IRANIAN JOURNAL OF MEDICINAL AND AROMATIC PLANTS
Year:2021 | Volume: | Issue: |Papers Count:12

این آزمایش به منظور بررسی تأثیر تیمارهای مختلف تغذیه ای بر ویژگی های مورفولوژیک، عملکرد اسانس و میزان برخی عناصر خاک و سرشاخه های گیاه مرزه خوزستانی (Satureja khuzistanica Jamzad) به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و 14 تیمار تغذیه ای طی دو سال زراعی 1396 و 1397 اجرا شد. تیمارها شامل 1-C (شاهد)، 2-NPK (کود شیمیایی 50، 25، 25 کیلوگرم در هکتار)، 3-CM30، 4-CM60 (CM: کود دامی 30 و 60 تن در هکتار)، 5-CM30+NPK، 6-CM60+NPK، 7-V5 (ورمی کمپوست 50 تن در هکتار)، 8-V5+NPK، 9-GM (Glomus mosseae)، 10-GI (Glomus intraradices)، 11-S0+T، 12-S250+T، 13-S500+T (S: سولفور 0، 250 و 500 کیلوگرم در هکتار، T: Thiobacillus) و14-V5+T بودند. تجزیه واریانس داده ها نشان داد، اثر متقابل سال در تیمارهای تغذیه ای بر تمام ویژگی های مورفولوژیک، بازده و عملکرد اسانس و مقدار عناصر پتاسیم و گوگرد سرشاخه های گیاه معنی دار (p ≤, 0. 01) شد. بیشترین ارتفاع بوته در سالهای اول و دوم به ترتیب مربوط به تیمارهای CM30+NPK و CM60 بود. بیشترین تعداد شاخه در سال های اول و دوم به ترتیب در تیمارهای CM30+NPK و GM مشاهده شد. تیمار CM30+NPK بیشترین پهنای سایه انداز را در هر دو سال به خود اختصاص داد. همچنین بیشترین میزان ماده خشک سرشاخه گلدار در سالهای اول و دوم به ترتیب در تیمارهای CM30+NPK و V5+T بدست آمد. طبق نتایج آزمایش، بیشترین بازده اسانس در سالهای اول و دوم به ترتیب در تیمارهای GM و S0+T مشاهده شد. کاربرد تیمارهای V5+NPK و V5+T موجب افزایش معنی دار عملکرد اسانس به ترتیب در سال های اول و دوم گردید. نتایج همچنین نشان داد، بیشترین مقدار پتاسیم سرشاخه ها در سال اول، در تیمار GI و در سال دوم، در تیمار V5+NPK مشاهده شد. همچنین، بیشترین مقدار گوگرد سرشاخه ها در سال های اول و دوم به ترتیب در تیمارهای V5 و S500+T بدست آمد. به طور کلی، پژوهش حاضر نشان داد که استفاده از کودهای زیستی موجب افزایش بازده اسانس و میزان عناصر تغذیه ای در این گیاه می شود. همچنین، استفاده از ورمی کمپوست به همراه کودهای شیمیایی و زیستی جهت افزایش عملکرد اسانس گیاه دارویی مرزه خوزستانی توصیه می گردد.

