علوم تکثیر و آبزی پروری
سال:1393 | دوره:2 | شماره:5 |تعداد مقالات:7

این تحقیق به منظور سنجش میزان فلز سنگین سرب در پسآب کارخانه نیشکر هفت تپه و مقایسه آن با رودخانه دز در زمستان و بهار انجام شد. ابتدا 9 نمونه آب با استفاده از طناب نشاندار درعمق موردنظر با ظرف های نمونه بردار عمقی، از پساب کشت و صنعت هفت تپه در 3 ایستگاه در مسیر رودخانه دز اقدام به نمونه برداری شد. سپس جهت اندازه گیری غلظت عناصر سنگین از روش کوره گرافیتی استفاده شد و با کمک دستگاه جذب اتمی مدل Atomic Absorbtion PG_990 غلظت عناصر مشخص گردید. در این تحقیق میانگین غلظت سرب در آب ورودی به کارخانه 0.511±0.197، میانگین سرب در آب خروجی از کارخانه 1.92±0.40، میانگین سرب پس از تصفیه آب 0.472±0.273 بود. غلظت سرب آب خروجی پس از تصفیه در مقایسه با رودخانه دز کمتر بود(p<0.05) . و میزان فلز سرب از حد مجاز سازمان بهداشت جهانی (WHO) پایین تر بود (p<0.05).

پژوهش حاضر به منظور بررسی آثار دوره های گرسنگی کوتاه مدت و غذادهی مجدد بر شاخص های مختلفی نظیر ضریب تبدیل غذایی (FCR)، نسبت کارائی غذا (FER)، نسبت کارایی پروتئین (PER)، درصد رشد خالص (SGR)، درصد افزایش وزن (WG)، شاخص رشد (CF) و بررسی مکانیسم احتمالی جبران عقب ماندگی رشد در ماهی قزل آلای رنگین کمان با وزن متوسط (17.5±0.5 گرم) و در شرایط آزمایشگاهی کنترل شده انجام گرفت. این مطالعه مدت 8 هفته و در قالب یک طرح کاملا تصادفی با سه تیمار که هر تیمار شامل سه تکرار بود انجام گرفت. در تمام طول آزمایش تیمار شاهد بدون محرومیت غذایی و تا حد سیر تغذیه شد و تیمار اول و دوم به ترتیب 2 روز تغذیه، یک روز گرسنگی و 4 روز تغذیه، یک روز گرسنگی را تحمل کردند. ماهیان در طول دوره مطالعه هر دو هفته یک بار زیست سنجی شدند. بر اساس نتایج به دست آمده در پایان دوره آزمایش در هیچ کدام از فاکتورها بین گروه های با محرومیت غذایی و گروه شاهد و همچنین بین خود گروه های با محرومیت غذایی تفاوت معناداری مشاهده نشد (P>0.05).

سه مخلوط باکتریایی زیست یار شامل باسیلوسو مخمر، باسیلوس سابتلیس (Bacillus subtilis)، باسیلو سلیشنی فورمیس (Bacillus lichenifirmis)و مخمر ساکارومایسیس سرویزیا (Saccharomyces cerevisiae) جدا شده از روده فیل ماهی (Huso huso)، در سه سطح با غلظت های 106×1.5 و 106×3 و 106×CFU/gr 4.5(سلول در هر میلی لیتر) با غذا مکمل سازی شدند و توسط لارو ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) تغذیه گردیدند. آزمایش در قالب یک طرح کاملا تصادفی و در 3 تکرار صورت پذیرفت. نرخ تغذیه بر اساس 6-5 درصد وزن بدن و 3 بار در روز انجام شد. در پایان دوره (35 روز)، از گروهی از ماهیان عصاره بدن گرفته شد و گروه دیگر توسط شوک های حرارتی (40°C)، قلیائیت (pH=12)، آمونیاک (5 mg/l) و اسیدیته (pH=2) آزمایش گردیدند. در آزمایش مقابله با شوک حرارتی، بالاترین زمان زنده مانی در تیمار CFU/gr106×1.5 بدست آمد. نتایج آزمایش های مقابله با استرس اسیدیته و آمونیاک نشان داد که تمامی تیمارهای آزمایشی اختلاف معنی داری با تیمار شاهد داشتند (P<0.05). در استرس قلیائیت بین تیمارهای آزمایشی با گروه شاهد اختلاف معنی داری مشاهده نگردید (P>0.05). نتایج حاصل از فاکتورهای بیوشیمیایی نشان داد که هیچ اختلاف معنی داری بین تیمارها در میزان K+ ,Ca+ ,Na+ مشاهده نشد (P>0.05). اما بین تیمار شاهد با تیمار 106×4.5 در میزان قند خون اختلاف معنی داری وجود داشت (P<0.05). و همچنین در مورد میزان کورتیزول، بین شاهد با تیمار 106×3 اختلاف معنی داری وجود داشت (P<0.05). نتایج نشان داد که زمان بقاء در برخی از آزمایش های مقابله با استرس و عصاره بدن وابسته به باکتری های زیست یار بود.

