دانش کشاورزی
سال:1384 | دوره:15 | شماره:2 |تعداد مقالات:20

یکی از راه های برآورد توسعه پایدار در نواحی کشاورزی، استفاده از روش جریان انرژی است، به همین منظور در این تحقیق، مزارع تکثیر بذر ارقام گندم دیم در استان آذربایجان شرقی در سال زراعی 1380-1379، از نظر بیلان انرژی، مورد بررسی قرار گرفتند. برای ارزیابی بیلان انرژی در این مزارع، کلیه داده ها اعم از نهاده ها و ستاده ها، با استفاده از فرمول ها و ضرایب ویژه ای، به مقادیر معادل انرژی های مصرفی و تولیدی تبدیل، و سپس راندمان انرژی محاسبه گردید. میزان انرژی عوامل و نهاده های بکار برده شده در این مزارع 6491.6 هزار کیلوکالری در هکتار و میزان انرژی خروجی یا تولیدی، شامل محصول دانه و کاه، بطور جداگانه به ترتیب، 2751 هزار کیلوکالری در هکتار و 2366 هزار کیلوکالری در هکتار برآورد شد. همچنین میزان کارایی انرژی (نسبت ستاده به نهاده) برای عملکرد بیولوژیکی (دانه + کاه)، 0.788 محاسبه گردید. میزان کارایی انرژی بطور جداگانه برای محصول دانه و کاه، به ترتیب 0.424 و 0.364 بود. داده ها نشان دادند که بیشترین انرژی مصرفی در این مزارع، به ترتیب مربوط به کود ازته، ماشین آلات و سوخت گازوئیل بوده و کمترین انرژی مصرفی متعلق به نیروی انسانی و علف کش می باشد، که این امر می تواند ناشی از شرایط آب و هوایی، توپوگرافی زمین و حتی مسائل خاص مربوط به جمعیت و فرهنگ منطقه باشد. در هر حال نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که علاوه بر اتلاف شدید انرژی در مزارع تکثیر بذر ارقام گندم دیم در آذربایجان شرقی، ادامه شرایط موجود و مصرف بیش از حد نیاز انرژی، منابع آبی و خاکی اراضی مذکور را با خطر جدی آلودگی، مواجه خواهد ساخت.

تاثیر زمان قلمه گیری، شرایط محیطی و غلظت های مختلف اکسین بر ریشه زایی قلمه های دارایی (Duranta repens L.) مورد بررسی قرار گرفت. قلمه های نیمه خشبی و برگدار دارایی بترتیب در هفته اول ماه های آبان و بهمن سال 1380 از پایه های مادری برداشت شدند. این قلمه ها توسط اسید ایندول بوتیریک (IBA) و اسید نفتالین استیک (NAA) با غلظت های 0، 2000، 3000 و 4000 میلی گرم در لیتر و شاهد بدون اکسین تیمار شدند. قلمه ها در بستر کشت حاوی ماسه و تحت شرایط مه افشان و تونل پلاستیک قرار داده شدند. قلمه های دارایی تیمار شده توسط NAA با غلظت 2000 میلی گرم در لیتر به طور معنی دار از درصد ریشه زایی بیشتری (93%) برخوردار بودند و در مرتبه دوم IBA با غلظت 400 میلی گرم در لیتر قرار داشت طول بزرگترین ریشه، طول ریشه، وزن خشک ریشه و طول رشد جدید (اندام هوایی) در قلمه های برداشت شده در بهمن ماه که توسط IBA با غلظت 4000 میلی گرم در لیتر تیمار شده بودند. بیشتر بود. قلمه گیری در بهمن ماه و تیمار با اکسین موجب شد تا درصد ریشه زایی و طول رشد جدید (اندام هوایی) قلمه ها بطور معنی داری افزایش یابد. درصد ریشه زایی قلمه های تیمار شده با اکسین در شرایط مه افشان نسبت به تونل پلاستیک تفاوت معنی داری نداشت، ولی تعداد ریشه و وزن خشک ریشه های تشکیل شده در شرایط از نظر آماری مه افشان بیشتر بود. میانگین طول ریشه در قلمه هایی که توسط IBA با غلظت 4000 و 3000 میلی گرم در لیتر و یا NAA با غلظت 2000 میلی گرم در لیتر تیمار شدند و در زیر تونل پلاستیک قرار داده شدند، بیشتر از سایر حالات بوده با شاهد تفاوت معنی داری داشت تفاوت معنی داری با قلمه های سایر شرایط داشتند.

