توسعه آبزی پروری (علوم زیستی)
سال:1398 | دوره:13 | شماره:3 |تعداد مقالات:10

این تحقیق بهمنظور تعیین عملکرد هورمون رشد بر برخی شاخصهای رشد و پارامترهای ایمنی ماهی قزلآلا رنگینکمان در سه مرحله تخم، لارو و بچهماهی نورس انجام گرفت. آزمایش شامل 4 تیمار با غلظتهای صفر، 1/0، 5/0 و 1 میلیگرم بر لیتر هورمون سوماتوتروپین بود. قبل از حمام با هورمون رشد، جهت نفوذ پذیری، تیمارهای مختلف به مدت 15 ثانیه در غلظت 005/0 درصد هیپوکلریت سدیم قرار گرفتند؛ سپس به مدت 5 دقیقه با غلظتهای مختلف هورمون رشد حمام داده شدند. در ادامه نمونه ها به مخازن منتقل و تا رسیدن به وزن حدود 5/1گرم نگهداری شدند. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که پایینترین ضریب تبدیل غذایی (002/0± 44/0) در تیمار غلظت 1/0 ماهیانی که در مرحله تخم تحت حمام هورمون قرار گرفتند، مشاهده شد و به دنبال آن در مرحله لارو و سپس در مرحله بچهماهی نورس مشاهده شد (05/0>P). بالاترین ضریب تبدیل غذایی (007/0± 59/0) در تیمار شاهد مشاهده شد. ضریب رشد ویژه نیز در تیمار 1/0 مرحله تخم بیشترین میزان را داشت (07/0± 77/3)؛ و با گروه شاهد اختلاف معنیدار بود (05/0>P). همچنین کم ترین ضریب رشد ویژه (1/0± 33/3) در گروه شاهد مشاهده شد. بیش ترین میزان فعالیت لیزوزیم (1/0± 5) در غلظت های 1/0 و 5/0 در ماهیان تحت حمام هورمون در مرحله تخم مشاهده شد که به طور معنی داری بالاتر از تیمارهای دیگر بود (05/0>P). همچنین میزان ایمونوگلوبولین در ماهیانی که در مرحله تخم تحت حمام هورمون رشد قرار گرفتند به طور معنیداری بیش تر از سایر تیمارهای آزمایشی بود (05/0>P). نتایج نشان دادند که هورمون رشد در تخم چشمزده قزلآلا رنگینکمان عملکرد بهتری نسبت به مرحله لارو و بچهماهی نورس داشت.

در این تحقیق اثرات پالایشی کرم پرتار دریایی در تصفیه و حذف مواد مغذی پساب ناشی از پرورش فیل ماهی در تراکم های مختلف مورد بررسی قرار گرفت. هدف از این تحقیق تعیین میزان تراکم های پرورش فیل ماهی و کرم نرئیس به منظور حذف موثر مواد مغذی خروجی آب حاصل از پرورش فیل ماهی بود. بدین منظور سه تراکم مختلف فیل ماهی (3-2، 4-3 و 5-4 کیلو گرم در متر مربع) با تراکم ثابت کرم نرئیس در دمای آب 23 درجه سانتی گراد طی مدت 8 هفته مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که کرم نرئیس با تغذیه از آب خروجی حاصل از پرورش فیل ماهی می تواند رشد نماید. افزایش بیوماس و درصد بازماندگی کرم نرئیس در تیماری که از پساب حاصل از پرورش فیل ماهی با تراکم 4-3 کیلوگرم در متر مربع (NWF2) استفاده گردید بالاتر از تیمارهای NWF1، NWF3 (کرم نرئیس تغذیه شده از پساب حاصل از پرورش فیل ماهی با تراکم های به ترتیب 3-2 و 5-4 کیلوگرم در متر مربع) و WF1 (پساب حاصل از پرورش فیل ماهی با تراکم 3-2 کیلوگرم در متر مربع بدون حضور کرم نرئیس) بود. بیشترین و کمترین قابلیت حذف مواد مغذی پساب را BOD5 (85 درصد) در تیمار NWF2 در مقایسه با تیمار WF1 (10 درصد) و آمونیاک (35 درصد) در تیمار NWF1 در مقایسه با تیمار WF1 (20 درصد) شامل گردید. در کلیه تیمارها، کارآیی حذف مواد مغذی پساب پرورش فیل ماهی بدون حضور کرم نرئیس (WF1) از پایین ترین میزان برخوردار بود. حضور کرم نرئیس تاثیر چندانی در قابلیت حذف میزان نیترات نداشت. همچنین نتایج به دست آمده حاکی از اختلاف معنی دار در کاهش مواد مغذی پساب حاصل از پرورش فیل ماهی با حضور و بدون حضور کرم نرئیس بود. راه اندازی چنین سیستمی نه تنها باعث حذف مواد مغذی پساب می گردد بلکه نقش مهمی را به عنوان یک محصول ثانویه از نظر اقتصادی و بهره وری بدلیل عدم هزینه غذا برای تغذیه کرم نرئیس بازی می نماید.

