اخلاق زیستی
سال:1396 | دوره:7 | شماره:26 |تعداد مقالات:8

زمینه و هدف: بنابر اعلام سازمان بهداشت جهانی، سلامت روان اهمیتی برابر با سلامت جسمانی دارد و تحت تاثیر ترکیبی از مولفه های اجتماعی، روانشناختی و زیستی است. مطالعه حاضر با هدف تبیین جامعه شناختی زمینه های اجتماعی موثر بر سلامت روانی در ساکنین شهر اراک در سال 1396 انجام شده است.مواد و روش ها: مطالعه توصیفی تحلیلی حاضر، روی جمعیت 15 تا 64 سال ساکن شهر اراک انجام شد. برای سنجش شیوع اختلالات روانی از پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ-28) و تعیین پارامترهای جامعه شناختی موثر بر آن ها، از سوالات برگرفته از نظریات دورکیم و مرتون مورد بررسی قرار گرفت. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 384 به دست آمده و نمونه گیری به روش خوشه ای چندمرحله ای انجام شد. برای تحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS 23 استفاده شد.یافته ها: میانگین و انحراف معیار سن شرکت کنندگان برابر با 13±34 سال و میانگین و انحراف معیار بعد خانوار 4.5±1.5 نفر بود. 98.7 درصد از شرکت کنندگان شیعه، 72.9 درصد شهری و 74 % افراد مالک بودند. میزان شیوع اختلالات روانی برابر با 28.9 درصد و به تفکیک جنسیت در مردان برابر با 23.31 درصد و در زنان 34.55 درصد بود. مولفه های مهاجرت، وضعیت شغلی، پایگاه طبقاتی، پایبندی مذهبی، قومیت، فشارهای ساختاری و اجتماعی، مشکلات خانوادگی، ازدحام، بی هنجاری، مشکلات ترافیکی و سرمایه اجتماعی در به خطرانداختن سلامت روانی و ابتلای افراد به اختلالات روانی اثرگذار بودند.نتیجه گیری: نظر به شیوع بالای اختلالات روانی در مورد مطالعه، توصیه می شود که نهادهای میانجی، به عنوان نهادهای اخلاقی و حقوقی با پیگیری حقوق فردی در جهت سازماندهی مجدد و انسجام اجتماعی تلاش نمایند.

زمینه و هدف: رهبری معنوی از طریق ترسیم ایمان به یک چشم انداز و فرهنگ تعالی به صورتی مثبت و قابل توجه بر خوب زیستی معنوی و متغیرهای عملکرد سازمانی پرسنلی تاثیر می گذارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش رهبری معنوی و اخلاق حرفه ای در تعهد سازمانی بهورزان انجام شده است.مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی همبستگی، جامعه آماری شامل تمامی بهورزان شاغل در مراکز بهداشتی شهرستان ارومیه در سال 1396 بودند. حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان 240 نفر برآورد گردید. نمونه گیری به شیوه تصادفی طبقه ای انجام شده و برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های استاندارد رهبری معنوی Fry ، اخلاق حرفه ای قاسم زاده و تعهد سازمانی Allen و Meyer استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای آماری SPSS 22 و Amos استفاده شده است.یافته ها: اثر مستقیم رهبری معنوی بر اخلاق حرفه ای (0.37) و تعهد سازمانی (0.69) معنی دار بود (p=0.01). همچنین اثر مستقیم متغیر اخلاق حرفه ای بر تعهد سازمانی (0.80) معنی دار بود (p=0.01). اثر غیر مستقیم رهبری معنوی بر تعهد سازمانی (0.29) نیز معنی دار بود (p=0.01). برازش مدل پیش بینی متغیرهای تحقیق در سطح نسبتا خوب (62 %) و حاکی از همسویی مدل برازش شده با جامعه نظری پژوهش است.نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش رهبری معنوی بر تعهد سازمانی بهورزان با نقش میانجی گری اخلاق حرفه ای تاثیر می گذارد. بنابراین پیشنهاد می گردد مدیران مراکز بهداشتی با در نظرگرفتن اهداف، جهت افزایش کارایی نیروی انسانی عمل کنند تا به اثربخشی مناسبی دست یابند.

