تحقیقات آب و خاک ایران
سال:1396 | دوره:48 | شماره:3 |تعداد مقالات:40

در این تحقیق به منظور ارزیابی کارآئی و بررسی پارامترهای موثر بارش-رواناب در حوضه تالار استان مازندران از مدل SWAT استفاده شده است. واسنجی با کمک این مدل با استفاده از مقادیر بارش روزانه 8 ایستگاه باران سنجی، مقادیر دمای روزانه 5 ایستگاه تبخیر سنجی و با خروجی دبی در ایستگاه شیرگاه- تالار انجام شده است. نحوه انجام کالیبراسیون و اعتبار سنجی با استفاده از این مدل بدین صورت بوده است که در ابتدا بر اساس 21 پارامتر با حساسیت بالا، مدل شبیه سازی شد. در مرحله اعتبار سنجی 21 پارامتر با حساسیت بالا، بررسی شاخص های p-Value و t-State نیز نشان دهنده رفتار و حساسیت پارامترها در این مرحله می باشد. در این مرحله نیز پارامتر CN2-MGT با کمترین مقدار شاخص p-Value و بالاترین مقدار شاخص t-State به عنوان حساس ترین پارامتر مورد شناسایی قرار گرفته است. نتایج مرحله اول کالیبراسیون مدل نشان داد که مدل دارای ضعف هایی در شبیه سازی می باشد که این موضوع به خوبی در ضرایب p-factor، r-factor، R2 و N.S به ترتیب با 0.04، 3.91، 0.01 و -44.15 نشان داده شده است. با توجه به این مسائل بر اساس بررسی نتایج مرحله اول این مطالعه، اقدام به واسنجی 8 پارامتر حساس از میان 21 پارامتر اولیه شده است تا تطابق بهتری بین دبی های مشاهده ای و شبیه سازی شده بوجود آید. در مرحله اعتبار سنجی 8 پارامتر منتخب و حساس در سطح اعتماد 95%، تطابق بالائی بین دبی های مشاهداتی و شبیه سازی شده بوجود آمد که نتایج پلاتهای نقطه ای این مرحله نیز به این موضوع اشاره می نماید مقایسه ضرایب p-factor، r-factor، R2 و N.S این مرحله نیز به ترتیب با 0.98، 0.79، 0.93 و 0.93 نیز نشان از بهبود شبیه سازی مدل در این مرحله دارد که سبب افزایش کآرائی مدل جهت شبیه سازی می باشد.

یکی از پدیده های هیدرولوژیکی که ماهیت بسیار پیچیده داشته و در صورت رخداد خسارات فراوانی را ایجاد می کند، پدیده سیلاب می باشد. در این مطالعه تحلیل فراوانی سیلاب حوضه آبریز دز در محل اتصال دو ایستگاه سپید دشت- سزار (س. د. س) و سپید دشت- زاز (س. د. ز) در دوره آماری 1391-1335 با استفاده از توابع مفصل مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور در ابتدا سری های جزئی سیلاب در ایستگاه های مورد مطالعه با استفاده از روش مالمود و توکارت استخراج گردید. در مرحله بعد 11 تابع توزیع مختلف به سری های سیلاب استخراجی برازش داده شد و در نهایت توزیع های لجستیک تعمیم یافته (ایستگاه س. د. س) و تابع توزیع حدی تعمیم یافته (س. د. ز) به عنوان توزیع حاشیه ای مناسب انتخاب گردید. پس از انتخاب توزیع حاشیه ای، از توابع مفصل خانواده ارشمیدسی (شامل مفصل های علی- میخائیل- حق، فرانک و کلایتون) برای تحلیل فراوانی توام سیلاب حوضه آبریز دز استفاده شد. نتایج نشان داد که مفصل فرانک برای جفت داده های ایستگاه های سپید دشت- سزار و سپید دشت- زاز بیشترین تطابق را با تابع مفصل تجربی داشته است. برای بررسی دوره بازگشت وقایع در حالت توام، از دوره بازگشت توام در دو حالت «یا» و «و» و دوره بازگشت توام شرطی استفاده شد. بر اساس نتایج به دست آمده از تحلیل توام سری های سیلاب دو سرشاخه متصل به هم مشخص شد که دو رودخانه سپید دشت سزار و سپید دشت زاز هر 70 سال یک بار به صورت هم زمان می تواند در معرض سیلاب شدید قرار گیرند.

با توجه به اهمیت استفاده بهینه از آب کشاورزی، مدیریت و توزیع مناسب آب در شبکه های آبیاری برای افزایش راندمان ضروری است. پایش و ارزیابی روش های مدیریت آب و توزیع آن، برای نقد و بهبود این روش ها باید به طور مستمر انجام شود. چند روش استاندارد و موثر از سوی نهادهای بین المللی برای این مهم توسعه یافته است. در مطالعه حاضر توزیع آب در شبکه آبیاری قزوین و شاخص های خارجی آن با استفاده از تکنیک فرآیند ارزیابی سریع مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که از منابع آب موجود در منطقه به صورت هدفمند استفاده نمی شود و برنامه ریزی برای بهره برداری از کل منابع آب موجود در منطقه وجود نداشته است. در این محدوده زمانی تنها حدود 28 درصد از کل آب موجود در سال در اختیار مسوولین بهره برداری قرار داشته و توسط آن ها توزیع شده که عامل مهم تلفات زیاد آب در منطقه بوده است. همچنین مشخص شد که توزیع زمانی آب به درستی در شبکه انجام نمی گیرد و در اکثر ماه های سال مقدار آب توزیع شده در شبکه از مقدار موردنیاز محصولات کمتر و یا بیشتر است. این امر نشان دهنده تلفات آب در شبکه به دلیل عدم وجود اطلاعات لازم، ضعف زیرساخت ها و یا برای جبران بخشی از تلفات انتقال آب بوده است. کل آب مازاد توزیع شده در شبکه در سال 92، حدود 56 میلیون مترمکعب بوده است که 25 درصد از کل آب موردنیاز محصولات کشت شده در سال است.

سرریز های لبه تیز از سازه های متداول در اندازه گیری جریان در شبکه های آبیاری و دیگر سامانه های آبی هستند. نصب و بهره برداری این سازه ها نسبت به سایر انواع سازه ها و تجهیزات، ساده تر و هزینه های نگهداری آن ها هم کمتر است. اما وضعیت عملکرد سرریزهای لبه تیز و روابط دبی-اشل یا منحنی های سنجه آن ها در شرایط غیرماندگار به ندرت مورد بررسی قرار گرفته است. در تحقیق حاضر، جریان غیرماندگار عبوری از سرریز مثلثی 90 درجه که در انتهای یک مخزن قرار گرفته است در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفت و تاثیر آن بر روی مقادیر دبی عبوری از سرریز سنجیده شد. در این تحقیق نشان داده شد که روش روندیابی پالس اصلاح شده در مقایسه با حل معادله مخزن دارای نتایج بهتری است و بر اساس نتایج حاصل از روش پالس اصلاح شده، اختلاف قابل توجهی بین مقادیر دبی محاسبه شده از روابط جریان ماندگار و غیرماندگار وجود دارد بطوریکه در برخی شرایط این اختلاف به حدود 40 درصد نیز می رسد. لذا استفاده از روابط دبی-اشل و منحنی های سنجه متداول ماندگار در شرایط غیرماندگار نیازمند بازنگری و توجه بیشتر است.

با توجه به پیشرفت های حاصل در تهیه و کاربرد نانومواد، استفاده از این نوع مواد در علوم مختلف به ویژه مهندسی ژئوتکنیک موردتوجه قرار گرفته است. در این پژوهش، اثر افزودن مقادیر مختلف نانورس بر روی پتانسیل واگرایی دو نوع خاک رسی با خاصیت خمیری کم و زیاد بررسی شده است. بدین منظور، ابتدا آزمایش های شناسایی بر روی دو نوع خاک رس و نانورس و سپس آزمایش های پین هول بر روی نمونه های خاک با مقادیر مختلفی نانورس شامل، صفر (خاک طبیعی)، 0.25، 0.5، 1، 2 و 4 درصد وزنی خاک با در نظر گرفتن سنین عمل آوری 1، 3 و 7 روز انجام گردید. نتایج آزمایش های انجام شده نشان دادند که افزودن نانورس به خاک رس واگرا به طور کلی موجب کاهش پتانسیل واگرایی خاک می گردد. در بررسی تاثیر این ذرات بر روی دو نوع خاک با خمیرایی مختلف نتیجه گردید که تاثیر آن بر هر دو نوع خاک یکسان بوده و خمیرایی خاک نقش مهمی در تاثیر این ذرات بر پتانسیل واگرایی ندارند. همچنین مشخص گردید زمان عمل آوری نقش قابل ملاحظه ای در تثبیت خاک با نانوذرات رس داشته و برای انجام فعل انفعالات شیمیایی موردنیاز برای تثبیت حدود سه روز زمان لازم است.

