سلامت و بهداشت اردبیل
سال:1397 | دوره:9 | شماره:4 |تعداد مقالات:10

زمینه و هدف: رنگ گوگردی B یکی از رنگ‫ های صنعتی مورد استفاده در صنایع نساجی می‫ باشد که به مقدار زیاد در طی فرآیندهای صنایع نساجی وارد فاضلاب این صنایع می‫ شود. در این تحقیق به مطالعه تجزیه فتوکاتالیستی رنگ گوگردی B با استفاده از نانوذره اکسید روی (ZnO) به عنوان کاتالیست در محیط آبی تحت تابش اشعه UV پرداخته شده است. روش کار: در این مطالعه آزمایشگاهی که از یک راکتور به حجم 8/2 لیتر استفاده شد، اثر فاکتورهای بهره برداری از قبیل مقدار فتوکاتالیست (1/0 تا mg/l 4000)، غلظت رنگ (1 تا mg/l 400) و pH اولیه (11-3) در شدت تابش ثابت UV بر راندمان حذف رنگ مورد بررسی قرار گرفتند. غلظت رنگ توسط دستگاه اسپکتروفتومتر در طول موج nm 550 قرائت شد. یافته ها: نتایج این مطالعه نشان داد که افزایش pH باعث افزایش راندمان حذف رنگ از 28 درصد در 3 pH= تا 90 درصد در 11 pH= می شود. افزایش غلظت اولیه رنگ تاmg/l 400 باعث کاهش راندمان حذف رنگ از 94 به 57 درصد می‫ شود. افزایش دوز کاتالیست تا نسبت کاتالیست به رنگ برابر با mg/l 3 در غلظت‫ های پایین رنگ، باعث افزایش حذف رنگ تا 94 درصد شد و بعد از این نسبت، تاثیر در حذف ناچیز بود. نتیجه گیری: وجود همزمان کاتالیست و تابش نور UV برای تجزیه بیشتر رنگ ضروری می‫ باشد. افزایش مقدار pH می‫ تواند باعث تولید بیشتر رادیکال هیدروکسیل شود که می‫ تواند باعث افزایش حذف رنگ شود. افزایش غلظت اولیه رنگ باعث عدم نفوذ مناسب نور به داخل محلول شده و در نتیجه حذف رنگ کاهش می‫ یابد. افزایش مقدار نانوذره باعث افزایش وجود سایت‫ های فعال در جهت تولید بیشتر رادیکال هیدروکسیل می‫ شود.

زمینه و هدف: با افزایش شهرنشینی و پیشرفت تکنولوژی، شیوه زندگی غیرفعال افزایش یافته است، که خود عاملی برای شیوع اضافه وزن و چاقی می‫ باشد. لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی رابطه شیوع چاقی و اضافه وزن با شیوه زندگی و سطح آمادگی جسمانی در دانشجویان انجام شده است. روش کار: در این مطالعه توصیفی و کاربردی، از بین دانشجویان دانشگاه جهرم، 360 دانشجو (107 مرد با میانگین سنی 93/1± 57/21 سال و 253 زن با میانگین سنی 63/1± 91/20 سال) از طریق نمونه گیری خوشه ای تصادفی به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. قد و وزن و نمایه توده بدن محاسبه گردید. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه شاخص زندگی برسلو و شاخص میزان آمادگی جسمانی استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد (05/0p≤ ). یافته ها: نتایج نشان داد که شیوع کلی اضافه وزن در دانشجویان دانشگاه جهرم 34/16 درصد و شیوع کلی چاقی 04/3 درصد بود. رابطه بین نمایه توده بدن با سبک زندگی (02/0=p، 47/0-=r) و با سطح آمادگی جسمانی (02/0=p، 51/0-=r) در دانشجویان مرد رشته علوم ورزشی و همچنین رابطه بین سبک زندگی و نمایه توده بدن (01/0=p، 52/0-=r) دانشجویان پسر دانشکده علوم معنادار بود. در صورتی که رابطه بین نمایه توده بدن با سبک زندگی در دانشکده های دیگر در هر دو جنسیت معنا دار نبود. نتیجه گیری: بطور کلی نتایج نشان دادند که سبک زندگی فعال و سطح آمادگی جسمانی بالاتر رابطه معکوسی با نمایه توده بدنی و در نهایت با چاقی و اضافه وزن دارند و شیوع چاقی و اضافه وزن در افراد فعال نسبت به غیر فعال کمتر است.