هدف از این تحقیق شناسایی برخی از ویژگیهای فیزیولوژیکی مرتبط با مقاومت به سرما در گندم بود. سه ژنوتیپ گندم (بزوستایا، بولانی و لاین 518) با درجات متفاوت مقاومت به سرما، در شرایط آزمایشگاهی در دو دمای 10 ºC و 20 ºC کشت گردیده و تا مرحله 4 برگی در همان شرایط نگهداری شدند. سپس گیاهچه ها به مدت 30 روز در معرض سرمادهی (2ºC) و پس از آن تحت تنش انجماد )کاهش تدریجی دما تا -10 ºC و سپس افزایش تدریجی آن تا +4ºC) قرار گرفتند. از طرح آماری کرتهای خرد شده (دمای اولیه رشد فاکتور اصلی، ژنوتیپ فاکتور فرعی) با چهار تکرار استفاده شد. اندازه گیری صفات در سه مرحله قبل از سرما دهی، پس از سرما دهی و نیز پس از اعمال تنش انجماد صورت گرفت. گیاهان رشد یافته در دمای پایین (10 ºC) در مقایسه با شاهد )دمای20 ºC ) در هر سه مرحله اندازه گیری دارای درصد آب کمتری بوده در حالیکه از نظر غلظت قندهای محلول (در هر سه مرحله اندازه گیری) و غلظت کلروفیل (فقط در مرحله قبل از سرما دهی) از مقدار بالاتری برخوردار بودند. بالاترین غلظت قندهای محلول و بالاترین درصد آب بافت بترتیب در رقم بزوستایا (مقاوم) و لاین 518 (حساس) مشاهده شد. پس از سرما دهی، غلظت قندهای محلول و کلروفیل برگ گیاهان رشد یافته در هر دو دما 10 ºC) و 20 ºC ( نسبت به قبل از سرمادهی افزایش یافت و اثر متقابل معنی دار بین ژنوتیپ و دما در مورد این دو صفت مشاهده شد. بعلاوه به نظر رسید فرآیند تجمع قند پس از تنش سرما در گیاهان رویش یافته در دمای پائین بهتر صورت گرفته است. تنش انجماد باعث افزایش غلظت قندهای محلول در مقایسه با حالت قبل از انجماد گردید که بیشترین افزایش در غلظت قند مربوط به رقم بزوستایا بود. پس از عبور از مرحله انجماد، اثر متقابل معنی دار بین ژنوتیپ و دمای اولیه رشد در خصوص کربوهیدرات های محلول و کلروفیل مشاهده شد. میزان خسارت به غشا سلولی بافت های برگی و غلاف برگی پس از تنش انجماد در رقم بزوستایا کمتر از لاین 518 بود. نتایج این تحقیق هماهنگی بین نوع واکنشهای مورد مطالعه در شرایط آزمایشگاهی و درجه مقاومت به سرما در شرایط مزرعه ای را نشان داد.

شناخت مراحل مختلف نشو و نمایی یک گونه و تعیین تعداد سنین پورگی یا لاروی آن یکی از موارد مهم و ضروری به هنگام انجام بسیاری از مطالعات حشره شناسی می باشد. در بسیاری از مواقع نیاز داریم تا مرحله رشدی لاروها یا پوره های مورد مطالعه را تشخیص دهیم. در مطالعات جمعیتی و سم شناسی، آگاهی داشتن از موارد فوق و توانایی تفکیک هر یک از مراحل لاروی یا پورگی اهمیت بسیار زیادی دارد به طوری که مثلا در مطالعات سم شناسی، عدم تشخیص صحیح سنین مختلف لاروی یا پورگی به دلیل احتمال حساسیت متفاوت آن ها باعث به دست آوردن نتایج نادرست و متناقضی خواهد شد. مطالعات انجام شده توسط حشره شناسان و به ویژه H. D. Dyar نشان داده که اندازه یک قسمت اسکلروتینه شده بدن، به ویژه کپسول سر، در سنین متوالی نشو و نمایی به صورت خطی افزایش می یابد و به صورت نسبت ثابتی است که از 1.3 تا 1.7 متغیر است. در بررسی حاضر، تعداد سنین لاروی شب پره مدیترانه ای آرد، Anagasta kuehniella، در پرورش بر روی آرد گندم و تحت شرایط آزمایشگاهی بررسی گردید. تعداد سنین لاروی به دو روش "انجام مشاهدات مستقیم" و "اندازه گیری عرض کپسول سر و استفاده از قانون Dyar" تعیین شد. در روش اول، پنج سن لاروی مشاهده شد. در روش دوم، میانگین عرض کپسول سر لاروهای سنین اول تا چهارم به ترتیب 197، 288، 435 و 727 و برای لاروهای سن پنجم نر و ماده نیز به ترتیب 1114 و 1139 میکرومتر و ثابت قانون Dyar نیز به ترتیب 1.461، 1.510، 1.671، 1.532 و 1.566 برآورد گردید. مشاهده داده های فوق نشان می دهد که طبق قانون Dyar، پنج سن لاروی در این گونه وجود دارد. با مقایسه نتایج حاصل از دو روش فوق نتیجه گیری می شود که قانون Dyar در امر تعیین تعداد سنین لاروی Anagasta kuehniella  تحت شرایط آزمایشگاهی صادق بوده و می توان از آن برای تعیین تعداد و شناخت سنین مختلف لاروی این گونه استفاده کرد.