در سال های اخیر، کاربرد زغال زیستی در خاک های سرزمین های خشک و نیمه خشک به منظور افزایش کربن آلی خاک مورد توجه قرار گرفته است. با وجود این، گزارش های اندکی در ارتباط با پیامد زغال زیستی بر بازچرخ نیتروژن در خاک های چنین سرزمین هایی در دست است. هدف از پژوهش اخیر بررسی پیامد کاربرد کود گاوی و زغال زیستی آن بر برخی از فرآیندها و ویژگی های زیستی کارا در چرخه نیتروژن در یک خاک آهکی می باشد. بدین منظور مقادیر 0، 1، 2 و 5 درصد از کود گاوی و زغال زیستی آن به یک خاک آهکی افزوده شد و سپس برای 30 و 90 روز انکوباسیون گردید. یافته ها نشان داد که نیتروژن زیست توده میکروبی و فعالیت آنزیم اوره آز در خاک های تیمار شده به کود گاوی با شدت بیشتری در برابر خاک-های تیمارشده به زغال زیستی افزایش می یابند. کاربرد زغال زیستی به میزان 2 و 5 درصد، کانی شدن نیتروژن را به میزان 5/20 و 3/32 درصد در زمان 30 روز و به میزان 103 و 106 درصد در زمان 90 روز انکوباسیون افزایش داد. افزودن 1 تا 5 درصد کود گاوی به خاک، افزایش کانی شدن نیتروژن را به میزان 38-235 درصد در زمان 30 روز و 105-214 درصد در زمان 90 روز انکوباسیون به همراه داشت. در 30 روز انکوباسیون، تنها کاربرد 5 درصد زغال زیستی، نیتریفیکاسیون را افزایش داد. در 90 روز انکوباسیون، کاربرد 1، 2 و 5 درصد زغال زیستی، افزایش نیتریفیکاسیون را به میزان10-50 درصد در برابر شاهد به همراه داشت. در برابر آن، افزودن کود گاوی به خاک باعث افزایش نیتریفیکاسیون به میزان 300-1500 و 39-95 درصد در برابر شاهد پس از 30 و 90 روز انکوباسیون شد. به طور کلی، یافته ها نشان داد که کاربرد زغال زیستی کود گاوی در برابر کود گاوی می تواند کانی شدن نیتروژن و نیتریفیکاسیون را کاهش داده و از آبشویی سریع نیترات جلوگیری نماید.

با ارزیابی سامانه های آبیاری بارانی اجراشده می توان میزان موفقیت این سامانه ها را تعیین کرد و راه کارهای عملی برای بهبود بازده آبیاری این سامانه ها و پیشنهادهایی برای سامانه های آتی را ارائه نمود. هدف از این تحقیق بررسی یکنواختی پخش آب و کود در سطح مزرعه تحت مدیریت کودآبیاری توسط سامانه آبیاری بارانی دوار مرکزی بود. محل انجام این تحقیق در مزرعه تحقیقی و آموزشی دانشگاه تهران واقع در کرج بود که در سال های 1394 و 1395 انجام گردید. نیتروژن موردنیاز گیاه از منبع کودی اوره (46%) تامین گردید. برای اندازه گیری یکنواختی پخش سامانه آبیاری دوار مرکزی مقدار آب و نیتروژن جمع آوری شده در قوطی های اندازه گیری که به صورت شعاعی قرار گرفتند اندازه گیری شد. ضریب یکنواختی پخش آب هیرمن و هین در قوطی های اندازه گیری در کودآبیاری های اول و دوم به ترتیب 84 و 91 درصد به دست آمده است. همچنین ضریب یکنواختی پخش کود در کودآبیاری سال های اول و دوم به ترتیب 69 و 72 درصد بود. نتایج نشان داد ضریب یکنواختی به دست آمده از پخش کود کمتر از ضریب یکنواختی پخش آب است.

برآورد ماهواره ای بارش مهم و ضروری است چرا که برای جبران اندازه گیری های محدود بارش باران در مناطقی که نظارت مستمر و پیوسته بارش ها با توجه به پراکندگی شبکه های باران سنجی وجود ندارد، کاربرد دارند. سیستم های برآورد بارش ماهواره ای می توانند اطلاعات را در مناطقی که اطلاعات باران سنجی در دسترس نیست ارائه دهند. لذا بررسی دقت این نوع داده ها از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مطالعه از داده های باران دو مجموعه داده بارش ماهواره ای PERSIANN-CDR و PERSIANN-CCS در بالا دست سد مارون (ایستگاه های باران سنجی دهنو، قلعه رییسی، ایدنک، مارگون) در سال های 2003 تا 2014 استفاده گردید و ارزیابی در مقیاس های روزانه، ماهانه، فصلی و سالانه انجام گرفت. نتایج نشان می دهد که بارش سالانه در هر دو مجموعه داده در تمامی ایستگاه ها کم برآورد می شوند ولی مدل PERSIANN-CCS نسبت به PERSIANN-CDR تناسب نزدیک تری با داده های مشاهداتی دارد. در برآورد بارش فصلی، نتایج نشان دهنده مناسب تر بودن مدل PERSIANN-CCS در تخمین بارش و تشخیص وقایع بارش نسبت به مدل دیگر می باشد. در برآورد بارش ماهانه و روزانه نتایج نشان دهنده مناسب تر بودن داده های PERSIANN-CDR نسبت به مجموعه داده دیگر می باشد. همچنین با توجه به مقادیر POD (احتمال آشکارسازی) و FAR (شاخص هشدار اشتباه) برآورد شده مشخص گردید که از لحاظ شاخص POD، داده های روزانه بارش مدل PERSIANN-CCS و طبق شاخص FAR داده های بارش روزانه مدل PERSIANN-CDR عملکرد بهتری در آشکارسازی روزهای بارانی و غیر بارانی دارند.

سطح ایستابی شور کم عمق و کاهش کمی و کیفی آب های شیرین، از مسائل مهم بخش آب وخاک در برخی از دشت های مهم کشور به شمار می آید. از همین رو، سهم آب زیرزمینی در تامین بخشی از آب مصرفی گیاه نیز می تواند بسیار حائز اهمیت باشد. هدف این بررسی دستیابی به مدل سهم آب زیرزمینی شور در تامین آب موردنیاز نهال های خرما است. برای دستیابی به این هدف، آزمایش هایی با طرح کرت های دو بار خردشده در پایه بلوک های کامل تصادفی شامل شوری آب زیرزمینی (4dS/m >، 8 و 12)، عمق آب زیرزمینی (cm60 و 90) و دو سطح مالچ (خاک پوش) (مالچ برگ خردشده خرما و بدون مالچ) با سه تکرار به مدت 15 ماه اجرا شد. داده های جمع آوری شده با توجه به طرح آزمایشی، تجزیه وتحلیل شد. نتایج حاکی از معنی دار بودن اثر مالچ (در سطح یک درصد) بر سهم آب زیرزمینی در تامین نیاز آبی گیاه بود. در واقع، در تیمارهای دارای مالچ به دلیل حفظ رطوبت در خاک و نیاز کمتر به آب، سهم آب زیرزمینی نیز کمتر شد. اثر هم زمان شوری و عمق آب زیرزمینی بر میزان سهم آب زیرزمینی در سطح پنج درصد معنی دار نبود. برای برآورد سهم آب زیرزمینی با توجه به هر سه این عوامل، 11 مدل ریاضی موردبررسی قرار گرفت. بهترین مدل، رگرسیون خطی چند متغیره با r2=0.6 و معنی داری در سطح پنج درصد به دست آمد. با توجه به تاثیر هم زمان شوری و عمق آب زیرزمینی در سطح احتمال بالای 90 درصد، امکان دستیابی به مدل دقیق تر با استفاده از عامل جدیدی که ناشی از ضرب این دو فاکتور بود، بررسی شد. مدل درجه سه با عامل جدید (ضرب شوری و عمق آب زیرزمینی)، بهترین مدل برای دو حالت بدون مالچ و با مالچ به ترتیب با r2=0.76 و r2=0.94 بود.

به منظور بررسی تاثیر مقدار آب در آبیاری قطره ای زیرسطحی بر کارایی مصرف آب، عملکرد خرما، اجزای عملکرد و تعیین مناسب ترین تیمار آبیاری در دو رقم خرما، آزمایشی به صورت کرت های یک بار خردشده در قالب بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار برای دو سال زراعی (1394-1392) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بهبهان اجرا گردید. فاکتور اصلی مقدار آب در آبیاری قطره ای زیرسطحی در سه سطح بر اساس 75%، 100% و 125% نیاز آبی و فاکتور فرعی، رقم در دو سطح شامل کبکاب و زاهدی بود. در تمام صفات کمی به جز کارایی مصرف آب ازجمله وزن حبه و هسته، طول، تعداد حبه در خوشه، عملکرد خرما و کارایی مصرف آب اختلاف معنی داری بین تیمارهای سطوح مختلف آب وجود نداشت. لذا مصرف زیاد آب در تیمارهای 100 و 125 درصد نیاز آبی نسبت به تیمار 75 درصد موجب نشده تا هر دو رقم خرما از نظر صفات کمی نسبت به تیماری که کمترین آب را دریافت نموده برتری داشته باشند.. به طوری که با مصرف 7545.3 مترمکعب در هکتار آب در تیمار 75% نیاز آبی علاوه بر صرفه جویی در مصرف آب به میزان 25.0 و 40.0 درصد نسبت به تیمارهای 100 و 125 درصد نیاز آبی، عملکرد این تیمار 6396.9 کیلوگرم در هکتار و کارایی مصرف آب آن نیز 0.848 کیلوگرم بر مترمکعب به ثبت رسید. دو رقم کبکاب و زاهدی نیز از نظر عملکرد و کارایی مصرف آب اختلاف معنی داری نداشتند. به طوری که در رقم کبکاب میزان عملکرد 5857.1 کیلوگرم در هکتار و کارایی مصرف آب نیز 0.610 کیلوگرم بر مترمکعب به ثبت رسید.

