پژوهشنامه زنان
سال:1390 | دوره:2 | شماره:2 |تعداد مقالات:7

حق حیات از جمله مهمترین حقوق موضوعه برای انسان است که در ادیان الهی و اسناد بین المللی معاصر موضوعیت مربوط به خود را داشته است. علاوه بر این، حق حیات از جمله مهمترین اصول حقوق فطری است و دفاع قانونی از این حق و تامین زیرساخت های امنیتی لازم برای آن از ضروریات اجتماعی تلقی می شود. در ادیان الهی، به ویژه دین اسلام نیز، حق حیات به مثابه موهبت الهی برای همه انسان ها، اعم از زن و مرد، به رسمیت شناخته شده است و ضمن محکومیت دخترکشی، زن و مرد را از یک نفس شناخته، کشتن به ناحق انسان ها را جنایت علیه بشریت معرفی می کند. در دوران معاصر، برخی از نظام های حقوقی دنیا، از جمله حقوق جهانی بشر، از دیدگاه غرب کرامت انسانی را، که از جلوه های حق حیات است، در کرامت ذاتی محصور کرده اند و از کرامت ارزشی سخنی به میان نمی آورند؛ حیات انسان را در بعد مادی نگریسته اند و حیات معنوی را نادیده انگاشته اند. در این مقاله، پس از مرور مستندات حق حیات در اسناد بین المللی غرب معاصر، با رویکردی تطبیقی به حوزه معنایی موضوع، قلمرو، و دامنه حق حیات برای زنان از دیدگاه اسلام و اسناد بین المللی مشخص شده، سپس مقایسه و مقابله شده است.

هدف این تحقیق مقایسه وضعیت اعتیاد به اینترنت در بین دانشجویان دختر و پسر دانشگاه های دولتی شهر تهران بود. جامعه آماری همه دانشجویان مشغول به تحصیل در دانشگاه های دولتی شهر تهران در سال 1390 را دربر می گرفت و نمونه تحقیق شامل 1500 نفر بود. برای انتخاب نمونه ابتدا 6 دانشگاه شامل دانشگاه های تهران، علامه طباطبایی، امیرکبیر، شریف، علم و صنعت، و الزهرا از میان دانشگاه های دولتی شهر تهران به طور تصادفی انتخاب شدند. سپس از هر دانشگاه 6 دانشکده و از هر دانشکده 10 کلاس به روش تصادفی انتخاب شدند. دانشجویان این کلاس ها اعضای نمونه تحقیق را تشکیل می دادند. آزمودنی ها پرسشنامه اعتیاد به اینترنت یانگ و پرسشنامه اطلاعات جمعیت شناختی را تکمیل کردند. نتایج با روش t مستقل، تحلیل واریانس یک طرفه، و آزمون شفه تجزیه و تحلیل شد. تحلیل نتایج نشان داد: 1. دختران دانشجو بیش از پسران به اینترنت معتادند؛ 2. دانشجویان رشته های فنی مهندسی، اعم از دختر و پسر، بیش از بقیه رشته ها به اینترنت معتادند؛ 3. دانشجویان غیر خوابگاهی بیش از دانشجویان خوابگاهی به اینترنت معتادند؛ 4. %8.9 دانشجویان معتاد (%9.5 دختران و %8.3 پسران) به اینترنت و %10.8 از آنها در معرض خطر ابتلا به اعتیاد اینترنتی اند.