کمبود آب یکی از مهم ترین چالش های بخش کشاورزی به ویژه در نواحی خشک و نیمه خشک دنیاست. با توجه به پتانسیل بالای برخی از گیاهان دارویی برای کشت در شرایط تنش زای محیطی، کشت این گیاهان در زمین های کم بهره می تواند مورد توجه قرار گیرد. از این رو به منظور کاهش اثرات منفی کمبود آب بر رشد گیاه چای ترش (Hibiscus sabdariffa L. )، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال 1396 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل مقدار آب آبیاری در چهار سطح (40، 60، 80 و 100 درصد ظرفیت زراعی) و تیمار آبیاری با آب مغناطیسی در سه سطح (آب غیرمغناطیسی (شاهد)، آب مغناطیسی شده با یک، و دو بار عبور از میدان مغناطیسی) بود. نتایج آزمایش نشان داد که اثرات تیمارهای مقدار آب آبیاری بر تمامی صفات اندازه گیری شده و تیمارهای آبیاری مغناطیسی بر تمامی صفات به استثنای تعداد برگ معنی دار بودند. همچنین، اثرات متقابل تیمارهای مقدار آب آبیاری × آبیاری مغناطیسی بر صفات ارتفاع گیاه، تعداد غوزه در بوته، وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن خشک ریشه و وزن خشک کاسبرگ معنی دار بدست آمد. کاهش مقدار آب آبیاری از 100% به 40% ظرفیت زراعی باعث کاهش عدد اسپد، قطر ساقه، تعداد برگ و وزن تازه ریشه به ترتیب به میزان 34. 7%، 23%، 40. 6% و 27. 6% شد. نتایج مقایسه میانگین اثرات متقابل مقدار آب آبیاری × آبیاری مغناطیسی نشان داد که آبیاری با آب دو بار مغناطیسی شده باعث بهبود تمامی صفات در مقایسه با آبیاری با آب معمولی شد. بنابراین به نظر می رسد که کاربرد آبیاری مغناطیسی می تواند به عنوان یکی از راهکارهای کاهش اثرات منفی ناشی از کمبود آب مدنظر قرار گیرد.

کلپوره (Teucrium polium L. subsp. polium) متعلق به خانواده نعناعیان و بیشتر در نواحی بایر و سنگلاخی و ماسه زارهای نواحی مختلف اروپا، مدیترانه، شمال آفریقا و جنوب غربی آسیا ازجمله ایران می روید. خواص درمانی مختلفی همچون ضد درد، ضد تب، آنتی اکسیدانی و کاهش دهنده فشار خون برای آن در نظر گرفته می شود که این خواص درمانی به دلیل وجود ترکیب های شیمیایی متعدد در اسانس حاصل از آن است. برداشت گیاه در مراحل مختلف فنولوژی تأثیر زیادی بر میزان ترکیب های اسانس این گونه دارد. در این تحقیق تغییرات کمّی و کیفی اسانس کلپوره در طول فصل رویش در منطقه چشمه انجیر استان فارس و در سه مرحله فنولوژی (اوج رویشی، اول گلدهی و اوج گلدهی) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سال 1397 مورد بررسی قرار گرفت. اسانس ها توسط دستگاه های کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج این پژوهش نشان داد که عمده ترکیب های تشکیل دهنده اسانس در مرحله اوج رویشی، کاریوفیلن اکسید (12. 1%)، آلفا-پینن (11. 8%)، جرماکرن D (9. 1%)، میرسن (8. 5%)، لیمونن (7. 2%)، بتا-پینن (6. 7%)، بی سیکلوجرماکرن (6. 6%)، ترانس-کاریوفیلن (4. 6%) و آلفا-بیسابولول اکسید-بی (3. 4%) با بازده اسانس 0. 9%، در مرحله اول گلدهی، جرماکرن D (26. 6%)، بی سیکلوجرماکرن (18. 3%)، ترانس-بتا-اوسیمن (8. 9%)، میرسن (7. 8%)، اسپاتولنول (6. 0%)، لیمونن (5. 3%)، آلفا-پینن (3. 6%) و بتا-پینن (2. 6%) با بازده اسانس 0. 3%، و در مرحله اوج گلدهی، آلفا-پینن (25. 8%)، میرسن (12. 5%)، جرماکرن D (11. 8%)، بتا-پینن (11. 7%)، لیمونن (8. 5%)، اسپاتولنول (4. 6%) و بی سیکلوجرماکرن (7. 2%) با بازده اسانس 0. 2% بودند.

