مهندسی بهداشت محیط
سال:1396 | دوره:4 | شماره:3 |تعداد مقالات:8

زمینه و هدف: دستیابی به تکنولوژی ها، علیرغم هدف اولیه بشر که سعی داشته با تسلط بر طبیعت و عناصر آن شرایط بهتری جهت حیات خویش مهیا نماید، نتیجه ای جز تخریب مداوم محیط زیست به دنبال نداشته است. یکی از مهمترین صنایع مصرف کننده انرژی و در نتیجه آلاینده محیط زیست، صنایع غذایی بوده که موجب انتشار انواع آلاینده ها به هوا، آب و خاک می گردند. هدف این تحقیق، بررسی خروجی ذرات و گازهای آلاینده در دو دودکش بی بو و gas plant یک کارخانه تولید روغن نباتی در شمال کشور در تابستان و پاییز سال 1393 می باشد.مواد و روش ها: نمونه برداری های گاز و ذرات خروجی از دودکش انجام گردید و میزان بالای خروجی آلاینده ها، نوع اسکرابر مورد استفاده در کارخانه را تعیین کرد. در این تحقیق از دستگاه های معتبر اندازه گیری استفاده شده که اندازه گیری ها دو بار در تابستان انجام شد و میانگین آن به عنوان ملاکی برای تعیین اسکرابر قرار گرفت و پس از تهیه و نصب اسکرابر در خروجی دودکش ها و تعویض نوع سوخت، مجددا در پاییز اندازه گیری های ذرات و گازهای خروجی از دودکش انجام شد.یافته ها: نتایج مطالعه نشان داد که تغییر سوخت از گازوئیل به گاز طبیعی و نصب اسکرابر تر در خروجی، باعث شد تا غلظت ذرات و گازهای شاخص خروجی هر دو دودکش در محدوده استاندارد ایران قرار گرفتند.نتیجه گیری: اصلاح سوخت و نصب اسکرابر، به عنوان یک استراتژی مناسب جهت کاهش آلاینده های این صنعت بالاخص گازهای آلاینده خروجی می باشد.

سابقه و هدف: آبمیوه ها نوشیدنی هایی با ارزش تغذیه ای فراوان، سرشار از آنتی اکسیدان ها، ویتامین ها و مواد معدنی ضروری می باشند، و به دلیل خواص درمانی خود به طور گسترده مصرف می شوند. هدف از این مطالعه، بررسی کیفیت باکتریولوژیک آبمیوه در شهرستان شاهرود بود.مواد و روش ها: این مطالعه در بهار و تابستان سال های 94-1393 بر روی آبمیوه های موجود در شهرستان شاهرود به روش توصیفی- مقطعی انجام گرفته است. از پرسشنامه خود اظهاری مواد غذایی وزارت بهداشت و درمان با اعمال برخی اصلاحات (بر حسب نیاز) جهت تعیین کیفیت باکتریولوژیک آبمیوه و ارتباط آن بین دانش ایمنی مواد غذایی و اقدامات فروشندگان استفاد گردید. در این مطالعه همه واحدها (9 واحد) جزء جامعه پژوهش در نظر گرفته شدند و به صورت مراجعه حضوری و تکمیل پرسشنامه انجام شد. به منظور تعیین کیفیت باکتریولوژیک آبمیوه ها، نمونه برداری از اماکن آبمیوه فروشی صورت گرفت. نمونه ها از نظر وجود استافیلوکوکوس، اشریشیاکلی، کلیفرم کل، شمارش مخمر و کپک به روش استاندارد آنالیز شدند. نتایج بدست آمده با استانداردهای موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مقایسه گردید. سپس داده های مورد نظر پس از جمع آوری وارد نرم افزار Excel و spss گردید.یافته ها: حدود 16.12 درصد از نمونه های مورد مطالعه آلوده به استافیلوکوکوس، 22.58 درصد از نمونه آلوده به اشریشیاکلی،  12.9درصد از نمونه آلوده به کلیفرم کل، 38.7 درصد از نمونه آلوده به مخمر و 9.67 درصد از نمونه آلوده به کپک بوده اند. همچنین ارتباط معنی داری بین پارامترهایی مانند میزان سواد (تحصیلات) فروشندگان، میزان فروش، نظافت محل، بهداشت یخچال، بهداشت فردی، بهداشت موادغذایی، بهسازی محیط وجود داشت (P≤0.001).نتیجه گیری: نتایج نشان داد که همه پارامترهای بیولوژیکی بالاتر از سطح استاندارد قرار داشته، که ناشی از عدم رعایت اصول و موازین بهداشت فردی، بهداشت مواد غذایی و بهسازی محیط این اماکن می باشد. بنابراین نیازمند مدیریت و نظارت و آموزش هدفمند ایمنی مواد غذایی برای جلوگیری از آلودگی ناشی از مواد غذایی با عوامل بیماری زا می باشد، و تاکید بیشتری بر رعایت آیین نامه ماده 13 می باشد.

