تحقیقات بیماری های گیاهی
سال:1393 | دوره:2 | شماره:4 |تعداد مقالات:6

(Pss) Pseudomonas syringae pv. syringaeبا دارا بودن بیش از 180 میزبان، بعنوان یکی از مهمترین بیمارگرهای گیاهی تلقی شده و سالیانه خسارات قابل توجهی را در سراسر دنیا به محصولات مختلف وارد می کند. به منظور بررسی خصوصیات ژنوتیپی باکتری مذکور، 58 جدایه از میزبان های مختلف شامل هسته داران، غلات، دانه داران، برخی علف های هرز و گیاهان زینتی در استان های فارس، کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری و اصفهان با استفاده از آغازگرهای ERIC و REP انتخاب و مورد ارزیابی قرار گرفتند. با استفاده از این آغازگرها قطعاتی با وزن مولکولی bp 250 تا bp1500 تکثیر شد. در آزمونrep-PCR، با استفاده از آغازگر ERIC سویه ها به پنج گروه تقسیم شدند که در این گروه ها ترجیح میزبانی قابل مشاهده نبود. این نتایج نشان می دهد که با استفاده از آغازگر مذکور نمی توان سویه ها را بر اساس میزبان از یکدیگر تفکیک نمود. در آزمون rep-PCR با استفاده از آغازگر REP نیز سویه ها به پنج گروه تقسیم شدند. در این گروه بندی علیرغم پراکندگی سویه های درختان میوه هسته دار در گروه های مختلف، بسیاری از آن ها به همراه سویه های رز، شمعدانی و پنیرک در یک گروه قرار گرفتند. اغلب سویه های غلات و سویه های درختان میوه دانه دار در گروه های جداگانه واقع شدند. این نتایج تا حدودی تأییدی بر وجود مزیت میزبانی در میان سویه های Pss می باشد. در این پژوهش استفاده از آغازگر REP در روش rep-PCR نشان داد که روش مذکور ابزار مولکولی مفیدی به منظور تمایز نسبی سویه های مختلف باکتری Pss می باشد. آنالیز خوشه ای روش سه گانه rep-PCR با استفاده از داده های قبلی حاصل از انجام BOX-PCR و داده های حاصل از انجام ERIC-PCR و REP-PCR درمطالعه حاضر، نشان داد که آنالیز ترکیبی این سه روش توانایی بیشتری در نمایش ترجیح میزبانی نسبی در میان سویه های مختلف Pss دارد.

بیماری سفیدک دروغی پیاز با عامل Peronospora destructor Berk یکی از بیماریهای مخرب پیاز می باشد که هر ساله در مناطق مرطوب و خنک خسارات شدیدی به محصول پیاز وارد می کند. راههای مختلفی از جمله کاربرد قارچکش ها، تغییر تاریخ کاشت و استفاده از ارقام مقاوم برای کنترل بیماری پیشنهاد شده است. این تحقیق به منظور بررسی اثرات تاریخ کاشت و همچنین فاصله ردیفهای کشت و فاصله بوته ها روی ردیفهای کاشت در جمعیت بهبود یافته پیاز بهبهان نسبت به بیماری سفیدک دروغی با هدف امکان کنترل غیر شیمیایی بیماری به صورت یک آزمایش فاکتوریل با سه عامل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 36 تیمار و 4 تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بهبهان اجرا شد. 4 تاریخ کاشت نشاء شامل 15 شهریور، 30 شهریور، 14 مهر و 29 مهر به عنوان عامل اصلی و 3 فاصله 20، 30 و 40 سانتی متر بین ردیفها و 5، 5.7 و 10 سانتی متر بین بوته ها روی ردیف ها به عنوان دو عامل دیگر در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که اثر تاریخ کاشت در سطح 1 درصد و اثر فاصله بین ردیفها و بوتها روی ردیفها در سطح 5 درصد معنی دار بود. به این صورت که شدت بیماری در تاریخ کشت 29 مهر (19.18درصد) نسبت به تاریخ کشت 15 و 30 شهریور (83.90 و 19.93 درصد) کاهش یافت و همچنین شدت بیماری در فاصله 40 سانتی متر ردیفها از هم 19.18 درصد بود و این در حالی است که شدت بیماری در ردیفهای با فاصله 20 سانتی متر از هم 71.72درصد اندازه گیری شد و همینطور شدت بیماری در بوته های با فاصله 5 سانتی متری از هم روی ردیف کشت 42.70 درصد بود. شدت بیماری در بوته هایی با فاصله 10 سانتی متری یاز هم 48.64 درصد اندازگیری گردید.