در این بررسی اثرات کنه کشی اسید اگزالیک 3.5% در کلنی های زنبوران عسل ارزیابی شده و دو روش استفاده از آن یعنی روشهای اسپری و قطره ای با یکدیگر مقایسه گردیدند. در آغاز 15 کلنی زنبور عسل آلوده به کنه واروآ انتخاب و یکسان سازی گردید. کلنیها در قالب طرح آماری کاملا تصادفی به 3 تیمار و 5 تکرار تقسیم بندی و توسط اسید اگزالیک دی هیدرات 3.5% محلول در شربت 1:1 به دو روش فوق در دو نوبت تیمار شدند. گروه شاهد نیز هیچگونه دارویی دریافت ننمود. نتایج این تحقیق برای اولین بار در کشور نشان داد که اسید اگزالیک از پتانسیل بالایی (به ویژه در دماهای پایین محیط) جهت کنترل کنه واروآ، پارازیت خارجی زنبوران عسل، برخوردار است. میانگین درصد تلفات کنه به ترتیب 98.95، 95.19 و 6.48 درصد برای تیمارهای روش اسپری، روش قطره ای و گروه شاهد ارزیابی شد. تجزیه و تحلیل آماری نشان دهنده عدم وجود اختلاف معنی دار بین دو تیمار اول و دوم و وجود اختلاف معنی دار گروه شاهد با دو تیمار دیگر می باشد (P<0.05). همچنین مقایسه نتایج دو روش اسپری و قطره ای نشان داد که ریزش کنه پس از اولین و دومین نوبت استعمال اسید اگزالیک در روش اسپری به ترتیب 97 و 3 درصد، و در روش قطره ای 55 و 54 درصد می باشد.

در مناطق خشک و نیمه خشک که آب آبیاری برای بخش کشاورزی در حد کفایت نمی باشد هدف اصلی این بخش کسب بیشترین عملکرد و بهره با استفاده از حداقل مقدار آب آبیاری است. در این راستا، برای مطالعه واکنش ارقام سیب زمینی به مقادیر متفاوت آب مصرفی، آزمایشی در سال زراعی 1379 با سه واریته سیب زمینی (آگریا، مورن و کوزیما) و سه سطح آبیاری (400، 600 و 800 میلی متر) به مورد اجرا گذارده شد. از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار استفاده شد. درجه روز رشد برای تجزیه رشد در سطوح متفاوت آبیاری مبنا قرار داده شد و رابطه بین عملکرد و اجزای عملکرد و ویژگیهای دیگر مورد ارزیابی قرار گرفت. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که سطوح آبیاری، کلیه صفات مورد بررسی به جز تعداد ساقه در بوته را تحت تاثیر قرار می دهد. همچنین اثر متقابل واریته با آبیاری برای کلیه صفات بجز تعداد ساقه و غده در بوته معنی دار بود. آبیاری به میزان 400 میلی متر، به استثنای درصد غده های کوچکتر از 4 سانتی متر، باعث کاهش ماده خشک قسمت هوائی گیاه، ماده خشک ریشه، ماده خشک غده، تعداد غده در هر گیاه، ارتفاع گیاه، شاخص برداشت، عملکرد، عملکرد غده هایی با قطر بیشتر از 7 سانتی متر و عملکرد غده های تجاری شد. نتایج حاصل از مصرف 600 و 800 میلی متر آب آبیاری مشابه بودند و تفاوت معنی داری در عملکرد کل غده بین آن دو پدیده نیامد. عملکرد غده های تجاری با 600 میلی متر بطور معنی داری بیشتر از دو سطح دیگر آبیاری بود. با در نظر گرفتن همه جوانب به ویژه صرفه جوئی در مصرف آب، برای تولید اقتصادی سیب زمینی در این سه واریته، 600 میلی متر آب آبیاری مناسب تشخیص داده شد.