زمینه و هدف: ارزیابی اثرات بهداشتی برای شناسایی فعالیت ها و سیاست هایی است که اثرات قابل توجهی بر سلامت دارد که علاوه بر طرح های بزرگ می تواند حیطه های مختلفی را در برگیرد. هدف پژوهش حاضر گردآوری HIA  های انجام یافته در ایران است تا جایگاه و مسیری که HIA از ابتدا تا کنون طی کرده را ترسیم کند.مواد و روش ها: این کار یک مرور سیستماتیک است و تمامی اطلاعات از پایگاه های علمی گردآوری شده است. هردو پایگاه فارسی و انگلیسی پوشش داده شده و هریک از یافته ها مورد بررسی قرارگرفته است.نتایج: تعداد کل یافته ها 181 بود که موارد مرتبط به 95 یافته رسید و در حیطه های آلودگی هوا، موارد شغلی، پتروشیمی، آلودگی صوتی، موضوعات شهری، سلامت، اصول HIA و سایر حوزه ها تعداد یافته ها به ترتیب 48، 7، 2، 2، 9، 3، 14 و 10 بود.نتیجه گیری: با وجود الزام HIA برای طرح های بزرگ توسعه ای و با ملاحظه موضوعات و حیطه هایی که HIA در ایران برای آن ها انجام شده است می توان دریافت که در برخی حیطه ها نیاز به ارزیابی اثرات بر سلامت وجود دارد مانند مساله آلودگی هوا و مسائل شهری، چراکه بر افراد زیادی تاثیرگذار خواهد بود. انجام چنین ارزیابی هایی قبل از ابلاغ استاندارد ملی پیوست سلامت نشان دهنده همین مطلب است. بنابراین از سیاست گذاران و تصمیم گیرندگان در حوزه سلامت این انتظار می رود تا به این نگرانی ها پاسخ داده و در کنار ارزیابی طرح های ملی به انجام HIA در سایر حوزه ها نیز توجه نشان داده تا پژوهش های این حوزه از قالب مقالاتی مکتوب به طرح های عملیاتی درآید و به ارتقای هرچه بیشتر سلامت در جامعه بیانجامد.

زمینه و هدف: فاکتورهایی نظیرحجم بالای کار، تعددپرسنل، تردد زیاد و شرایط بیماران مراجعه کننده به اتاق عمل باعث شده است تا این واحد بیمارستانی جزء مناطق با ریسک بالا از لحاظ عفونت محسوب شود. لذا به منظور پیشگیری از بروز و انتقال عفونت، باید اقدامات پیشگیرانه ای از جمله پاکسازی و نظافت مرتب کف اتاق عمل، پوشیدن کفش های تمیز و ضدعفونی شده و یا روکفشی صورت پذیرد. این پژوهش با هدف بررسی میزان آلودگی کفش های اتاق عمل بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی البرز انجام شد.مواد و روش ها: مطالعه توصیفی- تحلیلی حاضر برروی 150 مورد کفش پرسنل اتاق عمل در بیمارستان های آموزشی البرز انجام شد که از آنها نمونه برداری شد و تحت کشت قرار گرفت. سپس نمونه ها توسط کارشناس آزمایشگاه تفسیر شد. آنالیز داده ها با استفاده از آزمون کای دو و فیشر دقیق و با استفاده از نرم افزار spss19 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: از 150 نمونه گرفته شده 11% آن ها بدون آلودگی و 89% آن ها دارای آلودگی بود. در بین کفش هایی که قبل از واشینگ از آن ها نمونه گیری شد 96.5% آن ها آلوده بودند و در بین کفش هایی که بعد از واشینگ از آن ها نمونه گیری شد 61.7% آن ها آلودگی داشتند.نتیجه گیری: با توجه به میزان آلودگی زیاد کفش ها، به نظر می رسد که نحوه شست و شو و یا نوع محلول شوینده به کار رفته فاقد توان گند زدایی قابل توجه است و باید مورد تجدید نظر و اصلاح قرار گیرد.

