پژوهش در آموزش علوم پزشکی
سال:1403 | دوره:16 | شماره:1 |تعداد مقالات:8

1مقدمه: عوامل زیادی بر مشارکت دانشگاه ­ها در توسعه دوره­ های موک تاثیرگذار است. پژوهش حاضر با هدف مقایسه وضعیت موجود و مطلوب عوامل موثر بر مشارکت دانشگاه ­های­ علوم ­پزشکی در توسعه دوره­های موک از دیدگاه خبرگان و متخصصین آموزش مجازی دانشگاه ­های  علوم­پزشکی انجام شده است. روش ­ها: تحقیق توصیفی پیمایشی در سال 1401-1400  بر روی 206 نفر از خبرگان آموزش­ مجازی دانشگاه­ های علوم ­پزشکی ایران انجام شد. ابزار پژوهش، پرسشنامه­ ی محقق ساخته شامل 27 گویه با مقیاس لیکرت 5 گزینه­ای بود. روایی ابزار با روش تحلیل محتوا (CVI=93.95, CVR=0.79) و پایایی آن با آلفای کرونباخ 0/94 تایید شد. داده ­ها از طریق آزمون­ های  tزوجی، t مستقل و ANOVA و با استفاده از نرم­افزار آماری SPSS نسخه 21 تجزیه و تحلیل شدند. یافته ­ها: مقایسه وضعیت موجود و مطلوب مولفه­ ها نشان دادکه وضعیت موجود به طور معناداری در  مولفه­ های فرهنگی (0/001>P، 32/54=t)، ساختاری (0/001>P، 31/47=t)، سیاسی (0/001>P، 32/05=t)، و نیروی انسانی (0/001>P، 34/66=t)، کمتر از میزان مطلوب بوده است. در بررسی وضعیت موجود گویه ­ها، میانگین نمره برگزاری جشنواره ­های ملی (0/92±1/67)، تشویق فعالیت­ های برجسته (0/82±1/67)، احساس تعلق و عضویت اساتید به عنوان عضوی از توسعه ­دهندگان موک (0/95±1/77)، وجود مکانیسم ­های انگیزشی برای اساتید (1/01±1/82) و نیروهای ستادی (131±1/82) کمترین امتیاز را داشتند. همچنین میانگین نمرات گویه های توزیع عادلانه قدرت (1/02±1/94) و سودآوری مناسب (1/06±1/89) نیز پائین بودند. در بررسی­ وضعیت مطلوب، شرکت­ کنندگان  بر پشتیبانی مراکز توسعه آموزش مجازی (0/66±4/66)، توانمندسازی اساتید (0/74±4/65)، مکانیسم­ های انگیزشی (55/79±4/0)، و تدوین شاخص و راهنما (0/79±4/54)، بیشترین تاکید را داشتند. نتیجه­ گیری: با توجه به نتایج این مطالعه می ­توان گفت توسعه دوره­ های موک امری چند بعدی است. تعیین مکانیسم­ های انگیزشی، ارتباط تعاملی متولیان موک با دانشگاه ­های علوم­ پزشکی، توجه به توزیع عادلانه قدرت در توزیع منابع و اختیارات و ایجاد اهداف و منافع مشترک در ایجاد حس یکپارچگی و هم ­افزایی بین فعالیت ­ها موثر و ضروری به نظر می ­رسد.

