علوم تکثیر و آبزی پروری
سال:1396 | دوره:4 | شماره:13 |تعداد مقالات:6

اکوسیستم آبی دریاچه ارسباران در شهرستان کلیبر در سال 1382 در موقعیت جغرافیائی ´ 11 39 o عرض شمالی و ´ 18 47 o طول شرقی تکوین یافته است. در این تحقیق در سال 1389 جهت نمونه برداری های زیستی و غیرزیستی تعداد 4 ایستگاه در پهنه آبی دریاچه و یک ایستگاه در محل کانال ورودی تعیین شد. موقعیت مکانی سد ارسباران به گونه ای است که مکان مناسبی برای استراحت و زمستان گذرانی پرندگان مهاجر مهیا شده است و در طول مدت این تحقیق گونه هایی از آنها مشاهده و مستند شدند. همچنین در این بررسی 6 گونه ماهی بومی و غیربومی شناسایی شد. بررسی خصوصیات بستر در دریاچه سد ارسباران نشان داد که ذرات بسیار دانه ریز سلیت و رس بیش از 74 درصد بستر را تشکیل می دهد. میانگین زیتوده بنتوز در ماه های مورد بررسی 0.37 ± 0.44 گرم در متر مربع بوده و با توجه به حضور غالب دو گروه شیرونومیده و توبیفسیده میزان تولید ماهی کفزی خوار از 0.2 تا 1.7 کیلو در هکتار متغیراست. بطور کلی بیشترین جمعیت فیتوپلانکتونی مربوط به شاخه سیانوفیتا با جنس های Aphanothece، Oscillatoria و Anabaenopsis و میانگین کل فراوانی سیانوفیتا 23455960 عدد در لیتر بوده است.بیشترین تنوع جامعه زئوپلانکتونی مربوط به شاخه Rotatoria با جنس های Polyarthra Synchaeta، Brachionus، Keratella، و Trichocerca می باشد. میانگین دمای آب 15.8 با دامنه 6.8 تا 24.4 درجه سانتیگراد، میانگین اکسیژن محلول 8.4 میلی گرم در لیتر، میانگین هدایت الکتریکی 863 میکروموس با دامنه 717 تا 1073 میکروموس و میانگین 8.28 pH با دامنه 7.62 تا 8.75 اندازه گیری شد. در محدوده زمانی این تحقیق وضعیت تروفیک دریاچه ارسباران بر اساس غلظت کلروفیل a و درصد اکسیژن محلول در حد مزوتروف و بر اساس حد شفافیت و غلظت فسفر کل در حد یوتروف بود. با توجه به حضور غالب دو گروه شیرونومیده و توبیفسیده میزان تولید ماهی کفزی خوار از 0.2 تا 1.7 کیلو در هکتار متغیر بوده که با توجه به مساحت متغیر 160 تا 200 هکتاری دریاچه در زمان های مختلف میزان تولید تا 60 کیلو در سطح دریاچه بر اساس توان طبیعی دریاچه برآورد می شود، میانگین این تولید برحسب زمان های مورد بررسی 16.8 ± 14 کیلو خواهد بود.

در تحقیق حاضر بمنظور ارزیابی کیفی استخرهای پرورش ماهی و تعیین موثرترین پارامترها بر میزان تولید و سلامت ماهیان، سه استخر پرورش ماهیان گرمابی در استان گیلان مورد بررسی قرار گرفتند. نمونه برداری از آب و ماهیان استخرها، در نیمه خرداد، مرداد و مهر ماه سال 1393 صورت گرفت. برخی پارامترها در زمان و محل نمونه برداری (دما، pH، اکسیژن محلول، هدایت الکتریکی، کدورت، نیترات و فسفات) و برخی دیگر در آزمایشگاه (کلروفیل a، آهن، روی، طول کل، وزن کل، فاکتور وضعیت ماهی (K) و شناسائی فیتوپلانکتون ها) بر اساس روش های استاندارد، اندازه گیری و بررسی شدند. روش تحلیل مولفه های اصلی (PCA) و One-Way Anova بمنظور آنالیز آماری داده ها بکار گرفته شد.نتایج تحقیق حاضر نشان داد در دوره بررسی استخرهای مورد مطالعه، جمعیت غالب فیتوپلانکتونی بترتیب مربوط به رده باسیلاریوفیسه (25 %)، کلروفیسه (23 %) و سیانوفیسه (22 %) بود. در میان سیانوباکترها نیز جنس کروکوکوس (35 %) و مریسموپدیا (25 %) بیشترین سهم را به خود اختصاص داده بودند. همچنین نتایج حاصل از PCA نشان داد که سه مولفه اول می تواند بیش از 80 % واریانس ها را تبیین کنند. از جمله مهم ترین پارامترهای تاثیرگذار در مولفه اول می توان به EC، Chl-a، pH و عمق نفوذ نور اشاره کرد. در مقایسه ماهیانه پارامترهای فیزیکی، شیمیائی و زیستی مورد بررسی، اختلاف معنی دار در میزان دما، اکسیژن محلول، نیترات، کلرروفیل a، وزن و طول کل ماهیان در استخرهای مورد مطالعه مشاهده گردید. بر اساس حد مطلوب تعیین شده برای پارامترهای فیزیکی، شمیائی و زیستی مربوط به کیفیت آب در استخرهای پرورش ماهی، نتایج تحقیق حاضر نشان داد که استخرهای مورد مطالعه از نظر پارامترهای بررسی شده بجز میزان آهن در وضعیت مطلوبی هستند. همچنین نتایج حاصل از بیومتری ماهیان استخرها و فاکتور وضعیت آنها تائید می کند که استخرها از شرایط کیفی مناسبی برای تولید بهینه و سالم برخوردار هستند.