ازدواج یکی از سنت های مهم و پسندیده تمامی جوامع بشری است. در جامعه اسلامی ما ازدواج بر دو نوع است: ازدواج دائم و ازدواج موقت. اقدام به ازدواج موقعیت اجتماعی خود را ایجاب می کند و انتخاب یکی از این دو نوع ازدواج مشروع نیز موقعیت خود را می طلبد. مطالعه احکام خانواده در اسلام نشان می دهد که نظر شارع مقدس در صحه گذاشتن بر ازدواج موقت برای پیش گیری از رواج فحشا و در بسیاری از حالات، مقدمه یا تقویت ازدواج دائم است. خانواده کامل با وجود پدر، مادر، و فرزندان شکل می گیرد. به رغم تغییرات به وجود آمده در عصر مدرن در بسیاری از جوامع، معمولا پدر نان آور و تامین کننده هزینه های خانواده و پشتیبان اجتماعی آن است، مادر به نگه داری و تربیت فرزندان می پردازد، و فرزندان با جامعه پذیری در خانه و دیگر نهادهای تربیتی، برای پذیرش مسوولیت های اجتماعی آینده آماده می شوند. با مرگ پدر یا طلاق، خانواده ناقص می شود و این نقص، برای اعضای باقی مانده، مسائل و مشکلاتی ایجاد می کند. در کشور ما، دو نهاد با عنوان های «سازمان بهزیستی» و «کمیته حضرت امام خمینی (ره)» برخی از این خانواده ها را تحت پوشش و سرپرستی خود قرار می دهند. ازدواج مجدد راه حلی برای جبران جایگاه پدر از دست رفته است. مطالعه حاضر، با هدف بررسی نگرش زنان سرپرست خانوار تحت پوشش کمیته امداد حضرت امام خمینی (ره) شهر شیراز به ازدواج موقت انجام شده است. در این مطالعه، از سه منطقه تحت پوشش کمیته امداد در شهر شیراز، برای نمونه از میان 13 هزار و 248 زن تحت پوشش، 400 زن سرپرست خانوار بررسی شده اند. اطلاعات جمع آوری شده در پرسشنامه خودساخته نشان می دهد که سن زن، علت قبولی سرپرستی، نیازهای اقتصادی، نیازهای امنیتی، نیازهای جنسی و فرهنگی، تعداد فرزندان، میزان مستمری دریافتی از کمیته امداد، امکانات رفاهی، و تحصیلات زن با نگرش زن به ازدواج موقت در ارتباط اند.

امروزه هر از چند گاهی بشر مدعی می شود جریان های جدیدی را با هدف برقراری عدالت در سطوح گوناگون جامعه شناسایی و طراحی کرده است. یکی از این جریان های جدید که مدعی دفاع از حقوق زنان، به ویژه با ویژگی های غربی آن است، به نام «فمینیسم» (feminism) چهره نشان داده است. این پدیده در کشور ما نیز مدتی است با نام «فمینیسم اسلامی» مطرح شده است. این مقاله بر آن است که با نگاهی انتقادی این پدیده را واکاوی کند، و ضمن نقد و بررسی آن، در چهارچوب مطالعه ای پیمایشی، به تعیین میزان گرایش به این مکتب در میان دانشجویان دختر موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی استان یزد بپردازد. نتایج تحقیق نشان می دهد که دانشجویان دختر موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی یزد از میان ابعاد چهارگانه فمینیسم اسلامی به بعد «تساوی و تشابه حقوق زن و مرد» گرایش دارند و دیدگاه آنان در خصوص سه بعد دیگر منفی است. همچنین، از میان شاخص های فرعی فمینیسم اسلامی، شاخص فرعی «مشارکت یک سان زن و مرد در تربیت فرزندان» با رتبه میانگین 574.74 بیشترین میزان شدت را دارد و شاخص فرعی «مناسب و کافی نبودن فرصت های موجود در جامعه برای زنان» با رتبه میانگین 383.44 کمترین میزان شدت در میان دانشجویان مذکور است.

این پژوهش درصدد بررسی نقش زنان مترجم، در تاریخ ترجمه ایران، در 100 سال اخیر است. روش پژوهش توصیفی است و از دو ابزار پرسشنامه و مصاحبه (جمعا با 54 صاحب نظر ترجمه) برای گردآوری داده ها استفاده می کند. داده ها، پس از طبقه بندی و کدگذاری، با نرم افزار SPSS تحلیل می شود. یافته های این پژوهش نشان داد که بانوان مترجم به رغم مشکلات اقتصادی، اجتماعی، و خانوادگی نقشی تاثیرگذار در تاریخ ترجمه و نیز ادبیات ایران داشته اند. ادبیات کودک مطلوب ترین حوزه ترجمه برای آنها بوده و بیش ترین آثار از انگلیسی به فارسی ترجمه شده است. به نظر می رسد سطح تحصیلات خانواده عامل مهمی در پیشرفت آنان بوده است. موفقیت آنان با توجه به مشکلات فراوانشان نشانه واضحی است که پشتکار، آموزش، و تجربه عوامل حقیقی موفقیت آنان بوده است.