سرریزهای غیر خطی در بارهای آبی کم، ظرفیت تخلیه نسبتاً بالایی داشته و در بارهای آبی زیاد به دلیل استغراق در کلید خروجی سرریز، راندمان آن ها کاهش می یابد. سرریزهای زیگزاگی از جمله سازه های هیدرولیکی است که برای تنظیم سطح آب و کنترل جریان در مخازن سدها استفاده می شوند. عملکرد سرریزهای زیگزاگی در بارهای زیاد جریان، به دلیل تداخل تیغه های جریان، تلاطم و استغراق در کلید خروجی، مطلوب نمی باشد؛ از این رو، هدف این پژوهش بررسی اثر محل قرارگیری دیواره سپری بر استغراق ورودی سرریز است که برای این منظور از دیواره های سپری شیب دار با شیب های (1B'= و 5/0B'=) و طول های (cm 30= B و cm60= B) بر روی دو مدل سرریز زیگزاگی و کلید پیانویی با مقطع ذوزنقه ای استفاده شد. نتایج نشان داد که افزایش ارتفاع و طول دیواره های سپری باعث کاهش 50 درصدی ضریب آبگذری می گردد و راندمان سرریزها با افزایش دبی جریان به میزان 33 درصد افزایش می یابد. وجود این سپرها در سرریز زیگزاگی نسبت به کلید پیانویی با پلان مشابه، تا 30 درصد عملکرد بهتری را نشان داد. این تحقیق نشان داد که دیواره های سپری نصب شده در خروجی سرریز حدود 5 الی 10 درصد عملکرد بهتری نسبت به حالت نصب در ورودی از خود نشان می دهند، همچنین نتایج حاصله نشان می دهد سرعت جریان با ضریب آبگذری رابطه مستقیم دارد از این رو افزودن دیواره سپری به سرریزهای زیگزاگی و کلید پیانویی مشکل افت راندمان در دبی های بالا برای این سرریزها را به میزان 40 درصد مرتفع می سازد.

برنامه ریزی آبیاری در شرایط وجود تنش آبی، بسیار حائز اهمیت می باشد. برای بررسی پدیده تنش آبی گیاهان، شاخص های متعددی ارائه شده است که یکی از آن ها شاخص تنش آبی گیاه (CWSI) می باشد. به منظور بررسی توانایی این شاخص در برنامه ریزی آبیاری ذرت علوفه ای (رقم SC704) در سال زراعی 1396، تحقیقی در قالب طرح بلوک های کاملاً تصادفی شامل چهار تیمار IR1: 100 درصد تأمین نیاز آبی، IR2: 80 درصد تأمین نیاز آبی با مدیریت کم آبیاری تنظیم شونده، IR3: 60 درصد تأمین نیاز آبی با مدیریت کم آبیاری تنظیم شونده IR4: 50 درصد تأمین نیاز آبی با مدیریت خشکی موضعی ریشه در منطقه خرم آباد، اجرا گردید. نتایج نشان داد، میزان شاخص تنش آبی، به صورت معنی داری تحت تأثیر میزان تنش آبی قرار گرفت. میزان حد مجاز شاخص CWSI برای تیمارهای IR1، IR2، IR3 و IR4 به ترتیب برابر 17/0، 21/0، 39/0 و 29/0 و میزان عملکرد به ترتیب برابر 21560، 19500، 12560 و 14860 کیلوگرم در هکتار حاصل گردید. در این تحقیق، بهترین تیمار، IR1 با کمترین میزان شاخص تنش آبی و بیشترین عملکرد و بدترین تیمار، IR3 با بیشترین میزان شاخص تنش آبی و کمترین عملکرد، به دست آمد. یافته ها نشان داد که بر اساس شاخص CWSI، میزان تنش آبی در تیمار IR4(PRD) نسبت به تیمار IR3(کم آبیاری تنظیم شونده با تأمین 60 درصد نیاز آبی)کمتر می باشد (شاخص CWSI به اندازه 4/11 درصد کاهش و میزان عملکرد به اندازه 3/18 درصد افزایش یافته است). در این تحقیق رابطه بین عملکرد ذرت علوفه ای و شاخص CWSI با همبستگی بالایی حاصل گردید. در نهایت، می توان بیان کرد که شاخص CWSI قابلیت بررسی میزان تنش آبی و برآورد میزان محصول تحت تنش آبی در گیاه ذرت علوفه ای را دارد.

حجم بالای زه آب خروجی از سامانه های زهکشی و کیفیت نامطلوب آن ها، دو چالش بزرگ پیش روی بهره برداران این سامانه ها است. در این میان، در مناطقی که سطح زمین به نسبت مقدار آب موجود زیاد است، زهکشی خشک می تواند با هزینه های کمتر و همچنین سازگاری بیشتر با محیط زیست، به حل این مشکل کمک کند. در این تحقیق نسبت عرض نوار کاشت به کاشته نشده به عنوان یکی از عوامل مهم در کارایی زهکشی خشک موردبررسی قرار گرفت. با استفاده از دو لایسیمتر تحقیقاتی در پردیس ابوریحان دانشگاه تهران در سال 1394، عملکرد دو نسبت عرض کاشت به کاشته نشده متفاوت 1:1 و 1:2 (کاشت: کاشته نشده) بر کاهش شوری خاک ناحیه ریشه مورد ارزیابی قرار گرفت. در این آزمایش از چمن اسپرت در قسمت کاشت استفاده شد. بافت خاک لومی و شوری آب آبیاری dS/m 3 بود. نتایج این تحقیق نشان داد که در شرایط آزمایش، با افزایش سهم قسمت کاشت و استفاده بیشتر از زمین، تعادل نمک در ناحیه ریشه همچنان حفظ شده و عرض کاشت به کاشته نشده 2 به 1 قابل قبول بود. ولی با افزایش این نسبت، مقدار نمک جمع شده در ناحیه کاشته نشده افزایش یافت که در این صورت مدیریت بهتری برای جمع آوری نمک لازم خواهد بود. همچنین نتایج هرکدام از لایسیمترها به طور جداگانه نشان داد زهکشی خشک توانایی انتقال نمک از قسمت کاشت به قسمت کاشته نشده را دارد و پس از مدتی، غلظت نمک در ناحیه ریشه به تعادل خواهد رسید. شوری قسمت کاشت در ناحیه توسعه ریشه برای هر دو لایسیمتر در انتهای آزمایش، از dS/m 6 فراتر نرفت که این مقدار حدود دو برابر شوری آب آبیاری بود.

سطح اغلب خاک های مناطق خشک و نیمه خشک دارای سله، درز و شکاف است که تاثیر بسزایی بر هدایت هیدرولیکی خاک دارند. به این منظور در تحقیق حاضر به مطالعه تغییرات زمانی تراکم درز و شکاف، تشکیل سله و تاثیر این پدیده ها بر هدایت هیدرولیکی اشباع خاک پرداخته شد. آزمایش در سه خاک با بافت های (رسی، لومی و لوم رس شنی) طی چهار تداوم باران (15، 30، 45 و 60 دقیقه) در 8 تکرار طراحی شد. بر اساس نتایج، خاک لوم رس شنی دارای کم ترین مقدار هدایت هیدرولیکی اشباع بود (cm/h21.02). علت این موضوع ضخامت بیش تر سله (mm 3.16) و تراکم کم تر درز و شکاف (m/m 2 92/1) در خاک لوم رس شنی نسبت به دو خاک لومی و رسی ارزیابی شد. خاک رسی، به دلیل ضریب انبساط پذیری خطی بالاتر دارای بیش ترین تراکم درز و شکاف بود. این موضوع سبب افزایش هدایت هیدرولیکی این خاک نسبت به نمونه قبل از بارندگی شد.

این تحقیق به منظور ارزیابی شبکه حمودی در سطح 3079 هکتار از دیدگاه مفاهیم کلاسیک و جدید راندمان آبیاری انجام شد. بدین منظور ابتدا ورودی ها (آبیاری، بارش، آزادسازی های کانال) و خروجی های اصلی آب (تبخیر تعرق واقعی محصول، زهاب خروجی و نشت از کانال انتقال) طی سال های هیدرولوژیکی 1385 تا 1388 اندازه گیری یا برآورد شدند. سپس اقدام به برآورد راندمان آبیاری شبکه با استفاده از مفاهیم کلاسیک (راندمان کاربرد) و نئوکلاسیک (راندمان خالص و مؤثر) گردید. در نهایت سناریوهای مختلف تخصیص آب با لحاظ مفاهیم جدید راندمان مورد ارزیابی قرار گرفت. سناریوهای مورد ارزیابی شامل سه سناریوی 65، 75 و 85 درصد تأمین نیاز آب مصرفی و دو سناریو بر اساس مفاهیم جدید شامل تأمین کامل نیاز آبی گیاه و تأمین درصدی از نیاز آبی که عملکرد محصول کاهش معنی داری پیدا نکند، می باشد. نتایج نشان داد که در شبکه آبیاری حمودی به دلیل جریان های زیرزمینی جانبی از اراضی مجاور و نشت از کانال ها، آب های خروجی به طور متوسط سالانه 16 درصد بیشتر از آب های ورودی می باشد. راندمان توزیع، کاربرد و کل شبکه به ترتیب 68، 53 و 44 درصد برآورد شد که بیانگر عملکرد آبیاری پایین در شبکه آبیاری حمودی می باشد. علیرغم حجم آب مصرفی زیاد شبکه، تبخیر و تعرق واقعی 19درصد کمتر از پتانسیل تبخیر و تعرق اندازه گیری شد، که نشان دهنده وجود تنش آبی و کاهش عملکرد محصول می باشد. ارزیابی سامانه های آبیاری سطحی با روش نئوکلاسیک نشان داد که راندمان خالص (77%) و مؤثر (65%) بیشتر از راندمان کلاسیک (53%) می باشند. نتایج این تحقیق نشان داد که با اعمال سناریوهای مفاهیم جدید راندمان می توان بین 19 تا 47 درصد در تخصیص آب صرفه جویی نمود.