زمینه و هدف: با توسعه روز افزون دانش و ظهور فن­ آوری­ های جدید در عرصه صنعت و تولید بالاخص صنایع نفت و ایجاد سیستم­ های بسیار پیچیده لزوم اجرای اصول مدیریت ایمنی، بهداشتی و محیط­ زیست جهت جلوگیری از وقوع حوادث اهمیت ویژه­ ای­ پیدا کرده است. به همین دلیل ارزیابی ریسک­ صنعت نفت و مخازن ذخیره­ ای آن برای دستیابی به مدیریت ایمنی، بهداشتی و محیط­ زیست امری ضروری و اجتناب­ ناپذیر محسوب می­ شود. روش کار: در این پژوهش از روش FMEA برای شناسایی و تعیین اهمیت ریسک­ های بهداشتی، ایمنی و زیست­ محیطی استفاده گردید. یافته­ ها: بر اساس نتایج به­ دست آمده در مرحله بهره­ برداری از مخازن نفتی آموت اروند، از مجموع 14 ریسک شناسایی‫ شده، 4 ریسک در سطح بحرانی قرار دارند که 3 ریسک شامل نشت از مخازن LPG، انفجار و آتش­ سوزی (ناشی از مخازن LPG)، تصادف وسایل نقلیه و ماشین­ آلات بیشتر به علت خطای انسانی بوده اند. وقوع حوادث طبیعی با میزان عددی RPN (240)، بالاترین مقدار ریسک را به خود اختصاص داده است. نتیجه­ گیری: بعد از انجام اقدامات اصلاحی لازم بر روی ریسک­ های بحرانی 14 درصد این ریسک­ ها به سطح متوسط کاهش یافتند و 7 درصد که مربوط به ریسک­ نشت از مخازن LPG است در سطح بالا قرار گرفت که باید در اولویت اول اقدامات اصلاحی گنجانده شود. در مجموع می­ توان بیان داشت که انجام اقدامات اصلاحی در کاهش ریسک مرحله بهره‫ برداری مؤثر بوده است. پس می­ توان با مدیریت درست و اجرای اصول HSE خطرات صنایع نفت را به حداقل رساند.

زمینه و هدف: استرس شغلی به موقعیتی در سازمان گفته می شود که در آن فرد و ویژگی های شغلی در تعامل باهم قرار گرفته و باعث می شود فرد از وضعیت جسمی و روانی بهنجار خارج شود. اما استرس حالتی روان شناختی است که با بروز تغییرات فیزیولوژیک و روانی از قبیل تپش قلب، افزایش فشارخون و سردرگمی ظاهر می شود. هدف این مطالعه بررسی عوامل استرس زای شغلی و دموگرافیک مرتبط با افسردگی، استرس و اضطراب در کارکنان شبکه بهداشت و درمان شهرستان اسلام آباد غرب بود. روش کار: این مطالعه از نوع توصیفی-تحلیلی بود که به صورت مقطعی و تمام شماری در کارکنان بیمارستان و مراکز بهداشتی درمانی شهرستان اسلام آباد غرب انجام گرفت. با توجه به معیارهای ورود به مطالعه، 158 نفر در مطالعه شرکت کردند. ابزار مورد استفاده برای گردآوری داده ها پرسشنامه های مشخصات دموگرافیک، استرس شغلی (HSE) و مقیاس افسردگی، استرس، اضطراب (DASS-21) بودند. داده ها با استفاده از آمار توصیفی، ضریب همبستگی اسپیرمن و آزمون‫ های من ویتنی و کروسکال والیس آنالیز شدند. یافته ها: میان ابعاد نقش، تقاضا، ارتباط، حمایت همکاران، حمایت مسئولین، کنترل و تغییرات با افسردگی، استرس و اضطراب رابطه معنی دار یافت شد (05/0>p). میزان افسردگی در افراد مجرد بیشتر از متاهلین بود (026/0=p). شاغلینی که بیمار صعب العلاج در منزل داشتند استرس (045/0=p) و اضطراب (027/0=p) بیشتری تحمل می کردند. نتیجه گیری: نتایج حاصل نشان داد عوامل استرس زای شغلی با افسردگی، استرس و اضطراب در شاغلین مرتبط می‫ باشند. بنابراین ضروری است با به کارگیری راهکارهای مناسب از قبیل مشارکت کارکنان در تصمیم گیری ها و ایجاد فرصت کافی برای انجام وظایف بتوان عوامل ایجادکننده استرس شغلی را تا حد ممکن حذف کرد.

