روشها و مدلهای روان شناختی
سال:1390 | دوره:1 | شماره:4 |تعداد مقالات:8

این پژوهش با هدف بررسی نقش واسطه ای احساس انرژی در پیوند میان استرس با خلاقیت، رفتارهای مدنی - سازمانی و رفتارهای انحرافی به مرحله اجرا در آمد. جامعه آماری پژوهش را کارکنان دو مجموعه صنعتی و تولیدی در شهر اصفهان تشکیل دادند که از بین آنها 275 نفر برای شرکت در پژوهش به شیوه تصادفی طبقه ای نمونه گیری شدند. ابزارهای مورد استفاده در پژوهش شامل پرسشنامه احساس انرژی اتواتر و کارملی (2009)، پرسشنامه استرس شغلی اویانگ (2009)، پرسشنامه خلاقیت تایرنی و همکاران (2009)، پرسشنامه رفتارهای مدنی - سازمانی بخاری و علی (2009) و پرسشنامه رفتارهای انحرافی بنت و رابینسون (2000) بودند. داده های پژوهش، با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و مدل سازی معادله ساختاری (SEM) مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد: 1. بین احساس انرژی با استرس شغلی و رفتارهای انحرافی رابطه منفی وجود دارد. 2. احساس انرژی با رفتارهای مدنی - سازمانی و خلاقیت دارای رابطه مثبت بود. 3. نتایج حاصل از مدل سازی معادله ساختاری نشان داد که احساس انرژی، متغیر واسطه ای کامل در رابطه استرس شغلی با رفتارهای انحرافی، رفتارهای مدنی - سازمانی و خلاقیت است.

هدف از انجام این پژوهش ارزیابی ویژگی های روان سنجی مقیاس «جهت گیری زندگی» آنتونوفسکی می باشد. در اجرای مقدماتی 50 نفر و در اجرای اصلی 400 نفر از کارکنان دانشگاه علوم پزشکی شیراز به روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی انتخاب گردیدند. ابزارهای تحقیق شامل مقیاس «جهت گیری زندگی» آنتونوفسکی (1987) و پرسشنامه «سلامت اجتماعی» کییز و همکاران (1998) بود. در مرحله مقدماتی ضریب بازآزمایی مقیاس با فاصله زمانی یک هفته، 0.81 و ضریب آلفای کرونباخ برابر با 0.94 بدست آمد. همچنین ضریب همبستگی پیرسون بین مقیاس «جهت گیری زندگی» و پرسشنامه «سلامت اجتماعی» به عنوان شاخصی از روایی ملاکی، 0.65 بدست آمد. در اجرای اصلی نیز ضریب آلفا برابر با 0.89 بود. بررسی روایی سازه ای مقیاس با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی نیز حاکی از آن بود که مقیاس مذکور مشتمل بر سه عامل است که در مجموع 45.8 درصد از کل واریانس را تبیین می کنند. علاوه بر این رابطه بین متغیرهای زمینه ای و نمرات مقیاس با شواهد نظری و تجربی موجود همسو بود. در مجموع ویژگی های روان سنجی مقیاس مذکور رضایت بخش بود. بنابراین استفاده از آن به پژوهشگران علاقه مند توصیه می گردد.

هدف پژوهش حاضر بررسی روایی، پایایی و ساختار عاملی مقیاس تاب آوری بزرگسالان در بین زندانیان مرد زندان عادل آباد شیراز بود. بدین منظور نمونه ای به حجم 215 نفر از زندانیان مرد (با میانگین سنی 20.86) به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شد. روایی این مقیاس با استفاده از روش های تحلیل عوامل، روایی همگرا و واگرا بررسی شد. پایایی مقیاس از سه روش آلفای کرونباخ، دونیمه سازی و بازآزمایی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که این مقیاس، از 5 عامل با عناوین شایستگی فردی، شایستگی اجتماعی، حمایت اجتماعی، انسجام خانوادگی و ساختار فردی تشکیل شده است که بیش از 57 درصد از واریانس کل را تبیین می کنند. روایی همگرای این مقیاس حاکی از همبستگی رضایت بخشی بین ابعاد مقیاس تاب آوری با نمره کل بود. برای تعیین روایی واگرای مقیاس، همبستگی ابعاد مقیاس تاب آوری با پرسشنامه پرخاشگری باس و پری بکار رفت که حاکی از همبستگی مطلوبی بود (p<0.001). ضرایب آلفای کرونباخ، دونیمه سازی و بازآزمایی نیز حاکی از پایایی مطلوب مقیاس بود. نتیجه نهایی اینکه فرم فارسی مقیاس تاب آوری بزرگسالان، از روایی و پایایی مناسبی در جامعه زندانی برخوردار است و می تواند در موقعیت های پژوهشی و بالینی برای مردان زندانی مورد استفاده قرار گیرد.

