سلامت و بهداشت اردبیل
سال:1397 | دوره:9 | شماره:5 |تعداد مقالات:10

زمینه و هدف: این مطالعه به منظور بررسی و مقایسه تاثیر آبیاری با پساب های صنعتی و آب چاه در آلودگی به فلزات سنگین مزارع گندم کشت شده در محدوده شهرک صنعتی البرز، قزوین، انجام گرفت. روش کار: جهت اجرای این مطالعه کاربردی، نمونه برداری از پساب، خاک و گیاهان مزارع مجاور شهرک صنعتی البرز، انجام شد. از آب مورد استفاده کشاورزان، خاک و گیاهان مزرعه ای واقع در 5 کیلومتری این شهرک نیز به عنوان شاهد، نمونه برداری شد و سطوح فلزات کادمیوم، مس، نیکل، کروم، منگنز و آلومینیوم در پساب، خاک و محصول گندم، توسط دستگاه اسپکتروسکپی جذب اتمی تعیین گردید و با حد مجاز و مقادیر شاهد مقایسه شد. یافته ها: اگر چه غلظت فلزات در پساب، زیر حد مجاز FAO برای استفاده در آبیاری بود، ولی غلظت کادمیوم، مس، کروم، منگنز و آلومینیوم دانه گندم در مناطق آبیاری شده با پساب، بالاتر از حد مجاز بود. غلظت کادمیوم، مس، نیکل و کروم در تمام نمونه های منطقه آبیاری شده با پساب بطور معنی داری بالاتر از نمونه های آبیاری شده با آب چاه بود، در حالی‫ که غلظت منگنز و آلومینیوم در نمونه های هر دو منطقه آبیاری شده با پساب و آب چاه، بالاتر از حد مجاز بود و اختلاف معنی داری بین آنها وجود نداشت. نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که استفاده از پساب تصفیه شده جهت آبیاری، آلودگی به فلزات کادمیوم، مس، نیکل و کروم را در خاک و محصول گندم افزایش داده است.

زمینه و هدف: حذف آلاینده های آلی مقاوم مانند دترجنت ها، با استفاده از روش های متداول دارای کارایی مطلوبی نمی? باشند. مولکول ازن در حضور آنیون پرسولفات می تواند بعنوان یک فرایند مناسب در حذف اینگونه آلاینده ها مورد استفاده قرار گیرد. هدف این مطالعه، تعیین کارایی فرایند تلفیقی ازن و رادیکال سولفات در تجزیه (SDBS) و کاهش غلظت این آلاینده در محیط های آبی می باشد. روش کار: در این مطالعه تجربی، از محفظه ازن زنی به حجم 1 لیتر به صورت نیمه پیوسته استفاده شد. تاثیر پارامترهای pH (11-3)، غلظت آنیون پرسولفات (mM/L100-10)، غلظت ازن ورودی (mg/L. hr5-1)، غلظت اولیه SDBS (mg/L10-100) مورد بررسی قرار گرفتند. همچنین سینتیک واکنش، تاثیر حضور رباینده رادیکال و میزان حذف COD در شرایط مناسب فرایند تعیین شد. اندازه گیری غلظت SDBS و COD بر اساس روش های ارائه شده در مرجع آزمایشات آب و فاضلاب صورت گرفت. یافته ها در شرایطی که پارامترهای فرایند 3pH=، غلظت اولیه SDBS 10 میلی گرم در لیتر، غلظت ازن ورودی mg/L. hr5، پرسولفات mM/L50 در مدت زمان 40 دقیقه بود، کارایی فرایند بیش از 97 درصد بدست آمد. با تغییر پارامترها از شرایط ذکر شده و حضور عوامل رباینده رادیکال، کارایی فرایند، کاهش یافت. کارایی حذف COD در شرایط بدست آمده، 80 درصد در مدت زمان 70 دقیقه گزارش شد. همچنین سینتتیک فرایند از سینتیک درجه یک تبعیت می? کرد. نتیجه گیری فرایند ازن زنی در حضور پرسولفات به دلیل تولید رادیکال های فعال پرسولفات، می تواند روش مناسبی برای حذف آلاینده های مقاوم مانند SDBS باشد و با کمک این روش می توان باعث افزایش تصفیه پذیری فاضلاب حاوی این آلاینده و کاهش بار آلی شد.

