مجله آموزش عالی ایران
سال:1398 | دوره:11 | شماره:3 |تعداد مقالات:6

در دانشگاه های امروزی؛ شاهد ظهور شرکت های نوپا با عنوان استارت آپ توسط تیم های دانشجویی و دانشگاهیان هستیم؛ متاسفانه اکثر استارت آپ ها با موانع موفقیت روبرو هستند. از طرفی یکی از مباحث جدیدی که وارد دانشگاه های نسل چهارم شده و می تواند هدف گذاری مطلوبی برای آینده استارت آپ ها باشد؛ وجود اسپین آف های دانشگاهی بوده که با محوریت محققان و دانشگاهیان و با هدف تجاری سازی تحقیقات در دانشگاه ها ایجاد شده است؛ محقق با هدف موفقیت استارت آپ ها در یک مطالعه کیفی فرآیند دگردیسی استارت آپ به اسپین آف دانشگاهی را مورد مطالعه قرار داده است؛ به همین منظور در دو بخش این فرایند مورد تحلیل قرار گرفته است؛ در بخش اول متون مربوطه مورد ترجمه قرار گرفتند؛ و در بخش دوم با نمونه گیری هدفمند در یک مصاحبه ساختاریافته در بین 8 نفر از خبرگانی که دارای سابقه کارآفرینی بودند؛ فرایند حرکت از استارت آپ به اسپین آف با استفاده از روش داده بنیاد مورد تحلیل قرار گرفت؛ نتایج تحقیق با شناسایی مولفه های شرایط علی، مداخله ای وراهبردها؛ نشاندهنده پدیده محوری با عنوان استارت لین و پیامد آن را سکوی پرتاب ایده آل برای استارت آپ به سمت اسپین آف دانشگاهی بود؛ محقق در انتهای تحلیل یافته ها، الگوی سکوی پرتاب برای فرایند دگردیسی استارت آپ به اسپین آف دانشگاهی با عنوان "الگوی ایده آل سکوی پرتاب هلی کوپتر" معرفی کرده است.

بین المللی سازی یکی از شاخص های مهم برای دانشگاه ها است، همچنین در مقابل، دانشگاه ها بازیگران اصلی در اکوسیستم های کارآفرینی هستند که فعالیت های مثبت آن ها در تولید و انتشار دانش، باعث ایجاد شرکت های زایشی دانشگاهی می شود. روش شناسی: پژوهش حاضر، ازنظر هدف کاربردی بوده و از منظر گردآوری داده های توصیفی-همبستگی است. داده ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته، با روش تصادفی ساده از108 نفر از مدیران و معاونان شرکت های زایشی در پارک علم و فناوری دانشگاه های برتر راه اندازی شده اند، گردآوری گردید، همچنین تحلیل داده ها در این پژوهش با رویکرد مدل یابی معادلات ساختاری انجام شده است. آلفای کرونباخ برای تمامی سازه ها بالاتر از 7/0 و مقدار میانگین واریانس استخراج شده بالاتر از 5/0 بوده که بر این اساس روایی و پایایی سازه ها تایید شده است. نتایج: بر اساس نتایج مشخص شد که مولفه های شرکت های زایشی (عوامل فردی، سازمانی و محیطی) بر توسعه بین المللی سازی دانشگاه های برتر ایران تاثیر مثبت و معنادار دارد.

یکی از چالش های همیشگی پیش روی دولت ها چگونگی رابطه آن ها با دانشگاه ها بوده است. نظریه های مختلفی در این باره طرح شده اند، یکی از این نظریه ها که نقش آن اخیرا در حوزه آموزش عالی و رابطه دولت و دانشگاه پررنگ شده، نظریه کارفرما-کارگزار است. هدف این مقاله، استفاده از چارچوب نظریه کارفرما-کارگزار برای بازتعریف رابطه دولت و دانشگاه و پی بردن به بینشی که نظریه فوق در این رابطه ایجاد می کند، است. از دید این نظریه، مشکلات اصلی در رابطه نمایندگی بین دولت و دانشگاه، اطلاعات نامتقارن و تعارض اهداف است که وجود آن ها با هم در رابطه دولت و دانشگاه موجب پیدایش مسیله نمایندگی شده است. این مقاله پژوهشی توصیفی است که با مرور نظام مند ادبیات به روش فینک (2014 و 2019)، مهمترین مقالات نظریه نمایندگی در کل و حوزه آموزش عالی به طور خاص را مشخص و مرور نموده است (81 سند). یافته این بررسی نشان داد که این نظریه به طور نظام مند با بررسی کژگزینی و کژمنشی و استفاده از مفاهیم هزینه ها و متغیرهای نمایندگی به دولت کمک می کند که پیش و پس از برقراری رابطه قراردادی با دانشگاه، هزینه ها و قرارداد بهینه را ارزیابی کند. در نتیجه، نظریه کارفرما-کارگزار برای گزینش شیوه حکمرانی دولت بر دانشگاه، توضیح یکتایی فراهم می آورد و می توان از آن برای بازتعریف رابطه دولت-دانشگاه استفاده نمود.