بازی ابزاری برای ابراز نیازها، احساسات و افکار در کودکان می باشد. هدف از این نوشتار معرفی تکنیک های مختلف بازی درمانی برای استفاده های بالینی و معرفی ارزش درمانی بازی می باشد. در این مقاله به تبین ویژگی های عمده روش بازی درمانی در تکنیک های مختلف به قرار هدف، موارد مورد نیاز برای اجرا، روش اجرا، اهداف برنامه و گروه هدف هر تکنیک پرداخته شده است. همچنین فرایند اجرای یک دوره بازی درمانی در قالب پنج مرحله تشخیص، انتخاب روش بازی درمانی، برنامه ریزی برای درمان، اجرای برنامه درمان و ارزیابی فرایند درمان توضیح داده شده است. بازی کلمات احساسی، بادکنک خشم، بازی حرکت آهسته و بازی صندلی ها از جمله تکنیک های معرفی شده در این مقاله می باشد. لازم به توضیح است که متن این مقاله مبتنی بر نیازهای بالینی تنظیم شده است.

هدف پژوهش حاضر بررسی روابط ساختاری خودپنداره، یادگیری خودتنظیمی و موفقیت تحصیلی دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی است. این تحقیق توصیفی از نوع همبستگی است و جامعه آماری آن کلیه دانشجویان پسر و دختر دانشگاه شهید بهشتی می باشد. تعداد 384 نفر از دانشجویان از میان 15 دانشکده به عنوان نمونه به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری در این پژوهش دو پرسشنامه خودپنداره تنسی و یادگیری خودتنظیم بوفارد است و معدل نمرات دروس اختصاصی دانشجویان نیز به عنوان شاخص موفقیت تحصیلی آنان به کار گرفته شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از آزمون تحلیل مسیر و معیارهای برازش مدل با استفاده از نرم افزار AMOS استفاده شده است. نتایج بدست آمده از تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که بین خودپنداره، یادگیری خودتنظیم و موفقیت تحصیلی دانشجویان رابطه ساختاری وجود دارد و خودپنداره بصورت مستقیم و غیرمستقیم (با میانجی گری یادگیری خودتنظیمی) با موفقیت تحصیلی رابطه دارد.