زمینه و هدف: بیماری های قلبی-عروقی اصلی ترین علت مرگ و میر در بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایران می باشند. این مطالعه با هدف تعیین ارتباط امنیت غذایی با نوع کربوهیدرات مصرفی در بیماران عروق کرونر قلب در شهرستان آمل، طراحی و اجرا شد. روش کار: در این مطالعه مورد-شاهدی، 180 بیمار مبتلا به عروق کرونر و 370 نفر به عنوان گروه شاهد از بین مراجعه کنندگان به بیمارستان مورد مطالعه قرار گرفتند. شاخص های تن سنجی وBMI، اندازه گیری و محاسبه گردید. داده های الگوی مصرف کربوهیدرات ها با استفاده از پرسشنامه FFQ جمع آوری و شاخص امنیت غذایی از طریق تکمیل پرسشنامه استاندارد تعیین گردید. داده ها با استفاده از آزمون های آماری تی مستقل، آزمون مجذور کای و رگرسیون لجستیک با استفاده از نرم افزار SPSS-20 تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که بیش از 80 درصد از افراد در گروه مورد و شاهد دارای امنیت غذایی بودند. بیش از 17درصد موردها و 15درصد از اعضای گروه شاهد دارای ناامنی غذایی بودند. در کل شرکت کنندگان، گروه های غذایی امن و ناامن غذایی، افراد در چارک های دوم و سوم مقادیر کربوهیدرات های پیچیده در مقایسه با چارک اول شانس ابتلای کمتری به بیماری عروق کرونر داشتند، هر چند این اختلاف معنادار نبود. مقادیر بالاتر کربوهیدرات های ساده در هر سه گروه کل شرکت کنندگان، گروه امن و گروه ناامن غذایی شانس ابتلا به بیماری عروق کرونر را افزایش می هد و این اختلاف در بین چارک ها معنادار بود. نتایج نشان داد که شانس ابتلا به بیماری عروق کرونر در گروه ناامن غذایی بالاتر از گروه امن غذایی بود، بطوری که نسبت شانس در چارک چهارم برای کربوهیدرات های ساده در میان کل شرکت کنندگان (36/8OR= و 001/0< p)، گروه غذایی امن (33/8OR= و 001/0< p) و گروه غذایی ناامن (79/11= OR و 008/0= p) بدست آمد. نتیجه گیری: مطالعه حاضر نشان داد مقادیر بالاتر کربوهیدرات های پیچیده با شانس ابتلا به بیماری عروق کرونر ارتباط معکوس و مصرف مقادیر بالاتر کربوهیدرات های ساده شانس ابتلا به آن را افزایش می دهد که این شانس در گروه ناامن غذایی بالاتر می باشد.

زمینه و هدف: الگوی فرانظری از مدل های پرکاربرد در تغییر رفتار است. فرآیندهای تغییر و موازنه تصمیم گیری از سازه های این الگو هستند. هدف این مطالعه تاثیر آموزش مبتنی بر الگوی فرانظری در همبستگی بین فرآیندهای تغییر و موازنه تصمیم گیری دانش آموزان در مصرف صبحانه بود. روش کار: در این مطالعه نیمه تجربی290 دانش آموز مقطع راهنمایی شهر جیرفت در دو گروه تجربی و کنترل و هرکدام 145 نمونه بررسی شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه استاندارد بود. مداخله آموزشی بر اساس الگوی فرانظری انجام گرفت. داده ها قبل و 3 ماه پس از آموزش گردآوری شد. ورود داده ها با استفاده از نرم افزار آماری spss-19 و آزمون های آماری من-ویتنی و ضریب همبستگی اسپیرمن، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: مداخله آموزشی بر فرآیندهای تغییر و موازنه تصمیم گیری موثر و آزمون من-ویتنی برای هر دو پس از مداخله معنی دار بوده است. همچنین ضریب همبستگی بین این دو سازه بعد از مداخله در گروه مداخله از 427/0 به 476/0 افزایش یافته و معنی دار بود. در صورتی که ضریب همبستگی در گروه شاهد از 478/0 به 379/0 کاهش یافته است. نتیجه گیری: مداخله آموزشی مبتنی بر الگوی فرانظری بر ضریب همبستگی بین فرآیندهای تغییر و موازنه تصمیم گیری دانش آموزان در مصرف صبحانه موثر بود. بنابراین پیشنهاد می شود در مداخلات آموزشی برای مصرف صبحانه فرآیندهای تغییر و موازنه تصمیم گیری به طور ویژه مدنظر قرار بگیرند.

