مجله تحقیقات مهندسی کشاورزی
سال:1383 | دوره:5 | شماره:18 |تعداد مقالات:6

اثر چهار نوع خشک کن (واگنی وعده ای، دو جداره پیوسته، استوانه ای وعده ای، و استوانه ای پیوسته) و دو سطح رطوبت پسته خروجی از خشک کن (6-4 و 12-10 درصد بر پایه خشک) بر میزان سوخت مصرفی، تغییر میزان خندانی دانه های پسته، خندان شدن دانه های دهان بسته، یکنواختی خشک شدن، آسیب دیدگی، عمر انباری، بافت، مزه، تندی دانه های پسته، و رنگ مغز پسته بررسی شد. نتایج به دست آمده با تیمار شاهد، یعنی خشک کردن پسته در مجاورت آفتاب، مقایسه شد. رقم پسته مورد استفاده در طرح، رقم غالب منطقه یعنی فندوقی بوده است.نتایج نشان می دهد عدد خندانی دانه های پسته هنگامی که در خشک کنهای استوانه ای وعده ای دو جداره پیوسته تا رطوبت 6-4 درصد خشک شوند به ترتیب به میزان 1.21 میلی متر افزایش و 10.7 میلی متر کاهش می یابد . بیشترین آسیب رسانی به دانه های پسته مربوط به خشک کن استوانه ای پیوسته به میزان 0.43 درصد و کمترین ان مربوط به خشک کن استوانه ای وعده ای به میزان 0.19 درصد بوده است. بهترین یکنواختی خشک شدن را خشک کردن پسته در مجاورت آفتاب و کمترین یکنواختی مربوط به خشک کن استوانه ای وعده ای بوده است.برای هر یک از خشک کنهای مورد مطالعه منحنی رطوبت - زمان ترسیم شده است. بر اساس این نمودارها می توان دریافت که برای کاستن 1 درصد از رطوبت پسته در 3 ساعت اول، دوم و سوم از شروع به کار خشک کن به ترتیب به طور متوسط 8.5، 15.1 و 38.5 دقیقه وقت لازم است. نتایج نشان می دهد خشک کن واگنی وعده ای هنگامی که پسته در آن تا رطوبت 6-4 درصد (بر پایه خشک)، خشک شود بیشترین مصرف سوخت را دارد و کمترین مصرف سوخت مربوط به همین خشک کن هنگامی است که پسته در آن تا رطوبت 12-10 درصد (بر پایه خشک) خشک شود. رنگ دانه پسته هنگامی که در خشک کن استوانه ای پیوسته تا رطوبت 6-4 درصد (بر پایه خشک) خشک شود بهترین امتیاز را کسب کرده است . نوع خشک کن و درصد رطوبت پسته خروجی از خشک کن بر صفات عمر انباری، بافت و تندی مغز دانه پسته اثر معنی داری نشان نداد ونتایج آزمایشها همچنین نشان داد فرایند خشک کن نمی تواند باعث خندان شدن دانه های دهان پسته شود .

در این تحقیق، ارزش نانوایی پنج رقم گندم آبی استحصالی از نواحی مختلف استان خراسان شامل، الموت، بزوستایا، قدس، ام - وی 17، و مهدوی و همچنین کیفیت و زمان ماندگاری نان تافتون حاصل از آنها مطالعه شد. در ابتدا، آزمایشهای تعیین میزان خاکستر، پروتئین، گلوتن، عدد زلنی، فارینو گراف برای آرد با درجه استخراج 85 درصد انجام پذیرفت. سپس از آردهای مزبور نان تافتون با روش سنتی تهیه و در کیسه های پلی اتیلن با دانسیته کم بسته بندی شد. کیفیت آنها نیز با استفاده از روش ارزیابی حسی (تست پانل) مشخص گردید. برای آزمون بیاتی و تعیین میزان نرمی و سفتی بافت نان، پارامترهای تراکم پذیری و مقاومت در برابر تراکم دستگاه ویسکوالاستوگراف مورد استفاده قرار گرفت. نتایج آزمونهای شیمیایی و رئولوژیکی اختلاف معنی داری را بین ارقام مورد بررسی نشان می دهد. این نتایج، ترتیب قرار گرفتن ارقام را از نظر ارزش نانوایی بزوستایا، قدس، مهدوی، ام - وی - 17 و الموت به دست می دهد. در ارزیابی حسی، نان حاصل از این ارقام از نظر ویژگیهای اندازه گیری شده به جز پوسته نان، اختلاف معنی داری با یکدیگر دارند. ارزیابی عدد کیفی نان که از رابطه (مجموع امتیازات به دست آمده: مجموع ضرائب) در جدول ارزشیابی حسی به دست می آید نیز نشان دهنده اختلاف معنی دار بین نان حاصل از ارقام مورد بررسی است به طوری که نان حاصل از دو رقم بزوستایا و قدس خوب، و دو رقم مهدوی و ام - وی 17، رضایتبخش ارزیابی شد و رقم الموت نیاز به اصلاحات دارد. میزان نرمی و سفتی به دست آمده از دستگاه ویسکوالاستوگراف در زمانهای صفر، 24 و 48 پس از پخت نشان داد که نان حاصل از دو رقم الموت و ام - وی 17، قابلیت ماندگاری بیشتری دارد و بیاتی در این ارقام کندتر اتفاق می افتد.

