آبزیان و شیلات
سال:1394 | دوره:6 | شماره:22 |تعداد مقالات:8

تحقیق حاضر به مدت 13 ماه از اسفند 1387 لغایت اسفند 1388 در رودخانه خبر (استان کرمان) به انجام رسید. در یک مسافت حدود 19 کیلومتر، 8 ایستگاه مطالعاتی تعیین و به صورت ماهانه از موجودات کفزی توسط سوربر با سطح مفید 1225 سانتی متر مربع در محل ایستگاه ها انجام شد. نمونه های جمع آوری شده توسط فرمالین 4% تثبیت و در آزمایشگاه جداسازی و شمارش گردید. داده های بنتیک به صورت سنجه های جمعیتی ماکروبنتوزها شامل غنای کل (Total richness)، غنای EPT (مجموع جنس های متعلق به سه راستهEphemeroptera ،Plecoptera ،Trichoptera )، نسبت فراوانی EPT بهChironomidae ، شاخص تنوع شانن و شاخص زیستی در سطح خانواده هیلسنهوف محاسبه گردید. در بررسی فون کفزیان حدود 38 جنس از 27 خانواده از موجودات بنتیک شناسایی شدند که بیشتر شامل لارو حشرات آبزی بوده است. به طور متوسط اعضای دو راسته یک روزه ها (Ephemeroptera) و دو بالان (Diptera) در اکثر ایستگاه های مطالعاتی منطقه بالادست و در ایستگاه های منطقه پایین دست شاخه کرمهای حلقوی (Hirudinea) غالبیت دارد. بر اساس نتایج سنجه های ترکیب جمعیت ماکروبنتوزها در مدت بررسی حداکثر غنای EPT در ایستگاه 1 برابر 91.32 درصد و حداقل آن در ایستگاه 7 در فصل زمستان برابر 0.27 درصد محاسبه گردید. نتایج آزمون های آنالیز واریانس (ANOVA) برای موجودات کفزی در ایستگاه های مطالعاتی تفاوت معنی دار نشان نمی دهد (P³0.05). نتایج این تحقیق بر استفاده از فون کفزی به عنوان روشی موثر و با صرفه اقتصادی جهت ارزیابی دقیق و سریع کیفیت رودخانه بخصوص در فصولی که تحت آشفتگی های محیطی است، تاکید می نماید.

قابلیت فساد پذیری بالای ماهیان سبب شده تا حفظ کیفیت ماهی تازه، یکی از مسائل مهم در فرآوری ماهی باشد. هدف این مطالعه، ارزیابی اثر ضد باکتریایی و اکسیدانی نایسین ریزپوشانی شده با نانولیپوزوم روی فیله ماهی کپور نقره ای هنگام نگهداری در یخچال بود. فیله های ماهی، توزین گشته و نایسین ریزپوشانی شده با نانو لیپوزوم با دو واحد حجمی 700 و 1000 IU به فیله ها اسپری شدند. سپس فیله ها بسته بندی شده و درون یخچال نگهداری شدند. شاخص های مورد بررسی در طول زمان نگهداری شامل شاخص های شیمیایی (عدد پراکسید، مواد واکنشگر با تیوباربیتوریک اسید (TBARS) و مجموع بازهای نیتروژنه فرار) و باکتریایی (شمارش باکتریهای کل و باکتریهای سرمادوست) در زمانهای 0، 3، 6، 9، 12 و 15 روز مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد، تمامی شاخص ها در نمونه های شاهد، بالاتر از تیمار حاوی نایسین ریزپوشانی شده بود، یعنی اختلاف معنی دار آماری مشاهده شد (p<0.05). شاخص های میکروبی در تیمارهای دارای نایسین ریزپوشانی شده با نانولیپوزوم در آغاز دوره دارای روند افزایشی بوده و از آن پس با سرعت رشد کمتری نسبت به نمونه های شاهد افزایش یافت. شاخص های شیمیایی نیز در تیمار های حاوی نایسین نسبت به تیمار شاهد با شیب کمتری افزایش یافت. بنابراین استفاده از نگهدارنده طبیعی مانند نایسین ریزپوشانی شده با نانولیپوزوم هنگام نگهداری فیله ماهیان در یخچال سبب افزایش ماندگاری فیله خواهد شد. بهترین فرمول پیشنهادی با مقایسه دو غلظت آزمایش شده، استفاده از نایسین انکپسوله با واحد حجمی 1000 IU است.

