مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
سال:1402 | دوره:22 | شماره:12 |تعداد مقالات:7

در سخنان سردبیری شماره های قبل، با انواع رفتار خودکشی و ضرورت پیشگیری از آن ها در قالب استراتژی های چند وجهی آشنا شدیم [3-1]. یکی از مهمترین این استراتژی های چند وجهی که در کشورهای اروپایی در حال انجام است، با نام اتحاد اروپا علیه افسردگی(European Alliance Against Depression) شناخته می شود [4]. برای اولین بار، این استراتژی با عنوان اتحاد علیه افسردگی (The Alliance Against Depression) در سال 2001 میلادی، به مرحله اجرا درآمد [5]، اما در سال 2004 میلادی، واژه اروپا به نام این استراتژی اضافه شد. این رهیافت چند وجهی در ابتدا از چهار جزء تشکیل شده بود که عبارت بودند از [4]: 1. گزارش صحیح و مطابق با دستورالعمل اخبار خودکشی در رسانه ها. 2. آموزش دروازه بانان، یعنی کسانی که در خط اول ارائه خدمات می توانند یک فرد خودکشی گرا را تشخیص داده و وی را برای دریافت خدمات و مراقبت های بیشتر، ارجاع دهند. 3. ارتقاء مراقبت های غربالگری و درمانی رفتار خودکشی در مجموعه مراقبت های اولیه بهداشتی و همچنین مراقبت های سلامت روان. 4. فراهم آوردن حمایت های لازم برای افراد در معرض خودکشی و خانواده های آنان. لازم به توضیح است همان طور که از اسم این استراتژی چند وجهی بر می آید، هدف اصلی آن افزایش آگاهی و دانش اعضاء جامعه درباره بیماری افسردگی است. این رهیافت، یک استراتژی جامعه محور است که بعدها در سال 2009 میلادی، یک جزء دیگر به این برنامه اضافه شد که هدف آن، محدود کردن دسترسی به روش ها و ابزارهای مورد استفاده در خودکشی می باشد [6]. برای اجرای موفقیت آمیز این برنامه، گروه های مشاوره که مشتمل بر اعضاء گوناگونی در سطوح محلی، منطقه ای و ملی هستند، اجرای آن را به دقت تحت نظر دارند. شواهد نشان می دهد که وجود این گروه های مشاوره، به افزایش موفقیت آمیز برنامه، کمک های شایانی نموده است. همچنین، ارزشیابی این برنامه پس از اجرا در کشورهای مختلف، حاکی از موفقیت برنامه در کاهش تا 24 درصدی موارد اقدام و خودکشی می باشد. البته، ذکر این نکته ضروری است که ارزشیابی های بعدی نشان داده است که اجرای این برنامه در کشورهای گوناگون اروپایی، نتایج متفاوتی را به همراه داشته است. از این رو، ارزشیابی دائم و طولانی مدت این برنامه در کشورهای مختلف اروپایی، پیشنهاد شده است [7].

زمینه و هدف: دستور کار 2030 سازمان ملل، با 17 هدف در هسته اصلی خود، راهنمای مقابله با مهم­ترین چالش­های جهان است. با توجه به نقش مهم دانشگاه­های علوم پزشکی در دست­یابی به اهداف توسعه پایدار، این مطالعه با هدف شناسایی فرصت­ها و چالش­های موجود برای دانشگاه­های علوم پزشکی جهت دست­یابی به اهداف توسعه پایدار انجام گرفته است. مواد و روش ­ها: پژوهش کیفی حاضر به صورت اکتشافی در سال 1401 در دانشگاه­های علوم پزشکی ایران انجام گرفت. مصاحبه­های نیمه ساختاریافته هدف­مند با 38 نفر از مدیران و کارشناس­های شاغل در معاونت­های مختلف انجام و تا مرحله اشباع ادامه یافت. تحلیل داده­ها به روش تحلیل محتوای قراردادی Graneheim و Lundman انجام گرفت. یافته­ ها: تعداد 25 فرصت برای دانشگاه­های علوم پزشکی کشور در مسیر دست­یابی به اهداف توسعه پایدار در چهار دسته شامل نیروی انسانی، ارائه خدمات، سرمایه­گذاری و ارتباطات و هماهنگی شناسایی شد. هم­چنین، تعداد 35 چالش در پنج دسته شامل نیروی انسانی، ارائه خدمات، نظارت و کنترل، همکاری و تعاملات و تأمین مالی شناسایی شدند. نتیجه­ گیری: با توجه به نتایج مطالعه حاضر پیشنهاد می­گردد سیاست­گذاران و مدیران سلامت در جهت دست­یابی به اهداف توسعه پایدار استخدام و نگه­داری افراد متخصص در حوزه­های مختلف، به­کارگیری مشوق­های کافی و مناسب، سرمایه­گذاری کافی در حوزه مراقبت­های بهداشتی اولیه (Primary health care,PHC)، استفاده از سیستم­ها و تجهیزات مدرن مخصوصاً در حوزه ثبت داده­ها و بهبود روابط بین معاونت­ها و دانشگاه­های علوم پزشکی با یک دیگر و با سایر سازمان­ها را در دستور کار خود قرار دهند.