این تحقیق به مدت 45 روز در ایستگاه تحقیقاتی تک ثیر و پرورش آبزیان دریای خزر (پژوهشکده آبزی پروری) انجام شد. بچه ماهیان سفید پس از یک هفته از زمان تطابق با شرایط جدید زیست سنجی شدند، تیمارها شامل فرم پاییزه و فرم بهاره که طرح آن تصادفی و از سه تکرار استفاده شده بود. در مجموع 6 پلات آزمایشی استفاده گردید. تراکم 0.5 گرم در لیتر به تعداد 17 عدد ماهی سفید دو گرمی در هر وان 100 لیتری بود آب مورد نیاز از آب پمپاژشده از ساحل دریای خزر تآ مین شده بود. غذادهی با غذای کنستانتره SFC1 از شرکت دانسو آغاز شد. میزان غذادهی 4 درصد وزن زیتوده در نظر گرفته شد. کل مدت آزمایش 45 روز بود. نتایج بدست آمده حاکی از آن بود که حداقل میانگین درصد افزایش وزن مربوط به تیمارفرم بهاره 31.92 ± 8.24 و حداکثر ان مربوط به تیمار فرم پاییزه با میانگین 42.66 ±1.82 گرم می باشد. حداقل میانگین نرخ رشد ویژه (SGR) بچه ماهیان سفید مربوط تیمار فرم بهاره با مقدار 1.29 ± 0.306 و حداکثر میانگین تیمارفرم پاییزه 1.69 ± 0.061 می باشد. حداقل میانگین ضریب تبدیل (FCR) بچه ماهیان سفید مربوط به تیمارفرم پاییزه با مقدار 4.13 ± 0.117 و حداکثر آن مربوط به تیمار فرم بهاره با میانگین 5.18 ± 1.453 می باشد. ضریب بازماندگی در تیمار فرم بهاره 0.100 تیمار فرم پاییزه 0.98 بود. با توجه به آزمون من ویتنی در سطح 0.95 اطمینان مشخص گردید که بین دو تیمار اختلاف آماری در فاکتورهای رشد دیده شد (p<0.05). بنابراین به نظر می رسد فرم پاییزه این ماهی در این مقطع از زندگی که توسط غذای دستی تغذیه شدند در محیط آب دریای خزر از لحاظ رشد وضعیت بهتری نسبت به فرم بهاره دارند.

قزل آلای خال قرمز جمعیتی آسیب پذیر از ماهی آزاد دریای خزر بوده و معمولا در بالادست اغلب رودخانه های حوزه جنوبی دریای خزر و برخی رودخانه های آب های داخلی ایران انتشار دارد. این ماهی در رودخانه های حویق آستارا و شفارود رضوانشهر جمعیت نسبتا خوبی داشته و لذا بترتیب 41 و 32 نمونه از آن با استفاده از دستگاه صید الکتریکی، تور پرتابی و قلاب در طی سال 1388 و 1389 صید و خصوصیات مورفومتریک و مریستیک آن بررسی گردید. ماهیان مورد بررسی در رودخانه شفارود دارای وزن 7.54 تا 78.4 (29.65 ± 16.7) گرم و طول چنگالی 85 تا 184 (125.8 ± 22.4) میلیمتر و در رودخانه حویق دارای وزن بدن 11.3 تا 73.8 (26.17 ± 16.4) گرم و طول چنگالی 94 تا 176 (121.6 ± 22.8) میلیمتر بودند. تعداد فلس های روی خط جانبی 104 تا 139 عدد، تعداد فلس های بین باله چربی و خط جانبی 14 تا 19 عدد، تعداد شعاع های غیرمنشعب و منشعب در باله پشتی بترتیب 3 تا 5 و 9 تا 11 عدد و تعداد شعاع های غیرمنشعب و منشعب در باله مخرجی بترتیب 3 تا 4 و 7 تا 11 عدد، تعداد پوسته های آبششی 8 تا 12 عدد، تعداد خارهای آبششی در اولین کمان آبششی 14 تا 19 عدد و تعداد مهره ها در کل بدن 57 تا 62 عدد شمارش گردید. نتایج اندازه گیری 58 عامل سنجشی نشان داد که در 31 مورد از آنها بین ماهیان دو رودخانه حویق و شفارود اختلاف آماری معنی داری وجود دارد که از مهمترین آنها می توان طول سر، ارتفاع سر، طول فک بالا، قطر چشم، ارتفاع بیشینه و کمینه بدن، ارتفاع باله های پشتی و مخرجی، طول باله های سینه ای و شکمی، فاصله مورب باله چربی تا باله مخرجی و فاصله مورب باله چربی تا عقب باله مخرجی را نام برد.

