مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات (مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات)
سال:1399 | دوره:31 | شماره:1 (پیاپی 121) |تعداد مقالات:7

هدف بررسی دیدگاه دانشجویان بین المللی و کتابداران دانشگاه فردوسی مشهد درباره خدمات کتابخانه ای به دانشجویان بین المللی. روش شناسی 36 کتابدار و 295 دانشجو برگزیده طبق فرمول کوکران و با روش نمونه گیری تصافی ساده به یکی از دو پرسشنامه پژوهشگرساخته پاسخ دادند. روایی دو پرسشنامه را متخصصان تایید کردند و پایایی آنها با آلفای کرونباخ سنجیده و تایید شد. یافته ها رضایت دانشجویان خارجی، زیاد یافته شد. فقط درباره منابع دیداری و شنیداری رضایت آنها پایین تر از متوسط بود. کتابداران نیز خدمات کتابخانه های دانشگاه را متناسب با نیازهای دانشجویان دانستند. بین شناخت کتابداران و دانشجویان بین الملل نسبت به تفاوت های دانشجویان بین المللی و بومی تفاوت معناداری وجود داشت. نتیجه گیری براساس یافته های پژوهش، کتابخانه های دانشگاه فردوسی باید خدمات متفاوت تری برای دانشجویان بین الملل خود فراهم کنند و کتابداران نیز باید به تفاوت های دانشجویان بین الملل نسبت به دانشجویان بومی توجه داشته باشند.

هدف بهینه سازی بازیابی معنایی اطلاعات با استفاده از روش های برچسب گذاری و هستان شناسی. روش شناسی این پژوهش کاربردی با رویکرد تحلیل محتوا انجام شده است. 313 مقاله فارسی در موضوع بازیابی اطلاعات در یک پایگاه اطلاعاتی با قابلیت های جستجوی موضوعی برای دو گروه پیش آزمون و پس آزمون گردآوری شد. پس از برچسب گذاری 5700 واژه به کمک نرم افزار پردازش زبان طبیعی دانشگاه فردوسی مشهد، هستان شناسی مفاهیم و روابط معنایی آنها در محیط پروتژ طراحی و پیاده سازی شد. دقت نتایج بازیابی شده در دو مرحله پیش و پس آزمون سنجیده شد. یافته ها سطح معنا داری آزمون Z، به لحاظ آماری و اطمینان 99/0، تفاوت معنا داری را میان میزان دقت نتایج مرتبط بازیابی شده در دو گروه پیش آزمون و پس آزمون نشان داد. بنابراین، این ابزارها کارایی پذیرفتنی دارند. نتیجه گیری دو روش پردازش زبان طبیعی و هستان شناسی به ارتقای بازیابی معنایی اطلاعات منجر می شود.

هدف مقایسه شاخص های عملکرد کتابخانه های کنگره، بریتانیا، کتابخانه های ملی استرالیا، اسپانیا، سوییس، کانادا، و ژاپن با استاندارد ایزو 28118. روش شناسی داده ها از شاخص های عملکرد 7 کتابخانه ملی گردآوری و مولفه های آنها طبق استاندارد ایزو 28118 دسته بندی و با این استاندارد مطابقت داده شد. یافته ها کتابخانه های ملی در بعدهای دسترس پذیری منابع: کاربرد، دسترس پذیری خدمات: دیجیتالی کردن، دسترس پذیری خدمات: دسترسی سریع و آسان، و ایجاد مجموعه ملی بیشترین شاخص ها را تعریف کرده اند دسترس پذیری در شرایط حاضر برای آنها بیش از واسپاری اهمیت دارد. همچنین در بعدهای ارایه خدمات مرجع، حفظ و نگهداری مجموعه، توسعه، مدیریت کارآمد، و دسترس پذیری خدمات: فهرست نویسی، شاخص های کمتری تعریف کرده اند. نتیجه گیری ایزو 28118 با مقتضیات کتابخانه های ملی تناسب دارد.

هدف تعیین کمیت حضور عناصر مرتبط با خواندن در ادبیات داستانی تالیفی در مقایسه با عناوین ترجمه شده طی سال های 1390-1395. روش شناسی پژوهش کاربردی حاضر با روش تحلیل محتوا روی پرشمارگان ترین کتاب های حوزه ادبیات در گروه سنی بزرگسال انجام شده است. 34 عنوان کتاب با نمونه گیری هدفمند مطالعه و تحلیل شده است. کدها، واژگان، جملات، یا بخش هایی از داستان هستند که به نحوی درباره خواندن، مطالعه، و مضامین مرتبط با کتابداری است. از سیاهه وارسی برای گردآوری داده استفاده شد. یافته ها درمجموع، 791 کد شناسایی شد. شش کتاب تالیفی و یک کتاب ترجمه شده هیچ گونه کدی نداشتند. پرتکرارترین کد در هر دو گروه آثار مربوط به واژه کتاب (شیء)، و کمترین میزان فراوانی در گروه آثار تالیفی به استفاده از شخصیت کتابفروش و در گروه آثار ترجمه شده به حضور واژه کتابخانه (شی) بازمی گردد. نتیجه گیری با اینکه میزان رخداد عناصر مربوط به خواندن در هر دو گروه آثار مطالعه شده ضعیف است، نویسندگان آثار ترجمه شده توجه بیشتری برای کاربست این مضامین در آثار خود داشته اند.