زمینه و هدف: سبک زندگی ارتقادهنده سلامتی شامل اقدامات و عقایدی است که افراد را متقاعد به سالم ماندن و محافظت از آنها در مقابل بیماری ها می کند. این مطالعه جهت بررسی برخی از ابعاد سبک زندگی بهورزان خانه های بهداشت شهرستان خلخال و کوثر انجام شد. روش کار: این مطالعه مقطعی با شرکت 120 نفر از بهورزان شهرستان های خلخال و کوثر انجام شد. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه اطلاعات دموگرافیکی و پرسشنامه سبک زندگی ارتقادهنده سلامت والکر استفاده گردید. داده ها با روش های آمار توصیفی و آزمون های آماری t مستقل، ANOVA، آزمون نیرومند ولچ و آزمون تعقیبی توکی، با استفاده از نرم افزار SPSS-20 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: میانگین سن شرکت کنندگان 4/6± 40 بود و اکثریت آنها را زنان تشکیل می دادند (66%). امتیاز کلی سبک زندگی ارتقادهنده سلامت 65/0± 3/2 بود. بالاترین و پایین ترین امتیاز بترتیب در بعد خود شکوفایی (61/0± 05/3) و حمایت بین فردی (76/0± 90/1) مشاهده شد. از بین ابعاد مختلف سبک زندگی، بعد «فعالیت بدنی» با متغیر سن، بعد «حمایت بین فردی» با متغیرهای جنسیت و وضعیت تاهل، بعد «خودشکوفایی» با متغیر جنسیت و امتیاز کلی سبک زندگی با متغیر سابقه کار رابطه معنی داری را نشان دادند. نتیجه گیری: بر اساس نتایج این مطالعه، رفتارهای ارتقادهنده سلامت در بهورزان خانه های بهداشت نسبت به مطالعات مشابه انجام شده وضعیت مطلوبی نداشت. ابعاد مختلف سبک زندگی شرکت کنندگان با برخی متغیرهای دموگرافیکی شامل سن، جنس و وضعیت تاهل رابطه معنی داری نشان داد. در هر دو جنس پایین ترین امتیاز در بعد «حمایت بین فردی» مشاهده شد.

زمینه و هدف: سوء مصرف مواد مخدر از مهمترین چالش های روانی-اجتماعی و سلامت عمومی در جهان است که هر روز در حال افزایش بوده و باعث ایجاد ناتوانی و مرگ و میر فراوانی می گردد. هدف از این مطالعه بررسی اپیدمیولوژیکی مرگ ناشی از سوء مصرف مواد مخدر در استان گلستان بود. روش کار: این مطالعه به صورت مقطعی و بر روی تمامی اجساد ارجاعی به اداره کل پزشکی قانونی استان گلستان که در فاصله ابتدای سال 1389 لغایت پایان سال 1394 به دلیل سوء مصرف مواد مخدر فوت نموده بودند، انجام گرفت. اطلاعات مربوطه از پرونده پزشکی افراد جمع آوری و با کمک نرم افزار SPSS-16 و آزمون پیرسون مربع کای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: در بین 170 مورد تشخیصی سوء مصرف مواد مخدر، 9/95 درصد مرد و 4/32 درصد آن ها سن بین 30 تا 39 سال داشتند. اکثریت موارد (8/81%) ساکن شهر بودند. غالب این افراد متاهل (5/53%) و 2/38 درصد آنها دارای تحصیلات در سطح راهنمایی بودند. سوء مصرف تریاک به عنوان عامل اصلی مرگ (40%) شناسایی گردید. در 5/56 درصد موارد تزریق مهمترین راه سوء مصرف مواد بود. نتیجه گیری: تریاک مهمترین عامل مرگ ناشی از سوء مصرف مواد مخدر در استان گلستان بود که بیشتر در بین مردان متاهل سنین 39-30 سال مشاهده گردید.