عملیات زیرشکنی معمولا به منظور سست کردن لایه خاک سخت زیرین، افزایش عمق ریشه دهی و قابلیت دسترسی به آب انجام می گیرد. در این آزمایش واکنش گیاه پنبه به شکستن لایه متراکم و دورهای متغیر آبیاری به ازای مقدار معینی از نیاز آبی گیاه مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش بصورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی به اجرا درآمد. کرت اصلی دور متغیر آبیاری بر اساس نیاز آبی گیاه پنبه در سه سطح 35: WR1 50: WR2 و 65: WR3 میلیمتر و کرت فرعی تیمارهای خاک ورزی در دو سطح شامل الف- شخم با گاوآهن برگردان دار + دیسک + لولر در بهار )روش موسوم (MB.P ب- زیرشکن در عمق 50-45 سانتیمتر در پاییز + شخم با گاوآهن برگردان دار در بهار + دیسک + لولر (SS+MB.P) در پنج تکرار اجرا گردید. ویژگی مقاومت خاک در برابر نفوذ با اندازه گیری توسط شاخص مخروطی خاک، جرم مخصوص ظاهری، نفوذپذیری آب در خاک، عملکرد محصول، وزن بیست غوزه، تعداد غوزه بارور و سبز بوته در هر یک از تیمارها اندازه گیری شد. نتایج حاصله نشان داد تاثیر روشهای مختلف خاک ورزی بر عملکرد محصول معنی دار نیست. بعبارت دیگر کاربرد زیرشکن قبل از شروع عملیات شخم در مقایسه با تیمارهایی که در آن فقط از گاوآهن برگردان دار استفاده شده بود تاثیر معنی داری بر عملکرد محصول نداشته است. بیشترین عملکرد از تیمار (SS+MB.P) بدست آمد و تیمار شخم با گاوآهن برگردان دار (MB.P) بدون داشتن اختلاف معنی داری پس از تیمار زیرشکن قرار گرفت. همچنین بین میزان عملکرد محصول پنبه در واکنش به دورهای مختلف آبیاری از نظر آماری اختلاف معنی داری وجود نداشت. کمترین مقدار عملکرد مربوط به دور متغیر آبیاری بر اساس نیاز آبی 35 میلیمتر و بیشترین میزان عملکرد در شرایطی حاصل گردید که متغیر آبیاری بر اساس 50 میلیمتر نیاز آبی گیاه انجام شد. نتایج بر همکنش روشهای مختلف خاک ورزی و دورهای متغیر آبیاری نشان داد که بیشترین عملکرد از برهمکنش تیمار خاک ورزی مرسوم با دور متغیر آبیاری بر اساس نیاز آبی 50 میلیمتر حاصل شد(MB.P× W.R2)  و کمترین مقدار در شرایطی حاصل گردید که عملیات شخم بوسیله گاوآهن برگردان و دور متغیر آبیاری بر اساس 35 میلیمتر نیاز آبی(MB.P× W.R1) گیاه انجام گرفت.