1مقدمه: ابن سینا طبیبی بود که به مقام حکمت نیز دست یافته است. ابن سینا یگانه ای است بی بدیل بر تارک پزشکی که به سایر علوم رایج زمان خود نیز اشراف داشته و چنان تربیت جاودانه مانی را زندگی کرده که بعد از گذشت هزار سال هنوز می توان در خصوص وی پژوهش نمود. هدف اصلی از مطالعه حاضر بررسی جنبه های تربیتی حیات ابن سینا است. روش­ ها: روش شناسی پژوهش حاضر تاریخی-تحلیلی-تربیتی است. از آن رو که شاهنامه فردوسی به دلیل تاکید بر تربیت خسروانی به عنوان منبع اصلی بوده است باید به روایت ها یا خوانش های متفاوت عطف به بافتار کلی مطالعه بسیار دقت شود. بر اساس محتوای شاهنامه روایت ها یا خوانش های اساطیری، حماسی، تاریخی، عرفانی، سیاسی، نمادین و تربیتی از اکثر داستان های این کتاب امکان پذیر است و تاویل درست به دست نخواهد آمد مگر با مطالعه و تطور تفاسیر و کتب مربوط به شاهنامه. یافته­ ها: با توجه به این­که مفاهیم مربوط به عقل، حکمت، خرد و دیگر واژه های هم خانواده این سه مفهوم را باید در شاهنامه در قالب یک بستر بررسی کرد در نتیجه حدود، انواع، مراتب، ترکیبات و مشتقات این مفاهیم عطف به منابع خارجی و داخلی به تفصیل مورد بحث و بررسی قرار گرفته اند. یکی از نکات مهم در خصوص حکمت و خرد آن است که معادل انگلیسی این دو واژه عربی و پارسی واژه wisdom است.  نتیجه ­گیری: بر اساس نتایج مطالعه حاضر، سه نتیجه را می توان ذکر کرد: الف) تعامل تمدن ها و فرهنگ ها در اعصار تاریخ که در این جریان تعاملی ایران پل میان شرق و غرب بوده است. ب) تعامل کتب مقدس که براساس و اصول تفاوتی ندارند و اگر شباهت ها مورد تأکید قرار گیرند بنی آدم اعضای یکدیگر خواهند بود و ج) مشترکات تربیتی ادیان که چون از اساس و اصول مشترک مشتق شده اند مبانی ارزشی مشترک دارند و درک این موارد فراگیر امروزین را در یافتن الگو رهنما خواهد بود.

1مقدمه: تجربه شیفتگی تحصیلی یکی از عوامل کلیدی و شاخص ­های مهم برای ارتقا­ی کیفیت آموزش دانشجویان است. پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه شیفتگی تحصیلی و انگیزش درونی با نقش میانجی درگیری تحصیلی در دانشجویان علوم ­پزشکی انجام شد. روش: روش پژوهش، تحلیلی مقطعی از نوع هم­بستگی بود. از بین دانشجویان دانشگاه علوم ­پزشکی کاشان در سال تحصیلی 1403-1402 تعداد 356 دانشجو از بین 3377 نفر به روش نمونه گیری تصادفی طبقه­ ای انتخاب شدند. شرکت کنندگان به  پرسشنامه­ های انگیزش تحصیلی هارتر، درگیری تحصیلی ریو و تسنگ و شیفتگی تحصیلی مارتین و جکسون پاسخ دادند. داده­ ها با استفاده از شاخص­ های آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و روش مدل معادلات ساختاری به روش حداقل مربعات جزئی با استفاده از نرم افزار­های SPSS نسخه 24 و  Smart PLS نسخه 3 تجزیه و تحلیل شدند. یافته­ ها: نتایج نشان داد که میانگین و انحراف استاندارد انگیزش تحصیلی درونی 13/37±56/28، درگیری تحصیلی 25/06±97/49 و شیفتگی تحصیلی 66/5±30/28 بود و در حد متوسط می باشند. به علاوه، نتایج مدل سازی معادلات ساختاری نشان داد که الگو­ی مطرح شده در پژوهش دارای برازش مناسبی است و انگیزش تحصیلی درونی می­ تواند شیفتگی تحصیلی دانشجویان علوم­پزشکی را به­ طور مستقیم و معنی ­داری پیش ­بینی نماید (ß=0.35, P<.001) و نقش میانجی درگیری تحصیلی در رابطۀ میان انگیزش تحصیلی درونی با شیفتگی تحصیلی (ß=0.12, P<.001) به روش برآورد بوت استرپ مورد تأیید قرار گرفت. نتیجه­ گیری: انگیزش تحصیلی درونی می­ تواند به افزایش درگیری تحصیلی انجامیده و از این طریق به افزایش شیفتگی تحصیلی کمک نماید. با توجه به یافته­ های به دست آمده، پیشنهاد می­ شود برنامه ریزان آموزش پزشکی و اساتید از طریق ایجاد جوّ تعاملی و مشارکتی، تکالیف چالش برانگیز و جذاب به تقویت درگیری تحصیلی دانشجویان کمک نموده و از این طریق، شکل ­گیری تجربه شیفتگی دانشجویان را تسهیل نمایند.