زمینه و هدف: اهمال کاری پیامدهای منفی بسیاری هم بر سلامت جسمی و روحی و هم بر توانایی افراد در دست­یابی به اهداف دارد. لذا مطالعه برای شناخت عوامل همبسته با آن معقول است. مطالعه حاضر با هدف تحلیل مسیر پیش­بینی اهمال کاری تحصیلی دانشجویان روان­شناسی دانشگاه آزاد اسلامی کرمان بر اساس کمال­گرایی و خودکارآمدی آنان با توجه به نقش واسطه­ای باورهای فراشناختی انجام شد. مواد و روش­ها: مطالعه حاضر از نوع توصیفی به روش تحلیل همبستگی می باشد. جامعه آماری شامل دانشجویان کارشناسی روان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی کرمان در سال تحصیلی 1402-1401 بود که تعداد 227 دانشجو به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و مقیاس های اهمال کاری تحصیلی Savari و همکاران، کمال گرایی Hill و همکاران، خودکارآمدی عمومی Sherer و Maddux و باورهای فراشناختی Wells و Cartwright را تکمیل کردند. داده­ها با استفاده از مدل­یابی معادلات ساختاری تجزیه­ و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که خودکارآمدی اثر مستقیم، مثبت و معناداری بر باورهای فراشناختی مثبت (39/0=β، 01/0>P) و اثر معکوس، منفی و معناداری بر باورهای فراشناختی منفی (42/0-=β، 01/0>P) و اهمال کاری تحصیلی (32/0-=β، 01/0>P) دارد. نتایج هم­چنین نشان داد کمال­گرایی اثر مستقیم، مثبت و معناداری بر باورهای فراشناختی مثبت (83/0=β، 01/0>P) و باورهای فراشناختی منفی (51/0=β، 01/0>P) دارد. نتیجه­گیری: یافته­های مطالعه حاضر نشان داد که باورهای فراشناختی می­تواند در رابطه بین خودکارآمدی و کمال­گرایی با اهمال کاری تحصیلی نقش مهمی داشته باشد. با توجه به پیامدهای منفی اهمال کاری بر سلامت تحصیلی دانشجویان پیشنهاد می­شود که برنامه­های مداخله برای تغییر مناسب متغیرهای مؤثر بر اهمال کاری تدوین شود.