زمینه و هدف: هدف این مطالعه، مقایسه واکنش پذیری به استرس، راهبردهای مقابله ای و سبک های زندگی در افراد مبتلا و غیر مبتلا به اختلال بی خوابی بود. روش کار: روش این پژوهش از نوع علی-مقایسه ای و جامعه آماری شامل کلیه بیماران مبتلا به اختلال بی خوابی بود که در نیمه دوم سال 95 به مراکز روانپزشکی و روانشناسی شهر گنبد کاووس مراجعه کرده و اختلال بی خوابی آن ها توسط روانپزشک یا روانشناس تشخیص داده شده بود. تعداد30 نفر از این جامعه با روش نمونه گیری غیرتصادفی هدفمند انتخاب شدند، تعداد 30 نفر نیز از جامعه افراد عادی با همین روش به عنوان گروه مقایسه انتخاب شدند. دو گروه از نظر متغیرهای سن، جنس، تحصیلات و وضعیت تاهل تا حد امکان همتا شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های شاخص شدت بی خوابی (ISI)، واکنش پذیری به استرس ادراک شده (PSRS)، راهبردهای مقابله ای اندلر و پارکر و سبک های زندگی (LSQ) استفاده شد. اطلاعات بدست آمده با استفاده از تحلیل واریانس چند متغیری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که بین واکنش پذیری به استرس و تمام زیرمولفه های آن در دو گروه مبتلا و غیرمبتلا تفاوت معناداری وجود دارد. به این صورت که گروه بیمار نسبت به گروه سالم واکنش پذیری به استرس بالاتری دارند. راهبرد مقابله ای غالب گروه سالم، راهبرد مساله مدار و اجتنابی و راهبرد مقابله ای غالب گروه بیمار راهبرد هیجان مدار بود و در مقایسه سبک های زندگی بین دو گروه تفاوت معناداری مشاهده شد که بیانگر سبک زندگی بهترگروه افراد سالم نسبت به گروه افراد مبتلا به اختلال بی خوابی بود. نتیجه گیری: می توان این طور نتیجه گیری کرد که افراد مبتلا به اختلال بی خوابی نسبت به افراد غیرمبتلا واکنش پذیری به استرس بالاتری دارند، بیشتر از راهبرد مقابله ای هیجان مدار استفاده می کنند و در مولفه های سبک زندگی نمره کمتری می گیرند. از آن جایی که پاتوفیزیولوژی بی خوابی را می توان یک وضعیت برانگیختگی سایکوفیزیولوژیک در نظر گرفت، لذا واکنش پذیری به استرس بالا، با فعالیت بیشتر محورهیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال می تواند منجر به افزایش بی خوابی می شود. مقابله هیجان مدار نیز با مهار پاسخ های هیجانی و برانگیختگی فیزیولوژیایی در جهت کاهش فشار روانی منجر به برانگیختگی شده و بی خوابی به دنبال دارد. سبک های زندگی نیز می تواند با تحت تاثیر قراردادن ساز و کارهای زیست شناختی منجر به اختلال بی خوابی شوند.

زمینه و هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین مهارت های مدیریت زمان با استرس های شغلی و بی تفاوتی در کارکنان دانشگاه علوم پزشکی اردبیل بود. تحقیق از نوع کاربردی و روش جمع آوری داده ها توصیفی-همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه کارکنان دانشگاه علوم پزشکی اردبیل بودند که تعداد آنها 320 نفر بود. روش کار: روش مورد استفاده برای نمونه گیری روش تصادفی طبقه ای بود. برای تعیین حجم نمونه نیز از جدول مورگان استفاده شد که طبق این جدول تعداد نمونه آماری 175 نفر بدست آمد. پژوهش حاضر در دو بخش نظری و عملی انجام شد. در بخش نظری، داده های لازم با استفاده از روش کتابخانه ای و اسنادی و در بخش عملی، به شیوه میدانی برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های استاندارد مدیریت زمان کلدلس [1] (2008) با پایایی 88/0، استرس شغلی (آر. اس. الیوت) با پایایی 91/0و بی تفاوتی سازمانی با پایایی 85/0 دانایی فرد و همکاران (1389) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار spss و آزمون ضریب همبستگی پیرسون و تی تک نمونه ای انجام گرفت. یافته ها: یافته های این مطالعه نشان دادند که هرچه مهارت های مدیریت زمان بیشتر باشد، استرس های شغلی کمتر می شود. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاکی از آن بود که بین مهارت های مدیریت زمان (هدف گذاری، فهرست بندی اولویت ها و رعایت اولویت ها) با استرس های شغلی و بی تفاوتی در کارکنان دانشگاه علوم پزشکی اردبیل رابطه معکوس معناداری وجود دارد.