طیف سنجی مرئی-مادون قرمز نزدیک به عنوان روشی غیر مخرب، سریع، ارزان، دارای حداقل آماده سازی نمونه ها و بدون آسیب به زیست بوم می تواند جایگزین روش های مرسوم آزمایشگاهی شود. هدف از این پژوهش ارزیابی طیف سنجی انعکاسی در برآورد برخی ویژگی های خاک های دشت های کشاورزی قروه و دهگلان در استان کردستان بود. بدین منظور تعداد 120 نمونه خاک از منطقه مورد مطالعه جمع آوری و ویژگی های مبنایی آن ها در آزمایشگاه با روش های استاندارد اندازه گیری شد. آنالیز طیفی خاک ها با استفاده از دستگاه طیف سنجی زمینی با طول موج 2500- 350 نانومتر انجام شد. پس از ثبت طیف ها انواع روش های پیش پردازش مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس از رگرسیون خطی چند گانه گام به گام، برای پیش بینی پارامترهای مورد مطالعه استفاده گردید. با توجه به آماره RPD، بهترین تخمین توابع رگرسیونی پیشنهادی برای ظرفیت تبادل کاتیونی (2.02) و تخمین هایی قابل قبول برای رس (1.70)، سیلت (1.59)، شن (1.80)، جرم ویژه ظاهری (1.53) و حقیقی (1.55)، میانگین قطر ذرات (1.52) و انحراف معیار هندسی قطر ذرات خاک (1.66)، کربن آلی (1.74) و کربنات کلسیم معادل (1.49) به دست آمد.

جذب آب توسط ریشه عامل مهمی در پیش بینی تعرق گیاه و عملکرد محصول به شمار می رود. به طور کلی مدل های جذب آب ریشه به دو گروه کلان (تجربی) و خرد (فیزیکی) تقسیم بندی می شوند. مدل های فیزیکی به پارامترهای هیدرولیکی بیشتری نیاز دارند، در حالی که مدل های تجربی ساده تر و به اطلاعات ورودی کمتری نیاز دارند. هدف از این پژوهش مقایسه عملکرد دو مدل تجربی و یک مدل فیزیکی برای پیش بینی جذب آب ریشه در گیاه گوجه فرنگی در شرایط گلخانه ای می باشد. بدین ترتیب از روش عمومی عدم قطعیت تشابهات (GLUE) برای واسنجی مدل ها (پارامترهای هیدرولیکی خاک و جذب آب ریشه) استفاده شده است. نتایج تحلیل حساسیت مدل های مختلف نشان داد جذب آب ریشه به شرایط هیدرولیکی خاک حساس تر از خصوصیات ریشه می باشند. نتایج نشان داد از بین پارامترهای هیدرولیکی خاک، جذب آب ریشه نسبت به ضرایب شکل و درصد رطوبت اشباع () حساسیت بیشتری نشان می دهد. از بین خصوصیات ریشه، حساس ترین پارامتر تراکم طولی ریشه می باشد. همچنین نتایج نشان داد مدل ون گنوختن در ترکیب با روش GLUE به خوبی توانسته است جذب آب ریشه را شبیه سازی کند، به طوری که آماره های ضریب تبیین (R2)، ضریب کارایی نش-ساتکلیف (N. S)، میانگین مجذور مربعات خطای نرمال شده (NRMSE)، میانگین مطلق خطا (MAE)، کارایی مدل سازی (ME) و شاخص توافق (d) به ترتیب 79/0، 69/0، 12/14، 75/0، 69/0، 86/0 به دست آمد. تلفیق مدل های جذب آب ریشه به عنوان زیر مدل در مدل های اگروهیدرولوژیک، ابزاری مفید برای پیش بینی تعرق گیاه، عملکرد محصول و همچنین مدیریت آب در مزرعه می باشد.

در این مقاله به ارزیابی دقت اطلاعات چهار پایگاه بارش شبکه بندی شده جهانی شامل CRU، GPCC، PCDR و DEL در حوضه دریاچه ارومیه پرداخته شده است. بدین منظور از بارش مشاهداتی در شش ایستگاه همدیدی شامل ارومیه، مهاباد، تکاب، تبریز، مراغه و سقز بین سال های 1984 تا 2013 استفاده شد. ارزیابی ها بر اساس ضریب کارایی نش-ساتکلیف (NSE)، ضریب همبستگی (CC)، جذر میانگین مربعات خطا (RMSE) و Bias انجام گرفت. نتایج در تمام مقیاس ها (ماهانه، فصلی و سالانه)، حاکی از عملکرد مناسب GPCC بود. برای مثال در مقیاس سالانه، GPCC به ترتیب با NSE، CC و RMSE برابر با 0.87، 0.94 و 31.12 میلی متر، بهتر از سایر پایگاه ها عمل نموده است. بر اساس نتایج به دست آمده، عملکرد CRU نیز قابل قبول است. این پایگاه بر اساس Bias بهتر از GPCC عمل کرده است. همچنین PCDR و DEL عملکرد قابل قبولی در هیچ مقیاس زمانی نداشته اند.

افزایش روزافزون پسماندها و مدیریت آن ها به عنوان یک معضل زیست محیطی و اقتصادی مهم در نظر گرفته می شود. در این مطالعه، لجن نفتی پالایشگاه نفت و پسماند لیگنوسلولزی ناشی از هرس درخت نارون به عنوان مواد اولیه در تهیه جاذب های کامپوزیتی استفاده شدند. جاذب های کامپوزیتی با استفاده از کربونیزاسیون در دمای ˚ C 500 و فعال سازی شیمیایی به وسیله کلرید روی در دمای ˚ C 800 تهیه گردید و کارایی آن ها برای حذف فورفورال از محلول های آبی بررسی شد. نتایج حاصل از آنالیز های جذب فورفورال، BET، SEM و FTIR نشان داد به علت تشکیل ساختار های حاوی میکروپور و مزوپور، کامپوزیت فعال شده دارای سطح ویژه و راندمان قابل ملاحظه بیشتری در مقایسه با کامپوزیت کربونیزه شده است. سطح ویژه برای کامپوزیت کربونیزه و فعال شده به ترتیب 53/3 و m2/g7/691، و درصد جذب فورفورال 3/10و 7/96% به دست آمد. بر این اساس، جاذب کامپوزیتی فعال شده می تواند به عنوان جایگزینی برای کربن فعال تجاری در تصفیه فاضلاب استفاده شود.

در این مطالعه ضرایب انتخاب گری مربوط به تبادل K-Ca در رس جدا شده از خاک ایلایتی و تخلیه شده برای زمان های متفاوت 0، 6، 25 و 150 ساعت در دو قدرت یونی 0.3 و 0.002 مولار محاسبه و پارامترهای ترمودینامیکی مربوطه تعیین گردید. با افزایش جزء هم ارز پتاسیم (E K)، ضرایب انتخاب گری کر (KKer)، ونسلو (KV)، گاپون (KG)، گینز-توماس (KGT) و دیویس (KD) در همه رس ها افزایش یافت. در دامنه EK£0.7، KV<1 بود که گویای آن است که فاز تبادل گر در این دامنه پتاسیم را بر کلسیم ترجیح می دهد. در EK های خیلی بالا، کلسیم بر پتاسیم ترجیح داده شد. مدل رزماند-کرنفلد (KRK) به خوبی بر داده های تبادلی برازش یافت. پارامتر b در این معادله کوچکتر از 0.66 بود که حاکی از ناهمگنی مکان های تبادلی در رس های مورد مطالعه بود. مقادیر b، بر اثر تخلیه پتاسیم از رس کاهش یافت. علاوه بر این، با کاهش قدرت یونی از 0.3 به 0.002 مولار، میانگین b کاهش یافت که گویای افزایش ناهمگنی بر اثر کاهش قدرت یونی بود. مدل محلول مرتب نیز به خوبی بر داده ها برازش یافت. برای همه رس ها Kex کوچکتر از 1 و DGoex مثبت بود. تفاوت معنا داری بین K ex رس های تخلیه شده به درجات متفاوت مشاهده نشد که گویای آن است که در رس های تخلیه شده و سپس فروریزش کرده، درجه تخلیه اولیه پتاسیم بر ویژگی های انتخاب گری رس تاثیری نداشته است. با کاهش قدرت یونی Kex افزایش و DGoex کاهش یافت که گویای کاهش تمایل برای جذب K+ نسبت به Ca2+ بود. با تغییر EK، Kex کمابیش ثابت بود. با افزایش ECa، Fk کاهش و Fca افزایش یافت. مقایسه مقادیر ƒ K و ƒ Ca محاسبه شده به دو روش ترمودینامیکی و مدل محلول مرتب نشان داد که مقادیر Fk حاصل از مدل محلول مرتب بیشتر از Fk محاسبه شده از روش ترمودینامیکی است.