به دلیل اهمیت اقتصادی تولید مزارع پرورش ماهی، در این پژوهش، عملکرد تولیدکنندگان ماهیان سرد آبی مزارع پرورش قزل آلای رنگین کمان استان اصفهان در سال 1396 با استفاده از تحلیل فراگیر سوپرکارآیی مورد بررسی قرار گرفته است. در این راستا، داده های لازم با تکمیل پرسشنامه و عملکرد تولیدکنندگان ماهیان سردآبی با استفاده از روش پایه تحلیل فراگیر بدست آمد و نتایج مورد نظر با تکنیک تحلیل فراگیر سوپرکارایی مقایسه شد. به طور کلی، نتایج نشان داد میانگین سطوح کارایی فنی در مدل با فرض بازده ثابت به مقیاس (CCR) معادل 81/70% با انحراف معیار 258/0 می باشد که در دامنه ای بین 23/0 تا 0/1 قرار دارد و تنها 3/23% مزارع پرورش ماهی روی مزر کارا قرار دارند، اما ناکارایی سایر واحدها زیاد نیست. میانگین سطوح کارایی فنی در مدل بازده متغیر به مقیاس (BCC) نیز معادل 15/92% با انحراف معیار 126/0 بود که در دامنه ای بین 55/0 تا 0/1 قرار داشت و 60% واحدها به طور کامل کارا شدند. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که میانگین کارایی مقیاس 31/85% و دامنه آن از 36/0 تا 0/1 می باشد. همچنین بین مزارع تحت بررسی تفاوتی آشکار در سطوح کارایی فنی وجود دارد که مهم ترین علت ناکارایی فنی در مزارع پرورش ماهی تفاوت در نحوه مدیریت استفاده از نهاده ها می باشد. با توجه به نتایج بدست آمده با مدیریت بهینه در نهاده ها می توان سطح کارایی را تا حد قابل توجهی افزایش داد.