به منظور بررسی تأثیر تاریخ کشت (29 اسفند و 31 فروردین)، کود کامل (PLANTFEED) (صفر و 2 در هزار) و زمان برداشت (8 صبح، 12 ظهر و 19 عصر) بر عملکرد کمّی و کیفی گیاه دارویی مرزه رشینگری (Satureja rechingeri Jamzad) (وزن خشک برگ و ساقه، نسبت ساقه به برگ، عملکرد و درصد اسانس و درصد کارواکرول) آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1397 انجام گردید. براساس نتایج، تمامی صفات ذکر شده به استثناء نسبت ساقه به برگ تحت تأثیر تیمار تاریخ کاشت و کود کامل قرار گرفتند. تاریخ کاشت 31 فروردین و کاربرد کود کامل باعث افزایش در تمامی صفات مورد بررسی به استثناء درصد کارواکرول و نسبت ساقه به برگ شد. تیمار برداشت صبح، درصد و عملکرد اسانس را افزایش داد. بیشترین درصد کارواکرول (99. 36%) تحت تأثیر اثر متقابل سه گانه تاریخ کاشت (29 اسفند) × کود کامل (2 در هزار) × زمان برداشت (عصر) و کمترین میزان آن (82. 77%) تحت تأثیر اثر متقابل تاریخ کاشت 29 اسفند × عدم مصرف کود کامل × زمان برداشت (صبح) بدست آمد. در نهایت، به نظر می رسد نتایج نشان داد که در تاریخ کاشت 31 فروردین، مصرف کود کامل در بیشتر صفات ذکر شده سبب بروز نتایج بهتری شد. همچنین، برداشت صبح و عصر بیشترین درصد و عملکرد اسانس و درصد کارواکرول را موجب شد.

گیاهان دارویی هر کشور در زمره ذخایر و منابع طبیعی آن کشور محسوب شده و سرمایه ای طبیعی است که می تواند در کسب درآمد و اشتغال زایی سهم قابل توجهی داشته باشد. به منظور استفاده مطلوب از گیاهان دارویی باید عوامل اقتصادی اجتماعی مؤثر بر درآمدزایی از این گیاهان مورد تجزیه وتحلیل قرار گیرد. ازاین رو این مطالعه به بررسی عوامل مختلف تأثیرگذار بر قابلیت درآمدزایی از گیاهان دارویی در مراتع لزور استان تهران می پردازد. این تحقیق از نوع کیفی، ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه و جامعه آماری کارشناسان و بهره برداران است. انتخاب جوامع پاسخگو مبتنی بر رویکرد شهرت و نمونه گیری هدفمند انجام شد. این تحقیق در دو بخش انجام شد. در بخش اول عوامل اقتصادی، اجتماعی، طبیعی، کالبدی-زیرساختی، انسانی و سیاستی نهادی نظر سهمی که در درآمدزایی گیاهان دارویی برخوردار بودند، به صورت زوجی مقایسه و رتبه بندی شدند. به منظور تعیین مؤثرترین عامل از روش تحلیل سلسله مراتبی استفاده و قضاوت درباره پذیرفته یا مردود بودن رتبه های داده شده با استفاده از نرخ ناسازگاری انجام شد. در بخش دوم گویه هایی برای هر عامل در نظر گرفته شد و هر گویه از نظر نقشی که در درآمدزایی داشتند به صورت جداگانه در مقیاس طیفی لیکرت رتبه بندی شدند. برای مقایسه رتبه گویه ها، از آنالیز غیرپارامتریک من ویتنی برای دو گروه داده و فریدمن برای بیش از دو گروه داده استفاده گردید. نتایج آنالیز تحلیل سلسله مراتبی نشان داد که از نظر جوامع پاسخگو عوامل اقتصادی با رتبه اول و نهادی سیاستی با رتبه سوم، مهمترین عوامل در درآمدزایی از گیاهان دارویی هستند. عوامل فیزیکی از نظر جوامع محلی و عوامل طبیعی از نظر کارشناسان اجرا در رتبه دوم قرار گرفتند. نتایج مقایسات میانگین گویه ها در عوامل اجتماعی، کالبدی-زیرساختی و انسانی نشان داد که میانگین امتیاز گویه های هر عامل در درآمدزایی، دارای اختلاف معنی داری به لحاظ آماری هستند (P-value<0. 05). ارائه تسهیلات، حمایت های دولتی، ارائه امکانات فرآوری در منطقه و هماهنگی فعالیت های سایر نهادها دارای بیشترین رتبه هستند، درنتیجه نقش بیشتری در درآمدزایی از گیاهان دارویی منطقه دارند.