هدف از این پژوهش، بررسی غلظت فلزات سنگین منتشر شده از مجتمع فولاد خوزستان، در خاک و گیاهان اطراف این منطقه می باشد. بدین منظور نمونه برداری از برگ درختان، درختچه ها و گیاه علفی و خاک محیط ریشه (ریزوسفر) آن ها در جهت وزش باد غالب منطقه و عمود برآن در اطراف مجتمع فولاد انجام شد. نمونه های گیاه به دو دسته تقسیم و نیمی با آب مقطر و اسید هیدروکلریک شسته و نیمی دیگر بدون شستشو در نظر گرفته شدند. غلظت عناصر سنگین: آهن، مس، کادمیم، سرب و روی در خاک و نمونه های گیاهی با استفاده از دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که در جهت وزش باد غالب، میزان غلظت عناصر سنگین در برگ گیاهان حدود 5/1 برابر غلظت عناصر در برگ گیاهان عمود بر جهت وزش باد بود. همچنین غلظت فلزات سنگین در نمونه های گیاهی شسته شده کمتر از نمونه های بدون شستشو بود که بیانگر نشست فلزات سنگین بر روی گیاهان از طریق ذرات معلق هوا است. با توجه به یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت که مجتمع فولاد خوزستان به عنوان یکی از منابع انتشار فلزات سنگین در منطقه است که انتشار آلاینده های مذکور از طریق باد محیط زیست شهر اهواز را تهدید می کند.

تعیین مدل حاکم در زمینه مدل سازی جذب سینتیک و تعادلی نیازمند روشی مطمئن برای برآورد پارامترها می باشد. در روش غیر خطی، پارامترها بر اساس سعی و خطا با هدف مینیمم کردن خطا برآورد می گردند. در این مطالعه اثر توابع خطای مختلف بر پارامترهای برآورد شده مدل های سینتیکی شبه مرتبه اول و دوم و مدل های تعادلی لانگمویر و فروندلیچ مورد بررسی قرار گرفت. بهترین تابع بر اساس 239 سری داده سینتیکی و 129 سری داده تعادلی مستخرج از 100 مطالعه قبلی تعیین گردید. استفاده از توابع مختلف تغییرات زیادی در پارامترهای برآورد شده نشان داد، به گونه ای که بیشترین درصد تغییرات پارامترها به 100% نیز می رسد. به کمک روش نرمال سازی خطا بر اساس داده های آزمایشگاهی بهترین توابع خطا به ترتیب Errsq، Hybrd و Mpsd با متوسط خطای نرمال 3 و 3.4 و 3.6 می باشند. روش های Ef و Crm نیز با توجه به داده های آزمایشگاهی دارای بیشترین خطا می باشند.

در این مطالعه به منظور بررسی اثرات دو پارامتر اقلیمی بارش متوسط و دمای متوسط سالانه بر وضعیت منابع آبی نسبت به پارامتر جمعیت در هفت حوضه آبریز درجه دو واقع در حوضه آبریز خلیج فارس و دریای عمان، از داده های مشاهده ای حدود 180 ایستگاه سینوپتیک در سطح حوضه آبریز مذکور و داده های تاریخی پروژه CORDEX برای دوره آماری 20 ساله (1986-2005میلادی) با در نظر گرفتن سناریوهای اقلیمی RCP2. 6, 4. 5, 8. 5 استفاده شد. سپس، سه مدل اقلیمی EC_EARTH، CNRM و GFDL برای دوره های آتی (2006-2030) و (2031-2050) بکار گرفته شد. در نهایت توانایی هر مدل در برازش مقدار شاخص تنش آبی (بر اساس کمترین میزان خطا با دوره پایه) برای هر حوضه بررسی گردید. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد هر سه مدل اقلیمی EC_EARTH، CNRM و GFDL، حوضه آبریز مند و کل-مهران را به ترتیب به عنوان بیشترین و کمترین میزان وضعیت منابع آبی نسبت به پارامتر جمعیت در دوره های آتی (2006-2030) و (2031-2050)، تحت سه سناریوی RCP2. 6، RCP4. 5 و RCP8. 5 و نسبت به شاخص تنش آبی مشاهدات پیش بینی کرده اند.

تابش خورشیدی رسیده به سطح زمین یکی از متغیرهای اصلی مورد استفاده در پروژه ها و مدل سازی های هیدرولوژی، کشاورزی، هواشناسی و اقلیمی می باشد. در این تحقیق قابلیت عملکرد روش تحلیل مؤلفه اصلی (PCA) و تئوری آنتروپی (EN) برای تعیین ورودی مدل های شبکه عصبی مصنوعی پرسپترون چندلایه (MLP)، شبکه عصبی مصنوعی تابع پایه شعاعی (RBF)، ماشین بردار پشتیبان (SVM) و برنامه ریزی ژنتیک (GEP) در برآورد تابش خورشیدی در دو ایستگاه همدید کرمان و مشهد به ترتیب در حد فاصل سال های 1984 تا 2005 و 1980 تا 2004 مورد بررسی قرار گرفت. متغیرهای میانگین دما، میانگین کمبود فشار بخار آب اشباع، دمای کمینه، دمای بیشینه، ساعت آفتابی، رطوبت نسبی، دمای نقطه شبنم، فشار بخار ساعتی، دید افقی و محتوی بخار آب جو به عنوان ورودی روش های پیش پردازش انتخاب شدند. با توجه به نتایج به دست آمده در ایستگاه کرمان، مدل ENT-MLP با ریشه میانگین مربعات خطای برابر36/38 (Mj/m2) و ضریب تبیین 93/0 R2= بهترین عملکرد را داشته است. همچنین در ایستگاه مشهد مدل PCA-MLP با ریشه میانگین مربعات خطای برابر75/79 (Mj/m2) و ضریب تبیین 77/0 R2= بهترین عملکرد را داشته است. به طور کلی هر دو روش پیش-پردازش تحلیل مؤلفه اصلی (PCA) و تئوری آنتروپی (EN) برای تعیین ورودی مدل های تخمین گر به منظور تخمین تابش خورشیدی روش مناسبی تشخیص داده شدند.

سیانوباکترها یک گروه منحصر به فرد از باکتری های فتواتوتروف هستند که برخی از آن ها به دلیل ویژگی های ساختاری، تحمل قابل توجهی به تنش شوری نشان می دهند. این موجودات نقش مهمی در محیط های خاکی به ویژه در نواحی خشک و نیمه خشک ایفا می کنند. در مطالعه حاضر سیانوباکترهای خاک از مناطق بیابانی ایران جداسازی شده و سپس جدایه های مقاوم به شرایط فوق شور شناسایی شدند. 40 نمونه خاک از پارک ملی کویر تهیه شد. نمونه ها پس از کشت در محیط BG11 و ASN III (3.5 ، 5، 6 و 7 درصد کلرید سدیم) و انکوباسیون در شرایط مناسب دمایی و نور، جداسازی شده و با استفاده از کلیدهای مورفولوژیکی به طور اولیه و سپس با روش مولکولی مورد شناسایی قرار گرفتند. از مجموع 40 مکان نمونه برداری فقط از 4 مکان سویه های سیانوباکتر مقاوم به شرایط فوق شور جداسازی شد. در محیط کشت فاقد کلرید سدیم 27 مورفوتایپ شناسایی شد که پنج سویه متعلق به دو جنس قادر به رشد در حضور 3.5 درصد کلرید سدیم بودند. در میان این پنج سویه، سه سویه در غلظت 5 و دو سویه در غلظت 6 درصد کلرید سدیم رشد کردند. تنها سویه Phormidium autumnale 61 et قادر به تحمل غلظت 7 درصد کلرید سدیم بود که از مکانی با شوری 87.80 دسی زیمنس بر متر جداسازی شده بود. نتایج نشان داد که برخی از سیانوباکترهای جدا شده از خاک پارک ملی کویر قادرند در شرایط سخت مانند تنش شوری رشد کنند و توده بیولوژیکی فعالی را ایجاد نمایند.

در این پژوهش به منظور مقایسه سینتیک رهاسازی پتاسیم از فلدسپار، ایلایت و فلوگوپایت در شرایط تلقیح میکروب های حل کننده سیلیکات ها، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش شامل تلقیح میکروبی (باکتری، قارچ و بدون تلقیح)، کانی پتاسیمی (فلدسپار، ایلایت و فلوگوپایت) و زمان انکوباسیون (1، 2، 4، 8، 12، 16، 24، 32، 48 و 64 ساعت) بودند. نتایج نشان داد که تلقیح میکروبی منجر به افزایش رهاسازی پتاسیم شد و پتاسیم محلول (Ksol) در نمونه های تلقیح یافته با باکتری و قارچ به ترتیب 92.3 و 92.8 درصد نسبت به نمونه های شاهد افزایش یافت. تاثیر نوع کانی بر سینتیک رهاسازی پتاسیم نیز معنادار بود، به طوری که رهاسازی پتاسیم از فلوگوپایت در مقایسه با فلدسپار و ایلایت به ترتیب 1.11 و 1.13 برابر بیشتر بود. بیشترین کاهش pH و افزایش Ksol در تیمار تلقیح یافته با قارچ در حضور کانی فلوگوپایت مشاهده شد، به طوری که pH در این تیمار 2.69 واحد نسبت به شاهد (بدون تلقیح) کاهش و Ksol 7.38 واحد در مقایسه با شاهد افزایش یافت. در بین معادلات سینتیکی برازش داده شده، با توجه به مقادیر R2 و SEE سینتیک رهاسازی پتاسیم توسط معادلات ایلوویچ، تابع توانی، مرتبه اول و پخشیدگی سهموی به خوبی توصیف شد. در بین این چهار معادله، معادله تابع توانی به عنوان بهترین مدل برای برازش داده ها تشخیص داده شد. همبستگی معنادار و معکوسی (r=-0.83***) بین Ksol و pH نیز مشاهده گردید. به طورکلی حضور ریزجانداران حل کننده سیلیکات منجر به افزایش میزان رهاسازی پتاسیم از کانی های پتاسیم دار می شود.