مخزن چاه نیمه در سیستان، تامین کننده آب شرب شهرستانهای زابل و زاهدان و آب آبیاری اراضی کشاورزی آن ناحیه از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. نحوه مدیریت و بهره برداری از این مخزن با توجه به میزان بالای تبخیر از سطح آب در آن ناحیه کاری خطیر است. در این مقاله ضمن تشریح شرایط خاص هیدروکلیماتولوژیکی مخزن چاه نیمه و ضرورت پرداختن به مساله تبخیر در این ناحیه، استفاده از مدلها و روشهای برآورد تبخیر ارزیابی شده است و در این ارتباط، تبخیر واقعی از سطح دریاچه با استفاده از بیلان حجمی مخزن تعیین شده و مبنای سنجش مدلها و روشهای مختلف قرار گرفته است. خصوصیات اقلیمی منطقه به نحوی است که می توان هر سال آبی را به دو دوره دارای اثر واحه ای و فاقد اثر واحه ای تقسیم کرد. نتایج بررسیهای این تحقیق نشان می دهد که اکثر شیوه های شناخته شده تخمین تبخیر در دوره فاقد اثر واحه ای از کارایی نسبتا بهتری برخوردارند. در حالی که در ماههای دارای اثر واحه ای قابلیت استفاده از این مدلها و روشها به شدت تنزل می یابد. علت آن، تطابق نداشتن شرایط و تئوریهای حاکم بر این مدلهاست که اصلاح و بازنگری بر آنها را برای نواحی خشک دارای اثر واحه ای منطقه ای ضرورت می بخشد. میزان خطای برآورد تبخیر در ماههای دارای اثر واحه ای در روشهای پنمن - مانتیث و پریستلی - تیلور به ترتیب بین 32 تا 66 درصد و 45 تا 73 درصد برآورد شده است. همچنین روش انتقال جرم برای مواقعی که حتی حاصلضرب سرعت باد در کمبود فشار بخار صفر است حدود 8 میلیمتر در روز تلفات برای مخزن چاه نیمه به دست می دهد. این در حالی است که مطالعات میدانی تلفات از بستر و دیواره های مخزن را ناچیز برآورد می کنند. واسنجی ضریب تشت تبخیر نیز در ایام حاکمیت اثر واحه ای ضریبی تا 0.9 را نشان می دهد. درتحقیق حاضر برای مواقعی که روشهای معمول برآورد تبخیر کارایی ندارند، دخالت دادن سهم اثر واحه ای در برآورد تبخیر پیشنهاد شده است.

حبوبات با توجه به جایگاه بسیار مهمی که از لحاظ اقتصادی، تغذیه، اصلاح زمینهای زراعی و تناوب کشت دارند، از اهمیت ویژه ای برخوردارند. در کشور ما هر ساله سطح وسیعی از اراضی دیم به زیر کشت نخود می رود در حالی که مراحل تولید این محصول در اکثر دیمزارهای ایران هنوز به صورت سنتی و همر اه با هزینه های گزاف کارگری است . لذا کشت مکانیزه می تواند در گسترش سطح زیر کشت و ایجاد زمینه برای مکانیزه کردن سایر عملیات داشت و برداشت آن تاثیر بسزایی داشته باشد. در این زمینه برای مکانیزه کردن سایر عملیات داشت و برداشت آن تاثیر بسزایی داشته باشد . در این تحقیق، امکان کشت مکانیزه نخود دیم در سطوح مختلف تراکم بذر و تاثیر آن بر پارامترهای عملکردی محصول در دو منطقه عمده کشت نخود دیم (ایستگاه تحقیقات دیم مراغه و سراورد کرمانشاه) طی سه سال بررسی شد. در این بررسی، روشهای کشت سنتی (دستپاش)، خطی کاری (با موزع غلتکی دندانه دار)، و تکدانه کاری (با موزع صفحه ای مورب انگشتی دار) در سه سطح تراکم بذر 50، 75 و 100 کیلوگرم در هکتار مقایسه شد. تیمارها در قالب طرح استریپ پلات (کرتهای خرد شده نواری) با فاکتورهای عمودی و افقی به ترتیب روش کاشت و تراکم بذر طراحی و در سه تکرار به مدت 3 سال مقایسه شدند. از رقم های 30-60-12 و ILC-482 به ترتیب در مراغه و کرمانشاه استفاده شد. پارامترهای مورد مطالعه عبارت بودند از: یکنواختی عمق کاشت، یکنواختی فاصله بین بوته ای، ارتفاع بوته، ارتفاع پایین ترین غلاف نسبت به سطح خاک، و عملکرد محصول. آنالیز نتایج نشان داد که کاشت با خطی کار در هر دو منطقه عملکرد مناسبی داشته است. در منطقه مراغه خطی کاری با ماشین درمقایسه با روش دستپاش با تراکم 100 کیلوگرم درهکتار، که بیشترین عملکرد را در اغلب سالهای اجرا داشت، اختلاف معنی داری نشان نداد و در منطقه کرمانشاه نیز کاشت با خطی کار در تراکم 75 کیلوگرم در هکتار بهترین عملکرد را نشان داد. بنابراین، با وجود رقابت نزدیک بین روش کاشت با خطی کار و روش دستپاش که در یک منطقه اتفاق افتاده است، با توجه به مزایای کشت مکانیزه، کاشت با ماشین قابل توجیه و توصیه است. همچنین، تراکم بذر 75 کیلوگرم در هکتار برای تیمار کاشت با ماشین نتایج بهتری را نسبت به تراکم های دیگر نشان داد که منجر به صرفه جویی در مصرف بذر، رعایت فواصل مناسب بین بوته ها، و پوشش یکنواخت تر می شود .