جنس لالمنتیا (Lallemantia Fisch. et Mey. ) یکی از مهم ترین جنس های دارویی در ایران هست که به دلیل اثرات ارزشمند دارویی موردتوجه جامعه انسانی ایران قرار گرفته است. مطالعه حاضر با هدف احیاء و اهلی سازی برخی اکوتیپ های وحشی گونه های جنس بالنگو یا تخم شربتی (Lallemantia spp. ) انجام شد. بذور 19 اکوتیپ وحشی شامل نه اکوتیپ از گونه L. royleana (Benth. ) Benth.، پنج اکوتیپ از گونه L. iberica (M. Bieb. ) Fisch. & C. A. Mey. و پنج اکوتیپ از گونه L. peltata (L. ) Fisch. & C. A. Mey. از بانک ژن منابع طبیعی ایران تهیه شدند. بذرها در سال زراعی 1397 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قزوین کاشته شدند. صفات مورد بررسی شامل وزن خشک کل بوته، عملکرد بذر، ارتفاع گیاه، قطر تاج پوشش و صفات فنولوژیکی روز تا گلدهی و روز تا رسیدگی بذر بود. ابتدا تجزیه واریانس بین گونه ها و سپس تجزیه واریانس آشیانه ای بین اکوتیپ های داخل هر گونه انجام شد. مقایسه میانگین صفات مختلف در بین اکوتیپ های داخل هرگونه به روش توکی انجام شد. در این مطالعه براساس تجزیه خوشه ای و نمودار بای پلات، اکوتیپ ها در سه خوشه مجزا قرار گرفتند. اکوتیپ های خوشه یک که متعلق به L. iberica بود نسبت به اکوتیپ های دو خوشه دیگر از میزان عملکرد بذر بیشتری برخوردار بودند. در L. iberica بیشترین وزن بذر متعلق به اکوتیپ آزادشهر (4. 5 گرم در بوته) با میزان تولید 375 کیلوگرم در هکتار برآورد گردید. در نهایت، اکوتیپ های برتر از لحاظ عملکرد بذر در کلاس a، شناسایی شدند و در فرآیند تکثیر و صدور گواهی محدود بذر قرار گرفتند.

تولید متابولیت های ثانویه تحت شرایط محیطی مختلف تغییر می کند. هدف این مطالعه بررسی اثرات pH و دما بر روی محتوی ترکیب های آنتی اکسیدانی در گونه ای از جلبک های میکروسکوپی بود. نخست سویه ریز جلبکی Monoraphidium sp. تحت تیمارهای مختلف دمایی و pH کشت داده شد. سپس سنجش های بیوشیمیایی بر روی ترکیب هایی مانند میزان رنگریزه های فتوسنتزی، ترکیب های فنلی و فلاونوئید کل انجام شدند. فعالیت آنتی اکسیدانی کل به روش FRAP و DPPH مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که ریز جلبک Monoraphidium sp. در pH اسیدی و دمای 28 درجه سانتی گراد دارای حداکثر رشد و محتوای بالایی از ترکیب های آنتی اکسیدانی بود. نتایج حاصل بیانگر اینست که با تغییر عوامل محیطی می توان به شرایط اپتیمم برای تولید بالای ترکیب های آنتی اکسیدانی در ریز جلبک ها دست یافت که در صنایع دارویی، پزشکی و تولید مکمل های غذایی می توان از آن بهره گرفت.