تحقیق حاضر باهدف مقایسه شاخص های رشد و تولید مولدین قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) عاری از پاتوژن های خاص درقالب جمعیتهای مختلف، در مرکز تحقیقات شیلاتی ماهیان سردآبی-تنکابن، انجام گردید. عملیات اجرایی پروژه مشتمل بر جمع آوری پیش مولدین از طریق انتخاب مراکز تکثیر و پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان (بر اساس تایید سازمان شیلات ایران سازمان و سازمان دامپزشکی کل کشور) در سطح استانهای آذربایجان غربی، مازندران، کهگیلویه وبویر احمد وانتقال آنها به مرکز فوق الذکر انجام شد. درمجموع، جمعیتهای پیش مولدین قزل آلای رنگین کمان (در قالب هفت تیمار و سه تکرار به ازای هرتیمار) ازطریق هفت مزرعه در سطح استانهای فوق الذکرجمع آوری وبا تراکم 10 کیلوگرم بر متر مربع درحوضچه های بتونی با رعایت اصول امنیت زیستی (Biosecurity) در سالن پرورش مرکز تحقیقات ماهیان سردآبی ذخیره سازی شدند. پیش مولدین جهت ردیابی صفت اقتصادی رشد علامت گذاری شده و درحین دوره پرورش عملیات زیست سنجی در مقاطع مختلف رشد به منظور سنجش پارامترهای زیستی از قبیل محاسبه شاخصهای، ضریب چاقی (CF)، ضریب رشد ویژه، (SGR)، افزایش وزن بدن (WG) ومحاسبه رابطه طول و وزن، پیش مولدین انجام شد. میزان غذا دهی پیش مولدین سه ساله به میزان 3-2 درصد وزن ماهیان و در سه نوبت در روز انجام شد. در خصوص تغذیه پیش مولدین جمعیتهای مختلف از غذای Skretting با پروتیین 40 تا 45 درصد استفاده شد در طول دوره پرورش کلیه پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب به منظور کنترل شرایط بهینه رشد مورد پایش وارزیابی مستمر قرار گرفت همچنین تعویض آب بین 6-4 دفعه در شبانه روز به منظور حفظ کیفیت فیزیکی وشیمیایی آب صورت پذیرفت. مقایسات آماری میزان میانگین ضریب چاقی پیش مولدین قزل آلای رنگین کمان در بین مزارع هفت گانه در پایان دوره رشد، حاکی از آن است که بیشترین میانگین ضریب چاقی در پیش مولدین انتقال یافته ازمرکز تحقیقات ژنتیک واصلاح نژاد شهید مطهری یاسوج معادل 67/1 مشاهده شد. بررسی معادلات رشد حاکی از آن بوده که بالاترین ضریب b در جنس نر در مزرعه آقای معروفی به میزان 15/3 بدست آمده که نشان دهنده همگون بودن رشد جمعیت مذکور است. از آنجایی که پیش مولدین در شرایط یکسان محیطی قرار داشتند، لهذا میزان واریانس محیطی ناشی از تغییرات شرایط محیطی و همچنین واریانس اثرات متقابل (Interaction) بین ژنتیک ومحیط به صفر نزول نمود. بدیهی است در این حالت، تفاوت های عملکردی شاخص های رشد در بین جمعیت های مختلف ناشی از عمکرد و واریانس ژنتیکی قلمداد می گردد.

افزایش روزافزون سویه های مقاوم به دارو در بین میکروارگانیسم ها، یافتن ترکیبات طبیعی با ویژگی ضدمیکروبی و اثرات جانبی اندک را اجتناب ناپذیر کرده است. ریزجلبک ها منابع غنی از متابولیت های فعال طبیعی می باشند که می توانند در این زمینه در صنعت داروسازی استفاده شوند. در این مطالعه سویه ریزجلبک Chlorella vulgaris از موسسه تحقیقات بین المللی ماهیان خاویاری تهیه شد. فعالیت ضدباکتری عصاره های هگزانی و اتری علیه باکتری گرم مثبتluteus Micrococcus و باکتری گرم منفی Aeromonas hydrophila ارزیابی شد. برای این منظور جلبک به طور خالص کشت داده شده و پس از تامین حجم مناسب طبق روش Channell و همکاران عصاره ی هگزانی و اتری آن استخراج گردید. ارزیابی خاصیت آنتی باکتریال به روش چاهک انتشار انجام شد. نتایج نشان داد که عصاره های هگزانی و اتری جلبک C. vulgaris دارای خاصیت مهار کنندگی علیه باکتری M. luteus و A. hydrophila می باشد. قطر هاله عدم رشد عصاره هگزانی علیه باکتری های M. luteus و A. hydrophila به ترتیب در دامنه 6/11-3/9 و 11-6/ 9 میلی متر و عصاره اتری 3/20-25و 16-6/7 میلی متر بود. ترکیبات عصاره های دی اتیل اتر و هگزانی توسط کروماتوگرافی جرمی استخراج شد. بخش اصلی ترکیبات در عصاره اتری، کتون، استر، هیدروکربن، سیلوکسان، سایلیل، ترپن و هیدروسایلیل استر و در عصاره هگزانی استر، هیدروکربن، سیلوکسان، سایلیل و هیدروسایلیل استر می باشند. عصاره اتری اثر مهار کنندگی بیشتری نسبت به عصاره هگزانی داشت و می تواند به عنوان حلال مناسب جهت استخراج ترکیبات ضدمیکروبی بشمار آید.