دریاچه مصنوعی شهدای خلیج فارس (چیتگر) در شمال غرب تهران و در سال 1391 از رودخانه کن آبگیری شد. در سال 1393 کیفیت آب در تعداد 5 ایستگاه در دریاچه نمونه برداری و آنالیز شد. بر اساس داده های حاصل در آب دریاچه چیتگر میانگین سالانه عوامل دمای آب 18.4 ± 7.3oC و هدایت الکتریکی 373 ± 30 ms/cm بود. میانگین DO و TN و کلروفیل به ترتیب 7.8 ± 1.2 و 0.035 ± 0.010 میلی گرم در لیتر بود. میانگین غلظت کلروفیل a دریاچه 1.59 ± 0.81 میکروگرم بر لیتر بود. آنالیز آماری داده های حاصل نشان داد که بین ماه های مختلف در مورد عوامل سختی کل، کلروفیل آ، اکسیژن محلول، فسفات کل و سیلیس اختلاف معنی دار وجود داشت (p>0.05). شاخص سطح تروفیکی دریاچه چیتگر نسبت به فسفر وکلروفیل، مزوتروف است اما بر مبنای ارزیابی چندپارامتری شاخص های تروفیکی، این دریاچه در حد دریاچه های اولترا اولیگو تروف بود (TSI<40). از تعداد 18 گونه ماهیان شناسایی شده، 11 گونه از کپور ماهیان (Cyprinidae) و یک گونه از ماهیان بومی (Capoeta bohsei) بودند. همچنین گونه های زینتی طوطی ماهی، پیرانا، اسکار و گربه ماهی در این دریاچه صید شدند. رهاسازی کنترل نشده این ماهیان که احتمالا توسط گردشگران انجام شده، می تواند عواقب نامطلوبی از قبیل رقابت غذایی و انتقال بیماری به سایر آبزیان به همراه داشته باشد. لذا علاوه بر تعبیه سیستم پالایش آب در تصفیه خانه، ضروری است تعادل ارگانیزم های زنده دریاچه به صورت بیولوژیک کنترل گردد. در این مورد ﻣﻌﺮﻓﻲ کنترل شده ماهی شکارچی از طریق ﻣﺒﺎرزه ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻚ می تواند در ﺗﻮازن بیومس وگونه ای ﻣﺎﻫﻴﺎن و ﺣﻔﻆ تعادل اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ درﻳﺎﭼﻪ موثر باشد.

5 گروه از ماهی های اسکار سلطنتی (Astronatus ocellatus) با میانگین وزن 0.8 گرم، به مدت 90 روز در آکوآریوم های به ابعاد 40´30´30 سانتیمتر با تراکم 10 عدد در هر آکوآریوم، با دوزهای مختلف کلرید کبالت شامل 2.5، 0.3، 3.5 و 4.0 میلی گرم در یک کیلوگرم غذا، هر یک با 3 تکرار غذادهی شدند. میزان اسید امینه ها در عضله ماهی درتیمار شاهد و تیمار 4 میلی گرم کبالت در یک کیلوگرم غذا مقایسه گردید. نتایج به دست آمده نشان دادند که میران اسیدامینه تیمار شاهد در مقایسه با تیمار 5 تفاوت معنی داری داشت (p<0.05).میزان اسیدآمینه های لیزین (14.95)، متیونین (3.14)، والین (9.54)، فنیل آلانین (30.84)، پرولین (7.01)، گلایسین (11.31)، ترئونین (8.74)، گلوتامیک اسید (30.18) میلی گرم در گرم عضله در ماهی های تولیدشده با جیره حاوی 4 میلی گرم کلرید کبالت در یک کیلوگرم غذا، بیشتر از ماهی های تولید شده در سایر جیره ها از جمله جیره شاهد بود.که هرکدام اثر مفیدی در ماهی دارند.