تأثیرات کشندگی و فیزیولوژیکی متابولیت های ثانویه گیاهی بر طیف وسیعی از حشرات آفت ثابت شده است. این ترکیب ها ضمن داشتن اثر مستقیم بر آفت هدف، برای انسان و محیط زیست کم خطر هستند و این موضوع سبب مزیت آنها بر ترکیب های شیمیایی شده است. در این تحقیق تأثیر کشندگی عصاره های اتانولی آنغوزه (Ferula assa-foetida L. و به لیمو (Aloysia citrodora Palau) بر لاروهای سن سوم Ephestia kuehniella تعیین شد. میزان مرگ و میر لاروها با افزایش غلظت عصاره ها ارتباط مستقیم داشت. فعالیت بعضی آنزیم های گوارشی لوله گوارش و تغییرات هموسیت ها نیز در لاروهای سن سوم تیمار شده با عصاره ها بررسی شد. ابتدا غلظت زیرکشنده عصاره های اتانولی گیاهان محاسبه شد. سپس لاروها از غذای آلوده شده با غلظت کشنده 25% (LC25) عصاره ها (ppm40 برای آنغوزه و ppm30 برای به لیمو) تغذیه کردند. گروه شاهد شامل لاروهایی بود که از آرد آلوده با اتانول رقیق شده تغذیه کردند. نتایج نشان داد که هر دو عصاره سبب کاهش معنی دار فعالیت آنزیم های تریپسین و کیموتریپسین شدند. عصاره آنغوزه فعالیت آنزیم های لیپاز و بتا گلوکوزیداز را نسبت به شاهد به شدت کاهش داد ولی تأثیر عصاره به لیمو بر فعالیت این دو آنزیم با شاهد در یک گروه آماری قرار گرفت. عصاره ها بر فعالیت آنزیم آلفا گلوکوزیداز تأثیر چندانی نداشتند. فعالیت ایمنی لاروها نیز متأثر از هر دو عصاره با تغییرات تعداد سلول های خونی تحریک شد. تعداد کل سلول ها و گرانولوسیت های همولنف در تیمار با هر دو عصاره با گذشت 12 ساعت از تغذیه افزایش معنی داری نشان داد ولی تا زمان 24 ساعت به تدریج کاهش یافت اما همچنان از گروه شاهد بالاتر بود. پلاسموتوسیت ها در تیمار به لیمو پس از 12 ساعت افزایش چشمگیری نشان دادند ولی در مورد تیمار آنغوزه این افزایش پس از گذشت 24 ساعت بسیار معنی دار بود. شناخت اثرات متقابل عصاره های گیاهی با خصوصیات فیزیولوژیکی حشره مانند فیزیولوژی سیستم های گوارش و گردش خون می تواند به امکان سنجی استفاده مناسب تر از این عوامل در کنترل آفت هدف منجر شده و در برنامه های مدیریت آفات بکار گرفته شود.

گیاه داتوره (Datura stramonium L. ) به لحاظ دارا بودن ترکیب های آلکالوئیدی یکی از گیاهان مهم در صنایع دارویی است. به منظور بررسی اثرات سه سطح کود اوره (60، 120 و 180 کیلوگرم در هکتار) و سه سطح تراکم کاشت (6، 10 و 14 بوته در متر مربع) بر عملکرد و اجزای عملکرد این گونه گیاهی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان در سال های زراعی 1397 و 1398 به اجرا درآمد. اثرات اصلی تراکم و اوره بر صفات ارتفاع، تعداد شاخه جانبی و وزن هزاردانه و برهم کنش سطوح مختلف اوره و تراکم بر صفات عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در بوته و تعداد دانه در کپسول در هر دو سال معنی دار شد. بیشترین عملکرد دانه (1282. 37 و 1212. 53 کیلوگرم در هکتار، به ترتیب در سال های 1397 و 1398) در تیمار 180 کیلوگرم در هکتار کود اوره و تراکم 6 بوته در متر مربع بدست آمد. تجزیه علیّت، بیشترین اثر مثبت مستقیم در سطوح مختلف تراکم و اوره را مربوط به صفت تعداد کپسول در بوته نشان داد. نتایج این آزمایش نشان داد که، کاربرد 180 کیلوگرم اوره در هکتار و تراکم 6 بوته در متر مربع می تواند نقش مهمی در افزایش عملکرد دانه در گیاه دارویی داتوره داشته باشد.