زمینه و هدف: استخرها علاوه بر جنبه های تفریحی و ورزشی جنبه ی درمانی نیز دارند که در صورت عدم پایش و کنترل بهداشت عمومی آب آنها، این اماکن عمومی می توانند به محل و جایگاه مناسبی برای شیوع بسیاری از بیماری های مربوط با آب تبدیل شوند. هدف از این مطالعه، بررسی کیفیت فیزیکوشیمیایی و میکروبی آب استخرهای شنای شهر خرم آباد و مقایسه ی نتایج آنها با استانداردهای موجود است.مواد و روش ها: این مطالعه ی توصیفی- مقطعی بود که در 60 مرحله آب استخرهای شنای شهر خرم آباد نمونه برداری شد و پارامترهای دما، pH، کلرآزاد باقیمانده، قلیائیت، سختی، کل کلیفرم، کلیفرم مدفوعی، استرپتوکوک مدفوعی و باکتری های هتروتروف آنها سنجش شدند.یافته ها: نتایج مطالعه نشان داد که پارامترهای دما، کدورت، کلرآزاد باقیمانده، pH، قلیائیت، سختی، کل کلیفرم، کلیفرم مدفوعی، استرپتوکوک مدفوعی و باکتری های هتروتروف به ترتیب در 30%، 100%، 76.7%، 83.3%، 23.3%، %3.3، 78.3%، 88.3%، 95%،%93.3  از نمونه ها درحد مطلوب بوده اند.نتیجه گیری: در مجموع بررسی نتایج نشان داد که کیفیت فیزیکو شیمیایی و میکروبی آب استخرهای شنای تحت مطالعه از شرایط استاندارد و قابل قبولی برخوردار بودند.

زمینه و هدف: رسوب گذاری و خورندگی به عنوان عوامل مخرب کیفیت آب آشامیدنی مشکلاتی را نظیر کاهش بهداشت عمومی، کاهش کیفیت آب و کاهش عمر مفید تجهیزات لوله کشی ایجاد می کند و درنهایت کنترل آن تاثیر بسزایی در بهداشت و کیفیت آب دارد. لذا هدف از این مطالعه بررسی شاخص های کیفیت خورندگی یا رسوب گذاری منابع آب های زیرزمینی شهرستان قروه در استان کردستان، با استفاده از روش آماری مونت کارلو به منظور کاهش عدم قطعیت و افزایش دقت برآورد مقدار شاخص ها، صورت پذیرفت.مواد و روش ها: اطلاعات موردنیاز در این مطالعه شامل 64 نمونه از 16 چاه تامین کننده آب شهرستان قروه در مدت 12 ماه طی سال های 92-91 به منظور خصوصیات کیفی آب و تشخیص خورندگی و رسوب گذاری آب منطقه با استفاده از شاخص های لانژلیر، رایزنر، لارسون - اسکولد و پوکوریوس برداشت و موردمطالعه قرار گرفت.یافته ها: مقدار متوسط شاخص های لانژلیر، رایزنار، پوکوریوس و لارسون-اسکولد به ترتیب برابر با 0.015±0.5449، 0.017±6.8878، 0.007±7.3754 و 0.0390±0.0919 تعیین گردید. همچنین مقادیر احتمال های برآورد شده برای بروز پدیده های خورندگی و رسوب گذاری به ترتیب برای شاخص لانژلیر 6.59% و 47.57%، برای شاخص رایزنار کمتر از 11.77% و 54.33% ، برای شاخص پوکوریوس کمتر 17.47% و 36.33% و نهایتا برای شاخص لارسون-اسکولد 0.15% و 9.74% تعیین گردید.نتیجه گیری: تمامی شاخص ها موردبررسی نتایج یکسانی را برای وضعیت آب نشان دادند و حاکی از وضعیت نسبتا رسوب گذار آب منطقه می باشند. مهم ترین عامل اثرگذار بر مقدار شاخص های موردمطالعه بر اساس آزمون پیرسون pH و مقدار یون کلسیم می باشد.

