آموزش و سلامت جامعه
سال:1398 | دوره:6 | شماره:3 |تعداد مقالات:9

سردبیر محترم مدارس ارتقادهنده سلامت باید از اصول یکسان که طبق مصوبه جهانی است، تبعیت کنند، اما توانایی انطباق با فرهنگ، سیاست و متغیرهای اقتصادی را نیز دارند و میتوانند ساختار سازگار با محیطهایی که در آن توسعه پیدا کردهاند، را اتخاذ نمایند. نقطه اشتراک مدلهای مختلف ارتقای سلامت مدارس، توانمندسازی دانشآموزان، ارتقای سلامت دانشآموزان و معلمان و کارکنان مدرسه و والدین است. همچنین مشارکت، همکاری بین مدرسه و جامعه، بهبود محیط فیزیکی و اجتماعی را نیز در بر میگیرد. ایران یکی از کشورهای منطقه مدیترانه شرقی با جمعیت دانشآموزی حدود 12 میلیون نفر و یکی از جوانترین جوامع معاصر است. ...

سابقه و هدف: برنامه ریزی در جهت کاهش تولید و عرضه قلیان و تنباکو می تواند گام مثبتی در جهت کاهش مصرف قلیان و تنباکو در سطح جامعه داشته باشد؛ بنابراین، مطالعه حاضر باهدف تعیین تأثیر برنامه آموزشی مبتنی بر تئوری رفتار برنامه ریزی شده جهت کاهش قصد عرضه قلیان و تنباکو در بین متصدیان اماکن عمومی و مواد غذایی شهر اراک انجام گردید. مواد و روش ها: این مطالعه نیمه تجربی در سال 1396 در بین 102 نفر از متصدیان اماکن عمومی و مواد غذایی شهر اراک که به صورت تصادفی به دو گروه آزمون (51 نفر) و کنترل (51 نفر) تقسیم شدند، انجام گردید. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک و سازه های تئوری رفتار برنامه ریزی شده بود. برنامه آموزشی شامل 4 جلسه آموزشی بود که در مدت یک ماه برای شرکت کنندگان گروه آزمون به اجرا درآمد. دو گروه موردمطالعه دو ماه پس از مداخله آموزشی مورد پیگیری قرار گرفتند. داده ها با استفاده از نسخه 16 نرم افزار آماری SPSS و با به کارگیری آزمون های کای دو، تی مستقل، تی زوجی و مک نمار تحلیل شدند. یافته ها: بعد از مداخله آموزشی، اختلاف آماری معنی داری بین تغییرات قبل و بعد نمرات سازه های نگرش، هنجارهای انتزاعی، کنترل رفتاری درک شده و قصد کاهش عرضه قلیان و تنباکو در بین شرکت کنندگان گروه آزمون و کنترل مشاهده شد (001/0P<). همچنین مداخله آموزشی منجر به کاهش 1/25 درصدی قصد عرضه قلیان و تنباکو در بین متصدیان گروه آزمون گردید. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که به کارگیری مداخلات آموزشی مبتنی بر تئوری رفتار برنامه ریزی شده، استراتژی آموزشی مؤثری جهت کاهش عرضه قلیان و تنباکو در بین متصدیان اماکن عمومی و مواد غذایی می باشد.

هدف: هدف اصلی این پژوهش، تعیین میزان اثربخشی کیفیت گروه درمانی شناختی در تغییر سطح باورهای فراشناختی مردان معتاد به حشیش شهرستان خرم آباد بود. روش: این پژوهش به صورت شبه تجربی بود که در آن از طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل استفاده شد. نمونه پژوهش 40 آزمودنی بود که از میان مردان معتاد به حشیش شهرستان خرم آبادانتخاب و به صورت تصادفی در گروه های آزمایش (کیفیت گروه درمانی شناختی) و گواه گمارده شدند. در مرحله مداخله گروه آزمایش در 8 جلسه تحت آموزش کیفیت گروه درمانی شناختی قرار گرفتند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه باورهای فراشناختی ولز(2000) در مراحل پیش آزمون و پس آزمون برای دو گروه آزمایشی و گواه استفاده شد. داده های پژوهش با روش تحلیل کوواریانس چندمتغیره(مانکووا) تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج تحلیل کوواریانس تفاوت معناداری بین دو گروه نشان داد (01/0p<). یافته ها حاکی از آن بود که کیفیت گروه-درمانی شناختی در تغییر سطح باورهای فرانشاختی اثربخش است. نتیجه گیری: بنابراین چنانچه افرادی که در حوزه مربوط به مواد مبارزه با مخدر و درمان افراد مبتلا به اعتیاد کار می کنند، از روش کیفیت گروه درمانی شناختی استفاده کنند می توانند باورهای فراشناختی مثبتی را در بیماران ایجاد کنند.