زمینه و هدف: فرسودگی شغلی علاوه بر خستگی جسمی که در اثر حجم بالای کار یا درگیری‫ های بین افراد پیش می‫ آید، منشاء روانی نیز دارد. این مطالعه با هدف تعیین منبع کنترل و فرسودگی شغلی بین کارکنان واحد فناوری اطلاعات سلامت بیمارستان‫ ها و تحلیل رابطه بین آنها انجام شده است. روش کار: در این مطالعه که از نوع توصیفی-تحلیلی مقطعی است کلیه 82 کارمند واحد فناوری اطلاعات سلامت بیمارستان‫ های دانشگاهی شهر اردبیل به صورت سرشماری وارد مطالعه شدند. ابزار جمع آوری داده ها دو پرسشنامه استاندارد منبع کنترل فردی راتر و مقیاس استاندارد فرسودگی شغلی مسلش بود. داده ها با استفاده از آزمون‫ های توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون به کمک نرم افزار SPSS-22 تحلیل شدند. یافته ها: 37 درصد مشارکت کنندگان واجد منبع کنترل درونی و 63 درصد آنها واجد منبع کنترل بیرونی بودند. در مولفه‫ های خستگی عاطفی و مسخ شخصیت دارای فرسودگی شدید و در مولفه موفقیت فردی دارای فرسودگی خفیف بودند. در نهایت رابطه بین مکان کنترل و مولفه های فرسودگی شغلی معنا دار بود. نتیجه گیری: با توجه به بیرونی بودن منبع کنترل اکثریت افراد شرکت کننده در مطالعه و نیز وجود درجاتی از فرسودگی شغلی بین آنها از یک سو و ارتباط معنی دار بین منبع کنترل با تمامی مولفه های فرسودگی شفلی از سوی دیگر، برگزاری کارگاه های موثر بر درونی کردن منبع کنترل و به تبع آن کاهش فرسودگی شغلی ضروری به نظر می رسد.