به منظور مطالعه اثر دز ژنی و مقایسه سطح مقاومت به ریزومانیا، دو منبع مقاومت به نام Holly (Beta vulgaris subsp. Vulgaris) و (Beta vulgaris subsp. maritima) WB42 با والدین حساس نر عقیم چغندرقند تلاقی داده شده و جمعیت های F1، F2 و BC1 تهیه شدند. همچنین، WB42 به صورت دستی با Holly تلاقی داده شد و جمعیت F2 مربوط تهیه گردید. والدین و جمعیت های F1، F2 و BC1 با استفاده از آزمون گلخانه ای و اندازه گیری غلظت ویروس BNYVV در ریشه چه گیاهچه ها با روش DAS-ELISA، ارزیابی شدند و ارتباط اثر دز ژنی و نسبت گیاهان عاری از ویروس به حاوی ویروس بررسی قرار گرفت. افزون بر این، تعداد گیاهان زنده مانده در والدین و خانواده های F1 برای مقایسه سطح مقاومت به ریزومانیا شمارش شد. در جمعیت های در حال تفکیک مورد مطالعه ارتباطی بین اثر دز ژنی و نسبت گیاهان عاری از ویروس به گیاهان حاوی ویروس مشاهده نشد. اما، فراوانی مشاهده شده گیاهان عاری از ویروس در جمعیت F2 حاصل از تلاقی دو منبع مقاومت، با فراوانی مورد انتظار گیاهان حاوی هر دو مکان ژنی مطابقت داشت. این نتیجه ممکن است به افزایش سطح مقاومت به ریزومانیا در اثر ترکیب دو منبع مقاومت به ریزومانیا مربوط باشد. در ضمن، مقایسه آماری دو منبع مقاومت به ریزومانیا با استفاده از قدرت زنده مانی در خاک آلوده، بیانگر برتری خانواده های F1 مربوط به WB42 در مقایسه با خانواده های F1 مربوط به Holly بود، اگر چه اختلاف بین والدین مقاوم معنی دار نشد.

آزمایشی به منظور ارزیابی منابع مختلف چربی در جیره بر عملکرد و چربی حفره بطنی دو سویه جوجه گوشتی (آرین و راس) طراحی گردید. در این آزمایش 864 قطعه جوجه یک روزه (432 قطعه آرین و 432 قطعه راس) تا روز 21 پرورش داده شدند. این جوجه ها از جیره متداول جوجه های گوشتی تغذیه گردیدند. از روز 21 ام، جوجه های هر سویه به شش گروه 72 تائی تقسیم شدند که هر گروه شامل سه تکرار از پرندگان 24 تائی بود. از 22 تا 42 روزگی جوجه ها با جیره های آزمایشی که حاوی 4 درصد از منابع مختلف چربی یا ترکیبی از آنها بود، تغذیه شدند. منابع چربی عبارت بودند از: پیه گاو، روغن آفتابگردان، چربی طیور، روغن آفتابگردان + پیه گاو، پیه گاو+ چربی طیور و روغن آفتابگردان + چربی طیور. جیره های مورد آزمایش از نظر پروتئین و انرژی متوازن بودند. در طی دوره آزمایش، افزایش وزن، غذای مصرفی و ضریب تبدیل غذائی هر هفته اندازه گیری و محاسبه گردیده. در پایان دوره آزمایش مقدار چربی حفره بطنی تعیین گردید. منابع مختلف چربی اثر معنی داری بر افزایش وزن زنده و ضریب تبدیل غذایی نداشتند. تنها در هفته اول آزمایش تفاوت معنی داری در خوراک مصرفی (P<0.05) مشاهده شد. چربی حفره بطنی تحت تاثیر جیره های غذائی قرار گرفته بود و اختلاف معنی داری در بین تیمارها مشاهده گردید (P<0.05). بین دو سویه از نظر ضریب تبدیل خوراکی مصرفی تفاوت معنی داری مشاهده نشد. داده های حاصله از این آزمایش موید آن است که چربی طیور می تواند همچون سایر منابع مختلف چربی در جیره غذائی طیور مورد استفاده قرار گیرد و از طرفی در کم نمودن چربی حفره بطنی نسبت به منابع حاوی اسید چرب اشباع (پیه) مفیدتر میباشد.

