مهندسی زراعی
سال:1397 | دوره:41 | شماره:2 |تعداد مقالات:9

از میان عناصر غذایی کم مصرف، کمبود آهن بیشترین محدودیت را برای محصولات کشاورزی دارد. در این تحقیق امکان استفاده از سرباره مس به عنوان منبع تأمین کننده عناصر غذایی در یک خاک آهکی مورد ارزیابی قرار گرفت. ازآنجایی که حدود 8/53 درصد سرباره را اکسیدهای آهن به خود اختصاص می دهند، امکان کاربرد آن را به عنوان کود تقویت می کند. تأثیر سرباره به همراه ترکیبات آلی بر فراهمی آهن و رشد گیاه سورگوم به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل 5 سطح ماده آلی (پوست پسته، کود گاوی در دو سطح 2 و 4 درصد وزنی و نمونه شاهد) و 11سطح آهن(سرباره مس، سرباره مس با گوگرد، سرباره مس با گوگرد و تیوباسیلوس، سرباره اسیدی (هر کدام دو سطح) کلات سکوسترین، محلول پاشی EDTA و شاهد) بودند. استفاده از سطوح سرباره اسیدی با افزایشEC و نسبت جذب سدیم، کم ترین میزان آهن قابل جذب خاک را ایجاد کردند. کاربرد سرباره به میزان 4 برابر مقدار توصیه آزمون خاک، افزایش آهن، روی قابل جذب خاک و غلظت آهن گیاه را در پی داشت. مقایسه ترکیبات آلی نشان داد کودگاوی در مقایسه با پوست پسته در مقدار آهن قابل جذب خاک، میزان عملکرد گیاه، غلظت و جذب آهن گیاه تأثیر گذاری بیش تری داشته، از طرفی با کاهش غلظت فلزات سنگین استفاده از آن در مقایسه با پوست پسته توصیه می شود. مقدار روی، نیکل و کبالت در گیاه مورد بررسی از حد مجاز تجاوز نکرد. لذا سرباره مس پتانسیل استفاده به عنوان یک کود را در خاکهای آهکی دارد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی کارایی نمونه گیر BSNE در تله اندازی ذرات رسوب حاصل از اعمال سرعت های مختلف باد بر روی خاک های با توزیع اندازه ذرات متفاوت و همچنین معرفی پارامتری جدید با عنوان انتقال پذیری ذرات رسوب در ارتفاع های مختلف با استفاده از آزمایش تونل باد انجام شد. سه سرعت باد شامل 6، 10 و 14 متر بر ثانیه در ارتفاع 40 سانتی متری بر روی سطحی به طول 7 متر از سه نمونه خاک (با حداکثر اندازه ذرات 2، 75/4 و 8 میلی متر (D2mm، D4. 75mm و D8mm) ایجاد و رسوب تولیدی با استفاده از نمونه گیر BSNEدر ارتفاع های 10، 30، 50، 70 سانتی متر جمع آوری شد. نتایج نشان داد با افزایش ارتفاع، مقدار رسوب انتقال یافته به صورت نمایی کاهش می یابد. با افزایش سرعت باد، مقدار رسوب تولیدی افزایش و با بزرگ تر شدن اندازه ذرات خاکدانه، مقدار آن کاهش یافت. شدت انتقال ذرات در نزدیک بستر برای خاک های D2mm، D4. 75mm و D8mm به ترتیب بین 28/0 تا 11/2، 19/0 تا 06/1 و 23/0 تا 65/0 گرم بر سانتی مترمربع در دقیقه متغیر بود. کارایی نمونه گیر رسوب بسته به سرعت های مختلف باد و اندازه ذرات متفاوت خاک، بین 53 تا 82 درصد نوسان داشت. همچنین مشخص گردید که با افزایش ارتفاع از سطح، میزان انتقال پذیری ذرات رسوب در واحد سرعت باد، بطور نمایی کاهش می یابد. یافته ها بیانگر این مطلب نیز بود که در بین کلاس های مختلف اندازه ذرات رسوب، برای نمونه گیرهای منتخب در دو ارتفاع 10 و 30 سانتی متر، ذرات در دامنه اندازه 125 تا 500 میکرون، بیشترین انتخاب پذیری را دارند.

