روانشناسی پیری
سال:1396 | دوره:3 | شماره:1 |تعداد مقالات:7

با بالا رفتن سن اثر هیجان بر حافظه برجسته تر و اهداف هیجانی نیز حائز اهمیت بیشتری می شوند. پژوهش حاضر با هدف بررسی حافظه سرگذشتی و نقش هیجانات در بازیابی خاطرات در سالمندان و مقایسه آن با افراد جوان صورت گرفت. پژوهش حاضر از نوع توصیفی - مقایسه ای بود. بدین منظور 60 نفر سالمند مراجعه کننده به کانون جهاندیدگان شهر شیراز و 60 نفر جوان به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. برای بررسی متغیرهای پژوهش از دو آزمون حافظه شرح حال (سرگذشتی) و آزمون بهزیستی روان شناختی کییز و ماگیارمو استفاده شد. داده ها پس از جمع آوری با روش مانووا و همبستگی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که بازیابی خاطرات از حافظه سرگذشتی در سالمندان بیشتر به صورت کلی و با محتوای هیجانی مثبت صورت می گیرد و بین میزان هیجانی بودن خاطرات و بهزیستی هیجانی در سالمندان رابطه معناداری وجود دارد (p<0.05). بنابراین با توجه به نتایج پژوهش حاضر این طور به نظر می رسد که گذر عمر به این دلیل که به طور مداوم افراد را به پایان عمر خود نزدیک تر می کند باعث تغییر اولویت اهداف می شود به طوری که اهداف هیجانی مثبت، اهمیت بیشتری یافته و تاثیر بیشتری بر رفتار فرد می گذارند.

یکی از شاخص های مهم سنجش سلامت روان در دوره ی سالمندی، رضایت از زندگی است. پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش آبدیدگی و شخصیت اصیل در پیش بینی رضایت از زندگی سالمندان بازنشسته صنعت نفت شهر اصفهان انجام شد. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و جامعه ی آماری شامل کلیه ی کارمندان سالمند بازنشسته صنعت نفت شهر اصفهان در سال 1395 بودند که از میان آنها 346 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده ها از پرسش نامه های آبدیدگی محمودی و همکاران، شخصیت اصیل وود و ه‍م‍ک‍اران و رضایت از زندگی داینر و همکاران استفاده شد. داده های پژوهش با استفاده از نرم افزار SPSS و با ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج ضریب همبستگی نشان داد که رضایت از زندگی با آبدیدگی و زندگی اصیل رابطه مستقیم و با پذیرش تاثیرات بیرونی رابطه معکوس دارد (P<0.05). همچنین نتایج رگرسیون سلسله مراتبی نشان داد که بعد از کنترل متغیر تعداد فرزند، آبدیدگی و شخصیت اصیل (مولفه پذیرش تاثیرات بیرونی) در سالمندان رضایت از زندگی آنان را پیش بینی می کند. بنابراین می توان گفت که آبدیدگی و شخصیت اصیل توان پیش بینی رضایت از زندگی سالمندان بازنشسته صنعت نفت شهر اصفهان را دارند.

در سال های اخیر منابع استرس زا و محیط های نامساعد رو به افزایش است. از سوی دیگر، جمعیت سالمندان در جهان رو به افزایش می باشد. این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افزایش تاب آوری سالمندان انجام گرفت. 20 نفر از سالمندان مقیم در خانه سالمندان شهر کرج به صورت تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل جایگذاری شدند. شرکت کنندگان هر دو گروه قبل و بعد از شرکت در جلسات آموزشی توسط مقیاس تاب آوری کونور - دیویدسون مورد سنجش قرار گرفتند. گروه آزمایش در 9 جلسه ی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد شرکت کردند ولی گروه کنترل هیچ گونه آموزشی دریافت نکرد. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افزایش تاب آوری سالمندان موثر است (p<0.05). بر اساس یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت که درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش موجب افزایش تاب آوری سالمندان شده است. با توجه به نتایج پیشنهاد می شود مشاوران و درمانگران جهت افزایش تاب آوری و توانمندی مقابله در برابر مشکلات از درمان پذیرش و تعهد استفاده کنند.

با توجه به رشد روزافزون سالمندان، توجه به کیفیت زندگی آنها یکی از فاکتورهای اساسی در سلامت اجتماعی است. یکی از مولفه های تاثیرگذار بر کیفیت زندگی سالمندان، احساس تنهایی است. بنابر این هدف این پژوهش توصیف و تبیین تجربات سالمندان از احساس تنهایی بود. پژوهش حاضر به روش کیفی و پدیدارشناسی و نمونه گیری هدفمند و از طریق مصاحبه ژرف نگرر با 19 نفر از زنان سالمند انجام گرفت و مصاحبه ها ضبط شده و به روش استرابرت و کارپینتر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته های حاصل از تجربیات زنان سالمند از حس تنهایی در 5 مضمون اصلی شامل «علل احساس تنهایی سالمندان»، «شرایط جسمی»، «سوء رفتار»، «نگرش مثبت به سالمندان» و «راه های کاهش حس تنهایی» شناسایی شد و مضامین فرعی شامل دوری از فعالیت های مورد علاقه، ازدواج و جداشدن فرزندان و فوت همسر، مشکل شنوایی، مشکل درد پا، آلزایمر، سربار نبودن، طرد شدن از سوی خانواده، از هم پاشیدن زندگی فرزندان، برکت خانه، وظیفه شناسی، دلبستگی فرزندان، افزایش ارتباط با خدا و حضور در اماکن مذهبی، توجه به سلامت جسمانی سالمند و افزایش روابط اجتماعی سالمند از بطن مضامین اصلی به دست آمد. توسعه راهبردهای حمایتی از طرف اعضای خانواده، مراقبین سلامت و سیاست گذاران و اتخاذ برنامه هایی جهت آموزش های لازم در این زمینه به خانواده های دارای سالمند از سوی مسوولان نظام سلامت ضروری می باشد.