منحنی مشخصه آب خاک (SMC) یکی از مشخصات هیدرولیکی خاک می باشد که در طراحی سیستم های آبیاری و زهکشی، تعیین هدایت هیدرولیکی اشباع و غیراشباع خاک و انتقال مواد آلاینده کاربرد دارد. یکی از روشهای تعیین این منحنی اندازه گیری مستقیم است که وقت گیر بوده و اغلب مقرون بصرفه نمی باشد. بنابراین از مدلهای فیزیکی و تجربی برای شبیه سازی آن استفاده می کنند. در این تحقیق، نتایج شبیه سازی SMC توسط مدلهای مختلف (آریا و پریس 1981، آریا و همکاران 1991، تیلور و ویتکرافت 1989) با SMC اندازه گیری شده مقایسه گردید. داده های مورد نیاز اصلی این مدلها، منحنی توزیع اندازه ذرات خاک و عامل مقیاس (α مدل آریا و پریس) می باشد. مقایسه برای نه سری خاک از مناطق ارومیه و سلماس با بافتهای شن لومی تا رسی انجام شد. نتایج نشان داد که شبیه سازی SMC از مدلهای مختلف نتایج متفاوتی را ارائه می دهند و از روند خاصی تبعیت نکرده و وابستگی زیادی به عامل α دارند. بنابراین تعیین α نقش اساسی را در انطباق میان منحنی مشخصه شبیه سازی شده و اندازه گیری شده بازی می کند برای تخمین α معادله  αi=(a+blog(Wi/Ri3))/logni ارایه شده است که در آن a و b از خاکی به خاک دیگر تغییر می یابد. در این پژوهش ضرایب a و b در نه کلاس بافت مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که، با احتساب ضرایب فوق بصورت a=log(3.4 πρs)) و b=1.0156e-0.953 ρs) چگالی حقیقی ذرات خاک و e درجه پوکی( می توان عامل مقیاس را مستقل از بافت خاک در هر گروه از ذرات محاسبه کرده، و SMC خاک را شبیه سازی نمود. از خطای نسبی جهت مقایسه دقت مدلها استفاده گردید نتایج حاصله از تخمین α  از دو رابطه اخیر در مدل شبیه ساز بطور میانگین دارای خطای نسبی 0.79 درصد بوده که نشانگر تطابق خوب، بین مقادیر پیش بینی منحنی مشخصه آب خاک با مقادیر مشاهده ای می باشد.

کیفیت زراعی بذر از عوامل موثر بر روی پوشش مناسب و به موقع مزرعه و در نهایت عملکرد گیاهان زراعی می باشد. بذور از نظر درصد جوانه زنی در آزمایشگاه و درصد سبز شدن در مزرعه واکنش های متفاوتی را نشان می دهند. یکی از علل اصلی آن، اختلاف قدرت توده های بذری می باشد. این آزمایش برای بررسی اثر قدرت بذر بر روی جوانه زنی، سبز کردن و استقرار گیاهچه دو تیپ نخود زراعی (دسی و کابلی) در شرایط تنش شوری انجام گرفت. آزمون آزمایشگاهی در 3 تکرار با استفاده از 3 فاکتور شامل ژنوتیپ (کاکا، پیروز، جم و لاین 31-60-120)، سطح فرسودگی بذر (بدون فرسودگی، 20 و 25 روز فرسودگی، بر پایه نتایج به دست آمده از آزمون مقدماتی) و شوری (بدون شوری، 3 و 6 دسی زیمنس بر متر) به صورت فاکتوریل انجام گرفت. آزمایش داخل گلدان و در گلخانه تکرار گردید. نتایج نشان داد که افزایش سطح فرسودگی و شوری باعث کاهش طول ریشه چه و ساقه چه، درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی و درصد سبز شدن و استقرار گیاهچه ها و نیز افزایش درصد جوانه های غیرنرمال، در همه ژنوتیپ ها می شود. ولی بازتاب تیپ ها و ژنوتیپ های مورد بررسی، متفاوت بود. ژنوتیپ های تیپ دسی در مقایسه با ژنوتیپ های کابلی در مجموع از عملکرد مزرعه ای بهتری برخوردار بودند و ژنوتیپ های کاکا (دسی) و لاین 31-60-12 (کابلی) بالاترین درصد سبز را از خود نشان دادند. به طور کلی، به نظر می رسد اندازه گیری طول گیاهچه به عنوان یک آزمون غیرمستقیم آزمایشگاهی تعیین قدرت بذر، در برآورد قابلیت سبز و استقرار گیاهچه های حاصل از توده های بذری نخود، از کارآیی خوبی برخوردار است.