1مقدمه: نیروهای بهداشتی باید براساس نیازهای واقعی جامعه از نظر کمیت و کیفیت تربیت شوند تا پس از اتمام تحصیل، بتوانند در پست های سازمانی مربوط به رشته تحصیلی خود به کار گمارده شده و با ارائه خدمات در حیطه وظایف خود، به رفع مشکلات سلامتی جامعه بپردازند. هدف از انجام این مطالعه تبیین دانش و مهارت مورد نیاز برای دانش ­آموختگان مقطع کارشناسی بهداشت عمومی بود. روش ­ها: این مطالعه کیفی با رویکرد تحلیل محتوا و از طریق برگزاری سه جلسه بحث گروهی با 30 نفر از مدیران شبکه های بهداشت، مدیران، روسا و کارشناسان گروه­ های فنی معاونت بهداشتی و ستاد شبکه­ های بهداشت و مراقبین سلامت مراکز خدمات جامع سلامت شهری و روستایی استان گلستان انجام شد. داده ­ها با استفاده از روش تحلیل محتوای مضمونی (تماتیک) و نرم افزار MAXQDA نسخه 10 تحلیل شدند. یافته­ ها: پس از ادغام کدهای مشابه با یکدیگر در نهایت 55 کد استخراج و در 19 موضوع فرعی طبقه ­بندی و در نهایت در 4 موضوع اصلی دسته­ بندی گردیدند. اطلاعات مدیریتی مورد نیاز دانش­ آموختگان رشته بهداشت عمومی شامل رسالت کار در بهداشت، برنامه ریزی و نظارت، اخلاق کاری و فرایندهای اجرایی و اطلاعات تخصصی و رشته ­ای موردنیاز شامل بیماری­ های بازپدید و نوپدید، جوانی جمعیت، مدیریت بحران، بهداشت روان، سلامت باروری، جنبه اجتماعی سلامت و ایمن ­سازی بود. مهارت­ های عملی توسعه فردی شامل کار تیمی، مهارت­ های ارتباطی و فن بیان، جلب مشارکت اجتماعی، به­ کارگیری شبکه ­های مجازی و آشنایی با فناوری اطلاعات و مهارت­ های مورد نیاز کار در سیستم بهداشتی شامل ارزیابی وضعیت منطقه، برنامه­ ریزی عملیاتی و کمک­ های اولیه بود. نتیجه ­گیری: دانش مورد نیاز دانشجویان بهداشت عمومی با گنجاندن موارد حاصل از مطالعه در کوریکولوم ­های آموزشی و منطبق بر دستورالعمل­ های جدید می ­تواند تامین گردد. هم­چنین تلفیق مهارت­ های عملی با مباحث تئوری در طی ترم ­های تحصیلی و توجه بیشتر به دوره ­های کارآموزی و کاروزی می­ تواند فراگیران رشته بهداشت عمومی را متناسب با نیازهای نظام بهداشتی تربیت نماید.

