آبزیان و شیلات
سال:1393 | دوره:5 | شماره:18 |تعداد مقالات:8

بررسی حاضر در منطقه سیستان از فروردین تا شهریور 89 انجام گرفت. برای این منظور 60عدد ماهی پرورشی شیزوتراکس زارودنی از استخر مرکز تحقیقاتی زهک و 40 عدد ماهی وحشی از 4 ایستگاه صید شامل چاه نیمه چهار، پشت سد زهک، هامون پوزک وهامون صابری تهیه شد. ماهی ها پس ازصید به صورت زنده به آزمایشگاه مرکزتحقیقاتی زهک منتقل شدند وپس ازبررسی آزمایشگاهی به کمک کلید شناسایی معتبر مورد شناسایی قرار گرفتند. فاکتورهای فیزیکوشیمیایی ایستگاهها و استخر، مثل دما و اکسیژن وpH وسختی مورد بررسی قرار گرفت. براساس نتایج 5 گونه وجنس ازانگلها شامل دو سخت پوست، آرگولوس (Argulus sp.) لرنه آ (Learnaea sp.)وسه تک یاخته، ایکتیوفیتریوس مولتی فیلی ایس(Ichthyophthirius multifilius), تریکودینا (Trichodina sp.) , کایلودونلا (Chilodonella sp.) شناسایی شد. بالاترین درصد فراوانی در استخر (90درصد) و دریاچه (47.5 درصد) مربوط به لرنه آ و بیشترین میانگین شدت آلودگی در استخر (459) عدد و دریاچه (6)عدد مربوط به انگلIchthyophthirius multifilius بود. انگل های Argulus sp. و Chilodonella sp. برای اولین بار از ماهی شیزوتراکس زارودنی گزارش شد.

فلز روی به عنوان یک ریز مغذی به منظور افزایش تولید فیتوپلانکتون ها و در نتیجه افزایش رشد ماهی به آب استخرها اضافه می شود. از آنجائیکه ماهی فیتوفاگ پرورشی از این فیتوپلانکنونها تغذیه می کند از این رو هدف ازاین تحقیق بررسی آسیب شناسی بافت کبد در ماهیانی که در معرض نیترات روی Zn (NO3)2 در سیستم پرورشی قرار گرفته اند، بود. بدین منظور ماهیان در 12 عدد آکواریوم 200 لیتری و درگروههای  15تایی بامیانگین وزنی 10±50 گرم در 3 تیمار (شاهد، 5 و 10 میلی گرم در لیتر) در شرایط آزمایشگاهی تقسیم بندی شدند. جهت بررسی بافت کبد از ماهیان در زمان های 12 الی 96 ساعت نمونه برداری و پس از تثبیت نمونه ها درمحلول بوئن، بااستفاده ازروش های مرسوم بافت شناسی مقاطع بافتی به ضخامت 7 میکرون تهیه و به روش هماتوکسیلین - ائوزین رنگ آمیزی شدند. نتایج مطالعات میکروسکوپی عوارضی از قبیل آتروفی سلولی، نکروز سلولی، دژنرسانس چربی، پرخونی و رکود صفرا وی در تیمارهای مورد آزمون و در زمان های نمونه برداری در مقایسه با شاهد نشان داد. با افزایش غلظت نیترات روی و با افزایش زمان مجاورت ماهی در معرض سم تا 96 ساعت، شدت آسیب های بافتی در کبد هم بیشتر شد، بطوریکه عوارض فوق در غلظت 10 و در زمانهای 72 و 96 ساعت نسبت به سایر زمانها و تیمارها شدیدتر بود.

تاثیرمکمل ال- کارنیتین در جیره غذایی برشاخص های رشد (افزایش وزن، ضریب رشد ویژه، وزن پایانی) و بقاء، مقاومت به تنش های محیطی(شوری و دما )در ماهی سی باس آسیایی (Lates calcarifer)مورد بررسی قرار گرفت.آزمایش بر اساس طرح کاملا تصادفی در چهار تیمار غذایی با 3 تکرار در 12 مخزن 300 لیتری انجام گرفت. تیمارهای غذایی عبارت بودند از تیمار غذای بدون ال- کارنیتین (تیمار شاهد) و تیمارهای حاوی 400 (تیمار 1)، 800 (تیمار 2) و 1200 (تیمار 3) میلی گرم ال- کارنیتین در کیلوگرم جیره غذایی. ماهیان چهار بار هر روز و به مدت 60 روز تغذیه شدند. نتایج حاصل تفاوت معنی داری درشاخص های رشد در تیمارهای مختلف نسبت به گروه شاهد نشان نداد.(p>0.05) از نظر مقاومت به تنشهای محیطی تیمار تغذیه شده با جیره حاوی 1200 میلی گرم ال -کارنیتین بیشترین مقاومت را به آزمایش تنش به شوری و دما نشان داد و این تفاوت معنی دار بود (p<0.05) تحقیق حاضر نشان داد که ال -کارنیتین در جیره غذایی بچه ماهی های سی باس بطور نسبی دربقا و رشد موثر بوده ولی درایجاد مقاومت به تغییرات شرایط محیطی نقش بیشتری دارد.

