سلامت و بهداشت اردبیل
سال:1396 | دوره:8 | شماره:5 |تعداد مقالات:11

زمینه و هدف: پلی وینیل الکل یکی از ترکیبات سخت تجزیه پذیر و مقاوم در آب است که در فاضلاب بسیاری از صنایع مشاهده می گردد و برای سلامتی انسان مضر بوده و حضور آن در منابع آب باعث اختلال در فرایند ته نشینی و حذف فلزات سنگین می گردد. این مطالعه باهدف تعیین کارایی فرآیند Mn3O4/ H2O2 جهت حذف PVA صورت گرفت. روش کار: این پژوهش در مقیاس آزمایشگاهی جهت بررسی متغیرهای موثر در فرآیند Mn3O4/H2O2 شامل pH، غلظت پراکسید هیدروژن، غلظت نانوذره Mn3O4، زمان واکنش و غلظت پلی وینیل الکل صورت گرفت. جهت نشان دادن ویژگی های ساختاری نانوذرات سنتز شده آنالیزهای XRD، BET SEM، FTIR صورت گرفت. ماکزیمم جذب آلاینده با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر در طول موج 690 نانومتر تعیین شد و غلظت های مختلف آن توسط منحنی کالیبراسیون مشخص گردید. یافته ها: با توجه به آنالیز BET اندازه نانوذرات تولیدی حدود nm 19 بود. نتایج آزمایشگاهی نشان داد راندمان حذف برای فرایند Mn3O4/H2O2 با شرایط: pH3، غلظت g/l Mn3O44/0 و غلظت پراکسید هیدروژن mmol/l 20، پس از 120 دقیقه از واکنش برای غلظت اولیه mg/l 100 پلی وینیل الکل معادل 98/67 درصد بود. بعلاوه با افزایش غلظت اولیه پلی وینیل الکل کارایی هر دو فرایند کاهش یافت و بیشترین کارایی فرایند در غلظت اولیه mg/l 25 حاصل شد که برابر با 71 درصد بود. تلفیق اشعه UV با این فرایند باعث افزایش راندمان تا 100 درصد بعد از 40 دقیقه شد. نتیجه گیری: مطابق با نتایج حاصل پر اکسید هیدروژن فعال سازی شده با کاتالیست Mn3O4 یک گزینه مناسب برای پیش تصفیه و حذف پلی وینیل الکل از فاضلاب های حاوی این آلاینده است.

زمینه و هدف: عفونت های بیمارستانی از مهم ترین مشکلات بخش سلامت خصوصا در کشور های در حال توسعه است که سبب از دست دادن منابع اقتصادی، افزایش مدت زمان بستری و مرگ و میر می گردد. لذا شناخت فراوانی شیوع، شناخت فاکتور های خطر و بررسی راه های پیشگیری از عفونت های بیمارستانی دارای اهمیت ویژه ای می باشد. هدف از مطالعه حاضر تعیین شیوع عفونت های بیمارستانی در بخش های مختلف بیمارستان شریعتی اصفهان بود. روش کار: این مطالعه مقطعی-توصیفی در مدت یکسال و نیم از ابتدای فروردین 1392 تا پایان شهریور 1393 در بیمارستان شریعتی اصفهان انجام شد. بیماران دارای عفونت بیمارستانی طبق تعریف CDC مورد بررسی قرار گرفته، جداسازی باکتری ها طبق روش استاندارد باکتری شناسی انجام و باکتری های جدا شده تا سطح گونه شناسایی شدند. در نهایت داده ها ثبت شده و با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: در این پژوهش میزان عفونت بیمارستانی 4/5% محاسبه گردید. بیشترین میزان عفونت مربوط به عفونت مجاری ادراری 216 (72 %) و پس از آن عفونت خون 47 (6/15 %) و عفونت زخم21 (7 %) بود. شایع ترین پاتوژن ها، اشرشیاکلی 136 (46 %)، سودوموناس آئروژینوزا 32 (6/10 %) و انتروکوک فکالیس 30 (10 %) بودند. آلوده ترین بخش ها نیز به ترتیب بخش داخلی 100 (66/35 %)، مراقبت های ویژه 87 (6/30 %)، جراحی 78 (9/17 %)، اورژانس 25 (3/10 %) و اطفال 10 (5 %) گزارش گردید. بحث: به طور کلی شیوع عفونت های بیمارستانی در مراکز مختلف بستگی به کیفیت و نوع خدمات ارائه شده در آن مرکز دارد. بنابراین مقایسه نتایج بین بیمارستان های مختلف حتی در یک شهر هم آسان نیست. لیکن، میزان کلی شیوع عفونت بیمارستانی در این مطالعه با نتایج حاصل از تحقیقات دیگر هم خوانی دارد.