هدف: به موازات افزایش طول عمر و امید زندگی افراد، مسئله مهم چگونگی گذراندن عمر و کیفیت زندگی می باشد. با توجه به افزایش روز افزون جمعیت سالمندی، بررسی سلامت اجتماعی، جسمی و روحی افراد که مرتبط با کیفیت زندگی آنان است، امری ضروری می باشد. در این راستا مطالعه حاضر با هدف بررسی وضعیت کیفیت زندگی سالمندان استان همدان انجام شد. ابزار و روش ها: این مطالعه به روش مقطعی در سال 1396 بروی 238 نفر از سالمندان استان همدان که به روش نمونه-گیری طبقه بندی شده تصادفی انتخاب شده بودند؛ انجام شد. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه استاندارد SF-36 استفاده گردید. یافته ها: با توجه به یافته ها اکثریت نمونه تحت مطالعه را زنان سالمند (61 درصد)، سالمندان بدون سواد خواندن و نوشتن (63 درصد) و سالمندان همسردار (63 درصد) تشکیل می دادند. بالاترین میانگین کیفیت زندگی در بعد جسمانی و در زیر مقیاس درد (29/21± 86/70) و کمترین میانگین در زیر مقیاس سلامت عمومی بعد جسمانی (29/10± 81/24) گزارش شد. نمره کیفیت زندگی در زیر مقیاسهای بعد سلامت جسمانی و روانی در مردان بالاتر از زنان بدست آمد که این اختلاف از نظر آماری معنی دار بود (p<0/05). همچنین در زیر مقیاسهای بعد سلامت جسمانی و روانی میانگین نمره کیفیت زندگی در افراد متاهل بالاتر بود (05/0P <). نتیجه گیری: با توجه به پایین بودن نمره کیفیت زندگی در زیر مقیاس سلامت عمومی سالمندان در مطالعه حاضر، بازنگری در مراقبت های بهداشتی و درمانی سالمندان در قالب برنامه خدمات نوین نظام سلامت کشور ضروری به نظر می رسد. همچنین توصیه می شود در تدوین سند ملی توسعه سالمندی کشور با توجه به پایین تر بودن کیفیت زندگی زنان و سالمندان تنها، برنامه-ریزی های ویژه ای برای این گروه ها صورت گیرد.

هدف: تغییر سبک غذایی دانش آموزان و گرایش به سوی مصرف فست فودها یکی از معضلات بهداشتی در دنیای امروز است. بنابراین این مطالعه با هدف تاثیر برنامه آموزشی مبتنی بر تئوری رفتار برنامه ریزی شده بر کاهش مصرف فست فودها در دانش آموزان هنرستان های دخترانه شهر سنندج انجام شده است. مواد و روش ها: این مطالعه از نوع مداخله ای بوده و جامعه مورد پژوهش 160 نفر از دانش آموزان هنرستان های دخترانه ی ناحیه یک شهر سنندج می باشد. روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای بود. 80 نمونه به عنوان گروه مداخله و 80 نمونه به عنوان گروه کنترل انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه ای محقق ساخته بود که روایی و پایایی آن بررسی و مورد تایید قرارگرفت. نحوه آموزش در گروه آزمون شامل سخنرانی، پرسش و پاسخ، پخش فیلم و استفاده از کتاب و بروشور بوده که درطول سه جلسه برگزار شد. داده های به دست آمده از پرسشنامه های تکمیل شده با استفاده از نرم افزار آماری sppss. 18 و آمارهای توصیفی ( فراوانی مطلق و نسبی، میانگین و انحراف معیار ) و آزمون تحلیلی مجذور کای و تی مستقل تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: نتایج بررسی نشان داد درگروه مداخله بین میانگین نمره آگاهی، نگرش، هنجارهای انتزاعی، کنترل رفتاری درک شده، قصد رفتاری وعملکرد کاهش مصرف فست فود اختلاف معناداری وجود داشت (p<. 05). اما درگروه کنترل آگاهی، نگرش، هنجارهای انتزاعی و عملکرد تغییری نکرده بود. تنها افزایش محدودی در کنترل رفتاری درک شده وقصدرفتاری گروه کنترل رخ داده که احتمالا سوگیری دلیل این افزایش بوده است. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که برنامه آموزشی مبتنی بر تئوری رفتار برنامه ریزی شده بر افزایش عملکرد دانش آموزان دررابطه با کاهش مصرف فست فود موثر بوده است. جهت تاثیرگذاری بیشتر درخصوص کاهش مصرف فست فودها در دانش آموزان؛ گنجاندن یک ساعت کلاس درس به عنوان تغذیه سالم و نیز بهره گیری از آموزش روان شناسان در جهت افزایش کنترل رفتاری درک شده و قصدرفتاری پیشنهاد می شود.