زمینه و هدف: یکی از مهم ترین نظریات در باب تحلیل مفاهیم و گزاره های اخلاقی نظریه طبیعت ناگرایی اخلاقی است. این نظریه که در حوزه فرااخلاق نضج یافته است، از مبانی نظری اخلاق زیستی است. این مطالعه با هدف تحلیل و نقد نظریه اخلاقی جرج مور درباره «ناطبیعت گرایی اخلاقی» صورت گرفته است.مواد و روش ها: در این پژوهش تحلیلی، پس از توصیف و تحلیل مفاهیم پایه، نظریه اخلاقی جرج مور درباره «ناطبیعت گرایی اخلاقی» تفسیر و نقد می گردد.یافته ها: بر اساس این نظریه اصطلاحات اخلاقی، علامت و نشانه ویژگی های اشیا محسوب می گردد، ولیکن نمی توان پذیرفت اوصافی که با کلماتی نظیر «خوب یا بد» و «باید یا نباید» به آن ها اشاره می شود، بر اساس اصطلاحات غیر اخلاقی قابل تعریف باشند. بر اساس این دیدگاه، احکام و مفاهیم اخلاقی را نه با استفاده از مشاهده تجربی یا استدلال مابعدالطبیعه، بلکه تنها از راه شهود عقلانی است که می توان شناخت. نتیجه اصلی این پژوهش آن است که زایش مکتب احساس گرایی را می بایست در وجود مشکلات ساختاری و درونی نظریه ناطبیعت گرایی جستجو کرد. مشکلاتی نظیر تعریف ناپذیری اوصاف بسیط، نوع خاص ویژگی های غیر طبیعی، مفاهیم غیر تجربی (پیشینی) و شهود باعث شد، علی رغم دو قرن یکته تازی ناطبیعت گرایی در فلسفه اخلاق مغرب زمین، نظریه افراطی احساس گرایی ظهور نموده و این نظریه را به انزوا بکشاند، به گونه ای که ناطبیعت گرایی علی رغم ارائه طرحی نوین، به دلیل وجود مشکلات متعدد هستی شناختی و معرفت شناختی، نتوانست انتظارات حوزه تحلیل مفاهیم و گزاره های اخلاقی را برآورده سازد.نتیجه گیری: نظریه های ناطبیعت گرایی اخلاقی و احساس گرایی هر دو زمینه هایی را برای نظریات دیگری در حوزه اخلاق زیستی را فراهم آورده اند.

زمینه و هدف: هوش اخلاقی معلمان نقش مهمی در نگرش آن ها نسبت به رعایت هنجارهای اخلاقی دارد و یکی از عوامل موثر در فرآیند کسب صلاحیت محسوب می شود. این مطالعه با هدف تعیین وضعیت هوش اخلاقی و مولفه های آن در معلمان شاغل در دبیرستان های عمومی، شهرستان بیله سوار، اردبیل، ایران انجام شده است.مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی مقطعی روی 190 نفر از معلمان شاغل در دبیرستان های دولتی، در سال تحصیلی 95-94 انجام شد. حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان برآورد و نمونه گیری به روش تصادفی طبقه ای انجام شد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه استاندارد هوش اخلاقیLennick و Keil استفاده شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS 21 تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: میانگین هوش اخلاقی معلمان 4.13±0.08 محاسبه گردیده و میانگین مولفه های اصلی آن شامل درستکاری 4.15±0.08، مسوولیت پذیری 4.14±0.08، دلسوزی 4.14±0.09 و بخشش4.30±0.21 بود. از بین مولفه های هوش اخلاقی «بخشش اشتباهات خود» با میانگین4.30±0.21 بیشترین و «راستگویی» با میانگین 3.90±0.09 کم ترین مقادیر را داشتند. همچنین آزمون تی تفاوت معنی داری را در میزان هوش اخلاقی بین مردان و زنان نشان نداد.نتیجه گیری: نظر به سطح نسبتا مطلوب هوش اخلاقی در معلمان مورد مطالعه، پیشنهاد می گردد تا سازمان مربوطه ضمن تقویت وضعیت موجود، درجهت ارتقای مولفه راستگویی و صداقت در میان معلمان تلاش نماید. همچنین به کارگیری شیوه های تشویقی در راستای حفظ ارزش های اخلاقی و نیز برگزاری دوره های آموزشی به منظور ارتقای هوش اخلاقی معلمان توصیه می گردد.