زمینه و هدف: بیماریهای قلبی عروقی عمده ترین عامل ناتوانی و مرگ در جهان می باشند. عادات غذایی نامناسب از عوامل خطر اصلی بیماریهای قلبی عروقی هستند. مطالعه حاضر با هدف کاربرد تئوری رفتار برنامه ریزی شده در پیشبینی عوامل موثر بر رفتار تغذیه ای مرتبط با بیماریهای قلبی عروقی در رابطین بهداشتی انجام شد. روش کار: این پژوهش یک مطالعه توصیفی-تحلیلی از نوع مقطعی بود. کلیه رابطین بهداشتی زن فعال که 128 نفر بودند به روش سرشماری وارد مطالعه شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته مشتمل بر اطلاعات دموگرافیک و سازه های تئوری رفتار برنامه ریزی شده (نگرش، هنجار ذهنی، کنترل رفتاری درک شده، قصد و رفتار تغذیه ای) جمعآوری گردیده و در نرم افزار SPSS-21 و با استفاده از آزمونهای توصیفی، همبستگی پیرسون و آنالیز رگرسیون خطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: میانگین سنی نمونه ها 01/1± 17/39 سال و میانگین نمایه توده بدنیkg/m269/4± 38/26 بود. همبستگی مثبت و مستقیمی بین کلیه سازه ها مشاهده شد. سازه های نگرش، هنجار ذهنی، کنترل رفتاری درک شده و قصد 37 درصد رفتار را پیش بینی کردند. نقش قصد در پیش بینی رفتار بیشتر از سایر سازه ها بود (409/0=β ) و کنترل رفتاری درک شده (228/0=β ) قوی ترین سازه مرتبط با قصد شناخته شد. نتیجه گیری: کنترل رفتاری درک شده پیش بینی کننده قوی برای قصد ورفتار تغذیه ای بود، لذا انتطار می رود برای بهبود رفتار تغذیه ای مداخلات آموزشی بر اساس این سازه طراحی گردد.

زمینه و هدف: شناخت اپیدمیولوژی و تعیین روند بروز سرطانها میتواند در برنامه ریزی و سیاست گذاری برای کنترل آنها موثر باشد. با توجه به مشخص نبودن روند بروز سرطانها در استان قم، این مطالعه با هدف تعیین روند زمانی بروز سرطانها در استان قم طی یک دوره هشت ساله (93-1386) صورت گرفت. روش کار: این مطالعه بصورت مقطعی توصیفی تحلیلی بر روی 5359 مورد سرطان در استان قم طی سالهای 1386 تا 1393 انجام گرفت. برای انجام این مطالعه از اطلاعات سیستم کشوری ثبت سرطانها استفاده شد. در این سیستم، اطلاعات انواع سرطانهای تشخیص داده شده، جمع آوری و وارد نرم افزار ثبت سرطان میشود. کدگذاری نوع سرطان بر اساس ICD-O2 (International classification Disease) انجام شد. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده ازSPSS-16 و آزمونهای آماری T مستقل و کای اسکوئر انجام شد. یافته ها: میزان بروز سرطانها طی سالهای مورد بررسی به ترتیب برابر 25/37، 75/24، 16/40، 04/24، 49/32، 27/44، 28/50 و 55/43 در یک صد هزار نفر برآورد گردید. بیشترین سن بروز سرطان در این مطالعه در گروه سنی 55 ساله و بالاتر بود. موارد سرطان در مردان بیشتر از زنان بود. شایع ترین سرطانها در مردان به ترتیب سرطان پوست (1/19%) و سرطان معده (7/14%) و در زنان سرطان پستان (9/27%) و سرطان پوست (8/14%) بود. نتیجه گیری: با اینکه روند بروز سرطان در استان قم تابع نظم خاصی نیست ولی در سالهای اخیر سیر صعودی داشته است. لذا اجرای صحیح برنامههای غربالگری و تشخیص زودرس و آموزش همه گروههای جامعه در خصوص عوامل خطر و علایم و نشانههای سرطان ضروری میباشد.