زمینه و هدف: اختلال آهسته گامی سبب کاهش میزان امید دانش آموزان به زندگی و کیفیت زندگی تحصیلی می شود. یکی از مداخلاتی که سبب بهبود بهداشت روانی در افراد از جمله دانش آموزان می شود، روان درمانی مثبت نگر است. بنابراین، مطالعه حاضر با هدف تعیین اثربخشی رو ان­درمانی مثبت نگر بر امیدواری و کیفیت زندگی تحصیلی دانش آموزان آهسته گام انجام شد. مواد و روش ­ها : پژوهش حاضر نیمه­آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانش آموزان آهسته گام شهرستان زاهدان در سال تحصیلی 1401-1400 به تعداد 69 نفر تشکیل داد. تعداد اعضای نمونه در این پژوهش 40 نفر از دانش آموزانی که حاضر به همکاری بودند و ملاک­های ورود به پژوهش را داشتند، تشکیل دادند که به شیوه نمونه­گیری در دسترس انتخاب و به طور تصادفی به گروه آزمایش (20 نفر) و کنترل (20 نفر) منتسب شدند. گروه آزمایش به مدت 10 جلسه مداخله درمانی مثبت­اندیشی را دریافت نمودند و گروه کنترل در این مدت هیچ­گونه مداخله­ای دریافت نکردند. ابزار پژوهش حاضر، پرسش نامه های کیفیت زندگی در مدرسه Williams و Batten (1981) و مقیاس امید Miller (1988) بودند. از آنالیز کوواریانس چندمتغیره جهت تجزیه­ و تحلیل داده­ها استفاده شد. یافته­ ها: یافته­ها حاکی از این است که روان­درمانی مثبت­نگر بر امیدواری (55/92=F) و تمامی شاخصه­های کیفیت زندگی تحصیلی دانش آموزان آهسته گام مؤثر بود (001/0>P). به­عبارتی دیگر، روان­درمانی مثبت نگر سبب افزایش امیدواری و کیفیت زندگی تحصیلی دانش آموزان آهسته گام شد. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان داد روان درمانی مثبت­نگر بر امیدواری و کیفیت زندگی تحصیلی دانش آموزان آهسته گام مؤثر است. بنابراین، استفاده از این روش درمانی در رشد امید و کیفیت زندگی تحصیلی دانش آموزان آهسته گام پیشنهاد می شود.

ززمینه و هدف: اختلال اضطراب اجتماعی از شایع ترین اختلالات روان­پزشکی قلمداد می شود. با توجه به نقش عوامل مختلف در ایجاد و تداوم آن، پژوهش حاضر با هدف تعیین طرح واره های هیجانی و همجوشی شناختی با علائم اضطراب اجتماعی و نقش میانجی حساسیت اضطرابی انجام گرفت. مواد و روش­ها: پژوهش حاضر از نظر روش­شناسی، توصیفی ­همبستگی از نوع معادلات ساختاری بود. جامعه آماری در این پژوهش از کلیه دانش آموزان متوسطه دوم شهر قزوین که در سال تحصیلی 402-1401 مشغول به تحصیل بودند، تشکیل شد. تعداد 400 نفر از آن ها (200 نفر دختر و 200 نفر پسر) با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب و به پرسش نامه های طرح واره های هیجانی، همجوشی شناختی، اضطراب اجتماعی و حساسیت اضطرابی نوجوانان پاسخ دادند. تجزیه­ و تحلیل داده ها از طریق مدل­یابی معادلات ساختاری انجام شد. یافته ها: نتایج مدل­یابی معادلات ساختاری نشان داد که طرح واره های هیجانی با ضریب مسیر 35/0 و همجوشی شناختی با ضریب 20/0 به صورت مستقیم با علائم اضطراب اجتماعی ارتباط معنی دار دارند (001/0>P). هم­چنین، طرح واره های هیجانی با ضریب مسیر 19/0 و همجوشی شناختی با ضریب مسیر 09/0 به صورت غیر مستقیم با میانجی گری حساسیت اضطرابی با علائم اضطراب اجتماعی ارتباط معنی داری دارند (001/0>P). نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که طرح­واره های هیجانی و همجوشی شناختی می توانند عامل خطری برای علائم اختلال اضطراب اجتماعی در نوجوانان باشند. این متغیرها هم­چنین می توانند با افزایش حساسیت اضطرابی، اضطراب اجتماعی را تشدید کنند. توصیه می­شود متخصصان سلامت روان به منظور بهبود کیفیت و تسریع در درمان در برنامه های درمانی خود به این عوامل دقت نظر داشته باشند.