امروزه مهار زیستی عوامل بیماری زای گیاهی باهدف کاهش تهدیدات زیست محیطی و خطرات آفت کش های شیمیایی یک اولویت می باشد. در این راستا، استفاده از کارآیی ضد میکروبی مواد گیاهی درسال های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. هدف این مطالعه ارزیابی اثر فرآورده های گیاهی به دست آمده از گیاه سرخارگل روی باکتری بیماری زای گیاهیPectobacterium caratovorum subsp. caratovorum عامل پوسیدگی نرم سیب زمینی بود. عصاره های گل، برگ، ساقه و ریشه به روش خیساندن با حلال های آب، استون، اتانول، متانول و کلریدریک اسید به دست آمده و با دستگاه روتاری در خلا تغلیظ شد و اسانس گل با دستگاه کلونجر استخراج شد. فعالیت ضدباکتریایی عصاره ها و اسانس سرخارگل علیه این باکتری در آزمایشگاه و با روش انتشار دیسک و تعیین حداقل غلظت بازدارندگی و کشندگی مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. نتایج نشان داد که حساسیت باکتری به اسانس گل بیش از عصاره های سایر اندام ها بود. عصاره حاصل از ریشه نسبت به عصاره های به دست آمده از سایر قسمت های گیاه بازدارندگی بیشتری داشت. همچنین عصاره های استونی و آبی اثر چندانی بر باکتری از خود نشان ندادند. عصاره های برگی نیز بیشتر از این که کشنده باشند، دارای خاصیت بازداری از رشد بودند. با توجه به نتایج این مطالعه به نظر می رسد مواد گیاهی به دست آمده از سرخارگل می تواند کارآیی بالقوه قابل ملاحظه ای روی این باکتری داشته و در آینده برای مهار زیستی این باکتری مد نظر قرار داده شود.

پژمردگی فوزاریومی لوبیا با عامل Fusarium oxysporum f.sp.phaseoli یک بیماری مهم است و می تواند خسارت شدیدی را به محصول لوبیا درسراسر جهان وارد نماید و باعث کاهش عملکرد شود. روشهای زراعی برای کنترل بیماری به طور کامل ﻣوثر نیست، بنابراین ارقام با مقاومت ژنتیکی برای مبارزه با این بیماری توصیه میگردد. به منظور شناسایی ارقام مقاوم آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار و 12 تیمار (شامل ژنوتیپ های مختلف لوبیا) با روش مایه زنی بوته به صورت قرار دادن ریشه آن در سوسپانسیون اسپور بیمارگر انجام شد. بوته ها تا چهار هفته پس از مایه زنی در شرایط گلخانه با دمای 30-25 درجه سلسیوس نگهداری شدند. شدت علائم بیماری روی بوته ها با استفاده از مقیاس و دادن نمره از 1 تا 9 برای ارزیابی فنوتیپی مقاومت، اندازهگیری شد. براین اساس به ترتیب ژنوتیپهای ناز، صیاد، WA و صدری مقاوم، جگری، اختر و E9 نیمه حساس و خمین، کپسولی، ایج، شکوفا و تلاش حساس شناخته شدند سپس واکنش ژنوتیپ ها به قارچ با استفاده از نشانگر اختصاصی Sequence Characterized Amplified Region (SCAR) ارزیابی گردید. بر این اساس ژنوتیپ های اختر، ناز، صدری، صیاد، E9 و WA با جفت آغازگر  SU20 تکثیر و در الکتروفورز ایجاد باند 750 جفت بازی کردند بنابراین دارای ژن مقاوم A55 میباشند اما ژنوتیپ های تلاش، شکوفا، جگری، ایج، خمین و کپسولی با جفت آغازگر اختصاصی  SU20 تولید باند نکردند.