زمینه و هدف: اسید هیومیک عامل اصلی تولید محصولات ثانویه کلرینه (CBPs) آب می باشد که سرطان زا هستند. هدف این مطالعه تعیین شرایط بهینه حذف اسید هیومیک توسط نانوکربن فعال و نانوزئولیتِ کلینوپتیلولایت اصلاح شده با سورفکتانت کاتیونی (SMNZ) ازآب ورودی تصفیه خانه باباشیخعلی اصفهان بود. روش کار: این مطالعه بصورت تجربی در مقیاس آزمایشگاهی در راکتور ناپیوسته انجام شد. نمونه های آب مورد نیاز از ورودی تصفیه خانه باباشیخعلی اصفهان تهیه گردید. به منظور کاهش هزینه ها طراحی آزمایشات به روش تاگوچی توسط نرم افزار Mini Tab-15 برای تعیین شرایط بهینه برای حذف اسید هیومیک توسط نانوکربن فعال و SMNZ در ابعاد کوچکتر از 100 نانومتر استفاده شد. یافته ها: در این مطالعه تصاویر XRD تهیه شده تغییرات ایجاد شده در بار سطحی نانوزئولیت را تایید نمود. بر اساس نسبت S/N (سیگنال به نُویز) سرعت هم زنی 250 دور در دقیقه، زمان تماس 2 ساعت، کدورت NTU 10، pH برابر 5، SMNZ با دوز g/l 2/0 به عنوان شرایط بهینه برای حذف اسید هیومیک با غلظت اولیه mg/l 50 به دست آمد که در شرایط بهینه راندمان حذف بالای 99 درصد بوده است. آزمون آماری ANOVA نیز وجود اختلاف معنادار بین راندمان حذف آلاینده، SMNZ و نانو کربن فعال را نشان داد (05/0(p<. نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد pH کمتر از خنثی SMNZ در مقایسه با نانوکربن فعال پتانسیل خوبی در حذف اسیدهیومیک میتواند داشته باشد. همچنین SMNZ با حذف اسید هیومیک و کاهش شاخص SUVA قادر است تولید CBPs را به حداقل برساند.

زمینه و هدف: سلامت عمومی جامعه از اهمیت ویژه ای برخوردار است به طوری که پیشرفت جامعه به آن مربوط است. این مطالعه با هدف تعیین آلودگی به شپش سر و عوامل مرتبط با آن در دانش آموزان مدارس ابتدایی دخترانه شهرستان میبد در سال 95-94 انجام شد. روش کار: پژوهش حاضر، مطالعه ای مقطعی با رویکرد توصیفی تحلیلی بود که در شهرستان میبد استان یزد در سال تحصیلی 95-94 انجام یافت. نمونه گیری به صورت خوشه ای از بین مدارس ابتدایی دخترانه شهرستان میبد و جمع‫ آوری داده ها از طریق چک لیست پدیکلوزیس و مشاهده مستقیم توسط کارشناسان مجرب صورت گرفت. داده ها وارد نرم‫ افزار SPSS-21گردیدند و با آزمون رگرسیون لجستیک در سطح معنی ‫ داری 05/0 تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: از میان 402 دانش­ آموز، 59 نفر (7/14%) آلوده به رشک و 7 نفر (7/1%) آلوده به فرم بالغ شپش بودند. دانش‫ آموزان مقاطع اول و دوم، دانش آموزانی که میزان تحصیلات پدر و مادر آنها ابتدایی و یا بیسواد بود و دانش‫ آموزانی که شغل پدر آزاد و شغل مادر خانه دار بودند، بیشترین تعداد آلودگی به رشک را داشتند. افراد دارای موی کوتاه و صاف نیز تعداد آلودگی به رشک آنها بیشتر بوده است بین وجود رشک و متغیرهای تحصیلات پدر، تحصیلات مادر، وجود معلم بهداشت در مدرسه و اندازه موی سر ارتباط معنی دار آماری یافت شد (05/0p<). نتیجه گیری: علل شیوع این بیماری در بین دانش آموزان با عواملی مثل نبود مربی بهداشت در مدرسه و عدم آگاهی والدین در زمینه مشکل مرتبط بود. بنابراین آموزش والدین در مورد راه های آلودگی و پیشگیری از بیماری و فراهم کردن امکانات بهداشتی و استخدام مربی بهداشت می‫ تواند در کاهش آلودگی و عوارض ناشی از آن نقش مهمی داشته باشد.