هدف: سوادسلامت ظرفیت افرادبرای کسب، پردازش ودرک اطلاعات وخدمات بهداشتی اولیه موردنیاز برای تصمیم گیریهای سلامتی می باشد. این مطالعه به منظور تعیین سطح سواد سلامت بزرگسالان شهر نیشابور طراحی واجرا گردید. ابزار و روش ها: پژوهش حاضر مطالعه توصیفی-تحلیلی بودکه در سال 96-95 درمورد 400 نفرازافراد65-18 ساله مراکز خدمات جامع سلامت شهرنیشابورانجام شد. افراد ازطریق نمونه گیری دردسترس واردمطالعه شدند. اطلاعات مربوطه بااستفاده ازپرسشنامه هایدموگرافیک وپرسشنامه سنجش سوادسلامت جمعیت شهری 65-18 ساله ایرانی (HELIA)به دست آمد. وبا استفاده ازآمارتوصیفی واستنباطی ازطریق نرم افزار16spss موردتجزیه وتحلیل قرارگرفت. یافته ها: میانگین سن افراد موردپژوهش 69/10+ 61/34 بود. 33 درصد افراد سطح سواد سلامت ناکافی، 5/33 درصد سواد نه چندان کافی، 27 درصد سواد کافی و5/6 درصد سواد عالی داشتند. سواد سلامت با سطح تحصیلات، سن، شغل وجنسیت ارتباط معنی دار داشت. (p<0/05 ) نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان داد که سطح سواد سلامت در بزرگسالان نامطلوب بود بنابراین طراحی برنامه هایآموزشی جامع با استفاده از رسانه های ساده وقابل فهم جهت بزرگسالانی که سواد سلامت نامطلوب دارند لازم است.

سابقه و هدف: با توجه به رشد بی رویه زایمان به صورت سزارین در طی سال های اخیر و تاکید بر افزایش شاخص زایمان طبیعی در طرح تحول نظام سلامت، شناسایی عوامل فردی و اجتماعی موثر بر این شاخص، ضروری می باشد. بنابراین پژوهش حاضر با هدف" تعیین عوامل موثر بر قصد انتخاب زایمان طبیعی بر مبنای سازه های تئوری رفتار برنامه ریزی شده در زنان باردار شکم اول شهر نیشابور" انجام شد. مواد و روش ها: مطالعه مقطعی حاضر بر روی 340 مادر باردار شکم اول انجام شد. نمونه گیری به روش خوشه ای چند مرحله ای بر روی زنان 35-18سال انجام گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات شامل دو بخش بود. بخش اول اطلاعات دموگرافیک واحدهای پژوهش و بخش دوم پرسشنامه محقق ساخته مبتنی بر سازه های مستقیم و غیرمستقیم تئوری رفتار برنامه ریزی شده بود. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزارSPSS نسخه 17 و با استفاده از آمار توصیفی و تحلیلی انجام شد. یافته ها: 6/44 % شرکت کنندگان قصد انجام سزارین، 3/38 % زایمان طبیعی و 17% در مورد قصد نوع زایمان، نظری نداشتند. 4 سازه کنترل رفتاری درک شده (001/0 >p، 224/0=β )، نگرش(001/0 >p، 199/0=β ) و ارزشیابی پیامد(001/0 >p، 180/0=β ) و باورهای هنجاری(001/0 >p، 159/0=β )، به ترتیب بیشترین میزان اثر پیشگویی کننده مثبت و معنی دار قصد انجام زایمان طبیعی بود. سازه های تئوری رفتار برنامه ریزی شده روی هم 7/28 % واریانس قصد انجام زایمان طبیعی در زنان باردار شکم اول را پیشگویی می کردند. نتیجه گیری: تئوری رفتار برنامه ریزی شده برای شناسایی عوامل تاثیرگذار بر قصد انجام زایمان طبیعی و همچنین به منظور طراحی و اجرای مداخلات آموزشی با هدف ترویج زایمان طبیعی مناسب و مفید می باشد.

