بهداشت و توسعه
سال:1395 | دوره:5 | شماره:1 |تعداد مقالات:8

بر اساس بر آورد سازمان بهداشت جهانی، دریافت ناکافی میوه و سبزی از پنج فاکتور اصلی افزایش بار جهانی بیماری ها مزمن است. هدف این مطالعه ارزیابی الگوی مصرف سبزی و میوه بر اساس توصیه های هرم راهنمای غذایی در دانشجویان دانشکده بهداشت بود.روش ها: در این مطالعه مقطعی 229 دانشجو به روش چند مرحله ای انتخاب و بررسی شدند. پرسشنامه بسامد خوراک (FFQ) تکمیل و شاخص های تن سنجی با وسایل و روش های استاندارد اندازه گیری شد. مقایسه میانگین شاخص ها در دو گروه با آزمون های تی تست و من ویتنی و مقایسه تعداد واحد دریافتی روزانه گروه های غذایی با توصیه های هرم راهنمای غذایی با آزمون های تی تست یک نمونه ای و ویلکاکسون انجام شد. آنالیز داد ه ها با نرم افزار SPSS نسخه 18 انجام شد.نتایج: میانگین سن دانشجویان 21.88±2.46 سال بود. میانگین دریافت میوه، 3.57±1.53 واحد در روز در محدوده واحد توصیه شده بود. میانگین دریافت سبزی 1.95±0.74 واحد در روز بود و با حداقل تعداد واحد توصیه شده اختلاف معنی دار نشان داد (P<0.001). میانگین دریافت گوشت 2.31±0.55، نان و غلات 10.6±0.20 واحد در روز و در محدوده توصیه شده بود. میانگین دریافت شیر 1±0.043 واحد در روز بود که با حداقل تعداد واحد توصیه شده اختلاف معنی دار داشت (P<0.001).بحث و نتیجه گیری: دریافت سبزی و شیر در دانشجویان به طور معنی داری کمتر از میزان توصیه شده بود و لذا مصرف مقادیر بیشتر این دو گروه توصیه می شود.

حوزه دارو و تجهیزات پزشکی، از مواردی هستند که تا حدودی وابسته به نرخ ارز می باشند. این مطالعه تاثیر نااطمینانی نرخ ارز حقیقی را بر واردات محصولات پزشکی و دارویی در دوره 90- 1350 مورد بررسی قرار می دهد.روش ها: این مطالعه از نوع مطالعات طولی می باشد. در این پژوهش داده ها از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، بانک جهانی و گمرک جمهوری اسلامی ایران به صورت سالیانه و طی دوره زمانی 90-1350 جمع آوری شد. نرخ ارز حقیقی در قالب الگوی GARCH مدل سازی و به منظور بررسی تاثیر نااطمینانی نرخ ارز حقیقی بر واردات محصولات پزشکی و دارویی، شاخص نااطمینانی نرخ ارز به همراه سایر متغیرها از قبیل تولید ناخالص داخلی (GDP)، درآمدهای نفتی (OILR) و مخارج بخش خصوصی بهداشت و درمان (PRI) در مدل واردات به کار گرفته شد. در نهایت مدل VAR با استفاده از نرم افزار Eviews نسخه 6 برآورد شد.نتایج: با برآورد مدل واردات محصولات پزشکی و دارویی ایران با استفاده از آزمون یوهانسون، ضریب متغیر نااطمینانی نرخ ارز منفی و معنی دار شد. ضریب تصحیح خطا نیز -0.039 به دست آمد. نتایج بیانگر این است که در هر دوره 3.9 درصد شوک های وارده در کوتاه مدت به سمت مقادیر تعادلی بلندمدت تعدیل می یابد.بحث و نتیجه گیری: نااطمینانی نرخ ارز بر واردات محصولات پزشکی و دارویی در ایران تاثیر منفی و معنی داری دارد و این نکته بسیار حیاتی برای برنامه ریزی سیاست گذاران حوزه سلامت و اقتصاددانان سلامت می باشد.

بررسی ابعاد مختلف نظام مراقبت گروه های در معرض خطر سل به منظور پویایی و ارتقاء کیفیت آن با بهره گیری از نظرات خبرگان و افراد با تجربه در این زمینه، بسیار مهم و ضروری است. لذا، هدف از این مطالعه تبیین وضعیت نظام مراقبت این گروه ها در ایران می باشد.روش ها: در این مطالعه کیفی جمع آوری داده ها از طریق مصاحبه با 17 نفر خبره در برنامه کنترل سل در ایران انجام شد. از چهار معیار قابل قبول بودن، انتقال پذیری، قابلیت وابستگی و تاییدپذیری به منظور ارزیابی روایی و پایایی داده ها استفاده شد. همچنین برای تحلیل داده ها از روش تحلیل چارچوبی استفاده شد.نتایج: بر اساس نظرات مصاحبه شوندگان، 12 گروه مهم در معرض خطر سل و 7 موضوع مرتبط با چالش های موجود در نظام مراقبت آن در ایران استخراج شد. برای بخش عمده ای از این گروه های در معرض خطر برنامه ساختار یافته ای وجود ندارد و وضعیت بیماریابی و درمان مشابه جمعیت عمومی است. برای برخی دیگر (مبتلایان به HIV/AIDS، زندانیان و افراد در معرض تماس) برنامه وجود دارد، ولی از حیث اثربخشی با ابهاماتی مواجه می باشد.بحث و نتیجه گیری: نتایج حاکی از این می باشد که گروه های در معرض خطر سل گسترده و برخی از آن ها به سختی در دسترس هستند، از این رو، این گروه ها یکی از چالش های اصلی برنامه کنترل سل ایران می باشند.