زمینه و هدف: در سال‫ های اخیر حضور مواد آلی طبیعی که بعنوان عمده ترین آلاینده‫ های آب‫ های سطحی تامین کننده آب شرب محسوب می‫ شوند، بطور فزاینده ای در حال افزایش می‫ باشد. در نتیجه نیاز ضروری جهت ارزیابی اثرات بیولوژیکی این ترکیبات روز بروز افزایش می‫ یابد. از طرفی جلبک‫ ها با چرخه رشد کوتاه، قابلیت کشت جداگانه و حساسیت بالا نسبت به سموم، از مهمترین گونه‫ ها در ارزیابی اثرات بیولوژیک سموم در محیط زیست می‫ باشند. هدف از این مطالعه، بررسی تاثیرات اسید هیومیک در غلظت‫ های مختلف (mg/l32-4) بر رشد و تغییرات رادیکال‫ های فعال اکسیژن در جلبک کلرلا می‫ باشد. روش کار: سلول‫ های جلبکی گونه کلرلا با تراکم نسبی 105×1 سلول در هر میلی لیتر و غلظت‫ های مختلف اسیدهیومیک به محیط کشت اضافه گردید. تعداد جلبک‫ ها بصورت روزانه شمارش و میزان گونه‫ های اکسیژن فعال درون سلولی، توسط آزمون فلوریمتریک بررسی شد. یافته ها: اسید هیومیک در غلظت های کم (mg/l 4) در مدت 48 ساعت سبب افزایش معنی‫ دار رشد جلبک‫ ها گردید (05/0>p)، اما غلظت‫ های بالاتر (mg/l 8≤ ) و بعد از مدت 72 ساعت، اثر سمی بر روی جلبک نشان داد. همچنین در حضور اسیدهیومیک، مقدار ROS درون سلولی نسبت به گروه کنترل بطور معنی‫ داری افزایش یافت (05/0>p). نتیجه گیری: بنظر می‫ رسد اسیدهیومیک اثر استرس اکسیداتیو بر روی جلبک کلرلا داشته و اثرات آن بصورت کاهش درصد رشد نسبی و ضریب ثابت رشد جلبک‫ ها و افزایش تولید ROS درون سلولی جلبک قابل مشاهده است.

زمینه و هدف: این مطالعه توصیفی از نوع همبستگی، برای بررسی نقش توانمندسازی کارکنان و اشتیاق شغلی در پیش‫ بینی کارآفرینی از دیدگاه کارکنان دانشگاه شهید بهشتی انجام شد. روش کار: نمونه مورد پژوهش 210 نفر از کارکنان (بخش اداری) شاغل دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در سال 94-93 بود. روش نمونه­ گیری در این پژوهش نمونه­ گیری طبقه­ ای نسبی و بر اساس جدول کرجسی-مورگان، حجم نمونه132 نفر تعیین گردید. داده­ ها با استفاده از سه پرسشنامه توانمندسازی اسپرتیز (1995)، اشتیاق شغلی شوفلی و سالوانوا (2004) و کارآفرینی امینی و همکاران (1391) جمع آوری شدند. روایی پرسشنامه­ ها به تأیید اساتید و صاحبنظران رسیده و پایایی پرسشنامه­ ها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب 92/0، 79/0 و 85/0 بدست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده­ ها از روش­ های آمار­ توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و آمار­ استنباطی (ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه) استفاده شد. یافته ها: یافته­ های تحقیق نشان دادند که بین توانمندسازی کارکنان و اشتیاق شغلی و ابعاد آن ها با کارآفرینی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیری نیز نشان داد پیش­ بینی توانمندسازی کارکنان و اشتیاق شغلی به گونه معناداری (001>p) توان تبیین واریانس کارآفرینی در کارکنان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی را به میزان 50/0 دارا است. نتیجه گیری: سازمان­ های توانمند، کارکنان با احساس هیجان، مالکیت و افتخار بهترین ابداعات و ابتکارات را از خود نشان می­ دهند. از این رو موفقیت در سازمان، رابطه مستقیمی با کاردانی و تلاش نیروی انسانی و اشتیاق شغلی در سازمان دارد.