در تحقیق حاضر، تجمع نانوذرات اکسید مس روی بافت های عضله و هپاتوپانکراس میگوی سفید غربی (Litopenaeus vannamei) مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور ابتدا نانوذرات اکسید مس به روش ترسیب شیمیایی سنتز شده و با استفاده از تکنیک های دقیق FTIR, XRD, AFM, SEM و DLS مورد مطالعه قرار گرفت، سپس میزان تجمع آن ها بر روی میگوی وانامی ارزیابی شد. در این مطالعه میزان تجمع زیستی نانوذرات اکسید مس بر روی بافت های عضله و هپاتوپانکراس پس از مواجهه با سه غلظت 25/0، 5/0 و 1 میلی گرم بر لیتر انجام شد. براساس یافته های به دست آمده در این تحقیق، میانگین تجمع مس در تیمار های 25/0، 5/0 و 1 میلی گرم بر لیتر در بافت عضله به ترتیب 676/18، 585/18 و 484/18 میلی گرم بر کیلوگرم و میزان غلظت مس در بافت هپاتوپانکراس در تیمارهای فوق الذکر، به ترتیب 624/15، 351/15 و 250/14 میلی گرم بر کیلوگرم بود. نتایج نشان دادند که میزان تجمع مس در بافت عضله بیشتر از هپاتوپانکراس است که در تیمار 3 (غلظت 1 میلی گرم بر لیتر) این تفاوت از نظر آماری معنی دار می-باشد (P<0. 05). در بافت عضله تفاوت چندانی میان غلظت مس در تیمارهای مختلف وجود ندارد و اختلاف معنی دار نبود (P>0. 05). با افزایش غلظت مس در تیمارهای مورد بررسی، غلظت مس در نمونه های بافت هپاتوپانکراس مربوط به هر تیمار، کاهش یافت که نشان دهنده رابطه معکوس این دو پارامتر بود (P>0. 05, r =-0. 45). طبق نتایج تحقیق حاضر مشخص گردید که میانگین غلظت مس در دو بافت مورد مطالعه پایین تر از حد مجاز استانداردهای بهداشت جهانی است و به نظر می رسد مصرف آن موجب به خطر افتادن سلامت انسان نمی شود.