در ارزیابی تناسب اراضی، ظرفیت تولید زمین شناسائی و متناسب با این ظرفیت، نوع کاربری مشخص می شود. این تحقیق با هدف ارزیابی کیفی تناسب اراضی منطقه دشتستان در استان بوشهر برای کاشت نخل خرمای کبکاب با استفاده از دو روش پارامتریک و تحلیل سلسله مراتبی فازی و مقایسه این دو روش، اجرا گردید. بدین منظور، 50 نخلستان دارای نخل خرمای کبکاب، به عنوان نقاط مطالعاتی انتخاب شد. سپس اقدام به تهیه داده های صحرایی و آزمایشگاهی مربوط به این واحدهای اراضی و محاسبه شاخص های اراضی با استفاده از دو روش پارامتریک (فرمول ریشه دوم) و تحلیل سلسله مراتبی فازی گردید. در نهایت، کلاس های تناسب اراضی تعیین و دقت دو روش در تعیین این کلاس ها مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج ارزیابی کیفی تناسب اراضی بر اساس روش تحلیل سلسله مراتبی فازی، نشان داد که 6/96 و 4/3 درصد اراضی مورد مطالعه، به ترتیب در کلاس های تناسب S2 و S3 قرار می گیرند. این در حالی است که بر اساس روش پارامتریک (فرمول ریشه دوم)، 82 و 18 درصد اراضی مورد مطالعه، به ترتیب در کلاس های تناسب S3 و Nواقع می شوند. مقایسه ضرایب همبستگی بین شاخص اراضی محاسبه شده و مقادیرعملکرد اندازه گیری شده، نشان داد که به دلیل وجود ضریب تبیین بالاتر، روش تحلیل سلسله مراتبی فازی (69/0R2 =) نسبت به روش پارامتریک فائو (فرمول ریشه دوم) (53/0R2 =)، از صحت و دقت بیشتری در تعیین کلاس های تناسب اراضی برای کاشت نخل خرمای کبکاب در منطقه مورد مطالعه، برخورداراست.

در این پژوهش که به منظور بررسی اثر سه کاربری انار، زیتون و گندم بر کیفیت خاک صورت گرفت، شاخصهای کیفیت خاک در هر سه کاربری در منطقه حسینآباد واقع در 30 کیلومتری شمال شهرستان نهبندان تعیین شد. بدین منظور چهل و پنج نمونه خاک سطحی (30-0 سانتیمتر) از زمینهای موردنظر جمع آوری شد که سهم هر کاربری پانزده نمونه بود. سپس ویژگی های مؤثر بر کیفیت فیزیکی و حاصلخیزی (شیمیایی) خاک از قبیل شاخصهای پایداری ساختمان خاک و عناصر کممصرف و پرمصرف گیاه (نیتروژن، فسفر، پتاسیم، آهن، منگنز، روی و مس) اندازهگیری و تأثیر تغییر کاربری اراضی از گندم به باغهای زیتون و انار در 20 سال اخیر بررسی شد. طبق روش نمرهدهی کرنل هر سه کاربری در محدودهی 55-40 و کیفیت پایین قرار گرفتند. از بین ویژگی-های تأثیر گذار بر نمرهی کیفیت خاک به جز EC و SAR که تنها در کاربری زیتون سبب کاهش و تضعیف نمرهی کیفیت خاک شدند سایر ویژگیهایی که سبب بهبود یا تضعیف نمرهی کیفیت خاک شدهاند تا حدودی در هر سه کاربری مشترک بودند و در بین آنها مادهی آلی، آهن و منگنز نسبت به سایر عوامل تأثیر بیشتری در کاهش کیفیت خاک داشتند و ویژگیهای میانگین وزنی قطر خاکدانهها (MWD)، تخلخل تهویهای (AC)، پتاسیم و مس نسبت به سایر ویژگیها تأثیر بیشتری بر بهبود کیفیت خاک داشتند. بر اساس نتایج این پژوهش، تغییر کاربری اراضی از کشت گندم به درختان زیتون و یا انار با وجود بهبود برخی از ویژگیهای فیزیکی خاک به دلیل کاهش کیفیت خاک در منطقه مورد نظر توصیه نمیشود.