فلزات سنگین جزوآلاینده های پایدارند وآلودگی محیط زیست دریائی یکی از مخاطرات جدی این گروه از آلاینده ها محسوب می شود. در این تحقیق میزان غلظت فلزات سنگین سرب، نیکل و مس در بافت نرم صدف(Crassostrea gigas) در بندر شهید رجایی با هدف بررسی میزان آلودگی منطقه به خصوص در صدف (Crassostrea gigas) اندازه گیری گردید. بدین منظور در تابستان سال 1392 نمونه گیری در 5 ایستگاه در بندر شهید رجایی و از هر ایستگاه 20 صدف از روی پایه های سیمانی و فلزی و در مجموع 60 صدف جمع آوری شد. پس از جدا نمودن بافت نرم، نمونه های هر ایستگاه بر اساس روش های استاندارد خشک، توزین و هضم شیمیایی شد و غلظت فلزات به کمک دستگاه جذب اتمی تعیین گردید. میانگین غلظت فلزات مس، نیکل و سرب به ترتیب 556، 2.97، 2.04 میکروگرم بر گرم وزن خشک بدست آمد. مقایسه نتایج بدست آمده با مطالعات مشابه و استانداردهای جهانی نشان می دهد فعالیت های گوناگون در این بندرگاه احتمال آلودگی را افزایش می دهد و بالا بودن غلظت این سه فلز در مقایسه با نتایج دیگر و استانداردها می تواند به همین دلیل باشد.

بسیاری از بیماریهای انگلی با کاهش رشد، تضعیف سیستم ایمنی و در مواقعی با بروز تلفات سنگین در بین ماهیان پرورشی باعث خسارات فراوانی به پرورش دهندگان می شوند.لذا مطالعه به منظور شناسایی، پیشگیری،اعمال مدیریتهای بهداشتی و درمان امری مهم و اساسی است.ترماتودهای منوژن در استخرهای پرورش ماهی با تراکم بالای بچه ماهیان می توانند تهدیدی جدی به شمار بیایند. فرم عفونت‎زای انگل دیپلوستوموم (متاسرکر) هر ساله باعث ایجاد خساراتی در استخرهای پرورش ماهیان گرمابی می ‎گردد. هدف این مطالعه بررسی آلودگی کپور ماهیان پرورشی استان کرمان به ترماتودهای منوژن ژیروداکتیلوس و داکتیلوژیروس و ترماتود دی ژن دیپلوستوموم در فصول مختلف سال بود.این بررسی بر روی چهار گونه ماهیان پرورشی گرم آبی (کپور معمولی، کپور نقره ای، آمور و سرگنده) با وزن متوسط (انحراف معیار) 46±435 گرم و سن 11 هفته در مزارع پرورشی استان کرمان در چهار فصل در سال 1388 انجام شد. پس از صید و بیهوش کردن ماهی، از روی پوست و آبشش ها لام مرطوب تهیه و با میکروسکوپ نوری بررسی گردید. همچنین عدسی چشم ماهیان جهت بررسی میزان آلودگی با متاسرکر دیپلوستوموم خارج و از نظر وجود انگل مورد بررسی میکروسکوپی قرار گرفت. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص اپیدمیولوژیک نسبت شانس و آزمون آماری مربع کای با نرم افزار آماری Stata 10 و سطح معنی دار 0.05 استفاده گردید. از مجموع 910 ماهی صید شده، 361 عدد (39.7 درصد; فاصله اطمینان 95 درصد: 42.8-36.5 درصد) آلوده به انگل های داکتیلوژیروس، ژیروداکتیلوس و متاسرکر دیپلوستوموم بودند. بیشترین میزان آلودگی به ترتیب با انگلهای داکتیلوژیروس، متاسرکر دیپلوستوموم و سپس ژیروداکتیلوس مشاهده شد (52.4 درصد، 38.5 درصد و 9.1 درصد). بیشترین میزان آلودگی با داکتیلوژیروس و ژیروداکتیلوس در آمور (به ترتیب 26.76 و 7.75 درصد) بود اما بیشترین میزان آلودگی با متاسرکر دیپلوستوموم در کپور نقره ای (21.10 درصد) مشاهده گردید. در مقایسه فصل های مختلف، بیشترین و کمترین درصد آلودگی در پاییز و بهار (به ترتیب با 52.8 درصد و 13.74 درصد) بود. بالا بودن میزان آلودگی در پائیز و زمستان را می توان به مهاجرت پرندگان ماهی خوار به منطقه در این فصول سال نسبت داد. در مقایسه با فصل بهار نسبت آلودگی در فصول دیگر از نظر آماری معنی دار بود (p<0.001) قابل توجه است که در فصل بهار آلودگی با متاسرکر دیپلوستوموم در هیچ یک از ماهیان مورد مطالعه مشاهده نشد.