1مقدمه: یادگیری خرد یکی از روش ­های آموزشی جدید است که به ­صورت ارائه واحد­های کوچک در مدت زمان کوتاه می­باشد. هدف از این مطالعه مقایسه دو روش آموزش سنتی و یادگیری خرد در آموزش نانولیپوزوم­ ها برای دانشجویان داروسازی است. روش ­ها: این مطالعه تجربی در سال 1402 بر روی 40 نفر از دانشجویان داروسازی دانشگاه علوم­پزشکی شهید بهشتی انجام شد. دانشجویان به صورت تصادفی به دو گروه آموزش سنتی و یادگیری خرد تقسیم شدند. گروه مداخله محتوای آموزشی شامل روش ­های ساخت، بارگیری دارو و مشخصه ­یابی نانولیپوزوم­ های دارویی را به روش یادگیری خرد و گروه کنترل نیز جزوه درسی متداول لیپوزوم را که حاوی محتوای آموزشی به صورت نوشتاری است، دریافت کردند. محتوای آموزشی با استفاده از نرم افزار طراحی فیلم ­های آموزشی تهیه و ویرایش شد. پس از اجرای مداخله از یک آزمون محقق ساخته معتبر جهت ارزیابی میزان یادگیری در دو گروه استفاده گردید. برای سنجش رضایت کاربران از بسته­ های آموزشی یادگیری خرد از پرسش­نامه استاندارد رضایت کاربر  QUIS استفاده شد. نرمال بودن توزیع نمرات با آزمون کولموگروف-اسمیرنوف و مقایسه دو گروه با آزمون من ویتنی یو صورت گرفت. داده­ ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS نسخه 22 تجزیه و تحلیل شدند. یافته ­ها: در مجموع 40 نفر از دانشجویان داروسازی در این مطالعه شرکت کردند. 20 نفر از آن­ها در گروه آموزش سنتی (14 زن و 6 مرد) و 20 نفر در گروه یادگیری خرد (12 زن و 8 مرد) بودند. دو گروه از نظر سن و معدل تفاوت معنی­ داری با یکدیگر نداشتند. نتایج نشان داد که بین میانگین نمرات دو گروه تفاوت معنی­ داری وجود ندارد (P=0.381). هم­چنین نتایج نشان داد که میزان رضایت کلی دانشجویان از محتوای آموزشی 8/07 (از 10 نمره) است. بیشترین امتیاز (8/7) مربوط به میزان راحتی کار با بسته آموزشی و توالی بخش­ های نمایشی در بسته آموزشی و کم­ترین امتیاز (5/9) در مورد سرعت فیلم­ های آموزشی بود. نتیجه­ گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که استفاده از محتوای یادگیری خرد در زمینه آموزش روش ­های ساخت لیپوزوم­ ها برای دانشجویان اگرچه منجر به افزایش نمرات دانشجویان نشد، لیکن رضایتمندی اکثریت آن­ها را به همراه داشته است. بسته یادگیری خرد در هر زمان و مکان  می­ تواند در دسترس مخاطبین قرار گرفته و از این جهت باعث رضایتمندی آنان می ­شود.

