پژوهش در دین و سلامت
سال:1403 | دوره:10 | شماره:3 |تعداد مقالات:11

همان گونه که می دانیم قرآن کریم آخرین کتاب آسمانی و معجزهٔ جاوید پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله می باشد و یکی از جنبه های اعجاز این کتاب آسمانی، جامعیت معنایی و محتوایی آن است. به تعبیر قرآن کریم، در این کتاب بیان هر چیزی وجود دارد ـ بیانی که به معنای آشکار کردن و روشن ساختن است.

سابقه و هدف: سنت پیاده­روی اربعین در طول تاریخ حیات تشیع به عنوان یک رویداد مذهبی سالیانه بروز و ظهور داشته است. صرف نظر از زیبایی­های معنوی پیاده­روی اربعین و تصاویر و قاب­های ماندگار آن که برای همه الهام بخش است، مسئلة سلامت جسم و روان مردم که عاشقانه پا در این مسیر می­گذارند نیز مهم و ضروری می­نماید. هدف پژوهش حاضر فهم تجربة زیستة زائران از عوامل بهداشتی مؤثر در پیاده­روی اربعین می باشد. روش کار: این پژوهش از پارادایم کیفی و روش پدیدار­شناسی تفسیری استفاده شده است. جامعه آماری را گروهی از زائرین راهپیمایی اربعین تشکیل دادند که به صورت نمونه­گیری در دسترس، تعداد 39 نفر از زائرین به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبه نیمه ساختاریافته بوده است. به منظور تحلیل داده­ها از تحلیل محتوای استقرایی مبتنی بر کدگذاری باز استفاده شد. یافته ها: نتایج حاکی از آن است که از نظر زائران عوامل بهداشتی موثر در پیاده­­روی اربعینِ باعث می­شود از رضایت آنها در طول این مسیر کاسته شود. . این نارضایتی ها شامل کمبود نوشیدنی (آب آشامیدنی و یخ)؛ کمبود اقلام درمانی و بهداشتی (دارو و تختِ معاینه)؛ کمبود آموزش به زائران پیش از سفر از طریق رسانه (آموزش قبل از سفر)؛ ضعف در بهداشت و نظافت (حمام، سرویس بهداشتی و پایین بودن بهداشت)؛ کمبود امکانات نو (مشکلات اخذ پاسپورت، کمبود امکانات جانبی وکمبود محل اسکان)؛ مشکلات موکب­ها (مدیریت موکب­ها، دریافت مجوز پزشکی برای آشپزها)، کمبود تبلیغات فرهنگی؛ آشفتگی و شلوغی مرزها؛ مدیریت ضعیف دولت؛ بالا بودن هزینه کرایه­ها؛ نبود اطلاع­رسانی و راهنمای زائرین می­باشد. در نهایت از بین این موانع جدی ترینِ آن ها از نظر زائرین به ترتیب کمبود نوشیدنی، بالا بودن هزینه حمل و نقل و ضعف در بهداشت و نظافت بوده است. نتیجه گیری: براساس یافته­های پژوهش می­توان گفت که ارائة انواع خدمات بهداشتی و درمانی به زوّار می­تواند به ارتقای سطح سلامت آنان کمک نماید.