بررسی فرآیندهای سطح زمین با استفاده از سنجش از دور نوری به طور عام به باند های الکترومغناطیسی قرمز، سبز، آبی (RGB)، مادون قرمز (NIR) و موج کوتاه (SWIR) مرتبط می شود. در روش تخمین رطوبت خاک با استفاده از تصاویر سنجش از دور نوری، با فرض ارتباط خطی بین بازتابش های قرمز و مادون قرمز ((Red-NIR، خط عاری از پوشش گیاهی (خط خاک) به عنوان خط مبنا در نظر گرفته شده و خطوط هم رطوبت به شکل عمود بر این خط مورد بررسی قرار می گیرند. این مطالعه قصد دارد نشان دهد که فرضیه ی فعلی برپایه ی هندسه ی فضایی Red-NIR، همواره مستحکم نیست و در پاره ای از موارد، تخمین اشتباهی از رطوبت خاک ارائه می دهد. بدین منظور یک روش نوین تخمین رطوبت خاک در این فضا پیشنهاد شد که بر پایه ی تعریف جدیدی از خطوط هم رطوبت خاک است. مدل پیشنهادی این مطالعه به مدل تغییر یافته ی فضای Red-NIR (TRN) مصطلح شد. این مدل با مدل رایج فضای Red-NIR (CRN) با استفاده از تصاویر ماهواره ی لندست-8 در مزارع نیشکر سلمان فارسی استان خوزستان مقایسه شد. 12 تصویر لندست 8 در طول دوره رشد نیشکر مورد استفاده قرار گرفت. برای اعتبار سنجی نتایج سنجش از دور، رطوبت خاک در 22 نقطه در 5 عمق مختلف اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که مدل TRN پیشنهادی تطابق بیشتری با مشاهدات میدانی داشت و به طور علمی، صحت و دقت استفاده از فضای Red-NIR در زمینه تخمین رطوبت خاک را بهبود بخشید.

فرسایش بادی معضلی است که در سال های اخیر بسیاری از نقاط ایران به ویژه استان خوزستان را درگیر نموده است که وقوع پدیده گردوغبار و حرکت ریز گردها از پیامدهای آن محسوب می شود. با عنایت به آثار محیطی مالچ های نفتی، کاربرد مالچ های پلیمری و گیاهی به منظور کاهش آثار زیست محیطی این گونه ترکیبات و حل معضل هدر رفت خاک در اراضی مستعد فرسایش در استان خوزستان، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این تحقیق از دو نوع مالچ پلیمری و مالچ با پایه گیاهی، به عنوان تثبیت کننده خاک، در چهار سطح صفر، 15%، 30% و 60% بر روی سه نوع خاک برداشت شده از کانون های فرسایش بادی استان اعمال شد. تاثیر مالچ های موردبررسی بر کاهش هدر رفت خاک در دستگاه تونل باد در سرعت های 8، 10 و 13 متر بر ثانیه موردبررسی قرار گرفت. نتایج آزمایش ها به صورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی موردبررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه وتحلیل آماری نشان داد که خاک های تیمار شده با هر دو نوع مالچ، اختلاف معنی داری با خاک شاهد در کاهش هدر رفت خاک دارند. از سویی نتایج نشان داد که دو نوع مالچ موردبررسی ازنظر تاثیر بر میزان کاهش هدر رفت خاک، اختلاف معنی داری باهم ندارد اما غلظت های مختلف مالچ های استفاده شده در سطح یک درصد باهم دارای اختلاف معنی داری هستند. نتایج بررسی تاثیر مالچ پلیمری و مالچ با پایه گیاهی نشان داد که کاربرد مالچ پلیمری به خوبی می تواند میزان هدر رفت خاک را در سرعت های 8، 10 و 13 متر بر ثانیه در خاک های موردبررسی کاهش دهد. همچنین کاربرد مالچ با پایه گیاهی میزان هدر رفت خاک را در سرعت های ذکرشده در دو خاک زراعی الوان و هویزه به خوبی کاهش داد اما در خاک ماسه بادی بروایه این مالچ قادر به ایجاد تاثیری مثبت بر کاهش هدر رفت خاک در غلظت های پایین (15% و 30%) نبود که امر را می توان به متفاوت بودن اندازه توزیع ذرات خاک، میزان مواد آلی و نوع یون های موجود در خاک ها مرتبط دانست.

به منظور بررسی تأثیر کشت مستمر بر شکل های شیمیایی پتاسیم و رفتار جذب آن در خاک های زیرکشت توتون در منطقه شمال غرب ایران، شکل های پتاسیم خاک در 29 نمونه خاک زراعی و 29 نمونه خاک غیرزراعی هم جوار تعیین گردید و آزمایشات جذب به صورت پیمانه ای با 5/2 گرم خاک در قدرت یونی 01/0 مولار CaCl2 انجام گرفت. نتایج نشان داد که با استمرار کشت، میانگین پتاسیم تبادلی و غلظت تعادلی پتاسیم محلول (EKC) در خاک های زراعی در مقایسه با مقدار آن ها در خاک های غیرزراعی هم جوار به طور معنی دار (P≤ 0. 01) و به ترتیب حدود 28 و 27 درصد کاهش یافته به طوری که میانگین پتاسیم تبادلی در خاک های زراعی و غیرزراعی، به ترتیب 197 و 273 mg kg-1 و میانگین EKC به ترتیب برابر 9/7 و 8/10 mg l-1 بود. با توجه به وجود همبستگی معنی دار بین پتاسیم تبادلی و درصد رس (r= 0. 577**) و همبستگی معنی دار بین پتاسیم تبادلی و پتاسیم محلول (r=0. 418*) در خاک های زراعی و عدم معنی داری آن در خاک های غیرزراعی هم جوار، می توان استنباط کرد که مقداری از پتاسیم تبادلی در خاک های زراعی تخلیه شده است. با استمرار کشت، میانگین نسبت فعالیت پتاسیم در نقطه تعادل (AReK) و انرژی آزاد تبادلی پتاسیم (EK) در خاک های زراعی به ترتیب حدود 36 و 11 درصد و به طور معنی دار (P≤ 0. 01) کاهش یافت که میانگین AReK در خاک های زراعی و غیرزراعی، به ترتیب 004/0 و 0063/0 mol L-1 و میانگین EK به ترتیب 3407-و 3055-cal mol-1 بود. به دلیل تخلیه نسبی پتاسیم تبادلی در خاک های زراعی مورد مطالعه، اعمال مدیریت کودهای پتاسیمی جهت تولید پایدار توتون در منطقه شمال غرب ایران نیاز می باشد.

اطلاع از سطح بحرانی مس در خاک و پاسخ های گیاه ذرت به مصرف آن می تواند کمک موثری در توصیه بهینه کود مس باشد. هدف این پژوهش تعیین سطح بحرانی مس برای گیاه ذرت در 21 نمونه خاک سطحی (0-30 سانتی متر) استان آذربایجان شرقی بود. طی آزمایش گلخانه ای گیاه ذرت علوفه ای رقم 704 (.Zea mays L) در دو سطح صفر و 7.5 میلی گرم مس در کیلوگرم خاک از منبع سولفات مس در سه تکرار به صورت آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی کشت شد. پس از طی شصت روز (پایان دوره رشد رویشی) شاخص کلروفیل برگ قبل از برداشت و وزن تر و خشک بخش هوایی و مقدار جذب مس بخش هوایی ذرت بعد از برداشت اندازه گیری شد. سطح بحرانی مس استخراج شده با عصاره گیرهای DTPA-TEA و AB-DTPA و با استفاده از روش های ترتیب ستونی پاسخ گیاه، تصویری و آماری کیت-نلسون و معادله میچرلیخ-بری محاسبه شد. با مصرف مس وزن خشک، غلظت و مقدار جذب مس بخش هوایی ذرت افزایش معنادار (p<0.05) نشان داد. سطح بحرانی مس در خاک های موردمطالعه با عصاره گیر DTPA-TEA برای دست یابی به عملکرد نسبی 90 درصد به روش ترتیب ستونی پاسخ گیاه، نموداری کیت-نلسون و معادله میچرلیخ-بری به ترتیب 1.46، 1 و 1.70 میلی گرم بر کیلوگرم و با عصاره گیر AB-DTPA به ترتیب 1.50، 1.80 و 2.94 میلی گرم بر کیلوگرم بود و ضریب C میچرلیخ-بری با استفاده از عصاره گیرهای مذکور به ترتیب 0.5874 و 0.3397 کیلوگرم خاک بر میلی گرم مس محاسبه شد. روش آماری کیت-نلسون در تحقیق حاضر روشی مناسب برای تعیین سطح بحرانی مس نبود.