این بررسی طی مدت یکسال از دیماه سال 1389 لغایت آذرماه 1390 در منابع آبی شمال غرب استان هرمزگان واقع در روستاهای معدنوئیه، تزرج، برغنی و برآفتاب شهرستان حاجی آباد صورت پذیرفت. در یک مسافت حدودا بطول 15 کیلومتر، 4 ایستگاه مطالعاتی تعیین و بصورت ماهیانه از موجودات کفزی و آب ایستگاه ها نمونه برداری و جهت بررسی و تجزیه و تحلیل برخی پارامترهای فیزیکو شیمیایی شامل دما، اکسیژن محلول، pH، هدایت الکتریکی به آزمایشگاه های مربوطه منتقل شد. نمونه برداری از کفزیان با ششتشوی سنگ های برداشت شده از کف چشمه ها و عبور از الک با قطر شبکه های 63 میکرونی در قسمتهای مختلف بصورت دستی انجام شد. نتایج حاصله نشان داد که برای اکثر پارامترها در ایستگاه های مطالعاتی تفاوت معنی داری وجود دارد وهمچنین مابین دمای آب، اکسیژن محلول، شوری و میزان سولفات با نحوه پراکنش و توزیع ماکروبنتوز ها در اکثر موارد همبستگی معنی داری وجود داشت. نتایج حاصل از ترسیم دیاگرام ویلکوکس نشان داد که آب تمامی ایستگاه ها در منطقه مورد مطالعه از نظر کشاورزی با شوری کم، قلیایت بالا و قابل شرب است. در بررسی فون کفزیان مناطق مورد مطالعه 17 گروه از موجودات بنتیک شناسایی شدند و بطور متوسط اعضای دو راسته Gastropoda و Dipteraدر اکثر ایستگاه های مطالعاتی با بیش از 40 تا 50درصد وجود داشتند. با توجه به میزان میانگین سالیانه شاخص شانون تمامی ایستگاههای مطالعاتی در طبقه خوب قرار می گیرند.

به منظوربررسی اثر آلودگی های انگلی برفاکتورهای خونی سوف سفید دریای خزردر طی فصل صید به مدت 6 ماه از پاییز تا زمستان 1387، 32 عدد ماهی سوف از سواحل جنوبی دریای خزر در سواحل بندر انزلی صید و به صورت زنده به پژوهشکده آبزی پروری آب های داخلی کشور منتقل شد. پس از بررسی های زیست سنجی و تعیین سن ماهیان، از آنها خون گیری به عمل آمد. خون مورد نظر توسط سرنگ از سیاهرگ ساقه دمی گرفته شده، سپس به ویال هایی حاوی هپارین (ماده ضد انعقاد خون) ریخته و به آرامی تکان داده شد. پارامترهای خون شناسی با روش های استاندارد آزمایشگاهی مورد سنجش قرار گرفت. سپس ماهیان صید شده از نظر آلودگی های انگلی خارجی و داخلی مورد بررسی قرار گرفتند. انگل های موجود جداسازی و با استفاده از کلیدهای شناسایی معتبرشناسایی شدند. طبق نتایج حاصله پنج گونه انگل به نام های Diplastomum spathaceum،Dactylogyrus sp.، Trichodina sp.، Achtheres percarum وEustrongylides excisus از اندام های مختلف جداسازی شدند. بررسی ها نشان داد که درصد لنفوسیت و نوتروفیل در ماهیان آلوده به انگلهای Diplastomum spathaceum و Eustrongylides excisus بیشتر از ماهیان غیرآلوده بوده به طوریکه بر اساس آزمون آماری من- ویتنی اختلاف ها معنی دار بودند (p<0.05).

هدف از مطالعه حاضر ارزیابی تاثیر شوری بر شاخص های رشد و بقایبچه ماهیان کپور علفخوار (Ctenopharyngodon idella) می-باشد. این تحقیق در یک دوره 28 روزه در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری انجام گرفت. 140 بچهماهی کپور علفخوار (میانگین وزن 1.59±0.32 گرم و میانگین طول 4.72±0.38 سانتی متر) در زمان تغذیه آغازین در 4 تیمار و 3 تکرار (شوری های 0، 2، 4 و 6ppt ) مورد بررسی قرار گرفتند. دمای پرورش 1±27 درجه سانتی گراد بود. درصد بقا در تیمارهای 0 و 4 ppt بیشترین و در تیمار 6 ppt کمترین میزان بود. درصد افزایش وزن بچه ماهیان در تیمار 0 ppt (آب شیرین) با تفاوت چشمگیری نسبت به بقیه تیمارها بیشتر بود (p<0.05) نرخ رشد ویژه در تیمار 0 ppt بیشترین میزان و در تیمار 2 ppt کمترین مقدار را دارا بود. فاکتور وضعیت بچه ماهیان نیز فقط در تیمار 4 ppt به صورت معنی داری از سایر تیمارها بیشتر بود؛ درحالی که بقیه تیمارها تفاوت محسوسی با هم نداشتند.جمع بندینهایی نشان می دهد کهبچه ماهیان کپور علفخوار در آبهایی که شوری آنها تا 4 گرم در لیتر می باشد، به خوبی پرورش می یابند.