کربناتها که در مناطق خشک و نیمه خشک از اجزاء متداول تشکیل دهنده خاک ها می باشند، تاثیر قابل توجهی بر خواص فیزیکی و شیمیایی خاک ها از جمله جذب و نگهداری و آزادسازی کاتیون ها و آنیون ها و واکنش خاک دارند. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر آهک بر قابلیت جذب پتاسیم از کانی فلوگوپیت در ریزوسفر یونجه انجام شد. مطالعه در قالب طرح کاملا تصادفی با آرایش فاکتوریل با کشت یونجه در بسترهای حاوی مخلوط شن کوارتزی و کانی پتاسیم دار فلوگوپیت، درصدهای مختلف آهک (0، 2، 5، 12 و 25%) و تحت دو نوع محلول غذایی(کامل و بدون پتاسیم) و با سه تکرار در یک دوره شش ماهه اجرا شد. پس از اتمام دوره رشد، بخش هوایی و ریشه گیاه برداشت و عصاره گیری با روش خاکستر خشک انجام و مقدار پتاسیم عصاره ها تعیین شد. نتایج نشان داد که عملکرد اندام هوایی و ریشه گیاهان به طور معنی داری تحت تاثیر حضور آهک قرار میگیرد. غلظت پتاسیم اندام هوایی و ریشه گیاه نیز با افزایش آهک در بسترهای کشت گیاهان به طور معنی داری کاهش می یابد. در تیمارهای محلول غذایی بدون پتاسیم مقدار پتاسیم جذب شده به طور معنی داری تحت تاثیر مقدار آهک قرار داشت به طوریکه کمترین جذب پتاسیم اندام هوایی و ریشه گیاهان مربوط به تیمار با 25 درصد آهک در بستر کشت با محلول غذایی بدون پتاسیم بود. در مجموع در محیطی که کانی های میکایی تنها منبع تامین کننده پتاسیم میباشند، حضور آهک می-تواند تاثیر منفی بسزایی در آزادسازی پتاسیم از کانی و جذب آن توسط گیاه داشته باشد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

خاکهای قرمز رنگی در زیر برخی از لس های شمال کشور وجود دارد که برخلاف لس های بالایی مطالعه چندانی بر روی آنها صورت نگرفته است. در این مطالعه مقطعی به ارتفاع تقریبی 19 متر در فلات لسی شمال ایران و در شرق استان گلستان مورد مطالعه قرار گرفته است. این مقطع قرمز رنگ که در شمال شرقی روستای آق بند واقع شده است، بر روی سنگ آهک سازند آقچگیل حوزه رسوبی کپه داغ مربوط به اواخر پلایوسین و در زیر لس های شناخته شده مربوط به اواخر دوره پلیستوسن قرار دارد، و بر اساس مطالعات پالئومغناطیس صورت گرفته در فاصله زمانی 8/1 تا 4/2 میلیون سال قبل تشکیل شده است. دراین مقاله خصوصیات ژئوشیمیایی مربوط به خاکهای قرمز رنگ از منظر عناصر اصلی و نادر مورد بررسی قرار گرفته است و در مقایسه بعمل آمده با خصوصیات ژئوشیمیایی لس های بالایی، پوسته بالایی زمین و همچنین خاکهای قرمزرنگ بادرفتی کشور چین، علاوه بر اثبات بادرفتی بودن این خاکهای قرمز رنگ، مشخص گردید که انباشتگی رسوبات بادی در فلات لسی ایران از اوایل دوران پلیستوسن آغاز گردیده است. همچنین پس از بررسی و اثبات یکسان بودن منشا خاکهای قرمز و لس های فوقانی، به منظور بازسازی اقلیم گذشته و کمی نمودن میزان هوادیدگی شیمیایی از شاخص هوادیدگی CIA و نسبتهای Al2O3/Na2O، Na2O/K2O، MgO/TiO2 و Rb/Sr استفاده شد که در نهایت گرم و مرطوبتر بودن اقلیم زمان تشکیل خاکهای قرمز رنگ (اوایل پلیستوسن) را نسبت به زمان تشکیل لس های فوقانی (اواخر پلیستوسن) به اثبات رسانید.