همانطور که ایجاد رابطه دلبستگی ایمن در کودکان برای رشد و ارتقای سلامت آنان در بزرگسالی یک امر حیاتی تلقی می شود، شکل گیری و تحول دلبستگی ایمن به خدا نیز می تواند در شکوفایی معنوی، سازگاری، سلامت و بهزیستی انسانها نقش اساسی داشته باشد. تا به حال مقیاس های متعددی (مثلا روات و کرکپاتریک، 2002؛ بک و مک دونالد، 2004) در بافت فرهنگ مسحیت ساخته شده که توسط پژوهشگران اسلامی نیز در برخی تحقیقات مورد استفاده قرار گرفته اند. در صورتی می توان تحقیقات بین فرهنگی در مورد سازه دلبستگی به خدا و نتایج روانشناختی آن انجام داد که سازه مورد نظر از لحاظ تئوریکی، الهیاتی و آزمایشی ارتباطش با فرهنگ و دین خاصی مورد بررسی قرار گرفته و اعتبار نظری و عملیاتی آن محرز شده باشد. پایه های نظری و الهیاتی به کارگیری دلبستگی به خدا در بافت فرهنگ مسیحی قبلا مورد بررسی قرار گرفته است. در حالی که در مورد پایه های نظری و الهیاتی دلبستگی به خدا در فرهنگ اسلامی تحقیقی صورت نگرفته است و آزمون های معتبر و روا در این زمینه ساخته نشده است. پژوهش حاضر اهداف زیر را دنبال می کند: الف) کشف و ارائه پایه های نظری و الهیاتی دلبستگی به خدا در فرهنگ اسلامی ب) ساخت و اعتباریابی مقیاس دلبستگی به خدا بر مبنای پایه های نظری که از متون اسلامی استخراج شده است. در رسیدن به هدف اول متون اسلامی بررسی شد و با استفاده از روش تحلیل محتوای متون اسلامی و استنباط هرمنوتیکی پایه های نظری دلبستگی به خدا استخراج گردید. در راستای رسیدن به هدف دوم مقیاس تهیه شده (46 سوالی) بر روی 313 نفر از مسلمانان در کشور استرالیا اجرا شد. نتایج نشان داد که مقیاس مورد نظر دارای 6 عامل مشخص در ارتباط با الگوهای خود و دیگران بوده و در کل از روایی و اعتبار بالایی برخوردار است. نتیجه حاصل نشان داد که در اسلام تئوری دلبستگی به خدا وجود دارد که با مبانی دینی سازگار است و می توان با استفاده از این مبانی، مقیاس معتبری برای اندازه گیری تفاوت های فردی در ابعاد دلبستگی به خدا در اسلام ساخت.

این پژوهش اثربخشی معنادرمانی به شیوه گروهی بر افزایش امید بیماران مبتلا به سرطان مری و معده را مورد بررسی قرار می دهد. روش پژوهش آزمایشی از نوع آزمون - بازآزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری شامل افراد مبتلا به سرطان مری و معده که در مرکز سلامت مری و کبد (کوهورت) شهرستان گنبدکاووس در سال 1389 تحت درمان بودند و روش نمونه گیری از نوع نمونه گیری در دسترس است. ابتدا از کلیه بیماران آزمون امید (ADSHS) گرفته شد؛ سپس 30 نفر که کمترین نمره را در این آزمون کسب کردند انتخاب شده و از این تعداد 15 نفر در گروه آزمایش و 15 نفر در گروه کنترل بصورت تصادفی جایگزین شدند. روش معنادرمانی گروهی طی 10 جلسه هر هفته دو جلسه برای گروه آزمایش اجرا شد. در پایان پس آزمون (اجرای مجدد آزمون امید) روی دو گروه اجرا گردید. با استفاده از روش آماری کوواریانس یافته ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد معنادرمانی به شیوه گروهی باعث افزایش امید و خرده مقیاسهای آن در بیماران شده است. همچنین نتایج مرحله پیگیری که یک ماه پس از آزمایش صورت گرفت همچنان اثربخشی معنادرمانی به شیوه گروهی را بر افزایش امید و خرده مقیاسهای آن تایید کرد.

هدف از این پژوهش، تبیین اثربخشی طرحواره درمانی گروهی در تعدیل نمرات اختلالات شخصیت افراد وابسته به مواد می باشد. این تحقیق بر روی افراد تحت درمان نگهدارنده با متادون در مراکز دولتی شهرستان شیراز انجام گرفت. گروه نمونه شامل 30 نفر از افراد تحت درمان بوده که به روش تصادفی انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده شامل مصاحبه بالینی بر اساس DSM، پرسشنامه کوتاه طرحواره های ناسازگار یانگ، پرسشنامه چند محوری میلون II، پرسشنامه پیشرفت درمان MAP بوده و روش های آماری استفاده شده در این تحقیق، روشهای توصیفی و غیرپارامتریک مان ویتنی U می باشد. در پایان دوره درمان، اختلاف نمرات قبل و بعد از درمان در محورهای اختلالات شخصیت دسته B، پیشرفت درمان نگهدارنده با متادون (MMT) و طرحواره های ناسازگار اولیه در گروه آزمایش و کنترل تفاوت معناداری را نشان داد. در نتیجه طرحواره درمانی گروهی می تواند بعنوان یک رویکرد درمانی مناسب در بهبود علائم اختلال شخصیت، تعدیل طرحواره های ناسازگار اولیه و پیشرفت درمان افراد وابسته به مواد در نظر گرفته شود.