در این مطالعه اثر تجویز خوراکی روغن سیر بر برخی شاخص های خونی، ایمنی و بیوشیمی سرم ماهی کپور پرورشی (Cyprinus carpio) پس از 45 روز تغذیه مورد بررسی قرار گرفت. روغن سیر در سطح 250 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم به جیره پایه حاوی 39% پروتئین خام و 18% چربی خام افزوده شد. در انتهای دوره آزمایش خونگیری از ساقه دمی 36 عدد ماهی به ظاهر سالم انجام گرفت. نتایج نشان داد افزودن روغن سیر به غذای ماهی کپور پرورشی باعث بهبود مشخصه های خونی گردید اگرچه تفاوت معنی داری بین ماهیان تغذیه شده با روغن سیر و گروه شاهد مشاهده نگردید (P>0.05) میزان پروتئین تام و آلبومین بدون هیچ گونه تفاوت معنی داری در تیمار حاوی روغن سیر از بیشترین میزان برخوردار بود (P>0.05). همچنین کمترین میزان گلوکز و کلسترول هم بدون هیچ گونه تفاوت معنی داری در تیمار حاوی روغن سیر مشاهده گردید (P>0.05). اما تری گلیسرید کاهش معنی داری را در تیمار حاوی روغن سیر نسبت به تیمار شاهد از خود نشان داد (P<0.05). افزایش معنی داری در میزان فعالیت لیزوزیم، ایمنوگلبولین (IgM) و کمپلمان سرم (ACH50) خون در ماهیان تغذیه شده با جیره حاوی روغن سیر مشاهده شد (P<0.05) در مجموع نتیجه گیری می شود که افزودن روغن سیر در سطح 250 میلی گرم در هر کیلوگرم جیره می تواند باعث بهبود پارامترهای خونی، ایمنی و بیوشیمی سرم در ماهی کپور پرورشی شود.

گل خورک یال دار (Boleophthalmus dussumieri, Valenciennes, 1837) از ماهیان شاخص در مناطق گلی جزر و مدی می باشد. نمونه برداری از 1461 ماهی با استفاده از دست صورت گرفت، ویژگی های تولید مثلی و جمعیتی این ماهی بصورت ماهانه از مهر1387 تا شهریور 1388 به مدت 12 ماه مورد مطالعه قرارگرفت. میانگین طول این ماهی 14.7±3.6، حداقل و حداکثر طول کل به ترتیب 4.8 و 23.5 سانتی متر ثبت شدند. پارامترهای رشد L¥ وK برای این گونه به ترتیب 24.5 سانتی متر و 0.47 (در سال) تخمین زده شدند. to این ماهی برابر با -0.37 و بیشینه سن آن 6 سال محاسبه شد. معادله رشد وان برتالانفی آن ((-0.37)t-)-0.47)1-exp)=24.5(t)L بدست آمد. در مجموع پنج گروه همزاد طولی با میانگین 6.63، 9.64، 14.6، 18.57 و 20.72 سانتی متر در طی یک سال تشخیص داده شد، به علاوه بیشینه بازگشت شیلاتی این ماهی درخرداد ماه و به میزان 21.3 درصد بود. مرگ و میر طبیعی (M) گل خورک یال دار 1.15 (در سال) تعیین گردید. اوج رسیدگی جنسی برای گل خورک یال دار در فرودین ماه بدست آمد. نسبت جنسی ماده: نر به صورت 1:0.54 محاسبه شد و آزمون مربع کای اختلاف معنی داری را نشان داد (P<0.05). مقدار LM50 بر اساس طول کل، 13.5 سانتی متر بدست آمد. میانگین هم آوری مطلق، 1031±3952 و هم آوری نسبی 36±146 عدد تخم برآورد گردید. رابطه طول کل- وزن کل برای گل خورک یال دار به صورت W=0.027L2.3963 به دست آمد، آزمون t بیانگر رشد ایزومتریک این ماهی می باشد. نتایج بیانگر آنست که جمعیت این ماهی در شرایط مطلوبی قرار دارد.