برای جداسازی باکتریهای انحلال کننده روی از منبع اکسید روی نمونه خاک از ریزوسفر ذرت تهیه و با استفاده از محیط کشت جامد و مایع دارای روی از منبع اکسید روی غربال گری شدند. 50 جدایه باکتری از ریزوسفر ذرت جداسازی شدند. که از بین این جدایه ها 16 جدایه که دارای شاخص حلالیت روی یک و بالاتر بودند بر اساس خصوصیات مرفولوژیکی، بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی برای مطالعات بیشتر انتخاب شدند. جدایه ای که دارای توانایی بیشتری در انحلال روی، فسفر، پتاسیم و تولید اکسین بود انتخاب و شناسایی شد. این stenotrophomonas maltophilia بودند. تاثیر جدایه Z14 بر رشد گیاه ذرت بررسی شد. این پژوهش در زیستگاه درون شیشه ای با آرایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در پنج تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل دو سطح باکتری B1 (شاهد)، B2 (stenotrophomonas maltophilia) و سه سطح کود سولفات روی Zn0 (بدون افزودن کود روی)، Zn20 (50 درصد نیاز گیاه) و Zn40 (100 درصد نیاز گیاه) بودند. بعد از یک دوره 20 روزه شاخص کلروفیل اندازه گیری و بخش هوایی و ریشه گیاه برداشت شد. صفات وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه، طول ریشه و بلندی گیاه اندازه گیری شد. این بررسی نشان داد پیامد مایه زنی باکتری بر همه ویژگی های اندازه گیری شده در سطح یک درصد معنی دار است. تمام ویژگی های ذکر شده در حضور باکتری بالاترین اندازه ها را داشتند. با توجه به مشکل کمبود روی قابل جذب در خاک های آهکی خوزستان و با توجه به توانایی آن در انحلال روی، فسفر، پتاسیم و تولید اکسین(خصوصیات محرک رشدی) می تواند به عنوان کود زیستی به کاربرده شوند.

نقشه توزیع مکانی کلاس های خاک برای استفاده مناسب از خاک و تصمیم گیری های مدیریتی مهم است. نقشه برداری رقومی خاک می تواند توزیع مکانی از کلاس های خاک را به صورت کمّی پیش بینی کند. ماشین یادگیری اصطلاح کلی برای مجموعه گسترده ای از مدل ها برای کشف الگوهای موجود در داده ها و پیش بینی متغیرهای مورد مطالعه است. این مطالعه با هدف مقایسه سه مدل رگرسیون لجستیک چندجمله ای، رگرسیون درختی توسعه یافته و درخت تصمیم و کارایی آن ها در پیش بینی گروه بزرگ های خاک در منطقه بم استان کرمان طراحی گردید. یک طرح نمونه برداری طبقه بندی شده تصادفی در منطقه ای به مساحت صد هزار هکتار تعریف شد و در نهایت، 126 خاکرخ حفر و بر اساس سیستم طبقه بندی آمریکایی تشریح و طبقه بندی گردید. نتایج حاصل از مدلسازی نشان داد که نقشه سطوح ژئومرفولوژی، یک ابزار مهم در روش های نقشه برداری رقومی خاک است که به افزایش دقت پیش بینی کمک می کند. پس از سطوح ژئومرفیک، اجزای سرزمین و شاخص های سنجش از دور به عنوان پارامترهای کمکی مؤثر شناخته شدند. نتایج مقایسه دقت ارزیابی مدل ها نشان داد که بهترین پیش بینی مربوط به مدل درخت تصمیم است. این نتایج نشان می دهد که ساختار درختی ایجادشده بین متغیر هدف و متغیرهای انتخاب شده در مدل باعث افزایش دقت این مدل نسبت به مدل های رگرسیونی شده است. نتایج کلی نشان داد که نقشه برداری رقومی خاک، می تواند به عنوان یک روش ارزیابی منابع خاک استفاده شود. علاوه بر این، قابلیت اطمینان نقشه های برآوردشده می تواند شروع یک بحث جدید بین متخصصان منابع زمین و خاکشناسان باشد. این اطلاعات همچنین می تواند برای تکمیل مجموعه داده های موجود در کشور نیز استفاده شوند.