با توجه به اهمیت بوم شناختی تالاب شادگان به عنوان یک تالاب بین المللی و با ارزش و وجود گزارش هایی مبنی بر وجود جیوه بیش از حد مجاز در آب و بافت های پرندگان این تالاب و در راستای تکمیل مطالعات قبلی، این پژوهش به سنجش و مقایسه جیوه موجود در بافت عضله گروه های طولی مختلف ماهی کپور معمولی و همچنین مطالعه میزان همبستگی جیوه با پارامتر های ریخت شناسی این ماهی شامل طول استاندارد، طول کل و وزن کل می پردازد.روش ها: در این مطالعه مقطعی 41 نمونه ماهی کپور معمولی به صورت کاملا تصادفی در فصل تابستان سال 1390 از تالاب شادگان صید شدند و سپس در سه گروه طولی طبقه بندی شدند. از بافت عضله هر کدام از ماهیان صید شده، نمونه هایی تهیه شد و غلظت جیوه کل در آن ها با استفاده از دستگاه آنالیز جیوه اندازه گیری شد. تعیین رابطه غلظت جیوه در نمونه ها با پارامترهای ریخت شناسی با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون صورت گرفت.نتایج: میانگین (± انحراف معیار) غلظت جیوه کل در گروه های طولی A، B و C به ترتیب 0.337±0.15، 0.556±0.21 و 0.798±0.19 بر حسب میکرو گرم بر گرم وزن خشک به دست آمد. مقایسه غلظت جیوه در بافت عضله ماهیان مربوط به این 3 گروه طولی، اختلاف آماری معنی داری را از خود نشان داد (P=0.001)، به طوری که با افزایش وزن و طول ماهیان صید شده، غلظت جیوه نیز افزایش یافت.بحث و نتیجه گیری: غلظت جیوه در ماهیان با وزن بالاتر از 500 گرم بیشتر از حد مجاز WHO و EPA بود، لذا ضروری است که در مورد مصرف گوشت این ماهی احتیاط شود.

خودکشی از جمله مشکلات مهم بهداشت عمومی به شمار می رود که متاثر از مجموعه ای از عوامل فردی و محیطی می باشد. مطالعه حاضر به منظور بررسی اپیدمیولوژی خودکشی و اقدام به آن و برخی از عوامل جمعیت شناختی موثر بر آن در شهرستان های تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی شیراز طی سال های 91-1388 طراحی گردید.روش ها: مطالعه مقطعی حاضر بر روی 17342 مورد خودکشی و اقدام به آن در شهرستان های تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی شیراز انجام گردید. جهت جمع آوری داده ها از چک لیست گزارش ماهانه برنامه پیشگیری از خودکشی استفاده شد. داده ها با استفاده از روش های آماری توصیفی و استنباطی (آزمون مجذورکای و آزمون مجذور کای برای روند) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.نتایج: به طور متوسط میزان خودکشی در شهرستان های مذکور 3.85 در صد هزار نفر در سال بود. اغلب موارد خودکشی در مردان (50.8%) رخ داد. بیشترین موارد خودکشی را مجردها (49.7%)، گروه سنی 24-15 سال (42.9%) و زنان خانه دار (34.1%) به خود اختصاص داده بودند. در مقابل به طور متوسط میزان اقدام به خودکشی 99.53 در صد هزار نفر در سال بود. اکثریت موارد اقدام در زنان (60.5%)، مجردین (56.7%) و گروه سنی 24-15 سال (57.3%) مشاهده گردید.بحث و نتیجه گیری: علی رغم پایین بودن میزان خودکشی در شهرستان های استان فارس، رفتارهای مرتبط با خودکشی از جمله اقدام به خودکشی و خودکشی با برخی از عوامل جمعیت شناختی مرتبط بوده است. لذا تدوین برنامه ریزی های جدی جهت کاهش این مشکل ضروری می باشد.