سابقه و هدف: توجه به ارتقای کیفیت زندگی زناشویی، اصلی مهم در سلامت و بهداشت فرد، خانواده و جامعه است. لذا مطالعۀ حاضر با هدف نقش میانجی تنظیم شناختی هیجان در رابطۀ تجارب معنوی با کیفیت زندگی زناشویی انجام شد. روش کار: روش پژوهش توصیفی-هم بستگی از نوع تحلیل مسیر بود. جامعۀ پژوهش شامل تمامی افراد متأهل زن و مرد مراجعه کننده به فرهنگ سراها و سراهای محلات منطقۀ پنج شهر تهران در شش ماه دوم سال 1401 بودند. از جامعۀ پژوهش 150 نفر به شیوۀ نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند، و به پرسش نامه های تجارب معنوی (اندروود و ترسی، 2002)، تنظیم شناختی هیجان (گراس و جان، 2003) و کیفیت زندگی زناشویی (باسبی و همکاران، 1995) پاسخ دادند. مدل پژوهش و روابط بین متغیّرها با نرم افزار SPSS نسخۀ 22 و نرم افزار AMOS تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان دهندۀ اثر مستقیم تجارب معنوی بر تنظیم شناختی هیجان (01/0 P< و 30/0 =β)، اثر مستقیم تنظیم شناختی هیجان بر کیفیت زندگی زناشویی (01/0 P< و 52/0=β) و اثر مستقیم تجارب معنوی بر کیفیت زندگی زناشویی (01/0 P< و 37/0=β) بود. همچنین تنظیم شناختی هیجان در ارتباط بین تجارب معنوی (05/0 P< و 08/2=Z) با کیفیت زندگی زناشویی نقش واسطه­ ای معناداری داشت (05/0 P<). نتیجه گیری: براساس نتایج پژوهش می توان نتیجه گرفت با ارتقای تجربیات معنوی، توانایی تنظیم شناختی هیجان افزایش می یابد و به دنبال آن کیفیت زندگی زناشویی بالا می رود.

سابقه و هدف: خودکشی دومین علت اصلی مرگ‏ ومیر در سطح جهان و همواره یکی از نگرانی ‏های عمدۀ بهداشت عمومی است که بررسی عوامل مؤثر در آن نقش مهمی در رشد و توسعۀ اجتماعی و بهداشتی جوامع دارد. ازاین رو این پژوهش براساس سبک دل بستگی با نقش میانجی‏گر سلامت معنوی انجام شده تا اندیشه‏ پردازی خودکشی دانش‏ آموزان دختر را پیش بینی کند. روش کار: پژوهش حاضر توصیفی-همبستگی از نوع مدل ‏سازی معادلات ساختاری بود. تمامی دانش ‏آموزان دختر مشغول به تحصیل در مقطع متوسطۀ دوم مدارس دولتی شهر تهران سال تحصیلی 1402 جمعیت آماری پژوهش را تشکیل می‏ داند، که از بین آن‏ ها با توجه به معیارهای ورود به پژوهش و با روش نمونه ‏گیری تصادفی خوشه ‏‍ ای چندمرحله‏ ای تعداد 250 نفر انتخاب شدند. شرکت‏ کنندگان به پرسش ‏نامۀ اندیشه ‏پردازی خودکشی(بک و همکاران، 1979)، پرسش ‏نامۀ دلبستگی(هازن و شیور، 1987) و پرسش ‏نامۀ سلامت معنوی(پولوتزین و الیسون، 1982) پاسخ دادند. داده‏ ها با آزمون همبستگی پیرسون، مدل ­یابی معادلات ساختاری و بوت استروپ و با نرم‏ افزارهای SPSS-v26 و AMOS-v28 تحلیل شدند. یافته ها: نتایج آزمون مدل مفهومی نشان داد که شاخص‏ های برازش مدل پژوهش در وضعیت مطلوبی قرار دارد(069/0=RMSEA و 05/0>P). نتایج نشان داد که دل بستگی ایمن، دل بستگی اجتنابی و دل بستگی دوسوگرا، اثر مستقیم و معناداری بر اندیشه‏ پردازی خودکشی داشتند (05/0>P). هم‏چنین، فرضیۀ مطرح شده در ارتباط با وجود اثر غیرمستقیم سبک دل بستگی بر اندیشه‏ پردازی خودکشی با میانجی ‏گری سلامت معنوی مورد تأیید بود (05/0>P). نتیجه گیری: پژوهش حاضر برای متخصصان حوزۀ بهداشتِ روان، درک عمیق ‏تری را از مکانیسم ‏های زیربنایی رابطۀ بین سازه ‏های رشدی-تحولی، سلامت معنوی و گرایش به اندیشه ‏پردازی خودکشی در میان دانش‏ آموزان دختر فراهم می ‏کند.

