آموزش و سلامت جامعه
سال:1396 | دوره:4 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

شاخص های علم سنجی متنوعی برای ارزیابی کیفیت مجلات علمی تبیین و معرفی شده اند که در این میان، می توان به معروف ترین آن، یعنی ضریب تاثیر (Impact Factor) اشاره نمود. ...

سابقه و هدف: وفاداری به همسر و تعهد نسبت به ازدواج و خانواده، یکی از مهم ترین فاکتورهای تضمین کننده ماندگاری ازدواج و سلامت نهاد خانواده است که در مطالعات نوین خانواده و ازدواج مورد توجه جدی پژوهشگران قرار گرفته است. در این راستا، هدف از پژوهش حاضر تعیین تاثیر زوج درمانی مبتنی بر نظریه انتخاب بر تعهد اجتماعی زوجین بود.مواد و روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه نیمه تجربی با طرح پیش آزمون- پس آزمون همراه با گروه کنترل بود که در بین زوجین داوطلب مراجعه کننده به مراکز مشاوره و خدمات روان شناختی شهر اصفهان در سال 1394 اجرا گردید. نمونه آماری پژوهش را 32 زوج ناسازگار تشکیل دادند که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی در گروه های آزمون (16 زوج) و کنترل (16 زوج) قرار گرفتند. اعضای گروه آزمون در 9 جلسه زوج درمانی گروهی طی مدت زمان 3 ماه شرکت نموده و مهارت های زندگی خانوادگی مربوط به نظریه انتخاب را فراگرفتند. شایان ذکر است که متغیر وابسته، تعهد اجتماعی همسران بود که توسط پرسشنامه ابعاد تعهد Adams و Jones (Dimensions of Commitment Inventory DCI:) ارزیابی گردید. داده ها نیز پس از جمع آوری به وسیله تحلیل کواریانس چند متغیره با استفاده از نرم افزار آماری SPSS 20 تحلیل شدند.یافته ها: یافته ها نشان داد که زوج درمانی مبتنی بر نظریه انتخاب، تعهد اجتماعی زوجین گروه آزمون را در مقایسه با گروه کنترل به طور معناداری در مرحله پس آزمون افزایش داده است (0.001>P).نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل از این مطالعه، زوج درمانی گروهی مبتنی بر نظریه انتخاب، راه کار مناسبی برای توسعه و تحکیم سطح وفاداری زوجین نسبت به همسر، ازدواج و خانواده می باشد و می تواند نقش موثری را در کاهش و پیشگیری از معضلات و آسیب های فراگیر حوزه خانواده و ازدواج از قبیل طلاق و عهدشکنی زناشویی ایفا نماید.

سابقه و هدف: سواد سلامت در افراد تاثیر بالقوه ای بر پیشبرد سلامتی و کیفیت زندگی آن ها دارد و به همان نسبت موجب کاهش هزینه های مربوط به مراقبت های بهداشتی می شود، از این رو، با توجه به اهمیت سواد سلامت و نقش آن در سلامت افراد، پژوهش حاضر با هدف تعیین سطح سواد سلامت و عوامل مرتبط با آن در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی همدان صورت گرفت.مواد و روش ها: این مطالعه مقطعی در سال 1395 روی 386 نفر از دانشجویان مشغول به تحصیل در رشته های مختلف دانشگاه علوم پزشکی همدان که با روش نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب شدند، انجام گرفت. داده ها به روش خودگزارش دهی و به وسیله پرسشنامه سواد سلامت بزرگسالان ایرانی (HELIA: Health Literacy for Iranian Adults) جمع آوری شدند و با استفاده از نرم افزار SPSS 21 و بهره گیری از آمار توصیفی و تحلیلی شامل آزمون های Chi-Square، T مستقل و ANOVA تجزیه و تحلیل گردیدند.یافته ها: 50.5 درصد از دانشجویان سواد سلامت کافی داشتند و 3.9 درصد دارای سواد سلامت ناکافی بودند. همچنین، آن ها بیشترین اطلاعات مربوط به سواد سلامت خود را از طریق اینترنت کسب می کردند. بر اساس نتایج، بین متغیرهای سن، جنسیت، تاهل، دانشکده محل تحصیل و نوع منابع کسب اطلاعات دانشجویان با ابعاد سواد سلامت ارتباط معناداری به دست آمد (P<0.05).نتیجه گیری: با توجه به سطح سواد سلامت و متغیرهای جمعیت شناختی اثرگذار، لازم است مداخلات موثری به منظور توانمندسازی دانشجویان در زمینه ارتقای سواد سلامت طراحی و اجرا گردد. همچنین، لازم است روش های جدیدتری مانند آموزش تحت وب به منظور کسب اطلاعات بهداشتی بیشتر در اختیار دانشجویان قرار داده شود.

