آموزش و سلامت جامعه
سال:1396 | دوره:4 | شماره:1 |تعداد مقالات:11

سابقه و هدف: بکارگیری استراتژی های موثر آموزشی در پیشگیری از مصرف سیگار در کشورهای در حال توسعه کشورها ضروری به نظر می رسد. بنابراین، مطالعه حاضر باهدف تعیین تاثیر مداخله آموزشی مبتنی بر وب در پیشگیری از مصرف سیگار در نوجوانان پسر شهر همدان با بهره گیری از مدل تصورات و تمایلات انجام گردید.مواد و روش ها: در این مطالعه مداخله ای، 114 نفر از نوجوانان پسر شهر همدان به صورت تصادفی به دو گروه آزمون و کنترل تقسیم شده بودند. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه مبتنی بر مدل تصورت و تمایلات و اطلاعات جمعیت شناختی آزمودنی ها بود. برنامه مداخله ای شامل 11 جلسه آموزشی مبتنی بر وب بود که در مدت زمان 2 ماه برای شرکت کنندگان گروه مداخله به مرحله اجرا درآمد. دو گروه آزمون و کنترل شش ماه پس از مداخله مورد پیگیری قرار گرفتند. داده ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS-18 و با بکارگیری آزمون کای اسکوئر، تی مستقل، تی زوجی و کاپا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: اختلاف های معنی داری برای میانگین نمرات نگرش، هنجارهای انتزاعی، تصورات، قصد و اشتیاق رفتاری بین گروه های آزمون و کنترل بعد از اجرای برنامه مداخله ای مشاهده گردید (P<0.05). مصرف سیگار در گروه آزمون کاهش یافته بود، ولیکن این کاهش از نظر آماری معنی دار نبود (P=0.392). نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که بکارگیری مداخلات مبتنی بر وب، استراتژی آموزشی موثری در پیشگیری از افزایش احتمالی مصرف سیگار در بین نوجوانان پسر می باشد.

سابقه و هدف: آموزش دادن به بیمار وظیفه ای مهم و یکی از استانداردهای کیفیت مراقبت پرستاری به شمار می آید و نقش بسزایی در بهبود بیماران و ارتقای سلامتی آنان دارد. مطالعه حاضر با هدف تعیین عوامل پیش بینی کننده قصد رفتار آموزش به بیمار در میان پرستاران با بهره گیری از نظریه رفتار برنامه ریزی شده صورت گرفت.مواد و روش ها: مطالعه توصیفی- مقطعی حاضر در میان 300 نفر از پرستاران بیمارستان های آموزشی- درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی- درمانی شهر کرمانشاه انجام شد. در این مطالعه، شرکت کنندگان با روش نمونه گیری خوشه ای و به صورت تصادفی ساده با احتمال متناسب با حجم از بیمارستان های آموزشی- درمانی انتخاب شدند و اطلاعات با استفاده از پرسشنامه و به صورت خودگزارش دهی جمع آوری گردید. گفتنی است این پرسشنامه شامل دو بخش: جمعیت شناختی و سازه های نظریه رفتار برنامه ریزی شده در خصوص قصد آموزش به بیمار بود. داده های جمع آوری شده در نرم افزار SPSS 16 و با بهره گیری از آزمون های رگرسیون خطی، Chi-Square، آزمون T، Anova و همبستگی پیرسون تحلیل شدند.یافته ها: در مطالعه حاضر، تعیین کننده های نگرش، هنجارهای ذهنی و کنترل رفتار درک شده درمجموع، 35 درصد از واریانس قصد رفتار آموزش به بیمار را در میان پرستاران پیش بینی کردند (R2=0.35). در این میان، نگرش پیش بینی کننده قوی تری بود (b=0.287). همچنین قصد رفتار، همبستگی معناداری با هنجارهای ذهنی (P<0.001، r=0.470)، کنترل رفتار درک شده (r=0.384، P<0.001) و نگرش (P<0.001، r=0.508) داشت.نتیجه گیری: بر اساس نتایج مطالعه حاضر، به نظر می رسد تعیین کننده نگرش درخصوص آموزش به بیمار، تاثیر بیشتری بر قصد رفتار آموزشی پرستاران به بیماران داشته باشد، بنابراین پیشنهاد می شود در صورت نیاز به انجام اقدامات بیشتر، به این تعیین کننده توجه بیشتری شود.