گروه های فیتوپلانکتونی نقش ویژه ای در کیفیت آب دریاچه نئور استان اردبیل برای زیست ماهیان دارند. لذا بررسی وضعیت کیفی آب و میزان ذخایر ماهیان پس از ورود کاراس به دریاچه نیازمند بررسی تراکم گروه های فیتوپلانکتونی به عنوان تولید کنندگان اولیه در این دریاچه می باشد. این بررسی در 5 ایستگاه طی8 ماه (از اردیبهشت تا اسفند ماه باستثناء تیر، دی و بهمن) در سال 1393 انجام شد. جهت نمونه برداری فیتوپلانکتون از روتنر یک لیتری استفاده گردید. پس از برداشت نمونه توسط فرمالین فیکس و پس از همگن کردن نمونه در آزمایشگاه، 5 میلی لیتر ازآن بمدت24 ساعت رسوبدهی وتوسط میکروسکوپ اینورت با بزرگنمایی 400 شناسایی وشمارش گردید. براساس نتایج حاصله دراین بررسی ها در مجموع 6 شاخه و68 جنس شناسایی گردید. بطورکلی 24، 11، 25، 2، 4، 2 جنس به ترتیب از شاخه های Bacillariophyta، Chlorophyta، Cyanophyta، Pyrrophyta، Euglenophyta وChrysophyta مورد شناسایی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که ایستگاه های 1 (دره خرسی) و 5 (روبرو موبیش) به ترتیب با میانگین سالانه 31011000 ± 132300500 و 45165997 ± 118575560 عدد در لیتر بیشترین تراکم را در مقایسه با سایر ایستگاه ها دارا بوده اند. ایستگاه3 (مملی داش) با 20606342 ± 76071333 عدد در لیتر کمترین مقدار تراکم را دارا بوده است. شاخه های Cyanophyta و Bacillariophyta خصوصا جنس های Oscillatoria و Synedra درتمامی ایستگاه ها غالب بوده است. بطورکلی میانگین تراکم فیتوپلانکتونی در پائیز بیش از سایر فصول و در زمستان کمترین مقدار بوده است. بر اساس آزمون آماری کروسکال والیس تراکم فیتوپلانکتون در ماه ها و فصول مختلف با هم معنی دار بوده است (05/0P<)، ولیکن مابین ایستگاه ها معنی دار نبوده است ( 05/0P>). شاخه ها از نظر تراکم یا فراوانی سلولی با هم اختلاف معنی دار داشته اند (05/0P<). بطورکلی دریاچه نئور پس از ورود کاراس از نظر مواد مغذی و تراکم فیتوپلانکتونی یوتروف می باشد و ذخایر ماهی کاراس با 91/12 تن در سال 1393 به عنوان تنها ماهی اکوسسیتم این دریاچه بوده است.

این آزمایش به منظور بررسی اثر درجه حرارت آب بر طول دوره انکوباسیون، زمان شروع تغذیه خارجی، میزان رشد و بازماندگی لاروهای سیچلاید گورخری با دو تکرار انجام شد. آزمایش ها در چهار گروه ماهیان مولد A، B، C وD با چهار تیمار دمایی 24-22 درجه سانتی گراد، 26-24 درجه سانتی گراد، 28-26 درجه سانتی گراد و30-28 درجه سانتی گراد و با دو تکرار انجام پذیرفت. پس از تخم ریزی مولدین تا شش ساعت در آکواریوم ها نگه داشته شده و شمارش تعداد کل تخم ها تا 12 ساعت پس از مشاهده اولین لاروهای جنبنده به کمک یک دوربین عکسبرداری دیجیتال ادامه یافت تا تعداد نهایی لاروهای جنبنده مشخص گردد. پرورش لاروها به مدت چهار ماه ادامه یافت و در پایان داده های به دست آمده مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. نتایج نشان داد اگرچه بیشترین درصد افزایش وزن، درصد رشد روزانه و نرخ رشد ویژه مربوط به بالاترین تیمار دمایی(گروه D) بود، اما بیشترین درصد تخم گشایی و میزان بازماندگی لاروها در ماهیان گروه C با تیمار دمایی 28-26 درجه سانتی گراد مشاهده شد. بنابراین دما تأثیر بسیار مهمی بر مدت زمان تخم گشایی، مدت زمان جذب کیسه زرده، فاکتورهای رشد و بازماندگی لاروهای سیچلاید گورخری داشته است. به صورتی که افزایش دما سبب افزایش رشد و کاهش مدت زمان تخم گشایی و شروع تغذیه خارجی گردید. نتایج بررسی آماری نشان داد بین دما و طول دوره تخم گشایی و دما و مدت زمان جذب کیسه زرده و دما و کارایی رشد و دما و بازماندگی لاروها رابطه معنی داری وجود دارد. سریع ترین آغاز تغذیه خارجی مربوط به گروه A، بالاترین درصد تخم گشایی، کمترین میزان فساد تخم و بالاترین درصد بازماندگی لاروها در انتهای دوره مربوط به گروه Cبود. بدین ترتیب با توجه به اینکه بیشترین درصد تخم گشایی لاروها، کمترین میزان فساد تخم ها و بالاترین میزان بقا و ماندگاری لاروها در دمای 28-26 اتفاق افتاد بنظر می رسد بهترین دما برای تکثیر ماهی سیچلاید گورخری این دما می باشد.