سابقه و هدف: شیوع رفتارهای پرخطر در جمعیت مبتلا به HIV بیشتر از جمعیت عمومی است که این امر ناشی از عواملی چون عوامل زیستی، خانوادگی و اجتماعی، تاثیر گروه هم سالان و رسانه و داشتن سبک زندگی می باشد. یکی از پیش بین های مهم رفتارهای پرخطر در میان این جمعیت، عملکرد خانوادگی ضعیف افراد مبتلا است. در این راستا هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش کارکرد خانوادگی در پیش بینی تصمیم گیری پرخطر در افراد مبتلا به HIV بود که با درنظرگرفتن نقش میانجی متغیرهای سبک زندگی و تصمیم گیری پرخطر انجام پذیرفت.مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع مطالعات توصیفی- همبستگی می باشد که روی 147 فرد مبتلا به HIV صورت گرفته و در آن از روش نمونه گیری در دسترس استفاده شده است. آزمودنی ها در این پژوهش به پرسشنامه سبک زندگی ارتقا دهنده سلامت 2 (Health Promoting Lifestyle Profile-2: HPLP-2)، مقیاس انسجام و انعطاف پذیری خانواده (Family Adaptability and Cohesion Scale IV: FACES-IV)، ابزار سنجش رفتار پرخطر در موقعیت های اجتماعی و آزمون خطرپذیری بادکنکی (Balloon Analogue Risk Task: BART) پاسخ دادند. لازم به ذکر است که تحلیل داده ها با استفاده از روش مدل یابی معادلات ساختاری و نرم افزار LISREL 8.8 صورت گرفت.یافته ها: نتایج این مطالعه نشان داد که همبستگی منفی و معناداری بین کارکرد خانوادگی و رفتارهای پرخطر وجود دارد که در این میان، کارکرد خانوادگی به طور مستقیم و غیرمستقیم توسط دو متغیر میانجی سبک زندگی و تصمیم گیری پرخطر بر رفتارهای پرخطر تاثیر می گذارد.نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که عملکرد خانوادگی به صورت مستقیم و غیرمستقیم از طریق نقش میانجی تصمیم گیری پرخطر و سبک زندگی با رفتار پرخطر رابطه دارد. در این زمینه، پژوهش های آینده می بایست نقش عوامل خانوادگی را در رفتار پرخطر افراد مبتلا به HIV بیش تر مدنظر قرار دهند.