به منظور بررسی واکنش عملکرد دانه و اجزای آن به تاخیر در کاشت ارقام سویا، این آزمایش در سال 1381 در مزرعه آموزشکده کشاورزی شیروان، دانشگاه فردوسی مشهد، انجام گرفت. در این تحقیق 9 رقم سویا (هابیت، هاک، بلاک هاک، سنچوری، کلومبوس، کلارک، سحر، زان و ویلیامز) در سه تاریخ کاشت (2 خرداد، 17 خرداد و 2 تیرماه) در قالب آزمایش فاکتوریل با سه بلوک کامل تصادفی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نه صفت، ارتفاع گیاه، تعداد گره، تعداد شاخه های فرعی، تعداد غلاف در شاخه های فرعی، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، تعداد دانه در بوته، وزن صد دانه، و عملکرد دانه (کیلوگرم در هکتار) مورد اندازه گیری قرار گرفتند. با تاخیر در کاشت عملکرد دانه و اجزای آن به طور معنی داری کاهش یافت. تاریخ کاشت دوم خرداد با 2343 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را داشت. کاهش عملکرد دانه در تاریخ کاشت های دوم و سوم را می توان به کاهش ارتفاع گیاه، تعداد دانه در غلاف، تعداد دانه در بوته و وزن صد دانه نسبت داد. بین ارقام سویا از نظر عملکرد دانه و اجزای آن بجز تعداد غلاف در شاخه های فرعی، تعداد دانه در غلاف و تعداد دانه در بوته اختلاف معنی دار مشاهده شد. رقم زان با 2385 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را داشت. رقم سحر با داشتن بیشترین مقدار ارتفاع گیاه، تعداد گره، تعداد شاخه های فرعی، تعداد غلاف در شاخه های فرعی، تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در بوته از تعداد دانه در غلاف و وزن صد دانه کمتری برخوردار بود و عملکرد کمتری نسبت به سایر ارقام تولید کرد. در بین اجزای عملکرد صفات تعداد گره، تعداد شاخه های فرعی، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته و وزن صد دانه با عملکرد دانه همبستگی مثبت و معنی دار نشان دادند. نتایج تحقیق حاضر گویای آن است که عملکرد دانه سویا با تاخیر در کاشت کاهش می یابد. ارقام زان، هاک و بلاک هاک در کلیه تاریخ کاشتها عملکرد بیشتری نسبت به سایر ارقام داشتند.

داوودی (Chrysanthemum morifolium) یکی از گلهایی است که در سطح وسیعی از جهان برای تولید گل بریده کشت می شود. در ایران نیز پرورش دهندگان گل اهمیت خاصی برای آن قایل هستند. با توجه به این که پس از برداشت گل، افزایش طول عمر و حفظ کیفیت آن از نظر اقتصادی دارای اهمیت ویژه ای است، پژوهش حاضر به منظور افزایش طول عمر و کیفیت پس از برداشت گل بریده داوودی در قالب یک طرح آماری کاملا تصادفی بر روی 153 شاخه یکنواخت گل بریده داوودی انجام گرفت. این گلها که همگی در مرحله کاملا باز (تجاری) برداشت شده بودند به مدت 72 ساعت در 16 تیمار شیمیایی مختلف و آب مقطر به عنوان شاهد قرار گرفتند و سپس به ظروف حاوی آب مقطر منتقل شدند. تاثیر تیمارهای اعمال شده بر روی طول عمر و صفات دیگر شامل وزن تازه، مقدار جذب آب، قطر گل و تعداد برگهای زرد شده مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اعمال برخی از تیمارهای شیمیایی به ویژه ساکارز 3 درصد + سولفات آلومینیم 0.2 درصد + تیوسولفات نقره 4 درصد + اسید سیتریک 150 پی.پی.ام و نیز، ساکارز 3 درصد + سولفات آلومینیم 0.2 درصد و اسید سیتریک 150 پی.پی.ام باعث افزایش طول عمر گل بریده داوودی می شود.

تاثیر شش غلظت مختلف شامل 0.25، 0.5، 1، 2، 4 و 6 میلی گرم بر لیتر از حشره کش آبامکتین، روی تخم های یک و چهار روزه و نیز سنین مختلف پورگی و شفیره سفید بالک پنبه، Bemisia tabaci Gennadius (Hom.: Aleyrodidae) و همچنین روی تخم، لارو، شفیره و حشره کامل زنبور Eretmocerus mundus Mercet (Hym.: Aphelinidae) بررسی گردید. اثرات مرفولوژیک و بیولوژیک حشره کش آبامکتین روی نسل های اول و دوم پارازیتوئید مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که حساسیت تخم های یک روزه سفید بالک پنبه به حشره کش در مقایسه با تخم های چهار روزه، و پوره های سنین اول و دوم نسبت به سنین سوم و چهارم و نیز شفیره بیشتر بود. کاربرد غلظت 6 میلی گرم بر لیتر آبامکتین در مرحله لاروی زنبور E. mundus، روی درصد خروج حشرات کامل، اندازه عرض کپسول سر، باروری و طول عمر تاثیر منفی گذاشته و باعث کاهش معنی دار آنها گردید. تاثیر حشره کش در مرحله شفیرگی پارازیتوئید، روی اندازه عرض کپسول سر، اندام های حسی- شاخکی، طول دوره رشد و نمو، طول عمر و باروری معنی دار، اما در رابطه با درصد خروج حشرات کامل بی تاثیر بود. تاثیر حشره کش روی تخم های یک روزه پارازیتوئید به صورت افزایش معنی دار در میانگین طول دوره ی رشد و نمو مراحل زیستی نابالغ مشاهده گردید. اثرات باقیمانده  حشره کش روی طول عمر و نسبت جنسی پارازیتوئید معنی دار اما روی باروری، درصد زنده مانی و خصوصیات مرفولوژیک افراد نسل دوم بی تاثیر بود. بر اساس نتایج پژوهش حاضر، حشره کش آبامکتین اثرات منفی شدیدی روی برخی جنبه های زیستی زنبور پارازیتوئید E. mundus دارد. بنابراین کاربرد آن به منظور کنترل سفید بالک پنبه در قالب برنامه های مدیریت تلفیقی آفات، در غلظت 2 میلی گرم بر لیتر و بر روی سنین اولیه پورگی سفید بالک پنبه و در شرایطی که زنبور E. mumdus در مرحله شفیرگی قرار دارد، امکان پذیر و قابل توصیه می باشد.

