/15 ماه بود. میانگین تعداد دوره های عود 89/1± 34/1 بود. سطح سرمی ویتامین D در بیماران به طور متوسط 45/13± 30/22 بود که به طور معناداری با افزایش دفعات عود ارتباط داشت (001/0>P). نتیجه گیری: کمبود ویتامین D به طور معناداری با ریسک بالاتر عود در بیماران مبتلا به کولیت اولسرو همراه است.

زمینه و هدف: توده گردن از شایعترین یافته ها: ی بالینی در همه سنین است که طیف وسیعی از تشخیص های افتراقی از جمله توده های مادرزادی، عفونی و بدخیمی را شامل می شود که اطلاع در مورد ریسک فاکتورهای آن به ارزیابی صحیح آنها کمک می کند. هدف این مطالعه به دست آوردن ویژگی های مختلف اپیدمیولوژیک و بالینی توده های مختلف گردن در کرمان می باشد. روش بررسی: در این مطالعه مقطعی گذشته نگر، اطلاعات مربوط به سن، جنسیت، سابقه اعتیاد به تریاک و سیگار کشیدن و تشخیص نهایی پاتولوژی 120 بیمار در بازه زمانی ابتدای فروردین 1393 تا انتهای اسفند 1397 که در بخش گوش و حلق و بینی بیمارستان شفای کرمان تحت بیوپسی از توده گردن قرار گرفته بودند، تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: از 120 بیمار، 5/57% مرد و 5/42% زن با میانگین سنی 44/39 سال بودند. در گروه تومورهای بدخیم نسبت مرد به زن 1/4 به یک بود که به طور قابل توجهی بیانگر بروز بیشتر بدخیمی در مردان می باشد. از نظر پاتولوژی، توده های التهابی و عفونی با 33/48% در صدر بودند و 7/9% از موارد نیز توده های مادرزادی بودند. 83/20% از بیماران دارای سابقه سیگار کشیدن و 5/22% آنها نیز معتاد به تریاک بودند. نتیجه گیری: مطالعه حاضر که به بررسی ابعاد اپیدمیولوژیک توده های مختلف گردنی در شهر کرمان پرداخت، نشان داد که میزان شیوع تومورهای بدخیم با افزایش سن بیشتر می شود. همچنین در این مطالعه نشان داده شد که سیگار کشیدن یک ریسک فاکتور مهم برای توده های گردنی است.

زمینه و هدف: کوله سیستیت آمفیزماتو یکی از انواع نادر کوله سیستیت حاد با مورتالیتی بالا می باشد. کوله سیستیت آمفیزماتو اکثرا در مردان مسن با بیماری های مزمن از جمله دیابت و بیماری های عروقی رخ می دهد. همراهی کوله سیستیت آمفیزماتو با پنوموپریتوین نادر می باشد. در این مطالعه یک بیمار با تشخیص کوله سیستیت آمفیزماتو با پنوموپریتوین گزارش می گردد. معرفی بیمار: بیمار خانم 83 ساله می باشد که با درد ناگهانی شکم در اردیبهشت 1398 به اورژانس بیمارستان قایم مشهد مراجعه کرد. در گرافی های انجام شده پنوموپریتوین و هوا در جدار کیسه صفرا گزارش شد. بیمار تحت درمان با آنتی بیوتیک تزریقی و کوله سیستکتومی باز با تشخیص کوله سیستیت آمفیزماتو قرار گرفت. بعد از جراحی حال عمومی بیمار بهبود یافت و با آنتی بیوتیک خوراکی مرخص شد. و در ویزیت مجدد بیمار در کلینیک که یک و سه ماه بعد انجام شد، حال عمومی بیمار خوب بود. نتیجه گیری: کوله سیستیت آمفیزماتو، عفونت حاد کیسه صفرا با ارگانسیم های تولید کننده گاز می باشد که مورتالیتی بالایی دارد. بنابراین تشخیص و درمان صحیح توصیه می شود.