زمینه و هدف: نوجوانان به دلیل فقدان دانش و مهارت‫ های لازم برای جلوگیری از رفتارهای پرخطر و همچنین عدم دسترسی قابل قبول و مناسب به اطلاعات و خدمات بهداشت باروری گروه سنی آسیب پذیری هستند. مطالعه حاضر با هدف کشف نقطه نظرات و تجربیات دختران نوجوان و بزرگسالان کلیدی در رابطه با چالش‫ های پیش روی دختران نوجوان ایرانی در دسترسی به اطلاعات و خدمات بهداشت باروری و جنسی انجام شد. روش کار: این مطالعه یک مطالعه کیفی است. داده ها از طریق مصاحبه های نیمه ساختارمند و بحث های گروهی با 247 دختر نوجوان و 71 بزرگسال کلیدی شامل سیاست‫ گزاران بهداشتی، مدیران دولتی، غیردولتی و بین‫ المللی برنامه های بهداشتی، ارائه کنندگان خدمات بهداشتی، مادران، معلمان، جامعه شناسان و روحانیون در چهار شهر ایران جمع آوری شدند. داده ها از طریق آنالیز محتوی با استفاده از نرم افزار MAXQDA-10 کدکذاری و طبقه بندی شدند. یافته ها: چالش های اصلی مشخص شده در چهار طبقه جای گرفتند: 1-چالش های سیاسی مانند عدم اتخاذ استراتژی مشخص از طرف دولت، 2-چالش های فرهنگی و اجتماعی مانند تابوها، 3-چالش های ساختاری و اجرایی مانند ساختار نامناسب نظام سلامت، و 4-عدم استفاده از پتانسیل بالقوه مذهب. نتیجه گیری: در ایران، مفهوم بهداشت باروری نوجوانان به خوبی درک نشده و بسیار بحث انگیز است. دولتمردان و سیاست گزاران باید به منظور غلبه بر چالش های دسترسی، در فراهم سازی خدمات بهداشت باروری هماهنگ با ارزش‫ های دینی و فرهنگی جامعه برای دختران نوجوان تلاش نمایند.

زمینه و هدف: استفاده از نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) جهت پایش منابع آب می تواند در حفاظت، مدیریت و بهره برداری صحیح از منابع آب، بسیار موثر باشد. این مطالعه با هدف ارزیابی کیفیت آب زیرزمینی دشت یزد-اردکان برای اهداف کشاورزی با استفاده از GIS انجام شد. روش کار: در این مطالعه برای ارزیابی کیفیت آب‫ های زیرزمینی دشت یزد – اردکان، داده های مربوط به 75 حلقه چاه در مدت 10 سال (از 1384 تا 1394) جمع‫ آوری شده و سپس از نرم افزار GIS 10. 22 و مدل تحلیل مکانی کریجینگ برای درون یابی داده ها و تهیه نقشه های پهنه بندی استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که بر اساس پارامترهای TDS، SAR و EC به ترتیب در 42، 26/40 و 3/55 درصد از نواحی دشت یزد-اردکان کیفیت آب برای مصرف آبیاری در شرایط نامطلوب قرار دارد. همچنین شاخص کلی کیفیت محاسبه شده نشان داد که در 18/53 درصد از نواحی دشت یزد-اردکان کیفیت آب برای آبیاری مناسب، در 65/28 درصد کیفیت آب متوسط و در 17/18 درصد کیفیت آب نامناسب بوده است. نتیجه گیری: با توجه به نتایج بدست آمده، تفاوت در جنس و بافت خاک این منطقه موجب تغییر در کیفیت آب شده است. بنابراین با توجه به این که مشکل اصلی کیفیت آب در دشت یزد-اردکان EC، SAR و TDS است، برای جلوگیری از آسیب و کاهش عملکرد محصولات زراعی باید از استفاده مستقیم آب های زیرزمینی نواحی شمالی و شرقی این منطقه برای کشاورزی اجتناب شود.