در این مقاله نیمرخ های جریان های زیرسطحی در محیط های متخلخل درشت دانه در دو حالت تغذیه و بدون تغذیه با استفاده از یک مدل عددی سه بعدی شبیه سازی و سپس با داده های آزمایشگاهی و مدل های تحلیلی مورد مقایسه قرار گرفت. با استفاده از مدل عددی SEEP/3D که مبتنی بر روش اجزای محدود می باشد، شبیه سازی عددی جریان صورت گرفته است. مدل آزمایشگاهی شامل یک محیط متخلخل درشت دانه به طول 4/6 متر، عرض 8/0 متر و ارتفاع 1متر بوده که برای شرایط مرزی مختلف و دو شیب، 4 و 3/20 درصد اجرا و نیمرخ های جریان اندازه گیری شدند. نتایج اندازه گیری شده با نتایج حاصل از مدل های عددی و تحلیلی مقایسه گردید. در حالت بدون تغذیه برای مقایسه مدل عددی از داده های مدل آزمایشگاهی و نتایج روش های تحلیلی استفاده گردید که در این حالت پروفیل خط فریاتیک مدل عددی نسبت به آزمایشگاهی در حالت شیب 4 درصد کمبرآورد و در شیب 3/20 درصد، نتایج عددی به مراتب بهتر مدل سازی شده است. برای مقایسه داده های مدل عددی در شرایط تغذیه تنها از مدل تحلیلی Bear (1972) استفاده گردید و نتایج حاصل از قیاس، کم برآوردی مدل عددی را نشان داده است.

برآورد بار رسوبی رودخانه ها از مهم ترین چالش های مهندسی رودخانه محسوب می شود. به همین دلیل تاکنون مدل های مختلفی با ساختارهای گوناگون جهت برآورد بار رسوبی ارائه گردیده است. در این مطالعه به بررسی کارایی پارامترهای ژئومورفومتری و تکنیک های داده کاوی به منظور پیش بینی بار رسوب معلق در 68 حوزه واقع در دو منطقه متفاوت از ایران پرداخته شده است. به همین منظور شش مدل شبکه عصبی مصنوعی، رگرسیون خطی، K نزدیک ترین همسایه، فرآیند گوسی، ماشین بردار پشتیبان و ماشین بردار پشتیبان تکاملی بر روی دو نوع از داده های بار رسوب معلق (رسوب حداقل و متوسط) اجرا گردید. با هدف بهینه سازی مدل ها از پارامترهای ژئومورفومتری و دبی رودخانه به عنوان داده های ورودی به مدل و از تکنیک کاهش ویژگی به منظور کاهش حجم فضای الگوریتم ها استفاده شد. نتایج ارزیابی مدل ها نشان داد که عملکرد مدل ها در داده های رسوب متوسط و حداقل متفاوت می باشد، به طوری که بهترین روش جهت پیش بینی رسوب متوسط رودخانه مدل فرآیند گوسی با ضریب همبستگی 0.988 و میانگین مجذور مربعات 11.0047 بوده و مناسب ترین روش پیش بینی رسوب حداقل مدل ماشین بردار تکاملی با ضریب همبستگی 0.996 و میانگین مجذور مربعات 0.171 می باشد.

در محیط هایی با کمبود اکسیژن و نسبتاً شور تجزیه هیدروکربن های نفتی به سختی صورت می گیرد که با استفاده از پذیرنده های الکترون مانند نیترات و کاربرد باکتری های تجزیه گر و قادر به رشد در محیط های شور، سعی در افزایش تجزیه زیستی هیدروکربن ها می شود. این مطالعه با هدف بررسی تجزیه زیستی BTEX با استفاده ازsp. Bacillus وBacillus thuringiensisتحت شرایط کاهشی نیترات در محیط آئروفیلیک و شور انجام شد. در ابتدا توانایی باکتری های فوق در تجزیه زیستی BTEX مورد تائید قرار گرفت. سپس با استفاده از مدل تاگوچی و نرم افزار Design Expert تجزیه BTEX در شرایط محیطی مختلف با تغییر در عواملی مانند غلظت اولیه نیترات (500-100 میلی گرم بر لیتر)، BTEX (200-800 میلی گرم بر لیتر)، شوری (5/9-5/0درصد) و جمعیت سلولی (107×5 – 1سلول در میلی لیتر) بررسی شد. نتایج حاصل از تحقیق تواناییBacillusthuringiensis وsp. Bacillus رادر تجزیه زیستی BTEX نشان داد و شرایط بهینه را به منظور حداکثر تجزیه زیستی BTEX برای این دو باکتری به ترتیب در غلظت اولیه BTEX برابر 200 میلی گرم بر لیتر، غلظت اولیه نیترات500 میلی گرم بر لیتر، شوری 5 و 5/9 درصد و جمعیت سلولی 1و 107×5 گزارش نمود.

به منظور بررسی استفاده از زهاب به صورت آبیاری سریالی، تحقیقی در سال های 1394-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد. بدین منظور قطعه زمینی با طول 30 متر و عرض 24 متر انتخاب و به سه قطعه A، B و C تقسیم شد. در قطعه A ذرت، در قطعه B سویا و در قطعه C آفتابگردان کشت شد و زهاب هر قطعه برای آبیاری قطعه بعد استفاده می شد. طرح آزمایشی در قطعه B به صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوک های کاملا تصادفی با تیمارهای نوع آبیاری (آب کارون و زهاب) و کود اوره (100%، 75% و 50% نیاز کودی) در سه تکرار انجام گرفت. طرح آزمایشی در قطعه C مشابه قطعه B بود ولی 75% سطح کود اوره در نظر گرفته نشد. نتایج تجزیه واریانس برای گیاه سویا نشان داد که برهمکنش نوع آب آبیاری و نیتروژن بر عملکرد رویشی و بهره وری بیولوژیکی آب اثر معنی داری در سطح یک درصد (P<0.01) و بر وزن تر علوفه در سطح 5 درصد (P<0.05) داشت. نتایج تجزیه واریانس برای گیاه آفتابگردان نشان داد که برهمکنش نوع آبیاری و سطح مصرف کود نیتروژن نیز بر وزن صد دانه، عملکرد دانه و بهره وری آب دانه در سطح 5 درصد (P<0.05) اثر معنی داری نشان داد. به طورکلی، برتری سیستم آبیاری سریالی با زهاب (با استفاده متوالی از زه آب) نسبت به آبیاری معمولی در میزان صرفه جویی آب با کیفیت مطلوب به میزان 45.59 درصد و افزایش بهره وری آب به میزان حداقل 2 برابر در این تحقیق مشاهده شد.

مطالعه حرکت آب در آبخوان با استفاده از معادلات اساسی جریان یعنی معادلات دارسی، پیوستگی و بقای جرم صورت می­ گیرد که در مورد آبخوان­ های محصور و غیرمحصور به صورت متفاوت مورد تجزیه و تحلیل قرار می­ گیرند. در این معادلات از ضرایب هیدرودینامیک و دیگر مشخصه­ های آبخوان استفاده می­ شود. لذا تعیین ضرایب هیدرودینامیک آبخوان لازمه مطالعات آب زیرزمینی می­ باشد. مهم­ ترین ویژگی­ های آبخوان یعنی ضرایب هیدرودینامیک را می­ توان از طریق مدل­ سازی در سراسر محدوده آبخوان تعیین نمود. اگر مدل آبخوان درست تهیه شود می­ تواند ابزار ارزشمندی برای شناخت بهتر ویژگی­ های آبخوان و همچنین پیش­ بینی تأثیر طرح­ های مختلف مدیریتی بر منابع آب منطقه باشد. در این مطالعه، مدل­ سازی آب زیرزمینی به منظور تعیین ضرایب هیدرودینامیک آبخوان آزاد دشت کرمانشاه با استفاده از نرم­ افزار GMS 7. 1 انجام گرفت. نتایج نشان داد مقدار هدایت هیدرولیکی در آبخوان دشت کرمانشاه، از 1/0 تا 30 متر در روز و مقدار آبدهی ویژه از 02/0 تا 4/0 متغیر است. مقادیر سطح ایستابی محاسبه شده توسط مدل و سطح ایستابی مشاهداتی در پیزومترها دارای همبستگی بالایی هستند و مقدار ریشه میانگین مربعات خطا همواره کمتر از یک است که نشان­ دهنده دقت قابل قبول مدل برای شبیه­ سازی وضعیت آبخوان می­ باشد.