زمینه و هدف: سم ماده­ ای است که دارای منشأ گیاهی، حیوانی و شیمیایی بوده که در مقادیر معینی باعث اختلال و یا توقف فعل و انفعالات حیاتی بطور موقت یا دائم می­ گردد. با توجه به اینکه نگهداری و کاربرد آفت­ کش­ ها در منزل عمدتاً توسط زنان انجام می­ گیرد؛ احتمال ایجاد مشکل بهداشتی برای زنان و حتی کودکان در اثر سمپاشی در منازل بیشتر است. لذا این مطالعه با هدف تعیین میزان آگاهی، نگرش و عملکرد زنان شهر یزد در رابطه با مخاطرات بهداشتی، روش صحیح نگهداری و کاربرد آفت­ کش­ ها در منزل انجام شده است. روش کار: این مطالعه یک پژوهش توصیفی است. جامعه مورد بررسی در این مطالعه 465 نفر از زنان شهر یزد بودند که به روش نمونه­ گیری خوشه ای انتخاب شدند. پرسشنامه مورد استفاده در این پژوهش محقق ساخته بوده و شامل متغیرهای جمعیتی (سن، سطح تحصیلات، رشته تحصیلی، شغل، نوع منزل)، سؤالات مربوط به سنجش آگاهی، نگرش و عملکرد زنان می­ باشد. در نهایت داده ها با استفاده از نرم افزارSPSS-16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: مطابق با نتایج بدست آمده، اکثر افراد مورد مطالعه دارای سطح تحصیلات لیسانس و بالاتر بودند. بیشتر افراد خانه دار بوده و در خانه­ های ویلایی زندگی می­ کردند. میانگین نمره آگاهی، نگرش و عملکرد به ترتیب برابر با 4/2± 02/9، 4/4± 52/33، 3/5± 60/38 بدست آمد. نتایج نشان داد که 4/17درصد افراد، آموزش در زمینه نحوه نگهداری و مخاطرات بهداشتی آفت­ کش­ ها را از تلویزیون دریافت می­ کنند. 2/23 درصد زنان بیشترین منبع مطالعاتی خود را اطلاعات موجود روی ظرف یا بسته بندی سم اعلام کردند. نتیجه گیری: نتایج بدست آمده از مطالعه حاضر حاکی از آن است که میزان آگاهی اکثر زنان شهر یزد در زمینه مخاطرات بهداشتی، روش صحیح نگهداری و کاربرد آفت­ کش در منزل در محدوده متوسط قرار دارد و این امر باعث شده است عملکرد اکثر آنان نیز در محدوده متوسط قرار گیرد ولی با توجه به اینکه نگرش اکثر افراد در محدوده خوب قرار داشته است، می توان با افزایش آگاهی افراد، عملکرد آنها را به نحو مناسبی افزایش داد.

زمینه و هدف: روند اختلالات چربی خون و چاقی در میان کودکان و نوجوانان رو به افزایش است و با توجه به اینکه بیسکویت به عنوان یک میان وعده مناسب و پر انرژی مورد علاقه این گروه سنی می‫ باشد و نیز تولیدکنندگان گرایش زیادی به تولید این ماده غذایی دارند، این بررسی به منظور تأثیر مصرف بیسکویت بر شاخص‫ های تن سنجی و متابولیک انجام شد. روش کار: این مطالعه یک مطالعه مداخله ای به روش دو سوکور می‫ باشد که در سال‫ های 1388-1387 در پژوهشکده قلب و عروق اصفهان اجرا شد. جامعه مورد بررسی شامل کودکان و نوجوانان ساکن اصفهان بودند که در محدوده سنی 6 تا 18 سال بودند که به روش نمونه گیری انتخابی 63 خانواده انتخاب شدند. نمونه ها به دو گروه 31 نفری و 32 نفری تقسیم و به مدت یکسال پیگیری شدند. گروه اول از بیسکویت رژیمی و گروه دوم از بیسکویت‫ های معمولی برای میان‫ وعده‫ های غذایی استفاده کردند. هر دو گروه تحت رژیم درمانی قرار گرفتند. اطلاعات مربوط به خصوصیات دموگرافیک از طریق