آزمایشی با هدف بررسی نقش پوتریسین و 24-اپی براسینولید، بر تغییرات مورفوفیزیولوژیکی در تحمل به کمبود آب در گیاه ریحان (Ocimum basilicum L. ) به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام در سال های زراعی 98-1396 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تنش خشکی در سه سطح (40، 80 و 120 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) در کرت های اصلی، محلول پاشی پوتریسین در سه سطح (Put0: صفر، Put1: 0. 5 و Put2: 2 میلی مولار) و محلول پاشی 24-اپی براسینولید در سه سطح (Br0: صفر، Br1: 0. 5 و Br2: 2 میکرو مولار) به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی اجرا گردید. نتایج نشان داد که برهم کنش اثرهای چندگانه سال، تنش خشکی، پوتریسین و 24-اپی براسینولید تأثیر معنی داری بر صفات کلروفیلa، کلروفیلb و درصد اسانس ریحان گذاشت؛ به طوری که در هر دو سال آزمایش، محلول پاشی با 2 میلی مولار پوترسین و 2 میکرومولار 24-اپی براسینولید در همه سطوح تنش خشکی به ویژه 80 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر، سبب افزایش بیشتر این صفات شد و این افزایش در سال اول بیشتر از سال دوم بود. تیمار آبیاری مطلوب (40 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر) همراه با کاربرد غلظت 2 میلی مولار پوترسین و 0. 5 میکرومولار 24-اپی براسینولید و تیمارهای تنش خشکی (80 و 120 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر) همراه با کاربرد غلظت2 میلی مولار پوترسین و با 2 میکرومولار 24-اپی براسینولید تعداد برگ و شاخه فرعی بیشتری را داشتند. نتایج این پژوهش نشان داد که تنش خشکی سهم مهمی بر کاهش فاکتورهای اساسی در رشد ریحان دارد. به طور کلی، طبق نتایج به دست آمده، مصرف غلظت 2 میلی مولار پوتریسین همراه با 2 میکرومولار 24-اپی براسینولید برای بهبود فعالیت های فیزیولوژیکی و افزایش میزان اسانس و کاربرد توأم 2 میلی مولار پوتریسین و 0. 5 میکرومولار 24-اپی براسینولید جهت افزایش عملکرد دانه ریحان در شرایط تنش خشکی پیشنهاد می شود.