در این تحقیق، خواص کیفی ماکارونی 6 رقم گندم دوروم اصلاح شده و بومی (Triticum turgidum var. durum) با دو رقم گندم مناسب نان (Triticum aestivum) مقایسه و ضرائب همبستگی (r) بین صفات مختلف محاسبه شد. برای این کار از روشهای استاندارد بین المللی (I.C.C) مربوط به تعیین خواص کیفی ماکارونی گندمهای دوروم استفاده شد که این موارد را شامل می شود: وزن، هزار دانه، وزن هکتولیتر، اندازه دانه، درصد لکه های آردی و قهوه ای، درصد پروتئین، عدد زلنی، درصد گلوتن مرطوب، اندیس و الاستیسیته گلوتن، درصد گلوتن خشک، درصد سمولینا، عدد فالینگ و با روشهای دیگر تحت نام  Disc-Method  با تهیه پولکهایی به ضخامت 0.7 میلی متر و به قطر 7 میلی متر ضمن تعیین زمان پخت، مقاومت و تحمل وزنه دو کیلو گرمی در برابر له شدن و با تهیه اسپاگتی، رنگ، قابلیت جویدن (خمیری نبودن و نچسبیدن ماکارونی به دندان)، پخش نشدن در بشقاب. وجود همبستگی بین درصد پروتئین و عدد زلنی، درصد پروتئین و گلوتن، درصد پروتئین و گلوتن خشک در سطح 1 درصد به طور معنی داری به اثبات رسید.هدف از این بررسی تعیین رقم مناسب دوروم برای تولید ماکارونی، مقایسه گندمهای دوروم با گندمهای مناسب نان از نظر اختلاف در سختی دانه، میزان رنگ، میزان درصد سمولینا با ذرات درشت تر (140-400 میکرون)، تحمل وزنه دو کیلوگرمی پولکها در برابر له شدن، رنگ ماکارونی پخته شده و با تعیین زمان پخت که برابر آزمونهای انجام شده گندمهای دوروم یا واریس، آلتار و زردک بهتر از دیگر گندمهای دوروم و از نظر اکثر صفات کیفی نسبت به دو گندم مناسب نان، یعنی روشن و امید برای تولید ماکارونی ارجحیت نشان دادند .

در اغلب طرحهای انحراف آب از رودخانه ها در کشور، مشکل رسوبگذاری در دهانه های آبگیری و لزوم رسوب زدایی از جلو دریچه ها وجود دارد که این مشکل غالبا با تخلیه آنها به حوضچه های آرامش حل می شود. بنابراین، جریان ورودی به این گونه حوضچه ها اغلب دارای مقادیر زیادی بار رسوبی است که تاثیر آنها بر شرایط جریان و نحوه تشکیل خصوصیات جهش هیدرولیکی مورد توجه قرار نمی گیرد. در تحقیق حاضر، اثر بار بستر بر مشخصات جهش هیدرولیکی در حوضچه آرامش مستطیلی با بستر صاف به طول 3 متر، عرض 0.5 متر و ارتفاع 0.6 متر بررسی شده است. در تمام آزمایشها از ماسه یکنواخت به قطر 4.05 میلی متر استفاده شده است. نتایج آزمایشگاهی در محدوده این تحقیق نشان می دهد که جریان توام با بار رسوبی تغییر قابل توجهی بر مشخصات جهش هیدرولیکی ایجاد نمی کند و افزایش غلظت رسوبات نیز تاثیر چندانی بر طول، نسبت عمق ثانویه، و افت نسبی جهش ندارد. با این همه، ذرات عبوری از منطقه جریان فوق بحرانی با تنش برشی زیاد، در محل عمق ثانویه که تنش برشی به شدت کاهش می یابد ته نشین و موجب تشکیل و گسترش یک موج ماسه ای ایستا می شود که همانند یک آب پایه عمل می کند و جهش را به بالا دست انتقال می دهد، و در محدوده حوضچه آرامش تثبیت می کند. موقعیت تشکیل این موج ماسه ای، ابعاد و زمان توسعه آن، تابعی از شرایط جریان و خصوصیات رسوب است.