زمینه و هدف: تربیت منش متاثر از اخلاق محیط زیستی، به گونه ای منطقی ، نگرش و رفتار محیط زیستی مردم را هدف قرار می دهد، به نحوی که حتی قانون نیز متاثر از لابی گری آن خواهد شد. از این رو پژوهش حاضر با هدف تبیین مولفه های تربیت منش محیط زیستی صورت گرفته است.مواد و روش ها: در این مطالعه کیفی برای دستیابی به مضامین و مولفه های منش محیط زیستی، واژگان کلیدی اصلی در پایگاه های اطلاعاتی داخلی و خارجی به صورت هدفمند جستجو شدند، سپس تحلیل محتوای 45 سند پژوهشی داخلی و خارجی بازیابی شده با رویکرد استقرایی انجام گرفت. برای این منظور ابتدا مولفه های تربیت منش و به طور خاص تربیت منش محیط زیستی، از نظر هر پژوهشگر استخراج گردید. در گام بعدی فراوانی هر یک از مولفه های مستخرج، از نظر پژوهشگران، به کمک نرم افزار SPSS به دست آمد، سپس مدل مفهومی پژوهش با استفاده از نرم افزار Nvivo 10 رسم گردید.یافته ها: تعداد کل مولفه های تعیین کننده تربیت منش محیط زیستی از نظر 45 پژوهشگر، بالغ بر 60 مولفه بود. برخی از مولفه ها صرفا از جانب یک پژوهشگر مورد تاکید قرار گرفتند که از این میان می توان به مولفه هایی چون قداست طبیعت، قوی بودن، مهارت رهبری، مذهبی بودن، فرمانبرداری، هم ذات پنداری و هوش اشاره کرد. مهم ترین مولفه های شناسایی شده به ترتیب عبارت از: احترام (48.9 درصد)، عدالت (42.2 درصد)، صداقت (35.6 درصد)، مهربانی (33.4 درصد)، احساس مسوولیت (33.4 درصد)، پشتکار (26.7 درصد)، مراقبت (24.4 درصد) و انضباط (22.2 درصد)، همدلی (20) و صبر (20) بودند.نتیجه گیری: تغییر نگرش ما به طبیعت، از نگاه کالایی به نگاه اجتماعی، تغییر رفتار ما را در پی خواهد داشت. مدل به دست آمده نشان می دهد که تربیت منش پایه گذار طیفی از نگرش ها و رفتارهای مطلوب و هماهنگ با محیط زیست است که ضامن بقای نوع بشر در چرخه حیات خواهند بود.

زمینه و هدف: یکی از اصول بنیادین اخلاق زیستی،اصل پیشگیری از ضرر زیستی به دیگران است که یکی از جلوه های بارز ضرر زیستی ،جرایم زیست محیطی است. هدف اصلی این نوشتار،تحلیل این اصل در پرتو رهنمودهای سازمان ملل متحد به عنوان یکی از کنشگران عرصه بین المللی است.مواد و روش ها:این جستار به روش توصیفی-تحلیلی در پرتو رهنمودهای سازمان ملل متحد به تحلیل وبررسی اصل پیشگیری از ضرر زیستی به عنوان بنیادی ترین اصل اخلاق زیستی می پردازد.یافته ها:امروزه پیشگیری به عنوان یکی از مهم ترین مقوله های هر نظام حقوقی مطرح است.اهمیت پیشگیری از یکسو و افزایش ارتکاب جرایم زیست محیطی به عنوان جنایات علیه بشریت از سوی دیگر، سازمان ملل متحد را که به عنوان مهم ترین کنشکر جامعه بین المللی شناخته می شود بر آن وا داشته است که در شورای اقتصادی اجتماعی در سال 1996 و 2002 رهنمودهای پیشگیری از جرم را جهت ترویج برنامه های پیشگیری از جرم در سطح ملی، به تصویب رساند. سیاست گذاری های سازمان ملل متحد رهنمودهایی را پیش روی ما می گذارد که اگر در عمل بتوان این اصول مطروحه را عملی نمود ،گامی مثبت و سازنده در پیشگیری از جرایم زیست محیطی خواهیم برداشت.این اصول عبارت اند از:اصل راهبری دولت،اصل توجه به پیشگیری از جرم در سیاست گذاری های اجتماعی و اقتصادی،اصل پیشگیری مشارکتی،پایداری و قابلیت محاسبه،دانش محوری،رعایت موازین حقوق بشری،همبستگی و تمایز.نتیجه گیری: بررسی های این نوشتار نشان از آن دارد که جرایم زیست محیطی با سایر جرایم دارای اشتراکاتی هستند که منجر به رعایت اصول کلی حاکم بر پیشگیری در برنامه های خاص پیشگیری از جرایم زیست محیطی شده است. اما باید در رعایت اصول فوق به ویژگی های خاص جرایم زیست محیطی، مرتکبین آن و بزه دیدگان جرایم زیست محیطی نیز توجه شود، چراکه این اصول به نحوی تعیین شده اند که بتوان آن ها را در رابطه با پیشگیری از همه جرایم بکار گرفت.توجه به رهنمودهای سازمان ملل متحد می تواند تاثیر مهمی در راستای تحقق بخشیدن به اصل پیشگیری از ضرر زیستی در خصوص جرایم زیست محیطی داشته باشد.