1مقدمه: بررسی دیدگاه دانشجویان پزشکی در ارتباط با پایان­نامه، روند اجرایی و اثربخشی آن  می­ تواند برنامه ­ریزان را با نقاط ضعف و قوت شرایط موجود آشنا و امکان اصلاح آن را فراهم نماید. مطالعه حاضر با هدف تعیین نظرات دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم ­پزشکی جندی­ شاپور اهواز نسبت به روند اجرای پایان­ نامه پزشکی عمومی انجام شد. روش­ ها: در این مطالعه مقطعی، نظرات 247 نفر از دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم­ پزشکی جندی­ شاپور اهواز در سال 1401 از طریق پرسشنامه ­ای محقق ساخته بررسی شد. پرسشنامه ها از طریق فضای مجازی و حضوری جمع­ آوری شد. داده­ ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 18 و آزمون t مستقل و مجذور کای تجزیه و تحلیل شدند. یافته­ ها: دانشجویان درمورد اهمیت و ضرورت واحد پایان نامه، با کسب میانگین نمره 1/36 از 3 اعلام داشتند که واحد پایان­نامه اهمیت و ضرورت کمی در برنامه درسی دوره پزشکی عمومی دارد در مورد جایگزینی واحد پایان نامه با واحدهای درسی،  با کسب میانگین 2/5 از 3 خواستار جایگزینی واحدهای درسی با واحد پایان­ نامه بودند. درمورد رضایت از توانمندی و همکاری استاد راهنما، با کسب میانگین نمره 1/85 از 3 رضایت نسبی خود را از توانایی و همکاری اساتید راهنما در انجام پایان­نامه اعلام نمودند. نتایج نشان داد که در ارتباط با اهمیت و ضرورت واحد پایان­ نامه بین دانشجویان به تفکیک جنس (p=0.22, t=1.22) و معدل تحصیلی (p=0.15, t=1.43) تفاوت معنی­ دار آماری وجود ندارد. 89  دانشجوی دختر (79/7 درصد)  و 106دانشجوی پسر (85/5 درصد) اعلام داشتند که اگر واحد "پایان­ نامه" اختیاری می­ بود از انتخاب آن صرف نظر می­ کردند (0/15=p). در ارتباط با "انتخاب واحد پایان­ نامه در صورت اختیاری بودن" بین دانشجویان به تفکیک معدل تحصیلی تفاوت معنی­ داری مشاهده نشد (0/41=p). نتیجه­ گیری: با توجه به نتایج حاصله می­ توان گفت که دانشجویان پزشکی از توانمندی و همکاری اساتید راهنما در انجام پایان­ نامه رضایت نسبی داشتند، اما معتقدند که واحد پایان­ نامه اهمیت چندانی در حرفه پزشکی و آینده شغلی آن­ها ندارد و خواستار جایگزینی آن با دوره­ های آموزشی بالینی بودند.

1مقدمه: ضرورت استفاده از روش­ های نوین آموزشی با توجه به تغییرات سریع در نیازهای جوامع امری اساسی است. آموزش مجازی و تنوع آن در مقابل شیوه سنتی، این سوال را مطرح می­ کند که کدام یک در رسیدن به اهداف آموزشی موثر­تر خواهند بود. هدف پژوهش حاضر مقایسه تاثیر آموزش مراقبت­ های پرستاری از اندوسکوپی­ های گوارشی به دو روش  ویدئوکستو سنتی بر آگاهی مراقبت­ های دانشجویان پرستاری است. روش­ ها: این مطالعه نیمه تجربی بر روی80 نفر از دانشجویان پرستاری ترم سوم دانشگاه  علوم ­پزشکی ایران، در واحد عملی اندوسکوپی گوارش در بیمارستان فیروزگر انجام گردید. دانشجویان به صورت تصادفی ساده به دو گروه تحت آموزش به روش سنتی و مجازی (ویدئوکست ) تقسیم شدند. دانش شرکت­ کنندگان با استفاده از آزمونی شامل 25 سوال تخصصی قبل و پس از آموزش سنتی و ویدئوکست برای هر دو گروه مورد ارزیابی قرار گرفت. داده­ها با استفاده از آزمون­ های t مستقل و t زوجی از طریق  نرم­افزار آماری SPSS نسخه 21 تجزیه و تحلیل شدند. یافته­ ها: میانگین سن در گروه آموزش سنتی 80/33/80±23/80 سال و در گروه آموزش مجازی 0/80±21/80 سال بود. بین میانگین­ های نمره آگاهی قبل از دوره آموزشی در گروه­ های ویدئوکست  (3/80±11/55) و سنتی (3/17±10/8) تفاوت معنی ­داری وجود نداشت. پس از مداخله آموزش به طور معنی­ داری آگاهی دانشجویان در گروه ویدئوکست ویدئوکست (2/84±20/43) نسبت به گروه سنتی (3/47±13/13) بالاتر بود (0/0001=P). نتیجه­ گیری: باتوجه به نتایج حاصله، اجرای روش آموزش با ویدئوکست  در مقایسه با روش سنتی باعث افزایش بیشتر دانش مراقبتی در دانشجویان پرستاری از اندوسکوپی شده است. بنابراین تدوین برنامه ­های آموزشی با چنین روش ­هایی می­ تواند در ارتقای دانش مراقبتی فراگیران پرستاری و تربیت پرستاران با آگاهی عملی کافی نقش مفیدی ایفاء کرده و جایگزین روش­ های سنتی شود.