با توجه به اهمیت حیاتی بهزیستی سالمندان و رشد سریع جمعیت آنان، بررسی نقش متغیرهای مختلف در بهزیستی سالمندان ضروری به نظر می رسد. بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بهزیستی روان شناختی با دین داری و خودشفقت ورزی در سالمندان انجام پذیرفت. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه ی اجرا، توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی سالمندان مقیم سراهای سالمندان نیمه وقت شهر کرمانشاه ، به تعداد 1190 نفر است که از این تعداد، 700 نفر مرد و 490 نفر زن بالای 55 سال می باشند. بر اساس جدول مورگان نمونه به تعداد 300 نفر فقط از مردان انتخاب شد. ابزار پژوهش شامل پرسش نامه بهزیستی روان شناختی ریف، مقیاس نگرش مسلمانان به دین وایلد و جوزف و پرسش نامه فرم کوتاه خود شفقت ورزی ریس و همکاران بودند. در تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام به گام استفاده شد. یافته ها نشان دادند که بین دین داری (r=0.46) و خودشفقت ورزی (r=0.61) با بهزیستی روان شناختی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد (P<0.001). نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که بیش همانندسازی، کمک شخصی، ذهن آگاهی، انزوا و مناسک اسلامی قادر به پیش بینی 57 درصد از واریانس بهزیستی روان شناختی در سالمندان می باشند. بنابراین با افزایش دین داری در زندگی و خود شفقت ورزی، می توان بهزیستی روان شناختی را افزایش داد.

حافظه کاری و وظایف مرتبط با آن توسط قشر پیش پیشانی، قشر پیشانی و عقده های قاعده ای مغز کنترل می شوند که با افزایش سن طی فرایند طبیعی پیری عملکرد این بخش ها کاهش می یابد. هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر تمرین مقاومتی حاد با شدت های خفیف تا متوسط بر حافظه کاری سالمندان بود. 40 سالمند به صورت هدفمند انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه تجربی و کنترل طبقه بندی شدند. حافظه کاری توسط وظیفه استرنبرگ طی سه مرحله قبل، 15 دقیقه و 180 دقیقه بعد از برنامه تمرینی قدرتی با شدت های خفیف (10RM%40) و متوسط (10RM%70) برای گروه تجربی ارزیابی شد. نتایج پژوهش نشان داد که تمرین مقاومتی (شدت متوسط و خفیف) حاد تاثیر معنی داری بر روی زمان پاسخ و صحت پاسخ آزمون استرنبرگ در سالمندان دارد. علاوه بر این نتایج پژوهش نشان داد که جنسیت و شدت تمرین تاثیر معنی داری بر روی تاثیر تمرین مقاومتی (شدت متوسط و خفیف) بر حافظه کار ندارد، در حالی که زمان اجرای آزمون استرنبرگ بعد از تمرین مقاومتی تاثیر معنی داری بر نتایج آزمون دارد. بنابراین، شدت های متوسط و خفیف تمرین مقاومتی حاد می تواند باعث بهبود حافظه کاری زنان و مردان سالمندان شود. یافته های این پژوهش ضرورت کاربرد تمرینات قدرتی حاد را در راستای بهبود حافظه کاری زنان و مردان سالمندان خاطر نشان می سازد. استفاده از این روش به عنوان مداخله ای اثرگذار برای این افراد پیشنهاد می شود.

امروزه در جهان، سالمندی به عنوان مفهومی پویا مطرح است و با افزایش کمیت جمعیت سالمند، کیفیت زندگی آنها نیز باید مورد توجه قرار گیرد. بنابراین هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه ساده و چندگانه سرمایه های روان شناختی، معنوی و اجتماعی با نشانگان بالینی سالمندان مقیم مراکز بهزیستی استان چهارمحال و بختیاری بوده است. به این منظور 200 نفر از سالمندان به شیوه تصادفی ساده انتخاب و به پرسش نامه های پژوهش پاسخ دادند. ابزار پژوهش شامل پرسش نامه سرمایه روان شناختی لوتانز، سرمایه معنوی کینگ، سرمایه اجتماعی انیکس و نشانگان بالینی بود. نتایج نشان داد همبستگی بین سرمایه های روان شناختی، معنوی و اجتماعی با اختلال شکایت جسمانی، وسواس، حساسیت در روابط متقابل، افسردگی، اضطراب، پرخاشگری، ترس مرضی، پارانایا، روان پریشی و نمره کل نشانگان بالینی معکوس و معنی دار در سطح کمتر از 0.01 می باشد. علاوه بر این نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که سرمایه های روان شناختی پیش بینی کننده سلامت روان در همه ابعاد نشانگان بالینی سالمندان بوده و سرمایه معنوی و اجتماعی از معادله خارج می شوند. روی هم رفته سرمایه های روان شناختی 34 درصد از واریانس سلامت روان سالمندان را تبیین می کند. و از چهار مولفه آن به ترتیب امید، خوش بینی و تاب آوری پیش بینی کننده سلامت روان بوده که در مجموع 33 درصد از واریانس سلامت روان را تبیین می کنند. بنابراین با توجه به نتایج بدست آمده می توان گفت برنامه ریزی جهت افزایش سرمایه های روانی چون امید، خوش بینی، تاب آوری و خودکارآمدی در دوران جوانی و میانسالی می تواند در کاهش ابتلا به انواع اختلالات روانی و در نتیجه افزایش سلامت روان انسان در دروان کهنسالی کمک نماید.