در این تحقیق اثرات 17- آلفا متیل تستوسترون و عصاره گیاه خولنجان بر سیستم تولید مثلی و سیستم آدرنال (هورمون کورتیزول) در ماهی مولی بالغ نر بررسی شد. بدین منظور، پس از کلر زدایی آب آکواریوم ها، 100 عدد ماهی نر بالغ مولی با میانگین وزنی 1±3 گرم در آکواریوم رها شد. سازگاری ماهی ها به مدت 48 ساعت انجام شد. سپس فاکتورهای فیزیکوشیمیایی آب مثل دما،pH ، سختی آب و فشار اکسیژن محاسبه شد. آزمایش در 10 گروه انجام شد. (2 گروه کنترل و 8 گروه تیمار) هر گروه شامل 10 عدد ماهی نر و بالغ بود. ماهیان تیمار خولنجان، عصاره گیاه با مقادیر 10، 20، 30 و 50 میلی گرم بر کیلوگرم و ماهیان تیمار 17- آلفا متیل تستوسترون با مقادیر 1، 5، 10 و 20 میلی گرم بر کیلوگرم دریافت کردند. تزریق بصورت داخل عضله ای در عضله زیرباله پشتی، بصورت 1 روز در میان و به مدت 20 روز انجام شد. سپس ماهی ها بیهوش شدند. بافت بیضه آن ها جدا و در فرمالین 10 درصد تثبیت شد. آزمایشات زیست سنجی ماهی ها شامل اندازه گیری طول و وزن انجام شد. سپس مقایسه بافت شناسی بیضه تیمارها با گروه های شاهد انجام شد. نتایج نشان داد که شاخص گنادو سوماتیک در مقادیر 30 و 50 میلی گرم از گیاه خولنجان افزایش یافت (P<0.01).

هدف از این مطالعه تاثیر رنگدانه آستازانتین بر رشد (افزایش وزن، نرخ رشد ویژه و وزن پایانی)، بقاء در پست لارو میگوی موزی (Fenneropenaeus merguiensis)می باشد. این مطالعه در کارگاه تکثیر میگو سنتدرف جاسک در تابستان 1391 انجام گردید. در این آزمایش پست لاروهای 9 روزه با متوسط وزن اولیه 4.5±0.8 میلی گرم بوسیله رژیم غذایی که حاوی سطوح مختلفی (0، 50، 100 و 200 )میلی گرم در هر کیلوگرم از رژیم غذایی از رنگدانه آستازانتین بود به مدت 30 روز مورد تغذیه قرار گرفتند. میگوهای تغذیه شده با رژیم غذایی حاوی 50، 100 و 200 میلی گرم رنگدانه آستازانتین، رشدشان نسبت به گروه شاهد هیچ تفاوت معنی داری نداشت (p>0.05). ولی بقاء در میگوهای تغذیه شده با رژیم غذایی حاوی 50، 100 و 200 میلی گرم رنگدانه آستازانتین، به طور قابل ملاحظه ای نسبت به گروه شاهد بالاتر بود (p<0.05). از این رو با توجه به خواص تغذیه ای رنگدانه کاروتنوئیدی آستازانتین و تاثیر مثبت آن بر بقاء توصیه میگردد رژیم غذایی پست لارو میگوی موزی حداقل حاوی 100 میلی گرم رنگدانه آستازانتین در هر کیلوگرم از رژیم غذایی باشد.