زمینه و هدف: شپش سر یکی از شایع‫ ترین آلودگی‫ های انگلی در جهان است. این آلودگی در بسیاری کشورها از جمله ایران شایع می‫ باشد. این مطالعه با هدف تعیین شیوع آلودگی به شپش سر و عوامل موثر بر آن در مدارس ابتدایی و مهدهای کودک شهر یزد انجام گرفت. روش کار: مطالعه حاضر مطالعه ای توصیفی تحلیلی بود. این بررسی بر روی 650 نفر که از میان مدارس و مهدهای کودک شهر یزد و بصورت خوشه ای دو مرحله ای انتخاب شده بودند، انجام گرفت. داده های جمع آوری شده از طریق معاینه و تکمیل پرسشنامه، با استفاده از آزمون‫ های آماری مربع کای، Odds Ratio، آزمون دقیق فیشر و من-ویتنی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و سطح معنی داری نیز مقادیر 05/ 0>p در نظر گرفته شد. یافته ها: از بین 650 کودک مورد بررسی، تنها 17 نفر (6/2%) آلوده بودند که از این میان 14نفر دختر و 3 نفر پسر بودند. در این مطالعه مشخص شد که درگیری دختران بیشتر از پسران بوده و بیشترین آلودگی بین سنین 5 تا 8 سال بود. بین ابتلا به پدیکلوز سر و جنسیت، سطح تحصیلات والدین (هم پدرو هم مادر)، شغل آنها و در نهایت بعد خانوار، رابطه معناداری بدست آمد (05/0p<)، در حالی که ارتباطی بین سن و اندازه مو و وجود خارش سر و دفعات شستشو و شانه زدن موها با احتمال ابتلا به پدیکولوز سر دیده نشد. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که میزان آلودگی در شهر یزد بسیار پایین تر از استانهای دیگر و متوسط کشوری است. بالابودن سطح فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و مهمتر از همه آگاهی‫ های بهداشتی خانواده ها و نیز رعایت بهداشت محیط در مدارس و مهدهای کودک از مهمترین عوامل تاثیرگذار است.