سابقه و هدف: اضطراب، استرس و افسردگی از علل بروز درد در قفسه سینه می باشند. از سوی دیگر، سلامت معنوی از عوامل اصلی سازگاری با بیماری به شمار می رود. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف ارتباط اضطراب، استرس و افسردگی با سلامت معنوی در بیماران سندرم حاد عروق کرونر انجام شد.مواد و روش ها: در این پژوهش توصیفی- تحلیلی که روی 294 بیمار مبتلا به سندروم عروق کرونر در بیمارستان های آموزشی قم در سال 1393 صورت گرفت، داده ها با استفاده از پرسشنامه های اطلاعات زمینه ای و بالینی، افسردگی، اضطراب، استرس و سلامت معنوی جمع آوری گردید. تحلیل داده ها نیز با استفاده از نرم افزار SPSS 13 و آزمون های آماری شاخص های مرکزی، T مستقل و همبستگی پیرسون انجام شد.یافته ها: اضطراب و استرس با بعد سلامت وجودی و افسردگی با هر دو بعد سلامت وجودی و مذهبی همبستگی معناداری را نشان دادند. همچنین در افراد با سن بالا، میزان افسردگی و استرس بالاتر بود، اما سلامت وجودی کاهش داشت. از سوی دیگر در افراد با سابقه بیماری مزمن، استرس، افسردگی و سلامت وجودی و مذهبی بیشتر بود. در افراد با سابقه مصرف داروی قلبی نیز افسردگی کمتر بود، اما استرس، اضطراب و سلامت وجودی و مذهبی بیشتری مشاهده شد.نتیجه گیری: بر اساس نتایج مشاهده شد که در میان مبتلایان به سندروم حاد عروق کرونری، افرادی که نمره سلامت معنوی بیشتری را کسب نمودند، اضطراب، استرس و افسردگی کمتری را تجربه می کردند، ازاین رو، پیشنهاد می شود پرستاران با حضور مشاوران دینی، برنامه های آموزشی خودمراقبتی را در بیمارستان ها و حتی پس از ترخیص با جدیت بیشتری پیگیری نمایند تا از این طریق بتوان به افزایش سلامت معنوی و کاهش اضطراب، استرس و افسردگی در آن ها کمک نمود. لازم به ذکر است که در این میان، افراد بالاتر از 50 سال با سابقه بیماری مزمن و مصرف داروی قلبی باید بیشتر مورد توجه قرار گیرند.

سابقه و هدف: نوجوانی و بلوغ مرحله مهمی از رشد انسان است. بلوغ باعث تغییرات فیزیولوژیکی، اجتماعی و روان شناختی در نوجوانان می شود و این تغییرات بر ابعاد مختلف زندگی فرد از جمله روابط والد- فرزندی و کنترل عواطف نوجوانان تاثیر می گذارد. در این راستا پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر آموزش گروهی بهداشت بلوغ به مادران بر تعارضات والد- فرزندی و کنترل هیجانات نوجوانان دختر انجام شد. مواد و روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه نیمه تجربی از نوع پیش آزمون- پس آزمون همراه با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه مادران دانش آموزان دختر پایه هفتم منطقه 14 شهر تهران در سال تحصیلی 95-1394 تشکیل دادند. بدین منظور 30 مادر با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای بر حسب مناطق 20 گانه انتخاب شدند و به طور تصادفی به دو گروه آزمون و کنترل تقسیم گردیدند. آموزش گروهی بهداشت بلوغ طی 12 جلسه هفتگی و در مدت یک ساعت و نیم انجام شد. ابزارهای گردآوری اطلاعات شامل: پرسش نامه مشخصات جمعیت شناختی، پرسش نامه تعارض با والدین (Conflict to Parents) و مقیاس کنترل عواطف بود که قبل و بعد از مداخله آموزشی تکمیل گردید. شایان ذکر است که داده ها در نرم افزار 16 SPSS و با استفاده از روش تحلیل کواریانس تک متغیره تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که تفاوت معناداری در میانگین نمرات تعارض والد- فرزندی و تمامی خرده مقیاس های آن پس از مداخله آموزشی در گروه آزمون نسبت به گروه کنترل وجود دارد (0.05>P). همچنین نمرات میانگین کنترل عواطف و کل خرده مقیاس های آن در دختران آن ها پس از مداخله آموزشی در گروه آزمون در مقایسه با گروه کنترل کاهش نشان داد (0.05>P). نتیجه گیری: داشتن دانش و آگاهی های لازم در مورد بلوغ برای مادران و دختران نوجوان آن ها مفید می باشد و مانع بروز تعارض بین والدین با فرزندان و نیز کنترل عواطف در نوجوانان دختر می شود.