با توجه به روند رو به رشد جمعیت کشور و نقش عمده گندم در تأمین انرژی و پروتئین آحاد جامعه، ضرورت نگرش جدید در مدیریت مزرعه به وجود می­ آید که به وسیله آن تولیدکنندگان کشاورزی بتوانند تغییرات داخل مزرعه را شناسایی نموده و با مدیریت این تغییرات در جهت افزایش محصولات زراعی و افزایش بهره وری گام بردارند. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر سطوح و منابع مختلف کاربرد سیلیسیم بر ماده­ خشک تولیدی، غلظت و جذب عناصر غذایی هفت رقم گندم در گلخانه تحقیقاتی گروه علوم و مهندسی خاک دانشگاه تهران اجراء گردید. این پژوهش در قالب طرح کاملا تصادفی و به صورت فاکتوریل، با دو فاکتور شامل سیلیسیم در شش سطح (شاهد، 200، 400 و 1000 میلی­ گرم سیلیسیم از منبع سیلیکات پتاسیم بر کیلوگرم خاک و نانوذره سیلیسیم در سطوح 50 و 100 میلی­ گرم بر کیلوگرم خاک) و ارقام گندم (گنبد، شیرودی، شیراز، مهدوی، مرودشت، بهار و پارسی) در سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که کاربرد سیلیسیم در سطوح و منابع مختلف، رقم گندم و اثر متقابل آن­ ها بر وزن خشک اندام­ هوایی و ریشه، غلظت سیلیسیم و پتاسیم در اندام­ هوایی و جذب کل سیلیسیم، فسفر و پتاسیم در اندام­ هوایی معنی­ دار (01/0p≤ ) بود. غلظت سیلیسیم و پتاسیم در اندام­ هوایی در ارقام گندم در سطوح مختلف سیلیسیم در زمان کاربرد نانوذرات سیلیسیم به ترتیب در دامنه­ ای از 14/0-32/0 و 16/0-76/0 درصد نسبت به سطوح مختلف سیلیکات­ پتاسیم در بالاترین مقدار قرار داشت. میانگین جذب کل سیلیسیم، فسفر و پتاسیم به ترتیب در دامنه­ ها­ یی از 12/0-08/5، 43/0-16/1 و 7/8-2/14میلی گرم در گلدان در اندام­ هوایی با افزایش سطح کاربرد سیلیکات­ پتاسیم، افزایش یافت. بنابراین با توجه به نقش سیلیسیم در جذب عناصرغذایی، استفاده از آن به همراه کاشت ارقام با توان جذب بالاتر می­ تواند به بهبود رشد گندم کمک کند.

در این مقاله با ارزیابی روش های مختلف زمین آماری در سه سناریوی مختلف به ارزیابی تأثیر تکنیک های همگن بندی مناطق و برون یابی بارندگی در افزایش دقت این روش ها در تحلیل داده های بارش در مقیاس روزانه و در حوضه ی آبریز کارون پرداخته شده است. . در سناریوی اول، تنها روش های زمین آماری شامل میانگین متحرک وزنی، کریجینگ، کوکریجینگ و TPSS و در سناریوی دوم محدوده ی پژوهش براساس روش خوشه بندی به نواحی همگن تقسیم و دقت روش های منتخب در هر یک از آنها ارزیابی شد. در سناریوی سوم با لحاظ ایستگاه های فرضی در ارتفاعات فاقد دادهای مشاهده ای تأثیر برون یابی در افزایش دقت روش های زمین آماری بررسی شد. تحلیل واریوگرام های مربوطه وجود ناهمسانگردی را به اثبات رساند، ضمن اینکه واریوگرام همه­ جانبه، این ناهمسانگردی را مرتفع نمود. در سناریوی اول، مقادیر میانگین خطای مطلق و خطای انحراف، به ترتیب در محدوده های 36-7/14 میلی متر و 5/4-5/1-میلی متر به دست آمد. در این سناریو روش کوکریجینگ، به دلیل تأثیر مثبت لحاظ متغیر کمکی در افزایش شعاع تأثیر، کم ترین خطای تخمین را نشان داد. امّا درون یابی بارش روزانه پس از همگن بندی تأثیر مثبتی در کاهش خطای تخمین نداشت. اگرچه روش های میانگین متحرک وزنی با توان های 3 تا 5 و TPSS با توان های 3 تا 5 استثناء بودند. ضمناً تخمین بارش در ارتفاعات فاقد ایستگاه های باران سنجی دقت روش های زمین آماری را تا 16 درصد افزایش و خطای تخمین را تا 10% درصد کاهش داد. تحت این سناریو حد آستانه ی حداکثر واریانس خطا با 45% کاهش از 8/7 به 8/4 میلی متر رسید. براساس نتایج، ترکیب تکنیک برون یابی با روش کوکریجینگ با لحاظ ارتفاع به عنوان متغیر کمکی، بهترین تخمین را در برآورد توزیع مکانی بارش روزانه به همراه دارد.

گرماکافت زیست­ توده­ ها و تولید زغال زیستی روش مناسبی برای مدیریت پسماندهای کشاورزی، ترسیب کربن و بهبود ویژگی­ های خاک می­ باشد. مطالعه ویژگی­ های ساختاری و فیزیکو شیمیایی زغال زیستی، که به نوع زیست­ توده و دمای گرماکافت بستگی دارد، در شناسایی کاربرد مناسب زغال زیستی در خاک بسیار مهم است. هدف از این پژوهش بررسی تغییرات ویژگی­ های زغال­ زیستی تهیه شده از بقایای ذرت و باگاس نیشکر در دماهای مختلف گرماکافت بود. این پژوهش در شرایط آزمایشگاهی، در قالب طرح کاملاً تصادفی با هشت تیمار بقایای ذرت و باگاس نیشکر و زغال­ های­ زیستی آن­ ها و در سه تکرار انجام شد. زغال­ های زیستی در شرایط گرماکافت آهسته و در دماهای 200، 350 و 500 درجه سلسیوس تهیه شدند. نتایج نشان داد افزایش دمای گرماکافت از 200 به 500 درجه سلسیوس در تیمارهای بقایای ذرت و باگاس نیشکر سبب کاهش عملکرد (به­ ترتیب 2/29 و 6/23 درصد)، مواد فرار (6/43 و 1/57 درصد)، ظرفیت تبادل کاتیونی (8/29 و 5/32 درصد) و نسبت­ های اتمی (C/N)، هیدروژن به کربن (H/C) و اکسیژن به کربن (O/C) شد، در حالی­ که سبب افزایش درصد خاکستر زغال­ های زیستی بقایای ذرت و باگاس نیشکر (به­ ترتیب 3/20 و 3/42 درصد)، کربن تثبیت شده (3/23 و 8/14 درصد)، pH، EC، ترکیبات آروماتیک و غلظت عناصر غذایی شد. غلظت نیتروژن، فسفر و پتاسیم در تیمارهای بقایای ذرت بیشتر از باگاس نیشکر بود، اما نسبت C/N در تیمارهای باگاس نیشکر بیشتر بود. با توجه به این پژوهش می­ توان نتیجه­ گیری کرد که زغال­ های زیستی تهیه شده در دمای 500 درجه سلسیوس در ترسیب کربن در خاک مؤثرتر هستند، در حالی­ که زغال­ های­ زیستی تهیه شده در دماهای 200 و 350 درجه سلسیوس برای بهبود حاصلخیزی خاک مناسب­ تر­ هستند.

مطالعه تغییرات فیتوشیمیایی و مورفولوژیکی فیسالیس به­ عنوان گونه­ ای ارزشمند از گیاهان دارویی، با ترکیب­ های جدید از تیمارهای شدت مغناطیس (M) در چهار سطح صفر، 2/0، 3/0 و 4/0 تسلا و غلظت محلول غذایی (H) در چهار سطح 25/0، 5/0، 75/0 و تمام هوگلند اجرا گردید. نتایج نشان داد که تأثیر تیمارهای ترکیبی بر تمامی خصوصیات فیتوشیمیایی به جز فاکتور فعالیت آنتی­ اکسیدانی و کلیه صفات مورفولوژیکی در سطح %1 معنی­ دار بود. حداکثر تأثیرگذاری مثبت معنی­ دار بر فاکتورهای فیتوشیمیایی در خصوصیت کلروفیل b با بهبود 15 برابری در تیمار شدت مغناطیس 4/0 تسلا و غلظت %50 حاصل شد. هم­ چنین بیش­ ترین اثرگذاری معنی­ دار مثبت بر فاکتورهای مورفولوژیکی در صفت وزن میوه با افزایش 5/2 برابری در تیمار 3/0 تسلا و غلظت %75 به­ دست آمد. درمجموع، کاربرد آب مغناطیس و محلول غذایی می­ تواند به­ جهت تأثیرگذاری­ های معنی­ دار، در برنامه­ ریزی­ های تولید فیسالیس مورد توجه قرار گیرد.

گوگرد پودری متداول­ ترین ماده مصرفی برای اصلاح خاک­ های آهکی خصوصاً pH آن ها می­ باشد و راندمان آن در خاک به شدت به شرایط اکسیداسیون آن وابسته است. هدف این تحقیق ارزیابی کارآمدی مقادیر مختلف گوگرد به منظور اصلاح خاک­ های آهکی در حضور باکتری اکسید کننده گوگرد می­ باشد. بدین منظور تعداد 15 ستون حاوی یک خاک آهکی شامل چهار تیمار گوگرد با کدهای (500/0)S، (375/0)S، (250/0)S، (125/0)S و یک شاهد فاقد گوگرد هر یک با سه تکرار ساخته و با باکتری Thiobacillus thioparus تلقیح و سپس هر دو هفته یک بار به مدت شش ماه تحت آبشویی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که آبشویی سولفات حاصل از اکسیداسیون گوگرد از دمای 25 درجه سانتی­ گراد به بالا شدت گرفت و در دمای 30 درجه سانتی­ گراد به اوج خود رسید. همچنین تجزیه آماری در ستون های تیمار شده با گوگرد وجود روابط مثبت و معنی­ دار میان دما و سولفات آبشویی شده (01/0=α ) از یک سو و منفی و معنی دار میان دما و pH (01/0=α ) از سوی دیگر را تائید نمود.