زمینه و هدف: در هزاره سوم، منابع انسانی ارزشمندترین سرمایه در اختیار سازمان ها است. بنابراین توانمندسازی منابع انسانی یکی از مهم ترین اقدام‫ های سازمانی است که نقش بی‫ بدیلی در موفقیت سازمان در دستیابی به اهداف و ارتقای اثر بخشی و کارایی منابع انسانی آن خواهد داشت. هدف این تحقیق، مطالعه و بررسی عوامل تاثیرگذار بر ایجاد توانمندی روان شناختی در کارکنان می باشد. روش کار: در این تحقیق که از نوع کاربردی، توصیفی و همبستگی بود، از میان 440 نفر از جامعه آماری که شامل کارکنان شاغل در ستاد مرکزی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل در سال 1394 بود، به روش نمونه گیری چند مرحله ای (طبقه‫ ای، خوشه ای و تصادفی ساده) 205 نفر انتخاب شدند و برای جمع آوری داده ها از دو پرسشنامه: توانمندسازی کارکنان (اسپریتزر 1995) و پرسشنامه بررسی عوامل موثر بر احساس توانمندسازی روان شناختی (محدث کسایی 1387) استفاده گردید. برای تحلیل یافته ها نیز آزمون‫ های آماری چون ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه به کار گرفته شد. یافته ها: تحلیل یافته ها نشان داد که هر سه متغیر مورد بررسی (عوامل فردی، عوامل گروهی و عوامل سازمانی) نقش تعیین کننده ای در تبیین متغیر وابسته (توانمندسازی روان شناختی) دارند. این سه متغیر به میزان 51/0R= با متغیر وابسته هماهنگی داشتند. همچنین در میزان تاثیر عوامل، تفاوت معنادار وجود داشت. عوامل سازمانی (248/0β =) بیشترین و عوامل فردی (195/0β =) کمترین تاثیر را بر توانمندسازی روان شناختی داشتند. نتیجه گیری: در مجموع هر چند ابعاد مختلف مدل اسپریتزر به عنوان مبنای این پژوهش توسط آزمون های مرتبط تایید شده، اما میزان اهمیت و اولویت این شاخصه ها در الگوی توانمندسازی روان شناختی منابع انسانی ستاد مرکزی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل متفاوت بوده و تابع شرایط آن می باشد. بنابراین می‫ توان با افزایش اعتماد به نفس کارکنان، ایجاد زمینه مشارکت آن ها در تحقق اهداف سازمان، شفاف سازی نقش و وظایف محوله و ارائه اطلاعات لازم به آن ها، احساس توانمندی روان شناختی در منابع انسانی ستاد مرکزی را بهبود بخشید.

زمینه و هدف: دانش آموزان از سرمایه های عمده انسانی هر جامعه محسوب می گردند و توجه به سلامت آنها نوعی سرمایه گذاری برای آینده قلمداد می گردد. یکی از راه های موثر در ارتقای بهداشت دانش آموزان، تربیت مربیان بهداشت مدارس در نظام آموزش عالی است. پژوهش حاضر با هدف فرایند تدوین برنامه درسی برای دوره کارشناسی پیوسته بهداشت مدارس و اعتبارسنجی آن از دیدگاه متخصصان برنامه ریزی درسی و بهداشت مدارس انجام گرفته است. روش کار: این پژوهش با روش تحقیق آمیخته انجام شده است. در بخش کیفی از روش اکتشافی و در بخش کمی از روشتوصیفی-پیمایشی استفاده شده است. جامعه پژوهش در بخش کیفی، مجموع افکار متخصصانی است که در حوزه بهداشت مدارس و برنامه درسی اظهار نظر کرده اند و این افکار در قالب اسناد و مدارک نمود داشته است و در بخش کمی شامل 300 تن از متخصصان برنامه درسی و بهداشت مدارس شاغل در تهران بوده است. نمونه پژوهش در بخش اعتبارسنجی الگو شامل 168 تن از این متخصصان بود. ابزار پژوهش جهت اعتبارسنجی برنامه درسی مورد نظر، پرسشنامه ای محقق ساخته بود که روایی آن برطبق نظر متخصصان و پایایی آن با آزمون آلفای کرونباخ 96/0 مورد تایید قرار گرفته است. برای اعتبارسنجی آن از روش تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی استفاده شد. یافته ها: یافته های این پژوهش نشان داد که ساختار پیشنهادی برنامه درسی برای دوره کارشناسی پیوسته بهداشت مدارس از بخش هایی همچون اهداف، محتوا، بهداشت فردی و اجتماعی، فرایندهای رشته ای و ارزشیابی واحدهای عملی و تئوری تشکیل شده است. همچنین یافته های اعتبارسنجی نشان داد که برنامه درسی برای دوره کارشناسی پیوسته بهداشت مدارس از دیدگاه متخصصان برنامه ریزی درسی و بهداشت مدارس از اعتبار لازم برخوردار بوده است. نتیجه گیری: با توجه به این که برنامه درسی پیشنهادی برای دوره کارشناسی پیوسته بهداشت مدارس از اعتبار لازم برخوردار است، به برنامه ریزان درسی و اعضای هیئت علمی حوزه بهداشت پیشنهاد می شود تا نسبت به تصویب این برنامه و اجرای آن در نظام آموزش عالی همت گمارند.