این تحقیق جهت بررسی ایمنی زایی تزریق ویروس غیرفعال شده بیماری لکه سفید با اشعه بر شاخص های ایمنی و بازماندگی میگو پا سفید غربی (Litopenaeus vannamei) طراحی و اجرا گردید. مراحل عملی و اجرایی این آزمایش در مرکز تکثیر میگوی بندر امام (ره) و از 1392 شروع و در 1393 پایان پذیرفت. در این آزمایش میزان بازماندگی و فاکتورهای ایمنی میگوهای مواجهه شده با ویروس غیرفعال شده لکه سفید توسط اشعه در مقایسه با تیمار شاهد مورد مقایسه و بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج حاصله، میگوهای تغذیه شده با تزریق ویروس غیرفعال شده لکه سفید با اشعه در مقایسه با تیمار شاهد در مواجهه با ویروس لکه سفید، میزان بازماندگی بالاتری داشتند. همچنین تجزیه و تحلیل شاخص های ایمنی (هموسیت کل، میزان پروتئین کل، آنزیم پراکسیداز، آنزیم سوپراکسیددیسموتاز، آنزیم فنل اکسید از) نشان داد که تیمار آزمایشی ایمنی زایی ویروس غیرفعال شده بیماری لکه سفید با اشعه توانسته تأثیر بسیار مثبتی درروند افزایش این شاخص ها ایجاد کند به طور یکه میزان آن ها طی دوره آزمایش از روز 1 تا روز 25 به طور معنی داری افزایش یافت. بر اساس نتایج آزمایش می توان گفت که تیمار فوق در مقایسه با تیمار شاهد، سبب ارتقا ایمنی میگو و افزایش بازماندگی شده است.

هدف اصلی این مطالعه تعیین اثر جیره های حاوی صفر، 5/2، 5 و 5/7 درصد پودر ریزجلبک اسپیرولینا (Spirulina platensis) بر عملکرد رشد، کارایی رنگ پذیری و هضم پذیری رنگدانه در ماهی زینتی اسکار (Astranotus ocellatus) بود. 288 قطعه ماهی اسکار با میانگین وزنی 09/0± 73/10 گرم در قالب طرح کاملاً تصادفی در آکواریوم های پرورشی با حجم آبگیری 45 لیتر ذخیره-سازی شدند. تیمارهای آزمایشی حاوی سطوح صفر، 5/2، 5 و 5/7 درصد اسپیرولینا با سه تکرار بودند. ماهیان به مدت 42 روز با جیره های آزمایشی تغذیه شدند. به منظور حفظ کیفیت آب سیفون و تعویض آب به صورت روزانه انجام می گرفت و پارامترهای کیفی آب به صورت هفتگی اندازه گیری شدند. نتایج حاصله نشان داد افزودن اسپیرولینا اثر معنی داری بر شاخص های وزن نهایی، وزن بدست آمده، طول نهایی، نرخ رشد ویژه، شاخص وضعیت، غذای مصرف شده و ضریب تبدیل غذایی نداشت (05/0P) هضم پذیری رنگدانه در همه تیمارها بالا بود (>97%) با این حال از نظر قابلیت هضم تفاوت معنی داری بین تیمار 5/7 درصد اسپیرولینا و تیمار شاهد مشاهده نشد (05/0P). نتایج مطالعه حاضر نشان می دهد که با توجه به افزایش معنی دار رنگ در سطح 5/7 درصد اسپیرولینا، می توان از این سطح به عنوان میزان بهینه پودر جلبک در جیره ماهی اسکار استفاده نمود.