تحقیق حاضر به منظور تعیین دامنه میزبانی Phytophthora capsici عامل پوسیدگی ریشه و طوقه گوجه فرنگی در فارس،بین گیاهان زراعی رایج در منطقه انجام پذیرفت. بذور کدو، فلفل، خیار، طالبی و خربزه، هندوانه، هویج، نخود، چغندر قند، ذرت، گندم، لوبیا سبز، پیاز، بادنجان و گوجه فرنگی در گلدان­ های حاوی خاک ضدعفونی شده کشت و در شرایط گلخانه نگهداری شدند. گیا هچه ­ها با ریختن 50 میلی لیتر از سوسپانسیون با غلظت 105×1 زئوسپور جدایه های Ph. capsici در هر میلی لیتر در اطراف ساقه، مایه زنی و در اطاقک رشد نگهداری گردیدند. درصد گیاهان بیمار در سه نوبت 5،10 و 15روز بعد اندازه گیری گردید. دوازده گونه گیاهی توسط Ph. capsici آلوده شدند و تولید علائم نمودند. بسته به نوع گیاهان علائم بیماری در گیاهان میزبان به صورت پوسیدگی در ناحیه طوقه و ریشه و زردی و پژمردگی در قسمت هوائی در گیاهچه های جوان ظاهر و نهایتا منجر به مرگ آنها پس از دو هفته گردید. بیمارگر مذکور مجددا از تمام گیاهان آلوده جداسازی گردید. کدو، فلفل، خیار، طالبی، خربزه، هندوانه، فلفل و بادنجان حساسترین میزبان و لوبیا، چغندر قند، نخود و پیاز حساسیت کمتری نسبت به Ph. capsiciداشتند. درگیاهان خانواده گندمیان نظیر گندم و ذرت علائم بیماری ایجاد نگردید و از آنها می توان در چرخه تناوب زراعی به منظور مدیریت بیماری استفاده نمود.

افلاتوکسین ها متابولیت های ثانویه شدیداً سمی گونه های به خصوصی از قارچ آسپرژیلوس هستند که به دنبال رشد روی طیف وسیعی از محصولات کشاورزی و غذائی تولید می شوند. در این بررسی به ارزیابی تولید افلاتوکسین های B1، B2، G1 و G2 در چند گونه قارچ Asprgillus شامل: A. terreus،A. ustus، A. candidus، A. carneus، A. ostianus، A. auricomus، A. niveus، A. niger، A. fumigatus، A. parasiticus، A. caespitosus، A. awamori و A. sclerotiorum در محیط کشتی مناسب و ساده (سیب زمینی دکستروز براث PDB) و به روش کروماتوگرافی مایع با کارائی بالا (HPLC) پرداخته شده است. قارچ های یاد شده پس از جداسازی و خالص سازی مورد شناسایی قرار گرفتند و در 50 میلی لیتر محیط PDB مایه زنی شدند. قارچهای مایه زنی شده در شرایط مشابه محیط طبیعی رشد قارچ در دمای 26 درجه سانتیگراد، رطوبت 80% و تاریکی به مدت22 روز نگهداری و سپس افلاتوکسین های حاصل از آن ها استخراج شد. ترشحات قارچی نمونه ها توسط 10 میلی لیتر کلروفرم از عصاره فیلتر شده محیط غذائی استخراج و پس از تبخیر حلال، رسوب حاصله در 3 میلی لیتر متانول حل و فیلتر شده و به دستگاه HPLC تزریق گردید. نتایج آزمایشات نشان داد از میان 13 گونه قارچ آسپرژیلوس، گونه A. parasiticus بیشترین میزان افلاتوکسین کل را تولید نمود. افلاتوکسین G1 در گونه های A. terreus، A. fumigatus،  A. carneus، A. niveus، A. parasiticus، A. caespitosus، A. ostianus و A. niger تولید نشد و افلاتوکسین G2 در گونه های A. niveus، A. ostianus، A. niger و A. Sclerotiorum و افلاتوکسین B2 در گونه های A. carneus و A. sclerotiorum و افلاتوکسین B1 در گونه A. ostianusتولید نشدند. در گونه A. parasiticus میزان تولید افلاتوکسین B1 بیشترین و افلاتوکسین G1 کمترین مقدار در بین چهار نوع افلاتوکسین مورد آزمایش بود.