1مقدمه: فضای حاکم بر یادگیری از مهم­ترین عوامل تاثیر­گذار در آموزش است. شیوع ویروس کرونا (COVID-19) منجر به نگاه ویژه­ای به محیط یادگیری الکترونیک برای قطع زنجیره انتقال ویروس شد. این مطالعه جهت تعیین وضعیت محیط یادگیری آموزش مجازی دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در دوران همه­گیری کرونا با استفاده از پرسشنامه DELES (ارزیابی محیط یادگیری آموزش از راه دور) انجام گرفت. روش­ ها: این مطالعه تحلیلی- مقطعی بر روی 202 نفر از دانشجویان دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سال تحصیلی 1400-1401 انجام پذیرفت. نمونه­گیری به­روش چند مرحله­ای، ابتدا به صورت طبقه­ای از دانشجویان مقاطع تحصیلی مختلف پزشکی عمومی (علوم­پایه، فیزیوپاتولوژی، کارآموزی و کارورزی) به­ روش در دسترس صورت گرفت. ابزار جمع­آوری اطلاعات پرسشنامه DELES بود که از طریق لینک در گروه­های مجازی دانشجویان پزشکی به اشتراک گذاشته ­شد. داده­ها با استفاده از     آزمون­های t، ANOVA و ضریب همبستگی پیرسون و از طریق نرم­افزار آماری SPSS نسخه 26تجزیه و تحلیل شدند. درکلیه آزمون­ها سطح معنی­داری کم­تر یا مساوی از 05/0 در نظر گرفته شد. یافته ­ها: در مجموع 202 نفر از دانشجویان پزشکی با میانگین سنی 48/2±88/22 وارد مطالعه شدند. میانگین درصد پاسخ شرکت کنندگان  در خصوص مطالعه دروس در طول ترم در محیط مجازی  76/27±78/49  درصد بوده است. دانشجویان در مطالعه وضعیت آموزش را نسبتاً مطلوب گزارش نموده­اند، به نحوی که رضایت  آن­ها در حیطه استقلال دانشجو بیشترین (نسبتا مطلوب) و در حیطه حمایت اساتید کمترین(ضعیف) نسبت به بقیه حیطه­ها بوده است. نتایج آزمون آنالیز واریانس یک طرفه نشان داد که میانگین نمره رضایتمندی دانشجویان علوم پایه به شکل معنی­داری بالاتر از دانشجویان مقاطع کارآموزی و کارورزی است (0،001 P<861/7(F= . همچنین نتایج آزمون T-Student نشان داد که اختلاف آماری معنی داری بین دانشجویان از نظر جنسیت و وضعیت تاهل وجود ندارد و دانشجویان غیر بومی رضایت کم­تری نسبت به دانشجویان بومی در حیطه تعاملات دانشجویان و همکاران داشتند )03/0 (P <. نتیجه­ گیری: نگرش دانشجویان پزشکی مشهد به آموزش از راه دور در دوران همه­گیری کووید-19 در حد نسبتاً مطلوب یا رضایت نسبی بود. لذا جهت بهبود وضعیت آموزش از راه دور اجرای روش­هایی برای افزایش حمایت اساتید و بهبود ارتباط آن­ها با دانشجویان در محیط آموزش مجازی توصیه می­شود.