پرسشنامه تکمیل شد. مشخصات تن سنجی افراد شامل نمایه توده بدنی، دور کمر، نسبت دور شکم به دور باسن و فاکتورهای بیوشیمیایی شامل قند خون ناشتا و چربی های سرم بر اساس روش‫ های استاندارد اندازه‫ گیری شد. برای مقایسه متغیرهای کمی، تغییرات متغیرها مقایسه قبل و بعد از مداخله از آزمون تی وآنالیز کوواریانس برای بررسی اثر مداخلات در دو گروه استفاده شد. یافته ها: تفاوت معنی داری در شاخص توده بدنی قبل و بعد از مطالعه در هر دو گروه مشاهده شد (02/0 p=). علیرغم کاهش قند و چربی‫ های خون در هر دو گروه، تفاوت معنی داری بین دو گروه مورد و شاهد مشاهده نشد. نتیجه گیری: یافته های مطالعه حاضر نشان دادند که مصرف بیسکویت اصلاح شده بر روی عوامل خطرساز قلبی در کودکان تغییرات معنی‫ داری را نشان نمی‫ دهد. اثر اصلاح میان وعده های غذایی در بهبود وضعیت سلامتی کودکان ثابت شده است، بنابراین انجام مطالعات بیشتر برای دستیابی به بهترین فرمولاسیون با در نظر گرفتن جنبه های مختلف پیشنهاد می شود تا مداخلات عملی موثر در جهت ارتقاء سلامت مصرف کنندگان انجام گیرد.

زمینه و هدف: یکی از اسناد هدایت کننده در عرصه برنامه­ ریزی سلامت کشور سند تحول نظام سلامت می‫ باشد که تا سال 1404 هدایت‫ کننده فعالیت­ های حوزه سلامت کشور خواهد بود. آموزش و پرورش و آموزش سلامت از جمله حوزه­ های مهمی است که در تحول نظام سلامت به آن توجه شده است. در همین راستا هدف از انجام مطالعه حاضر، تحلیل محتوای کتاب­ های علوم تجربی دوره ابتدایی بر اساس مولفه­ های مرتبط با آموزش در سند تحول نظام سلامت بود تا میزان توجه و پرداختن به این مولفه­ ها در کتب درسی دوره ابتدایی مشخص گردد. روش کار: نوع مطالعه توصیفی و روش مورد استفاده تحلیل محتوا با بهره­ گیری از تکنیک آنتروپی شانون بود. در این تکنیک ابتدا فراوانی هر مولفه در محتوای مورد نظر تعیین می­ گردد، سپس فراوانی­ ها به داده­ های بهنجار تبدیل شده و بر اساس آن بار اطلاعاتی و ضرایب اهمیت برای هریک از شاخص­ ها و مولفه­ های سلامت، حوادث، پیشگیری، تغذیه و شاخص­ های آن­ ها محاسبه می­ گردد. یافته­ ها: ضریب اهمیت به­ دست آمده برای مولفه سلامت تغذیه (308/0) بیش از سایر مولفه­ ها بود و مولفه پیشگیری دارای کمترین مقدار ضریب اهمیت بود (114/0). در میان شاخص­ ها نیز پس از شاخص سلامت تغذیه (191/0)، شاخص سلامت جسمانی (189/0) دارای بیشترین ضریب اهمیت بود و ضریب اهمیت به دست آمده برای شاخص پیشگیری از رفتارهای پرخطر معادل صفر محاسبه شد. نتیجه­ گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که در میان کلیه صفحات کتاب­ های علوم تجربی دوره ابتدایی به مولفه­ ها­ ی سلامت تغذیه و سلامت (جسمانی، خانواده، روانی و محیط) بیش از سایرین و به مولفه پیشگیری بسیار اندک پرداخته شده است. بر همین اساس در راستای تحقق اهداف پیش بینی شده در سند تحول نظام سلامت کشور، و با توجه به اهمیت مولفه­ های مذکور در ارتقای سطح سلامت کشور، ضروری است در محتواهای آموزشی اعم از کتاب­ های درسی و غیردرسی، به مولفه­ های مذکور پرداخته شده و به طور جدی و اساسی مورد توجه قرار گیرد.