سابقه و هدف: رفتارهای بهداشت دهان و دندان در دوران بارداری به دلیل پیامدهای آن بر سلامت مادر و کودک اهمیت دارد. این پژوهش با هدف بررسی نحوه انجام این رفتارها در زنان باردار و موانع تاثیر گذار بر آنها انجام گرفت.مواد و روش: این مطالعه تحلیلی- مقطعی با مشارکت 280 نفر از زنان باردار شهر همدان در سال 1391 انجام شد. روش نمونه گیری خوشه ای طبقه ای و روش جمع آوری داده ها، استفاده از پرسشنامه شامل مشخصات جمعیت شناختی، رفتار مراجعه به دندانپزشک و مسواک زدن و موانع مربوط به انجام این دو رفتار بود. پایایی و روایی ابزار از طریق بررسی همبستگی درونی و مراجعه به پانل متخصصین مورد ارزیابی قرار گرفت. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 16 مورد تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: میانگین سنی زنان مورد بررسی (4.88±(27 سال بود. میزان مسواک زدن بعد از هر وعده غذایی و استفاده از دهانشویه به ترتیب 12 درصد و 20 درصد بود. نیمی از زنان باردار در طی بارداری اخیر خود به دندانپزشک مراجعه نکرده بودند. خستگی و بی حوصلگی مهم ترین موانع مسواک زدن و هزینه بالا، احساس عدم نیاز و استرس آور بودن محیط دندانپزشکی تاثیرگذارترین موانع عدم مراجعه به دندانپزشکی بودند. عوامل مرتبط در عدم مراجعه به دندانپزشک شامل وضعیت اقتصادی ضعیف (P=0.01) و کار خارج از منزل (P=0.04) بود.نتیجه گیری: با توجه به اهمیت پیامدهای مربوط به مشکلات دهان و دندان در دوران بارداری، توصیه می شود در جهت رفع موانع انجام رفتارهای مراقبتی برنامه ریزی شود.

سابقه و هدف: پژوهش های انجام شده نشان می دهند که امید درمانی می تواند به عنوان مداخله روان شناسی مثبت گرا به کاهش مشکلات روان شناختی افراد کمک نماید، بنابراین مطالعه حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش امیددرمانی گروهی بر کیفیت زندگی و تاب آوری زنان معتاد انجام شد.مواد و روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه نیمه تجربی از نوع پیش آزمون- پس آزمون همراه با گروه کنترل بود که با مشارکت 30 زن معتاد از کمپ شهرک وردآورد تهران انجام شد. در این مطالعه افراد مورد بررسی به طور تصادفی و بر اساس کسب نمره پایین در کیفیت زندگی و تاب آوری انتخاب و به دو گروه آزمون و کنترل تقسیم شدند. گفتنی است داده ها نیز با استفاده از پرسشنامه های کیفیت زندگی فرم کوتاه (QOL: Quality of Life) و تاب آوری Connor و Davidson (CD-RISC: Connor-Davidson Resilience Scal) جمع آوری گردید. همچنین این داده ها با استفاده از روش آماری کوواریانس در نرم افزار 20 SPSS تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: بر اساس نتایج این مطالعه، میانگین نمرات کیفیت زندگی (P<0.01، F=54.42) و تاب آوری (P<0.01، F=7.02) در مرحله پس آزمون در گروه آزمون افزایش معناداری را نشان داد، اما این تغییرات در گروه کنترل معنادار نبود.نتیجه گیری: بر اساس نتایج این مطالعه می توان گفت که آموزش امیددرمانی گروهی سبب افزایش امید و کیفیت زندگی در زنان معتاد و همچنین افزایش حرمت، خودپنداره مثبت و تقویت و تشویق برای بالفعل درآوردن توانایی های بالقوه مثبت در فرد می شود، بنابراین به درمانگران و متخصصان بهداشت روانی توصیه می شود که از این مداخله در کنار سایر درمان های دارویی و غیردارویی برای ارتقای سطح کیفیت زندگی و تاب آوری در برابر استرس زنان معتاد استفاده نمایند.