پژوهش حاضر به منظور بررسی وضعیت و کیفیت علامت تزریق شده در نوزادان میگوی ببری سبز (Penaeus semisulcatus) رهاسازی شده در محیط دریا در دو ایستگاه تحقیقاتی تکثیر میگوی بندرگاه و سالن تکثیر میگوی بخش خصوصی شرکت آبزیستان (دلوار) در استان بوشهر از بهمن 1390 تا خرداد 1391 انجام شد. بدین منظور میگوهای مولد از دریا در دی ماه جمع آوری و به دو سالن تکثیر میگو در بندرگاه و دلوار منتقل شدند. پس از تخمریزی و رشد لاروها به حدود 1 گرم، تعدادی از آنها به تانک های نگهداری نوزادان منتقل و با استفاده از سرنگ های انسولین با رنگ های قرمز فلورسنت و آبی معمولی علامت گذاری شدند. در ایستگاه بندرگاه تعداد 90 عدد میگوی نوزاد با رنگ قرمز فلورسنت در 3 تانک 300 لیتری علامتگذاری و نگهداری شدند. در شرکت آبزیستان 180 عدد نوزاد با رنگ آبی معمولی و قرمز فلورسنت در 6 تانک (هر تانک حاوی 30 عدد نوزاد) نگهداری شدند. در مدت آزمایش شرایط زیست محیطی برای تانک ها در هر منطقه یکسان بود. وضعیت علامت های تزریق شده در زمان های مختلف ثبت گردید. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که کیفیت رنگ های آبی و قرمز در مدت زمان 2 هفته پس از نگهداری نمونه ها کاهش یافت. حرکت مایع تزریق شده پس از 3 هفته در بافت بدن میگو مشاهده گردید. این نتایج بیانگر تاثیر منفی نشانگرهای تزریقی می تواند در بازگیری میگوهای علامتگذاری شده و محاسبه بازگشت شیلاتی آْنها می باشد.

صدف ونوس رنگارنگ (Circenita callipyga) متعلق به خانواده Veneridae یکی ازگونه های بومی خلیج فارس و دریای عمان می باشد. این تحقیق از بهمن ماه 1392 تا اردیبهشت ماه 1393 در ایستگاه تحقیقات شیلاتی نرم تنان بندرلنگه انجام شد. میزان فیلتراسیون جلبک Isochrysis aff galbana)) توسط این صدف در 6 تیمار دمایی شامل 15، 20، 24، 28، 32 و 36 درجه سانتیگراد و 6 تیمار شوری شامل 20، 25، 30، 35، 40 و 45 قسمت در هزار (ppt) در نظر گرفته شد. هر تیمار شامل 10 عدد از صدف ونوس رنگارنگ با طول پشتی- شکمی (DVM) 24±2 میلی متر در آکواریوم 15 لیتری بود. صدف ونوس رنگارنگ 24 ساعت قبل از شروع آزمایش غذادهی نشده و همچنین یک اکواریم نیز بعنوان شاهد (بدون صدف) جهت بررسی رشد یا مرگ احتمالی جلبکI. galbana) ) در نظر گرفته شد. نتایج حاصل از فیلتراسیون این جلبک در 6 تیمار دمایی و 6 تیمار شوری توسط صدف ونوس رنگارنگ نشان داد که بیشترین میزان فیلتراسیون در تیمار دمایی 28 درجه سانتیگراد با 300141 ± 3588695 میکرولیتر/ساعت/صدف و کمترین مقدار آن مربوط به تیمار دمایی 20 درجه سانتیگراد با 300141 ± 1451848 میکرولیتر /ساعت/ صدف می باشد. میزان فیلتراسیون در تیمار دمایی 28 با 32 درجه سانتیگراد و تیمار دمایی 20 با 15 درجه سانتیگراد اختلاف معنی داری نداشت (P>0.05). در تیمار شوری 20 و 25 صدف ها عمل فیلتراسیون انجام نداده و میزان آن صفر بدست آمد. بیشترین میزان فیلتراسیون در شوری 40 قسمت در هزار بوده که معادل 997049±2374067 میکرولیتر/ساعت/صدف می باشد. میزان فیلتراسیون در شوری های 35 و 40 ppt معنی دار نبوده است اما با تیمارهای شوری 30 و 45 ppt معنی دار بود (P<0.05). نتایج کلی نشان داد که بهینه دما جهت انجام فعالیت های بیولوژیک در صدف ونوس رنگارنگ در درجه حرارت های 32-28 سانتیگراد و شوری 40 ppt می باشد.