بررسی فلور آذربایجان شرقی از سال 1365 شروع و آخرین گزارش آن در آذر ماه سال 1378 ارایه شد. در این مدت دو گونه برای اولین بار در سطح جهانی و تعداد زیادی گونه جدید نیز از نظر فلور ایران و آذربایجان شناسایی شدند. دو گونه مربوط به سطح جهانی در مراحل قبل گزارش شده اند و اینک پنج گونه جدید معرفی می شود. یک گونه از آن به نام درمنه ارسبارانی (Artemisia marschalliana) از تیره مرکبان برای اولین بار از ایران و چهار گونه خلال دندان (Ammi visnaga) از تیره چتریان. بارهنگ آبی گره دار (Potamogeton nodosus) از تیره گوشاب، میخک جنگلی (Dianthus armeria) و گندمک کم رنگ (Stellaria pallida) هر دو از تیره میخک برای اولین بار از شمالغرب ایران معرفی می شود.

تعداد حشرات کامل، پوره ها، تخم های گذاشته شده و تخم های تولیدشده در لوله های تخم سن Orius niger و نیز تعداد حشرات کامل، تخم ها و لاروهای تریپس گندم Haplothrips tritici، در مراحل رشدی چکمه ای شدن، ظهور سنبله، گلدهی، اوایل و اواخر شیری شدن، خمیری شدن و رسیدن سه رقم گندم روشن، الوند و سرداری در شرایط صحرایی مورد بررسی قرار گرفت. تراکم جمعیت سن O. niger (شامل مجموع تعداد تخم ها، پوره ها و حشرات کامل) به ترتیب و با اختلاف معنی دار روی ارقام الوند، روشن و سرداری مشاهده شد (P<5%). همچنین تراکم جمعیت سن O. niger در مرحله رشدی گلدهی سه رقم گندم در مقایسه با سایر مراحل رشدی بیشتر بود. در بین مراحل مختلف زیستی سن O.niger بیشترین تعداد تخم گذاشته شده در مرحله گلدهی، بیشترین تعداد پوره در مراحل اوایل و اواخر شیری شدن و بیشترین تعداد حشرات کامل در مرحله خمیری شدن رقم الوند مشاهده شد. تراکم جمعیت تریپس گندم (شامل مجموع تعداد تخم ها، لاروها و حشرات کامل) به ترتیب و با اختلاف معنی دار روی ارقام روشن، الوند و سرداری مشاهده شد (P<5%). همچنین تراکم جمعیت تریپس گندم در مرحله گلدهی سه رقم گندم در مقایسه با سایر مراحل همان رقم بیشتر بود. در بین مراحل مختلف زیستی تریپس گندم بیشترین تعداد تخم گذاشته شده در مرحله ظهور سنبله، بیشترین تعداد لارو در مراحل گلدهی و اوایل شیری شدن و بیشترین تعداد حشرات کامل آن در مرحله ظهور سنبله سه رقم گندم مشاهده شد. با لحاظ کردن اثرات متقابل رقم و مرحله رشدی بیشترین تراکم جمعیت تریپس گندم در مرحله گلدهی رقم روشن مشاهده شد در صورتیکه بیشترین تراکم جمعیت سن شکارگر در مرحله گلدهی رقم الوند مشاهده گردید.