در جهان کنونی، به رغم روند شتاب زده توسعه و تحول در زندگی مادی بشر و تنوع در ابزار، در دستیابی به مقاصد و اهداف انسانی و تامین حق امنیت و حریت و بالاخره در بازیابی هویت ملت ها، موانع و بحران های متعددی ایجاد شده است که به شدت اذهان اندیشمندان جوامع را به خود مشغول ساخته است. توسعه پورنوگرافی، اباحی گری، تقدم اصالت لذت و قدرت و منفعت بر رعایت حقوق معنوی و حدود اخلاقی، گسترش خشونت، و غیره این پرسش را قوت می بخشند که طراحان جنگ سرد در حذف مرزهای جغرافیایی با گسترش ارتباطات چه چیزی جز تخدیر افکار و وارونه سازی رفتار را جست وجو می کنند؟ از سوی دیگر، ملت های بیدار اسلامی در راستای حفظ هویت ملی و ارزش های دینی، در مقابله با این هجمه بی حد و حصر بایستی چه تمهیداتی لحاظ کنند تا حفاظت از حقوق معنوی و سلامت نسل، نفس، و عقل در آینده این ملت ها به صورتی شایسته رقم بخورد.در این راستا، حجاب و رعایت عفاف از مختصات ارزشی زن مسلمان در سراسر جهان است که ضرورت و بداهت عقلی و شرعی آن در داخل و خارج از ابعاد گوناگون واکاوی شده است، اما به سبب تاثیر عمیق آن در تحکیم ارزش ها، نفی هویت ابزاری از زنان، تامین امنیت فرد و اجتماع، و غیره هم چنان به آن فراوان حمله می شود؛ بنابراین در جوامع اسلامی، بررسی و تحلیل موضوع از ابعاد گوناگون ضروری است و بایستی با ایجاد تحول ساختاری در پاسخ گویی از موضع انفعال به موضع فعال جهانیان را در این امر به واکنشی منطقی فرا خواند.در این نوشتار، بر اساس دغدغه های مذکور، اهتمام بر آن است که پشتوانه های منطقی - عقلانی حکم عفاف و حجاب در آیینه غایات و مقاصد و اصول اسلامی بررسی شود و تاملات اندیشمندان غیر اسلامی در ابراز نگرانی از مخاطرات موجود و ارائه شیوه های حکیمانه از سوی اسلام در برون رفت از این بن بست با رویکرد پشتوانه های احکام شرعی بررسی شود.

برخورداری از سلامت جسمی، روانی، و اجتماعی از جمله مهمترین ضرورت های انسان ها در هر جامعه ای است که علاوه بر فواید شخصی و اجتماعی، موجب ارتقا و رشد جامعه می شود. زنان تقریبا نیمی از جمعیت ترکیه را تشکیل می دهند و نقشی کلیدی در وضعیت بهداشت و سلامت خود، خانواده، و جامعه پیرامونشان ایفا می کنند. زنان از جمله افراد جامعه اند که توجه به سلامت روانی آنها اهمیت بسیاری دارد. امیدواری، سرزندگی، و شادابی می تواند تاثیر بسزایی در نحوه فعالیت آنها داشته باشد و به نوبه خود موجبات شادی نسل بعد را فراهم سازد. تامین سلامت روان زنان نه تنها برای خود آنها بسیار ضروری است، بلکه در ارتقای سلامت روان کل جامعه نیز می تواند نقشی بسیار کلیدی ایفا کند. با توجه به این که ترکیه درصدد است شاخص های توسعه را در جامعه پیاده سازد و به عضویت اتحادیه اروپا درآید، برای این کشور توجه به این نکته حائز اهمیتی ویژه است. تحقیق حاضر جهت تبیین چگونگی نرخ امید، رضایت از زندگی، و سلامت روان زنان در ترکیه است. این مقاله بر گرفته از طرحی تحقیقاتی با عنوان «درآمدی بر وضعیت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، و فرهنگی زنان در جمهوری ترکیه» است، که گروه بررسی مسائل زنان پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی آن را به پیشنهاد سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی ارائه داده است. این پژوهش از نوع توصیفی - تحلیلی است. اطلاعات جامعه مورد مطالعه (آمار و ارقام آماری در خصوص وضعیت سلامت روان زنان ترکیه) به شیوه اسنادی - کتاب خانه ای گردآوری شده است و داده های مورد نیاز، از نتایج آخرین سرشماری سازمان آمار و اطلاعات ترکیه، سال نامه های آماری، مراکز آمار و اطلاعات موسسات آموزش عالی، و مرکز بهداشت و درمان و انیستیتوی آمار ترکیه در دوره 2009-2012 استخراج شده است.یافته ها حاکی از آن است که نرخ امید به زندگی و سطح عمومی شادی زنان در دهه های گذشته در ترکیه افزایش چشم گیری داشته است، لکن میزان رضایت مندی از سلامت طی سال های 2003-2010 در بین مردان بسیار بیشتر از زنان است و افرادی که اصلا از سلامتی خود رضایت ندارند در میان زنان از مردان بیشتر بوده اند.