زمینه و هدف: توسعه مقیاس سلامت روان در بین دانشجویان، مستلزم استفاده از ابزارهای غربالگری کارآمد و متناسب با فرهنگ جامعه است. از آن­جایی که هر ابزار ارزیابی مانند پرسش نامه، باید روایی و پایایی مناسبی داشته باشد، مطالعه حاضر با هدف تعیین روایی و پایایی پرسش­نامه مورد استفاده در تعیین افکار خودکشی و اقدام به آن در دانشجویان یک دانشگاه صنعتی ایران در سال 1400 انجام شده است. مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی در سال 1400 بر روی 8440 نفر از دانشجویان یک دانشگاه صنعتی ایران انجام شد. ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه بود که روایی محتوایی آن با استفاده از نسبت روایی محتوایی (Content validity ratio,CVR) و شاخص روایی محتوایی (Content validity index,CVI) بررسی شد. پایایی درونی پرسش­نامه به روش آلفای کرونباخ و Kuder-Richardson بررسی شد. یافته ها: از آن­جا که تعداد 10 نفر از کارشناسان سؤالات را بررسی کردند، CVR قابل قبول برای این پرسش­نامه 62/0 بود که تعداد 39 سؤال در محدوده قابل قبول قرار گرفتند. در بررسی CVI سؤالات هم تعداد 40 سؤال دارای CVI قابل قبول (بالاتر از 79/0) بودند. ضرایب آلفای کرونباخ و Kuder-Richardson در سنجش پایایی درونی دو مقیاس این پرسش­نامه به ترتیب 93/0 و 87/0 محاسبه گردید که نشان می­دهد این پرسش­نامه از پایایی خوبی برخوردار است. نتیجه گیری: بر اساس نتایج مطالعه حاضر، پرسش­نامه سلامت روانی و اجتماعی دانشجویان از روایی و پایایی نسبتاً مناسبی برخوردار است، اما تغییر و جایگزینی برخی از سؤالات که نسبت روایی محتوایی و شاخص روایی محتوایی مطلوبی نداشتند ضروری به نظر می رسد.

زمینه و هدف: انسداد حالب یکی از عوامل آسیب کلیه ها به شمار می آید. تروگزروتین یکی از آنتی اکسیدان های قوی طبیعی است. هدف از انجام این مطالعه تعیین میزان استرس اکسیداتیو و التهاب در کلیه سمت راست پس از انسداد حالب چپ در موش صحرایی نر تحت درمان با تروگزروتین بود. مواد و روش ها: در مطالعه تجربی حاضر، 18 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار به صورت تصادفی به 3 گروه شش­تایی کنترل، انسداد حالب و انسداد حالب+تروگزروتین تقسیم شدند. پس از مسدود نمودن حالب چپ به مدت 3 روز، موش های صحرایی، تروگزروتین (100 میلی گرم بر کیلو گرم) را روزانه، یک ساعت پس از انسداد به مدت سه روز دریافت کردند. سپس وزن کلیه راست و سطح نیتروژن اوره خون (Blood urea nitrogen,BUN) اندازه گیری شد. میزان مالون دی آلدهید، سطوح فعالیت آنزیم های گلوتاتیون پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز و هم­چنین سطح بیان فاکتور نکروز توموری آلفا (Tumor necrosis factor alpha,TNF-α) در بافت کلیه راست اندازه گیری شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی Tukey استفاده شد. یافته ها: انسداد حالب چپ باعث افزایش معنی دار میانگین وزن کلیه راست، غلظت مالون دی آلدهید و سطح بیان TNF-α (002/0=P) و هم چنین کاهش سطوح فعالیت آنزیم های گلوتاتیون پراکسیداز (005/0=P) و سوپراکسید دیسموتاز (009/0=P) حیوانات گروه انسداد نسبت به کنترل شد. تروگزروتین توانست این شاخص ها را در گروه انسداد حالب+تروگزروتین نسبت به گروه انسداد حالب تعدیل نماید (05/0>P). میانگین سطح BUN، تفاوت معنی داری بین گروه ها نشان نداد (05/0P>). نتیجه گیری: به نظر می­رسد انسداد حالب چپ باعث القاء التهاب و استرس اکسیداتیو در کلیه سمت راست می شود و مصرف تروگزروتین باعث کاهش سطح استرس اکسیداتیو و التهاب می شود.