زمینه و هدف: مطالعات انجام شده اثربخشی تمرینات کگل را در پیشگیری و درمان ضعف عضلات لگن و در نتیجه بی اختیاری ادرار که از مهمترین عوارض آن می باشد اثبات کرده اند، اما هنوز بعنوان یک روش رایج توسط خانم ها بکار گرفته نمی شود. لذا استفاده از یک الگوی آموزشی جهت ترغیب گروه هدف به انجام مستمر این تمرینات ضرورت دارد. هدف از انجام مطالعه حاضر مقایسه انجام تمرینات کگل بعنوان جزیی از رفتارهای ارتقادهنده سلامت با استفاده از الگوی آموزشی اعتقاد بهداشتی در قیاس با روش های سنتی آموزش می باشد. روش کار: این مطالعه از نوع کارآزمایی کنترل شده تصادفی بود که بر روی 100 نفر از زنان میانسال مراجعه کننده به مراکز جامع سلامت در شهر الوند در سال 1396 انجام شد، نمونه ها بصورت تخصیص تصادفی در دو گروه کنترل و مداخله تقسیم شدند؛ جهت گروه کنترل، نمونه ها از مراقبت های معمول بهره گرفتند و در گروه مداخله برنامه آموزشی بر پایه الگوی اعتقاد بهداشتی اجرا شد. مداخله آموزش طی 4 جلسه آموزشی سخنرانی، پرسش و پاسخ، بحث گروهی و نمایش عملی اجرا شد. جهت هر دو گروه کنترل و مداخله، دو ماه بعد از اجرای برنامه آموزشی، مجددا پرسشنامه تکمیل شد و گروه مداخله علاوه بر پرسشنامه، چک لیست را نیز پس از دو ماه تحویل دادند. یافته ها: میانگین نمره آگاهی در گروه آزمون قبل از مداخله 46/6 و بعد از مداخله 92/9 بود که به طور معنی داری نسبت به گروه کنترل (56/6 به 54/6) افزایش یافته بود (001/0p<). قبل از مداخله تنها 7 نفر با ورزش کگل آشنایی داشتند که بعد از مداخله در گروه آزمون تمامی نمونه ها با این تمرینات آشنایی کامل پیدا کردند. قبل از مداخله 10 درصد نمونه ها ورزش کگل را بدرستی و مرتب انجام می دادند که بعد از مداخله به 100 درصد رسید، ولی در گروه کنترل تغییرات محسوس نبود. در مورد زیرمقیاس های الگوی اعتقاد بهداشتی یعنی حساسیت و شدت درک شده، منافع و موانع، راهنمای عمل و خودکارآمدی قبل و بعد از مداخله درگروه آزمون با استفاده از تی زوجی اختلاف معنی داری مشاهده شد ولی این تغییرات برای گروه کنترل معنی دار نبود. نتیجه گیری: آموزش بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی سبب ارتقاء میزان انجام تمرینات ورزشی کگل در زنان میانسال گردید، لذا ضرورت دارد که به مراقبین سلامت در مورد استفاده از الگوهای تغییر رفتار آگاهی لازم داده شود.

زمینه و هدف: بررسی ها نشان می دهند که اثرات روان شناختی منفی ناباروری برای زنان در مقایسه با مردان بیشتر است. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی روان درمانی معنوی-مذهبی مبتنی بر آموزه های اسلام بر کیفیت زندگی زنان نابارور است. روش کار: روش این پژوهش نیمه تجربی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش را کلیه زنان نابارور شهر شیراز در تابستان سال 1396 تشکیل می دادند. نمونه آماری بالغ بر 36 نفر 18 نفر گروه ازمایش و 18 نفر گروه کنترل بود که به روش نمونه گیری در دسترس از مراکز ناباروری شیراز انتخاب شدند. دو گروه از نظر ملاک های ورود به پژوهش همتا شدند و گروه آزمایش به مدت 8 جلسه هفتگی 45 دقیقه ای تحت روان درمانی معنوی-مذهبی مبتنی بر آموزه های اسلام قرار گرفتند؛ در حالی که گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکردند. هر دو گروه پرسشنامه کیفیت زندگی (فرم کوتاه 36 سوالی، 36-SF) را قبل از مداخله به عنوان پیش آزمون و بعد از مداخله به عنوان پس آزمون تکمیل کردند. یافته ها: تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS-16 و آزمون تحلیل کوواریانس انجام شد. تاثیر برنامه آموزش معنوی-مذهبی مبتنی بر آموزه های اسلام بر کیفیت زندگی در سطح کمتر از 05/0 معنی دار بود، بدین معنی که 882/0 از تغییرات حاصل در میانگین نمرات پس آزمون نسبت به پیش آزمون متغیر کیفیت زندگی در گروه آزمایش به علت برنامه آموزش معنوی-مذهبی مبتنی بر آموزه های اسلام بود. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که اثربخشی روان درمانی معنوی-مذهبی مبتنی بر آموزه های اسلام بر کیفیت زندگی زنان نابارور تاثیر داشت و آنها را بهبود بخشید. لذا این امر در جامعه ما، که مذهب و معنویت جایگاهی ویژه دارد، توجه بیشتری می طلبد.