سابقه و هدف: سندرم پیش از قاعدگی بر کاهش کیفیت زندگی، عملکرد اجتماعی و تحصیلی نوجوانان و زنان جوان موثر است. نظر به اهمیت حفظ سلامتی دختران نوجوان، این پژوهش با هدف تعیین تاثیر آموزش مبتنی بر الگوی اعتقاد بهداشتی بر ارتقای رفتارهای پیشگیری کننده از سندرم پیش از قاعدگی در نوجوانان دختر اجرا شد.مواد و روش ها: این پژوهش نیمه تجربی در میان 120 نفر در قالب دو گروه 60 نفری آزمون و کنترل انجام شد و آزمودنی ها به شیوه نمونه گیری چند مرحله ای تصادفی انتخاب گردیدند. ابزار گردآوری داده ها شامل: پرسشنامه مشخصات دموگرافیک، پرسشنامه پژوهشگرساخته مشتمل بر آگاهی، رفتار و تمامی سازه های الگوی اعتقاد بهداشتی بود. مداخله آموزشی نیز 4 جلسه سخنرانی 60-45 دقیقه ای را شامل می شد. داده های گردآوری شده با استفاده از نرم افزارSPSS 16 و آزمون های Smirnov -Kolmogrov، Wilcoxon، T مستقل، T زوجی، Chi-Square و Mann–Whitney مورد تحلیل قرار گرفت.یافته ها: پیش از مداخله، تفاوت معناداری بین دو گروه از نظر متغیرهای دموگرافیکی و زمینه ای، آگاهی، رفتارهای پیشگیری کننده و تمامی اجزای الگو وجود نداشت (P>0.05). اما پس از اجرای مداخله، تفاوت آماری معناداری بین میانگین نمرات آگاهی، تمامی سازه های الگوی اعتقاد بهداشتی و رفتارهای پیشگیری کننده در دو گروه آزمون و کنترل مشاهده شد (P<0.001).نتیجه گیری: آموزش مبتنی بر الگوی اعتقاد بهداشتی در اتخاذ رفتارهای پیشگیرانه از سندرم پیش از قاعدگی موثر بود. با توجه به اهمیت سلامتی دختران به عنوان مادران آینده و کم هزینه بودن فعالیت های آموزش بهداشت نسبت به سایر فعالیت ها در این زمینه، لزوم بسط و تعمیم این گونه برنامه ها ضروری به نظر می رسد.

سابقه و هدف: با توجه به اهمیت تغذیه با شیر مادر و نقش عواملی چون نگرش و هنجارهای انتزاعی بر رفتار مادران و نیز میزان پایین تغذیه انحصاری با شیر مادر، پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر برنامه آموزشی مبتنی بر نظریه رفتار برنامه ریزی شده بر رفتار شیردهی در زنان باردار شهر فسا انجام شد.مواد و روش ها: این پژوهش نیمه تجربی در سال 1396 بر روی 100 نفر از زنان باردار در سن بارداری 30 تا 34 هفته (50 نفر در گروه آزمون و 50 نفر در گروه کنترل) که به صورت تصادفی ساده از بین مراجعین مراکز بهداشتی- درمانی شهر فسا انتخاب شده بودند انجام شد. ابزار گردآوری اطلاعات شامل: پرسش نامه مشتمل بر اطلاعات جمعیت شناختی، سازه های نظریه رفتار برنامه ریزی شده و چک لیست بررسی تغذیه با شیر مادر بود. مداخله آموزشی به صورت 3 جلسه آموزشی 55 تا 60 دقیقه ای برای گروه آزمون برگزار گردید و رفتار شیردهی مادران قبل از آموزش و 40 روز پس از زایمان در هر دو گروه ارزیابی شد. لازم به ذکر است که اطلاعات با استفاده از نرم افزار 22 SPSS و به کارگیری آزمون های کای اسکوئر، تی مستقل و تی زوجی تحلیل گردیدند.یافته ها: نتایج این مطالعه نشان می دهد که قبل از مداخله آموزشی اختلاف معنا داری بین دو گروه از نظر سازه های نظریه رفتار برنامه ریزی شده وجود ندارد (0.208=P)، اما پس از مداخله آموزشی در گروه آزمون تمام سازه های نظریه رفتار برنامه ریزی شده از جمله قصد و رفتار شیردهی بهبود یافته است (0.001=P).نتیجه گیری: بر اساس نتایج مشاهده شد که تغییر نگرش مادر نسبت به شیردهی با برنامه های آموزشی مناسب، حمایت شبکه های اجتماعی و وجود شرایط مناسب برای تغذیه با شیر مادر در جامعه از عوامل موثر در شیردهی موفق مادران در سه ماه اول پس از زایمان محسوب می شوند.