زمینه و هدف: هوش معنوی با اخلاق و فرهنگ تیمی در تعامل است. تحقیق حاضر با هدف تعیین ارتباط بین هوش معنوی و فرهنگ تیمی با اخلاق ورزشی در میان بازیکنان تیم های ورزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز انجام شده است.مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی همبستگی، جامعه آماری شامل بازیکنان تیم های ورزشی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز به تعداد 182 نفر در سال 1394 بود که به سبب محدودیت جامعه نمونه آماری، به صورت تمام شماری انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها، از پرسشنامه هوش معنوی King وDeCicco (2009) ، پرسشنامه فرهنگ تیمی Denison (2000) و پرسشنامه اخلاق ورزشی طالبیان نیا و همکاران (1387 ش.) استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها، از آزمون های همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی استفاده شد.یافته ها: بین هوش معنوی (p=0.001) و فرهنگ تیمی (p=0.001) با اخلاق ورزشی بازیکنان ارتباط معنی داری وجود داشت. همچنین بین مولفه های هوش معنوی و مولفه های فرهنگ تیمی با اخلاق ورزشی ارتباط معنی داری وجود داشت (p<0.05). آزمون رگرسیون چندمتغیره نشان داد که از میان مولفه های هوش معنوی، مولفه آگاهی متعالی به میزان 9.8 درصد تغییرات اخلاق ورزشی را پیش بینی می کند و از میان مولفه های فرهنگ تیمی، مولفه درگیرشدن در کار، توانست 11.6 درصد از تغییرات اخلاق ورزشی را پیش بینی نماید.نتیجه گیری: پیشنهاد می شود، مربیان تیم ها، معنویت و اخلاق ورزشی را در میان بازیکنان و محیط های ورزشی ترویج داده و با ایجاد جو اخلاقی مناسب در باشگاه های ورزشی، باعث شوند تا بازیکنان حمایت مدیران را احساس نموده و رفتار تیمی را ارتقا دهند.

زمینه و هدف: مدیریت بیماری های نوپدید، مستلزم رویکرد اخلاقی برای کنترل و مراقبت از این بیماری ها است. مطالعه حاضر با هدف تعیین چالش های اخلاقی در مراقبت از بیماری های نوپدید انجام شده است.مواد و روش ها: در این مرور نظام مند، با روش سه مرحله ای، مقالات منتشرشده به زبان انگلیسی با استفاده از واژگان کلیدی اصلی در پایگاه های اطلاعاتیScopus ،Pubmed ،Web of science از سال 1970 تا 2017 بازیابی شدند. سپس مقالاتی که دارای معیارهای ورود بودند، مورد مطالعه و تحلیل قرار گرفتند. از 5833 مقاله بازیابی شده، 20 مورد مرور و تحلیل شدند. برای استخراج داده ها، دو پژوهشگر با تجربه به طور هم زمان مرور و تحلیل مقالات را انجام دادند، همچنین جهت افزایش اعتبار و پایایی مطالعه، دو نفر کیفیت مقالات را به طور جداگانه مورد ارزیابی قرار دادند. 16 مورد از مطالعات از نوع توصیفی (80 %) و 4 مورد از نوع کیفی (20 %) بودند.یافته ها: مهم ترین چالش های اخلاقی مطرح شده در مقالات شامل: رعایت حقوق بیمار، احترام به خودآیینی بیمار، حفظ حریم خصوصی بیمار، اصل عمل متقابل، وظیفه مراقبت از بیمار، جلوگیری از انگ و تبعیض، مسوولیت و پاسخگویی دولت ها بودند.نتیجه گیری: یافته ها نیاز به در نظر قراردادن ملاحظات اخلاقی در مراقبت از بیماران مبتلا به بیماری های نوپدید را خاطرنشان می سازد. گنجاندن آموزش اخلاق حرفه ای در مراقبت از بیماری های نوپدید و تصمیم گیری اخلاقی در همه گیری ها، در برنامه درسی ارائه دهندگان مراقبت، جهت مدیریت بهینه این بیماری ها توصیه می گردد.