این تحقیق به مدت 8 هفته و به منظور بررسی تاثیر جایگزینی روغن های گیاهی آفتابگردان و کلزا به جای روغن ماهی جیره غذایی بر روی شاخص های رشد، تغذیه و بقای بچه ماهیان سفید دریای خزر (Rutilus frissi kutum) با میانگین وزن اولیه 3.65±0.39 گرم انجام شد. بدین منظور 3 تیمار شامل تیمار شاهد (حاوی 8.5 درصد روغن ماهی در جیره)، تیمار یک (حاوی 8.5 درصد روغن آفتابگردان در جیره) و تیمار دو (حاوی 8.5 درصد روغن کلزا در جیره)، با در نظر گرفتن 3 تکرار برای هر تیمار مهیا شد. در پایان دوره آزمایش، از روی داده های زیست سنجی، شاخص های رشد، تغذیه و بقای بچه ماهیان تغذیه شده با تیمارهای مختلف محاسبه و با یکدیگر مقایسه شد. منطبق با نتایج، استفاده از منابع مختلف چربی در این تحقیق هیچگونه تاثیر معنی داری بر شاخص های مورد محاسبه نشان نداد (P>0.05)، لذا می توان نتیجه گرفت که با توجه به ارزان تر بودن و سهولت دسترسی به روغن های آفتابگردان و کلزا، می توان این منابع را بدون هیچگونه تاثیر منفی، جایگزین روغن ماهی جیره غذایی بچه ماهی سفید دریای خزر نمود.

با توجه به اینکه گاوماهیان از لحاظ تغذیه ماهیان خاویاری دریای خزر اهمیت زیادی دارد، به همین دلیل هماوری گاوماهی شنی (Neogobius pallasi)، در رودخانه های بابلرود و تجن بررسی گردید. برای انجام این بررسی، 197 گاوماهی شنی از فروردین تا مرداد 1390 در فصل تخمریزی از رودخانه های تجن (ساری) و بابلرود (بابل) با استفاده از دستگاه الکتروشوکر(V300-200) صید شد. از این تعداد 103 ماهی که هنوز تخمریزی نکرده بودند مورد بررسی قرار گرفت. طبق نتایج به دست آمده بیشترین میانگین طول استاندارد ماهی 96.99±1.43 میلیمتر، وزن بدن 25.01±9.83 گرم، وزن گناد 1.39±1.03 گرم و هماوری مطلق 952.19±8.49 عدد تخمک مربوط به گاوماهی شنی رودخانه تجن و کمترین آن بترتیب 74.12±1.38 میلیمتر، وزن بدن 11.03±7.23 گرم، وزن گناد 0.61±0.27 گرم و 684.53±2.24 عدد تخمک مربوط به گاوماهی شنی رودخانه بابلرود بود. بیشترین و کمترین میانگین هماوری نسبی به ترتیب 76.96±3.65 و 39.39±2.65 عدد مربوط به گاوماهیان شنی رودخانه بابلرود و تجن بوده است. بیشترین میانگین قطر تخمک 1.11±0.28 میلی متر و شاخص گنادوسوماتیک 7.44±5.05 درصد مربوط به گاوماهیان شنی رودخانه بابلرود و کمترین آن بترتیب معادل 1.06±0.28 میلی متر و 5.66±3.10 درصد مربوط به گاوماهیان شنی رودخانه تجن بود. با توجه به فاکتورهای زیست سنجی و هماوری اندازه گیری شده اختلاف معنی داری بین دو رودخانه مذکور وجود ندارد (p>0.05).