سابقه و هدف: هویت اسلامی-ایرانی از مهم ترین سازه های روان شناختی و مجموعه ای از نگرش های مثبت نسبت به ارزش های ملی، دینی، فرهنگی و اجتماعی مرتبط است که تمام شئونات و رفتارهای یک انسان را متأثر می کند. براساس نظریات، بهترین دورۀ هویت یابی دورۀ نوجوانی و بزرگ ترین سرمایۀ هویت ساز، دختران و زنان جامعه هستند. بنابراین هویت یابی دختران نوجوان و کشف راهبردهای آن، می تواند زیربنای هویت ایرانی-اسلامی تمامی افراد جامعه قرار گیرد. روش کار: در مطالعۀ کیفی حاضر، مصاحبه شوندگان از آموزش دیدگان مرکز ندا(نهضت دختران امام) و در محدودۀ سنی 14-21 سال به صورت هدفمند انتخاب، و سپس مقیاس هویت اجتماعی بر روی آنان اجرا شد و افرادی که نمرۀ بسیار خوب را کسب نمودند، تا اشباع داده ها و تعداد 7 نفر، تحت مصاحبۀ نیمه ساختاریافته قرار گرفتند. مصاحبه ها مبتنی بر بیان تجربۀ زیستۀ 3-7 سال آنان از دوران نوجوانی و سال های هویت یابی ایرانی-اسلامی در مرکز ندا می باشد و تحلیل داده ها به روش کلایزی انجام گرفت. یافته ها: از تحلیل داده های مطالعۀ حاضر، 7 مضمون هسته ای، 20 مقولۀ اصلی و 103 مقولۀ فرعی استخراج شد. مقوله های هسته ای عبارت اند از: بینش افزایی، تربیت دینی، نقش پذیری انقلابی، تقویت کنشگری اجتماعی، مهارت افزایی، پرورش استعداد و راهبری که مؤلفه های اصلی مؤثر بر هویت یابی ایرانی-اسلامی را تشکیل می دهند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج این پژوهش و بررسی عوامل مؤثر در هویت یابی ایرانی-اسلامی، به نظر می رسد که الگوهای کارآمد هویت یابی، بهتر است عوامل مؤثری چون بینش افزایی، تربیت دینی، نقش پذیری انقلابی، تقویت کنشگری اجتماعی، مهارت افزایی، پرورش استعداد و راهبری را در برگیرد.

سابقه و هدف: کشف چگونگی تعامل ساختارهای روان شناختی و تأثیر جمعی بر نگرش ها نسبت به ازدواج در جامعۀ ما امری حیاتی به نظر می رسد و به شکاف قابل توجهی در روان شناسی و مشاورۀ زناشویی می پردازد. لذا مطالعۀ حاضر با هدف تعیین رابطۀ بین عزت نفس و هوش معنوی، با ترس از ازدواج در دانشجویان با میانجی گری سرسختی روان شناختی انجام شد. روش کار: پژوهش حاضر از نوع توصیفی-همبستگی است. جامعۀ آماری، تمامی دانشجویان دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامی واحد سردشت به تعداد 670 نفر بودند که 358 نفر از آن ها به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از ابزارهای استاندارد شدۀ عزت نفس روزنبرگ (1965)، هوش معنوی کینگ (2000)، سرسختی روان شناختی اهواز (2006) و ترس از ازدواج ریچارد (2007) استفاده شد. تجزیه وتحلیل داده ها نیز با استفاده از آزمون های هم بستگی اسپیرمن و مدل سازی معادلات ساختاری در نرم افزار SPSS و AMOS نسخة 24 انجام شد. یافته ها: هم عزت نفس بر ترس از ازدواج اثر معکوس و معنادار داشت (β = -0.330, P < 0.001)، هم هوش معنوی (β = -0.210, P < 0.001) و هم سرسختی روان شناختی(β = -0.20, P < 0.001). اثر غیرمستقیم عزت نفس بر ترس از ازدواج، ازطریق سرسختی روان شناختی نیز معکوس و معنادار بود (β = -0.054, P < 0.001). اثر غیرمستقیم هوش معنوی بر ترس از ازدواج ازطریق سرسختی روان شناختی نیز منفی و معنادار بود (β = -0.062, P < 0.001). نتیجه گیری: عزت نفس، هوش معنوی و سرسختی روان شناختی به طور معناداری بر ترس از ازدواج تأثیر معکوس داشتند که این امر تأکیدی بر نقش کاهشی آن ها در این پدیده است. به طور خاص، مشخص شد که عزت نفس و هوش معنوی نه تنها به طور مستقیم؛ بلکه به طور غیرمستقیم ازطریق افزایش سرسختی روان شناختی، ترس از ازدواج را کاهش می دهند.