طی سال های گذشته، شیوع زایمان به طریق سزارین در کل جهان افزایش داشته است. مطالعه حاضر با هدف بررسی موانع گسترش زایمان طبیعی و راهکارهای افزایش آن از دیدگاه متخصصین زنان و ماماهای شهر کرمان انجام گردید.روش ها: این پژوهش از نوع مقطعی و شامل 100 نفر از متخصصین زنان و ماماهای شاغل در شهر کرمان بود. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه سه قسمتی بود که بخش اول حاوی داده های دموگرافیک، بخش دوم موانع زایمان طبیعی با 13 سوال و بخش سوم راهکارهای گسترش آن با 10 سوال بود. داده های مطالعه با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 19 و آمار توصیفی و آزمون من ویتنی تجزیه و تحلیل شد.نتایج: میانگین و انحراف معیار نمره موانع زایمان طبیعی و تاثیر راهکارهای افزایش زایمان طبیعی در متخصصین زنان و زایمان و ماماها تفاوت معنی داری نداشت. در بین موانع، افزایش سن مادر در اولین بارداری بالاترین و ترس از عوارض زایمانی کمترین میانگین را داشت. در تاثیر راهکارهای افزایش زایمان طبیعی مراقبت دقیق از کلیه زنان باردار بالاترین و افزایش همکاری بین پزشک و ماما کمترین میانگین را داشت.بحث و نتیجه گیری: مهم ترین مانع زایمان طبیعی، افزایش سن مادر در اولین بارداری و مهم ترین راهکار جهت افزایش زایمان طبیعی، مراقبت دقیق دوران بارداری بود که منجر به آمادگی مادر برای زایمان طبیعی می شود.

دیابت اختلال متابولیسمی شایعی است. آموزش تغذیه بالینی جزء کلیدی کنترل بیماری فرد مبتلا است. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر آموزش تغذیه در کنترل قند خون لیپید های سرم دیابتی های نوع 2 مراجعه کننده به مرکز دیابت بیمارستان شهید باهنر شهر کرمان انجام شد.روش ها: در این مطالعه پیامد، پرونده 150 بیمار دیابت نوع 2 مراجعه کننده به مرکز دیابت بیمارستان شهید باهنر شهر کرمان با داشتن معیارهای ورود به تحقیق انتخاب شد. شاخص های بیوشیمیایی در دو مرحله قبل و بعد از آموزش تغذیه بررسی شدند. آموزش تغذیه در مرکز توسط کارشناسان مجرب تغذیه در دو مرحله آموزش گروهی (حداقل یک جلسه) و آموزش چهره به چهره (در یک جلسه) انجام شد. مقایسه میانگین داده های بیوشیمیایی قبل و بعد از آموزش تغذیه با آزمون t زوجی و ویلکاکسون و در نرم افزار SPSS نسخه 15 انجام شد.نتایج: م یانگین سن بیماران 43±8.7 سال بود. میانگین قند خون ناشتا، قند دوساعته (mg/dl) و هموگلوبین گلیکوزیله قبل از آموزش تغذیه به ترتیب 8.92±2.1، 297±109، 191.6±7 و بعد از آموزش به ترتیب 7.52±1.37، 229.7±80.1 و 147±48.6 بود و کاهش معنی داری (P<0.001) نشان داد. میانگین کلسترول تام، LDL-C و تری گلیسرید سرم (mg/dl) قبل از آموزش به ترتیب 187.5±119، 118.5±38.2، 199±48.3 و بعد از آموزش به ترتیب 150±70.6، 97.4±33.9 و 170.3±38.6 بود و کاهش معنی دار (P<0.001) نشان داد. میانگین HDL-c سرم بعد از آموزش افزایش نشان داد، اما معنی دار نبود.بحث و نتیجه گیری: نتایج تحقیق بر اهمیت استفاده از برنامه آموزش تغذیه در کنترل قند و چربی خون بیماران دیابت نوع 2 تاکید دارد.

سموم ارگانو فسفره از جمله سموم شیمیایی خطرناک برای سلامت انسان محسوب می شوند. با توجه به استفاده روز افزون از این سموم به عنوان ترکیبات شیمیایی در انواع محصولات از قبیل حشره کش ها و سموم کشاورزی و نیز دسترسی راحت به این ترکیبات، انجام یک مطالعه مروری بر روی مطالعاتی که در این زمینه در ایران صورت گرفته اند، لازم به نظر می رسید.روش ها: در این مطالعه مرور سیستماتیک منابع اطلاعات از جمله Iranmedex، Google Scholar، SID، PubMed با عبارت های مرتبط با سموم ارگانوفسفره به دو زبان انگلیسی و فارسی تا خرداد 1394 جستجو شدند. فقط مطالعاتی که مسمومیت با این ترکیبات را در انسان و در ایران اندازه گیری کرده بودند، وارد مطالعه شدند.نتایج: در مجموع 19 مقاله یافت شد که از میان آن ها 10 مقاله معیارهای ورود به مطالعه را داشتند. بر اساس نتایج مطالعات مرور شده، مسمومیت با ترکیبات ارگانو فسفره در کارگران مشاغل مرتبط به دلیل مواجهه شغلی، در کودکان به دلیل مواجهه سهوی و در برخی از گزارش ها جهت اقدام به خودکشی اتفاق افتاده است.بحث و نتیجه گیری: به نظر می رسد درصد بالایی از مسمومیت ها و گاهی تلفات ناشی از ترکیبات ارگانو فسفره ناشی از عدم آگاهی مصرف کنندگان و مواجهه یافتگان با عوارض این ترکیبات باشد. لذا جهت پیشگیری از بروز بسیاری از این مسمومیت ها، آموزش به خانواده ها و افراد با مشاغل مرتبط بسیار ضروری است.