هدف بررسی رفتار اطلاع جویی دانشجویان تحصیلات تکمیلی علوم انسانی در تدوین پایان نامه. روش شناسی این پیمایش با استفاده از سه پرسشنامه مهارت حل مسیله، خودکارآمدی عمومی، و پرسشنامه پژوهشگر ساخته رفتار اطلاع جویی روی 328 دانشجوی دانشگاه رازی و دانشگاه آزاد اسلامی کرمانشاه انجام شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون چندگانه، و آزمون t دونمونه ای مستقل به کمک نرم افزار SPSS 23 انجام شد. یافته ها بین خرده مقیاس های «اعتماد در حل مسیله»، «سبک گرایش-اجتناب»، و «کنترل شخصی» به عنوان خرده مقیاس های مهارت حل مسیله و متغیر خودکارآمدی به عنوان متغیر مستقل با رفتار اطلاع جویی رابطه معنا دار یافته شد. نتایج رگرسیون چندگانه نشان داد متغیرهای پیش بین خرده مقیاس های مهارت حل مسیله و همچنین متغیر خودکارآمدی توانستند واریانس رفتار اطلاع جویی را به طور معناداری تبیین کنند. بین میانگین های دو گروه پسر و دختر تفاوت معناداری به دست آمد؛ اما میان مهارت حل مسیله و مقطع تحصیلی و خودکارآمدی با جنسیت و مقطع تحصیلی تفاوت معنادار نبود. نتیجه گیری دانشجویانی که از مهارت حل مسیله استفاده می کنند خودکارآمدی بالاتری دارند و بهتر رفتار می کنند. نتیجه این پژوهش از بعد نظری و عملی نقش مهارت حل مسیله و خودکارآمدی را بر رفتار اطلاع جویی روشن کرد.

هدف ارایه پیشنهاد برای آسان کردن دسترسی مراجعان به میزهای خدمت در کتابخانه ملی ایران. روش شناسی داده ها از راه مشاهده و هم اندیشی به دست آمده است. ابتدا، راهنماهای محیطی و وضعیت کنونی دسترس پذیری میزهای خدمت به صورت میدانی بررسی شد. سپس با 21 نفر از کتابداران شاغل در میزهای خدمت رسانی کتابخانه و 29 نفر از اعضا (در دو گروه)، نشست هم اندیشی برگزار شد. ایده های مطرح شده با ملاک امکان پذیربودن به لحاظ اجرایی و نیز عملیاتی بودن غربال و ارزیابی شد. یافته ها تحلیل نشست ها، 241 گزاره را در 11 مقوله به دست داد. مفاهیمی نظیر نشانه های راهنما (با بسامد 38)، بی نیازبودن از کمک کتابدار در استفاده از امکانات (35)، و آموزش کاربران (30) بیشترین توجه را می طلبید. نتیجه گیری در بسیاری از مواقع، با تغییرات جزیی در محل، نام، و آرایش میزهای خدمت می توان اثربخشی آن را برای کاربران افزایش داد.

هدف شناسایی و رتبه بندی ریسک های تامین منابع در کتابخانه های دیجیتالی. روش شناسی این پیمایش با بهره گیری از فن آنتروپی شانون و تاپسیس فازی و با استفاده از دو پرسشنامه پژوهشگرساخته روی 15 نفر از خبرگان دانشگاهی و مدیران کتابخانه های دیجیتالی شهر تهران انجام شد. یافته ها ریسک های «میزان توانایی مالی کتابخانه در تامین منابع دیجیتالی» با ضریب نزدیکی (7315/0)، «توانایی جذب حمایت مالی نظیر (وقف، اهدا و. . . )» با ضریب نزدیکی (6835/0)، «تغییرات و بی ثباتی در نرخ های ارزی» با ضریب نزدیکی (6812/0)، و «سیاست های حق مولف از طرف دولت» با ضریب نزدیکی (6811/0) در بالاترین رتبه و اولویت نسبت به سایر ریسک های تامین زنجیره تامین کتابخانه های دیجیتالی قرار داشتند. نتیجه گیری 24 ریسک تامین کنندگان شناسایی و ریسک «میزان توانایی مالی کتابخانه در تامین منابع دیجیتالی» جزو ریسک های قرمز تامین کنندگان در کتابخانه های دیجیتالی است.