زمینه و هدف: با توجه به اهمیت مصارف مختلف آب، هدف این مطالعه بررسی روند مکانی کیفیت آب رودخانه های کن و کرج با استفاده از سه شاخص NSFWQI،IRWQIsc  و WQI است.مواد و روش ها: اطلاعات پارامترهای کیفی آب از 20 ایستگاه پایش رودخانه های کن و کرج طی سال های 1391-1392 جمع آوری و کیفیت آب دو رودخانه با سه شاخص کیفی نام برده محاسبه شد. برای محاسبه شاخص های NSFWQI و IRWQIsc از پارامترهای TDS، FC، EC، نیترات، کدورت و برای محاسبه شاخص WQI از پارامترهای TDS، نیترات و سولفات استفاده شد. پارامترهای موردمطالعه با استانداردهای مصرف شرب مقایسه شد. ایستگاه های پایش با تحلیل خوشه ای گروه بندی شدند و در نهایت، الگوی مکانی تغییر پارامترها و شاخص های کیفی آب توسط نرم افزار ArcGIS مشخص شد.یافته ها: کیفیت آب رودخانه های کن و کرج طبق شاخص NSFWQI به ترتیب در محدوده آب های با کیفیت بد و متوسط، طبق شاخص IRWQISC به ترتیب در محدوده آب های با کیفیت بسیار بد و نسبتا خوب و طبق شاخص WQI در محدوده آب های با کیفیت خوب قرار داشت. همچنین آب رودخانه ها در بالادست حوضه از نظر کیفیت با توجه به شرایط متوسط NSFWQI و خوب IRWQISC، برای شرب و کشاورزی مناسب بود. به هرحال، آب پایین دست دو رودخانه آلوده بود. نتایج گروه بندی نیز نشان داد که با حرکت از بالادست به پایین دست رودخانه ها، کیفیت آب کاهش می یابد.نتیجه گیری: تحلیل روند مکانی پارامترهای کیفی آب در امتداد رودخانه ها نقش بسیار مهمی در شناسایی تغییر مکانی کیفیت آب داشت. همچنین، دسترسی به آب سالم بستگی به مکان های جغرافیایی و وضعیت توپولوژیکی در سراسر حوضه داشت.

زمینه و هدف: تعیین ثابت های رشد میکروارگانیسم ها از مهم ترین عوامل طراحی فرایندهای تصفیه بیولوژیکی فاضلاب جهت تعیین کارایی این فرایندها در تصفیه خانه های فاضلاب شهری یا صنعتی است. یکی از مهم ترین روابطی که توسط مهندسان جهت طراحی فرایندهای بیولوژیکی لجن فعال استفاده می گردد معادله مونود و استفاده از مدل های ریاضی لجن فعال (ASM) می باشد.مواد و روش ها: اطلاعات مورد نیاز با استفاده از پایلوت آزمایشگاهی با رعایت میزان هوادهی، دما و pH و در غلظت های مختلف خوراک ورودی به تصفیه خانه فاضلاب شهرک اکباتان بدست آمد. تغییرات رشد میکروارگانیسم ها با اندازه گیری MLVSS و با تغییرات COD معادل سوبسترای ورودی در محدوده 50-500mg/L بررسی شد. با اطلاعات حاصل از شرایط آزمایشگاهی مقادیر k0 و Ks و ضرایب سینتیکی رشد میکروارگانیسم ها با توجه به تغییرات MLVSS و COD با استفاده از مدل ASM1 و روابط توسعه یافته مدل مونود تعیین شد.یافته ها: نتایج حاصل از مدل ASM1 برای ضرایب سینتیکی Ks به میزان31.2g COD.m-3 ،  mHبه میزان3.9day-1 ، bH به میزان 0.077day-1 و YH معادل 0.51gCOD XH (gCOD SS)-1 تعیین گردید که به ترتیب با نتایج حاصل از ضرایب سینتیکی با استفاده از معادلات متداول در فرایندهای لجن فعال به ترتیب به میزان 7.6، 9.2، 9.4، و 6.9 درصد اختلاف دارند.نتیجه گیری: ارزیابی پارامترهای Y، kd،k0  و Ks در شرایط بهره برداری تصفیه خانه فاضلاب شهرک اکباتان تهران نشان داد که مدل ASM1 به خوبی می تواند این ضرایب را تعیین کرده و از این حیث شرایط راهبری بیولوژیکی تصفیه خانه مناسب است.