هدف: مهمترین ضامن حفظ تندرستی مادر و جنین در دوران بارداری، آگاهی از مراقبت های این دوران و عمل نمودن به آنها است. سواد سلامت فاکتوری با اهمیت و قابل اصلاح برای بهبود دستیابی به این آگاهی است. لذا مطالعه حاضر با هدف تعیین میزان سواد سلامت مادران تازه زایمان کرده و عوامل مرتبط با آن در شهر اسفراین در سال 1396صورت گرفت. ابزار و روش ها: این پژوهش یک مطالعه توصیفی تحلیلی به روش مقطعی بود که در سال 1396 بر روی 266 مادر بتازگی زایمان کرده ی مراجعه کننده به پایگاه های بهداشت شهرستان اسفراین انجام شد. افراد به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار گرد آوری داده ها پرسشنامه سواد سلامت مادری و نتایج بارداری (MHLAPQ) بود. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار 19SPSS و آزمون های آماری، آزمون تی، آنوا، همبستگی پیرسون و کای اسکوئر انجام شد. در تمامی آزمون ها 05/0 به عنوان سطح معنا داری در نظر گرفته شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد 191 نفر( 73 درصد) از مادران تازه زایمان کرده ی مورد مطالعه خانه دار و 83 نفر ( 31 درصد) آنان دارای تحصیلات متوسطه بوده اند. میانگین نمره سواد سلامت مادران باردار 94/9± 07/57 بود؛ همچنین بین سواد سلامت مادران با سطح تحصیلات و شغل ارتباط معنا داری وجود داشت(0001/0p=). ولی بین سواد سلامت مادران با مصرف مکمل مولتی ویتامین (162/0p=)، مصرف مکمل فروس سولفات (507/0p=) و تعداد مراقبت ها (886/0p=) ارتباط معنا داری وجود نداشت. نتیجه گیری: نتایج نشان داد وضعیت سواد سلامت در مادران باردار شهر اسفراین در وضعیت مطلوبی قرار دارد. با توجه به اینکه بین سواد سلامت مادران با شغل و تحصیلات ارتباط معنا داری وجود داشت، این موضوع لزوم توجه بیشتر به ارتقائ تحصیلات زنان جامعه و جایگاه شغلی آنان جهت بهبود سواد سلامت این قشر از جامعه را نشان می دهد.

سابقه و هدف: رابطه زناشویی سالم خاست تمامی زوج ها است، اما به راستی سلامت آن براساس چه عواملی شکل می گیرد تا این عوامل در کانون توجه روان شناسان و مشاوران خانواده در مداخلات آموزشی-درمانی باشد. از این رو مطالعه حاضر باهدف شناسایی عوامل مؤثر بر ثبات و رضایت از رابطه زناشویی انجام شد. ابزار و روش ها: روش مطالعه حاضر به صورت مروری نظام مند و بر اساس دستورالعمل گزارش قابل قبول برای مطالعات مروری نظام مند و فراتحلیل (PRISMA) انجام شد. در این مطالعه از پژوهش های خارجی و داخلی بدون محدودیت زمانی استفاده شد. برای انتخاب پژوهش های موردنظر از کلیدواژه های مختلفی استفاده و در پایگاه های معتبر علمی داخلی و خارجی جستجو انجام شد. درنهایت 15 مقاله داخلی و خارجی انتخاب شد. پژوهش های منتخب بر روی زوج های غیرهمجنس گرا، غیرهمخانگی (ازدواج رسمی) و با حداقل 10 سال سابقه زندگی مشترک انجام شده بودند. برای بررسی کیفیت مقالات از چک لیست استانداردهای گزارش مطالعات کیفی (SRQR) و به منظور تحلیل داده ها از روش تحلیل محتوا استفاده شد. یافته ها: نتایج حاصل از بررسی پژوهش ها نشان داد که مجموعه ای از عوامل درون فردی (شامل ویژگی های شخصیتی، سلامت جسمی و روانی، ویژگی های شناختی مثبت، ویژگی ها و اشتراکات معنوی-مذهبی)، میان فردی (شامل مهارت های ارتباطی و رابطه سازنده، عشق و عاطفه، ارتباط و رابطه جنسی) و محیطی (شامل حمایت اجتماعی، اشتغال و وضعیت اقتصادی مناسب) می توانند به صورت هم زمان باعث تقویت ثبات و رضایت زناشویی شوند. نتیجه گیری: سلامت رابطه زناشویی در پرتو عوامل درون فردی، میان فردی و محیطی شکل می گیرد. نتایج حاصل از این مطالعه می تواند یاریگر مشاوران و روان شناسان خانواده در مشاوره های قبل و بعد از ازدواج در مورد هدف قرار دادن و متمرکز بودن بر عوامل مهم و پرنقش رابطه زناشویی باشد.