امروزه با توجه به اثرات جانبی نگهدارنده های شیمیایی و توجه تولیدکنندگان مواد غذایی به نگهدارنده های طبیعی، ارزیابی اثرات ضدمیکروبی نگهدارنده های طبیعی در مدل های آزمایشگاهی و غذایی ضروری به نظر می رسد. در این تحقیق اسانس گیری از ساقه و برگ گیاه شوید (Anethum graveolens L. ) با روش تقطیر و شناسایی ترکیب های آن با استفاده از GC-MS انجام شد. آب کرفس تازه به مدت 7 روز در دمای اتاق نگهداری شد تا فاسد گردید سپس از آن رقّت سازی سریالی تهیه شد و کشت باکتریایی به روش پورپلیت (pour plate) انجام گردید. جدایه های مختلف باکتری خالص سازی شدند و اثر ضد باکتریایی غلظت های مختلف اسانس به روش انتشار دیسک روی باکتری های غالب بررسی شد. باکتری های حساس به اسانس شوید با روش های استاندارد میکروبیولوژی و روش تکثیر ژن 16S rRNA مورد شناسایی قرار گرفتند. سپس از غلظت مؤثر به آب کرفس اضافه و اثر اسانس بر جمعیت باکتری های کل و غالب بررسی شد. پذیرش حسی غلظت های مختلف اسانس مورد مطالعه نیز در بین گروه های مردمی توسط پرسشنامه هدونیک پنج نقطه ای بررسی گردید. این تحقیق در غالب طرح کاملاً تصادفی و با سه تکرار انجام شد. براساس نتایج حاصل از GC-MS، دیلاپیول (21. 2%)، آلفا-فلاندرن (37. 2%) و بتا-فلاندرن (9. 2%) مهم ترین ترکیب های تشکیل دهنده اسانس شوید بودند. نتایج حاصل از بلاست توالی ها نشان داد که دو باکتری Bacillus cereus و Acetobacter fabarum غالب ترین باکتری های فاسدکننده آب کرفس بودند. براساس نتایج حاصل در بین پنج گروه غلظت از لحاظ قطر هاله در باکتری ها اختلاف معنی داری وجود داشت. بیشترین قطر هاله در هر دو باکتری در غلظت 1000 بدست آمد. به طور کلی نتایج مطالعه حاضر نشان داد که اسانس شوید براساس نتایج ارزیابی حسی و از نظر کنترل باکتری های فاسد کننده، افزودنی مناسبی برای آب کرفس می باشد.

این پژوهش به منظور بررسی تأثیر اسید سالیسیلیک (SA) و نانوسیلیکون (n-Si) بر برخی صفات مورفوفیزیولوژیکی و اسانس گیاه بالنگوی شهری (Lallemantia iberica (M. B. ) Fisch. & C. A. Mey. ) تحت تنش شوری در شرایط کنترل نشده گلخانه ای در سال 1397 به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی انجام شد. فاکتورهای مورد مطالعه شامل کلرید سدیم (صفر، 50 و 100 میلی مولار)، SA (صفر، 1 و 2 میلی مولار) و n-Si (صفر، 5/0 و 5/1 میلی مولار) بودند. اعمال تیمارهای SA و n-Si در مرحله چهار برگی (هر هفت روز یک بار) و تیمار شوری در مرحله شش برگی گیاه (هر چهار روز یک بار) تا رسیدگی کامل بذرهای گیاه (زرد شدن 90% برگ ها و کپسول ها) انجام شد. نتایج نشان داد که تحت تأثیر شوری، صفات گیاهی شامل ارتفاع، وزن خشک اندام هوایی، محتوای کلروفیل و عملکرد دانه کاهش و پرولین و اسانس افزایش یافتند. کاربرد SA و n-Si باعث بهبود این صفات در تنش شوری شد. ترکیب های اصلی اسانس بالنگوی شهری شامل لینالول (25%)، ژرانیول (16%)، بتا-کوببن (10. 6%)، منتیل استات (9. 8%)، والنسن (3. 5%)، جرماکرن-دی (2. 4%)، بتا-کاریوفیلن (2. 3%) و لیمونن (1. 3%) بودند که همه آنها تحت تیمارهای شوری نسبت به شاهد افزایش یافتند. کاربرد SA و n-Si در شرایط تنش شوری باعث افزایش لیمونن، لینالول، ژرانیول، بتا-کوببن، بتا-کاریوفیلن و والنسن و کاهش منتیل استات و جرماکرن-دی شد. به طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که کاربرد SA و n-Si با ایجاد تنظیم اسمزی، حفاظت از محتوای رنگیزه های فتوسنتزی و کاهش صدمات اکسیدان ها می تواند میزان تحمل گیاه بالنگوی شهری را به تنش شوری افزایش دهد.