سابقه و هدف: اعتیاد به بازی های آنلاین، به عنوان رفتاری وسواسی، افراطی، غیر قابل کنترل و از لحاظ جسمانی و روانی مخرب در نظر گرفته می شود. پژوهش حاضر به منظور تعیین رابطه اجتناب تجربه ای، جو عاطفی خانواده و خودکنترلی با اعتیاد به بازی های آنلاین در دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز انجام گرفت.مواد و روش ها: طرح پژوهش حاضر توصیفی و از نوع مطالعات همبستگی می باشد که بر روی 200 نفر از دانشجویان کارشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز که به روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند، انجام شد. اطلاعات جمع آوری شده از طریق نرم افزار SPSS16 و با بکارگیری ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون از نوع همزمان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: طبق یافته ها، بین جو عاطفی خانواده و اعتیاد به بازی های آنلاین (P<0.001، r=0.53) و همچنین بین اجتناب تجربه ای و اعتیاد به بازی های آنلاین (P<0.001، r=0.27) همبستگی مثبت و معنادار و بین اعتیاد به بازی های آنلاین و خودکنترلی (P<0.001، r=0.17) همبستگی منفی و معنادار وجود دارد. همچنین تجزیه و تحلیل رگرسیون نشان داد که جوعاطفی خانواده می تواند 28 درصد از واریانس اعتیاد به بازی های آنلاین را تبیین کند.نتیجه گیری: با توجه به نتایج این پژوهش می توان با طراحی مداخلات مناسب از جمله آگاهی دادن به دانشجویان و دست اندرکاران در زمینه علائم و عواقب اعتیاد به بازی های آنلاین و سعی در جهت دهی صحیح استفاده از اینترنت در میان کاربران، به پیشگیری و کنترل موثر این اختلال پرداخت.

سابقه و هدف: بهترین راه پیشگیری از بروز پوکی استخوان در سالمندی جلوگیری از کاهش تراکم استخوانی و یا تلاش در جهت حفظ آن در سنین جوانی است، بنابراین هدف از تحقیق حاضر، تاثیر تمرین ترکیبی بر تراکم استخوان زنان پیش یائسه بود.مواد و روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه نیمه تجربی بود که در سال 1394 در بین 20 زن پیش یائسه 40 تا 45 ساله شهر همدان که در دو گروه 10 نفری (گروه آزمون و گروه کنترل) تقسیم شده بودند، انجام شد. گروه آزمون 12 هفته تمرین ترکیبی (شش هفته تمرین در آب و شش هفته تمرین در خشکی)، را سه بار در هفته و هر جلسه 70 دقیقه انجام دادند. تراکم استخوان ران (کل هیپ و سر فمور) آزمودنی ها قبل و پس از 12 هفته توسط دستگاه سنجش تراکم استخوان دگزا مورد سنجش قرار گرفت. داده ها با استفاده از نسخه 21 نرم افزار SPSS و بکارگیری آزمون های، تی مستقل، تی زوجی و تحلیل کوواریانس تحلیل شد.یافته ها: تراکم استخوان ران (کل هیپ و گردن فمور) در گروه تمرین ترکیبی در مقایسه با گروه کنترل اختلاف معناداری را نشان داد (P<0.05). به عبارتی پس از 12 هفته در گروه تمرین ترکیبی افزایش تراکم استخوان و در گروه کنترل کاهش تراکم استخوان مشاهده شد.نتیجه گیری: با توجه به یافته های مطالعه حاضر جهت جلوگیری از کاهش تراکم استخوان ناشی از افزایش سن، تمرینات ترکیبی به زنان پیش یائسه توصیه می شود.

و هدف: رشد روزافزون چاقی در جهان سبب پیدایش مشکلات گوناگون جسمی و روان شناختی برای افراد شده است. لذا پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش گروهی مبتنی بر روش باکروید بر نگرش خوردن و افزایش عزت نفس زنان مبتلا به چاقی رده سنی 30-20 ساله شهر اصفهان انجام شد.مواد و روش ها: این پژوهش به صورت نیمه آزمایشی با پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه گواه صورت گرفت. جامعه پژوهش شامل کلیه زنان مبتلا به چاقی شهر اصفهان در بهار سال 1393 بودند که براساس روش نمونه گیری هدفمند 30 نفر از زنان چاق مراجعه کننده به کلینیک سلامت سپاهان انتخاب شده و سپس به صورت تصادفی در دو گروه 15 نفری (آزمایش و گواه) جایگزین شدند. مداخلات درمانی مبتنی بر روش باکروید بر روی گروه آزمایش، در طی 16 جلسه دوساعته و هفته ای دوبار انجام گرفت. ابزار اندازه گیری این پژوهش مقیاس BMI، فرم اطلاعات دموگرافیک، پرسش نامه نگرش خوردن و پرسشنامه عزت نفس بودند. در این پژوهش جهت آزمودن فرضیه ها از روش تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر با بهره گیری از بسته نرم افزاری SPSS-20 استفاده شد.یافته ها: نتایج نشان داد که آموزش گروهی مبتنی بر روش باکروید در بهبود عزت نفس تاثیر معنی دار داشته (P<0.001)، در حالیکه تاثیر معنی داری بر بهبود نگرش خوردن در شرکت کنندگان گروه مداخله مشاهده نشد (P>0.05).نتیجه گیری: بنابر یافته های حاصل از این پژوهش می توان از روش باکروید در جهت افزایش عزت نفس زنان مبتلا به چاقی بهره برد.