جلب رضایت دانشجویان ازجمله دغدغه های نظام آموزش عالی در کشور است که کمتر مورد پژوهش قرار گرفته است. مقاله حاضر برگرفته از پژوهشی است که با هدف شناسایی و اولویت بندی متغیرهای موثر بر رضایت دانشجویان انجام شده است. داده های این مقاله با استفاده از پرسشنامه ای محقق ساخته با نمونه ای به حجم 409 نفر در 11 دانشکده دانشگاه رازی جمع آوری و مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. این بررسی شامل دو حوزه انتظار دانشجویان و برداشت ذهنی آنان از عملکرد دانشگاه بود. رضایت مندی از متغیرهای مختلفی که به ابعاد کلان، میانی و خرد قابل تقسیم هستند، تاثیرپذیر است، در این مقاله تعدادی از متغیرهای خرد و میانی موردبررسی قرار گرفت. به صورت خلاصه یافته های این پژوهش نشان دهنده این واقعیت است که بین پنج متغیر موردمطالعه (تعامل استاد-دانشجو؛ تصویر برند دانشگاه؛ فضا و تجهیزات؛ رفتار کارکنان و تسهیلات فرهنگی ورزشی) و سطح رضایت مندی دانشجویان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد؛ لکن آنچه حایر توجه است پایین تر بودن نمره خدمات دریافتی»(متاثر از عملکرد کنونی دانشگاه ها) از سطح انتظارات دانشجویان در تمامی شاخص های موردمطالعه است؛ بنابراین فارغ از اینکه چه عواملی زمینه تقلیل انتظار و یا افزایش سطح عملکرد دریافتی را فراهم می سازد؛ می توان گفت که میزان رضایت مندی پایین تر از سطح بایسته آن است و این موضوع نشان از وجود ضعف در سیستم مدیریت خدمت رسانی دانشگاه رازی است. از دیگر یافته های مهم این پژوهش سطح تاثیرگذاری بسیار زیاد تعامل استاد-دانشجوبر رضایت مندی دانشجویان است.

مقاله حاضر باهدف بررسی و تعیین نقش برنامه درسی کارآفرین محور به عنوان راهبرد بحران هویت در آموزش عالی (موردمطالعه: فارغ التحصیلان رشته علوم تربیتی) تدوین شده است. این تحقیق از نوع تحقیقات آمیخته (کمی و کیفی) و کاربردی می باشد و جامعه آماری تحقیق را اساتید حوزه کارآفرینی و فعالان بخش کارآفرینی و دانشجویان رشته علوم تربیتی در سطح شهر تهران تشکیل می دهند که از کل جامعه در بخش کیفی 23 نفر از استادان و کارآفرینان و فارغ التحصیلان رشته علوم تربیتی برای نمونه با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و در بخش کمی 125 نفر از اساتید و کارآفرینان و فارغ التحصیلان رشته علوم تربیتی با استفاده از جدول مورگان با روش نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه انتخاب شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که در این پژوهش متغیرهای سیاست گذاری و مدیریت حرفه ای کسب وکار آموزشی و یادگیری (200/0 =β ) مدیریت فناوری اطلاعات (200/0 =β ) تصمیم گیری و حل مسیله (215/0 =β ) تعاملات و ارتباطات موثر (203/0 =β ) مدیریت و رهبری (250/0 =β ) و مدیریت یادگیری و توسعه منابع انسانی (198/0 =β ) اثر مستقیم و مثبت معناداری بر ساختار برنامه درسی مبتنی بر کارآفرینی در رشته علوم تربیتی دارد. پژوهش می تواند نقش مهمی را در جهت گزینش و غربالگری مربیان کسب وکار، طراحی و استانداردسازی برنامه های آموزشی، تدوین سرفصل های دوره های آموزشی، اجرا و ارزشیابی میزان اثربخشی برنامه ها و فعالیت های پرورش فارغ التحصیلان کارآفرین سودمند باشد.

خدمت محوری یک عامل تعیین کننده و یک جهت گیری استراتژیک برای دانشگاه است که باید متناسب با تغییرات و درک نیاز جامعه باشد. بر این اساس، هدف اصلی پژوهش حاضر تدوین الگویی برای دانشگاه خدمت محور در چارچوب خدمت به جامعه بوده است. این پژوهش با رویکرد کیفی و روش نظریه داده بنیاد انجام شد. نمونه گیری با روش هدفمند (از نوع گلوله برفی) انجام شده که شامل 15 نفر از خبرگان آموزش عالی بودند. جمع آوری داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته و بررسی اسناد بوده و بر مبنای رهیافت نظام مند استراوس و کوربین (کدگذاری باز، محوری و انتخابی) تحلیل شدند. اعتبار سنجی از طریق مثلث سازی، بازبینی مشارکت کنندگان و خبرگان آموزش عالی صورت گرفت. یافته های این پژوهش نشان داد که ابعاد الگوی پارادایمی شامل شرایط علی (نیروی انسانی، شیوه های خدمت رسانی، فرهنگ دانشگاهی، استقرار نظام تضمین کیفیت خدمات، ساختار دانشگاه، رهبری و مدیریت دانشگاه، منابع مالی مستقل و ویژگی مطالبه گری ذی نفعان)، پدیده محوری (دانشگاه خدمت محور)، شرایط زمینه ای (پایبندی به ارزش های اخلاقی، بسترسازی و تمهید امکانات، رسالت و ماموریت دانشگاه، چابک سازی، حاکمیت اعتماد جمعی و خودکارمدی جمعی)، شرایط مداخله گر (فرهنگ عمومی، عوامل درون دانشگاهی وبرون دانشگاهی)، راهبردها (فرهنگ سازی، توسعه تعامل و ارتباطات، حفظ استقلال دانشگاهی و آزادی علمی، توانمندسازی، مدیریت مشارکتی)، پیامدها (ارتقاء کیفیت خدمات، توسعه دانش و آگاهی، توسعه فناوری و مشتری محوری) می باشد که بر اساس آن ها مدل دانشگاه خدمت محور طراحی و اعتبار یابی شد.