کفزیان در اکوسیستم های آب جاری و ساکن نقش مهمی را ایفا می کنند. این تحقیق در رودخانه کلارود بابل (استان مازندران) از آبان 1389 تا شهریور 1390 به منظور بررسی کیفیت آب رودخانه کلارود با استفاده از شناسایی جامعه بی مهرگان کفزی در سطح خانواده پرداخته شده است و نتایج این بررسی با شاخص دیگری به نام نسب (Ephemeroptera, Plecoptera, Trichoptera) PT به Chironomidae مقایسه گردید. نمونه برداری در چهار فصل و شش ایستگاه به ترتیب در مناطق دیوا (ایستگاه اول)، بورا (ایستگاه دوم و سوم)، سفیدطور (ایستگاه چهارم)، شوبکلا (ایستگاه پنجم) و پل محمدحسن خان بابل (ایستگاه ششم) صورت گرفت. بی مهرگان کفزی به وسیله نمونه بردار کمی سوربر جمع آوری شده است. همزمان با نمونه برداری از ماکروبنتوزها، متغیرهای هیدرولوژیک نیز در هرایستگاه ثبت شد. به طور کلی کفزیان رودخانه از دو شاخه بندپایان و کرم های پهن شامل 5 رده 8 راسته و 12 خانواده بودند که حداکثر تنوع و تراکم در فصل بهار و حداقل تنوع و تراکم را در فصل تابستان در تمام ایستگاه ها نشان داد، همچنین ایستگاه اول و ششم به ترتیب دارای بیشترین و کمترین تنوع بودند. کیفیت آب رودخانه بر اساس راهنمای کیفی آب هیلسنهوف برای مقادیر مختلف آلودگی آلی، در بالادست دارای شرایط خیلی خوب (احتمال وجود آلودگی آلی در حد بسیار جزیی) و در میان دست و پایین دست با شرایط خوب (احتمال وجود آلودگی آلی در حد جزیی) ارزیابی شد.

ماهی ها یکی از مهم ترین موجودات آبزی می باشند که به علت ارزش اقتصادی و حساسیت در مقابل آلاینده ها از اهمیت خاصی برخوردار هستند و به همین دلیل جهت انجام آزمایش های زیست سنجی در بعد وسیعی مورد استفاده قرار می گیرند. آزمون سمیت حاد در ماهیان کپور معمولی به وزن 18 گرم و طول 12 سانتی متر انجام شد. به ترتیب غلظت های 0، 2، 5، 10، 20، 40، 60، 80، 100، 200، 400، 600، 800 و 1000 ppm در زمان های 0، 24، 48 و 96 ساعت برای گازوئیل تجاری در نظر گرفته شد. پردازش آماری داده ها با استفاده از برنامه نرم افزاری SPSS و روش تحلیل آماری Probit analysis با سطح اطمینان 95 درصد انجام شد. در این مطالعه در گروه شاهد ماهی کپور معمولی هیچ مرگ و میری مشاهده نشد و نیز در غلظت 1000 میلی گرم در لیتر، تلفات 100% ماهیان مشاهده شد. نتایج این بررسی نشان می دهد که LC5096h گازوئیل تجاری برای ماهیان کپور معمولی برابر با ppm 697.18 است. حداکثر غلظت مجاز (MAC Value) این سم برابر 69.718 میلی گرم در لیتر محاسبه گردید. ماهیان کپور معمولی نسبت به اثرات نامطلوب گازوئیل تجاری مقاوم نیستند و با نشت تانکرهای سوخت و ورود این ترکیبات به محیط زیست دریایی، باعث مرگ و تلفات بسیاری از این ماهیان می شود.