سابقه و هدف: سرطان سرویکس دومین سرطان شایع در بین زنان می باشد. این سرطان به دلیل دوره طولانی قبل از تهاجم، برنامه غربالگری مناسب و درمان موثر ضایعات اولیه، یک سرطان قابل پیشگیری می باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی فاکتورهای مرتبط با انجام آزمایش پاپ اسمیر بر اساس نظریه رفتار برنامه ریزی شده روی زنان شهر فسا انجام شد.مواد و روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی- تحلیلی و از نوع مقطعی بود که در سال 1395 روی 700 نفر از زنان متاهل که به صورت تصادفی ساده از بین مراجعان به مراکز بهداشتی- درمانی شهر فسا انتخاب شده بودند، انجام شد. ابزار گردآوری داده ها، شامل اطلاعات جمعیت شناختی، پرسشنامه آگاهی و سازه های نظریه رفتار برنامه ریزی شده (Theory of Planned Behavior) بود. همچنین داده ها با استفاده از آزمون های ضریب همبستگی پیرسون و آنالیز رگرسیون لجستیک در نرم افزار 22 SPSS تحلیل شد.یافته ها: در این مطالعه، 45.7 درصد از زنان سابقه انجام آزمایش پاپ اسمیر را گزارش نمودند و 20.7 درصد نیز به طور مرتب آزمایش پاپ اسمیر را انجام می دادند. طبق یافته های به دست آمده، سازه های آگاهی، نگرش، کنترل رفتاری درک شده و هنجارهای انتزاعی پیش بینی کننده قصد و رفتار غربالگری آزمایش پاپ اسمیر در زنان بودند (0.05>P). این سازه ها، 57.4 درصد از واریانس قصد و 31.6 درصد از واریانس رفتار را پیشگویی می کردند.نتیجه گیری: با توجه به نتایج مطالعه حاضر، می توان با برنامه ریزی مناسب در خصوص افزایش آگاهی، بهبود نگرش و هنجارهای انتزاعی و افزایش کنترل رفتاری درک شده، میزان انجام رفتارهای غربالگری را در بین زنان ارتقا داد که این خود در پیشگیری و کنترل سرطان دهانه رحم نقش بسزایی دارد.

سابقه و هدف: اولین قدم در برنامه ریزی آموزشی شناسایی و اولویت بندی نیازهای آموزشی است که نقطه آغاز آن نیازسنجی آموزشی می باشد. لذا مطالعه حاضر با هدف نیازسنجی و تعیین اولویت های آموزشی سلامت جوانان تحت پوشش معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ایران انجام گردید.مواد و روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی و از نوع مقطعی بود که در بین 2842 نفر از جوانان 18 تا 29 ساله تحت پوشش معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ایران در سال 1393 انجام گردید. از روش نمونه گیری دو مرحله ای به صورت ابتدا نمونه گیری خوشه ای از مراکز تحت پوشش و سپس نمونه گیری تصادفی از جوانان آن مرکز استفاده شده است. ابزار نمونه گیری، پرسشنامه طراحی شده توسط کارشناسان وزارت بهداشت بوده و شاخص های آمار توصیفی مورد استفاده قرار گرفت.یافته ها: بر اساس امتیازهای حاصل از پرسشنامه، مهمترین نیاز آموزشی سلامت در تمامی مراکز تحت پوشش آموزش مهارت های زندگی است (3.34±4.47). مهمترین خدمات بهداشتی اولیه مورد نیاز، معاینات دوره ای (0.57±1.38) و بیشترین خدمات مشاوره ای مورد نیاز، مهارت های قبل از ازدواج (1.89±2.82) است. در اکثر موارد آموزش و اطلاع رسانی ارجح، از طریق خانواده ذکر شده است.نتیجه گیری: حل مشکلات جوانان در جامعه، وظیفه هر نظام بهداشتی و درمانی است. برای این کار باید در ابتدا مشکلات شناسایی شده و سپس با توجه به منابع موجود و تعیین اولویتها، برای هر اولویت، برنامه های آموزشی لازم مشخص شود. آنچه در این فرآیند اهمیت دارد، توافق تمامی ذینفعان در مورد لیست اولویت ها و برنامه ها مدون می باشد.

سابقه و هدف: سرطان پستان 30 درصد سرطان ها را به خود اختصاص داده و دومین عامل مرگ در زنان است. سازمان جهانی بهداشت دو شاخص در پیشگیری از سرطان پستان را پیشنهاد کرده است. یکی آموزش مناسب و دیگری انجام غربالگری که به عنوان سریع ترین راه تشخیصی قبل از بروز علائم می باشد. لذا این مطالعه مرور نظام مند جهت ارزیابی مداخلات آموزشی طراحی شده در زمینه افزایش غربالگری ماموگرافی انجام گردید.مواد و روش ها: جستجوی الکترونیکی از پایگاه های Web of Science Embase، Google Scholar، Scopus،PubMed  و Cochrane و بانک های اطلاعات علمی SID،Iran Medex  وIrandoc  از ابتدای دی ماه 1388 تا پایان بهمن 1394 و مطالعاتی که علاوه بر داشتن معیارهای ورود بر جزئیات مداخلات آموزشی اشاره شده بود، انتخاب گردید.یافته ها: بیشتر مطالعات به صورت کارآزمایی بالینی شاهددار بود. مداخلات بیشتر به شکل آموزش، انگیزش و حمایت و در مدت زمان متفاوت انجام شده بود. نحوه جمع آوری داده ها به صورت خود گزارش دهی و پیامد مورد انتظار انجام غربالگری ماموگرافی بود.نتیجه‏ گیری: شناسایی عوامل موثر بر عدم انجام ماموگرافی و استفاده از مداخلات مناسب و استراتژی های موثر در حوزه های آگاهی، نگرش و رفتار منجر به شناسایی و درمان به موقع سرطان پستان خواهد شد.

سابقه و هدف: عمل سزارین گسترده ترین عمل جراحی برای زایمان در جهان می باشد و میزان مرگ و میر ناشی از آن، 7 برابر زایمان طبیعی است. مطالعه حاضر با هدف مقایسه سازه های الگوی اعتقاد بهداشتی بر حسب انتخاب روش زایمان در زنان نخست زای شهر بندرعباس انجام شد.مواد و روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی- تحلیلی و از نوع مقطعی بود که روی 210 مادر باردار نخست زای مراجعه کننده به مراکز بهداشتی- درمانی شهر بندرعباس در سال 1395 انجام شد. روش نمونه گیری ترکیبی از روش های خوشه ای و تصادفی ساده بود. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه سه قسمتی شامل اطلاعات جمعیت شناختی، آگاهی و سازه های الگوی اعتقاد بهداشتی بود. داده های به دست آمده با استفاده از آماره های توصیفی و آزمون های Chi square و آنالیز واریانس یک طرفه در نرم افزار 18 SPSS تحلیل شد.یافته ها: بر اساس یافته های به دست آمده، میانگین سنی مادران باردار شرکت کننده در این پژوهش، 4.96±24.56 سال بود. 63.8 درصد از مادران زایمان طبیعی و 36.2 درصد عمل سزارین انجام داده بودند. همچنین میانگین نمره آگاهی مادران از مزایا و معایب روش های زایمانی، 6.63 درصد برآورد گردید. اختلاف آماری معنا داری نیز در تمامی سازه های الگوی اعتقاد بهداشتی بین روش های زایمان انتخابی مادران مشاهده شد (P<0.05).نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل از این مطالعه، برگزاری مداوم کلاس های آموزشی در زمینه عوارض و خطرات سزارین توسط مراکز بهداشتی در کنار مراقبت های دوران بارداری، شناسایی موانعی که برای انتخاب زایمان طبیعی بر سر راه مادران قرار گرفته و اقدام در برطرف کردن آن ها با هدف اعتماد هرچه بیشتر مادران برای انجام زایمان به روش طبیعی می تواند در کاهش عمل های سزارین غیرضروری موثر واقع شود.