سابقه و هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی اثر نگرش مذهبی والدین بر سلامت روان دانش آموزان دختر مقطع دبیرستان است. پیشینۀ پژوهش نشان می دهد که دانش آموزان دختر، نسبت به پسران از ناراحتی روانی بیشتری رنج می برند. هرچند هیچ یک از پژوهش های صورت گرفته، جامعیت و مانعیت موضوع تحقیق پیش رو را ندارند. بنابراین با توجه به دین و مذهب رسمی کشور و همچنین وسعت دایرۀ مخاطبان، ضرورت بررسی این موضوع روشن می شود. روش کار: جامعۀ مورد تحقیق عبارت است از کلیۀ دانش آموزان دختر دبیرستان های بخش کهریزک (650 نفر) در پایۀ تحصیلی دهم تا دوازدهم که در سال تحصیلی 1400-1401 مشغول به تحصیل بوده اند. حجم نمونۀ آماری در این پژوهش 250 نفر است که با روش نمونه گیری سادۀ تصادفی انتخاب شده اند. در این پژوهش از پرسش نامۀ سنجش نگرش های مذهبی و آزمون SCL90 استفاده شده است. آزمون SCL90 در سال 1973 توسط فردی به نام دراگوتیس و همکارانش طراحی شد. برای سنجش پایایی ابعاد 9گانۀ این آزمون از دو روش محاسبۀ پایایی درونی و پایایی به روش آزمون مجدد استفاده شده است. پرسش نامۀ سنجش نگرش های مذهبی مسلمانان توسط سراج زاده براساس مدل گلاک و شارک با اسلام شیعی تطبیق داده شده است. در این پژوهش همۀ موارد اخلاقی رعایت شده و مؤلفان مقاله، تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد که میان نگرش مذهبی والدین، با افسردگی، اضطراب و خصومت دانش آموزان رابطۀ معناداری وجود دارد. بنابر تحلیل یافته ها؛ بین نمرات خصومت و اضطراب فرزندان و نگرش های مذهبی والدین، به احتمال 92% رابطة معکوس و معنادار وجود دارد. به این معنی که با کاهش نگرش های مذهبی والدین، خصومت و اضطراب فرزندان افزایش می یابد. نتیجه گیری: براساس یافته های به دست آمده، هرچه بتوان نگرش های مذهبی صحیح و بُعد اعتقادی را در والدین دانش آموزان تقویت کرد، سلامت روان دانش آموزان نیز به شکل معناداری افزایش خواهد یافت.

سابقه و هدف: ازآن جایی که در آموزه های اسلامی بر سلامتی و ارتقای آن، بیشتر از منشور سازمان جهانی بهداشت سفارش جدی شده است، هدف این پژوهش شناسایی مؤلفه های سلامت جنسی از منظر قرآن و روایات است. روش کار: این پژوهش، یک مطالعۀ کتابخانه ای به روش توصیفی-تحلیلی است که از منظر قرآن و روایات معصومین(ع) به استخراج مؤلفه های سلامت جنسی و تطبیق هریک از این مؤلفه ها با قرآن کریم پرداخته، آیات مرتبط با اهدافِ دستورالعمل ها را استخراج، و مبانی قرآنی آن را نشان داده است. یافته ها: براساس یافته های به دست آمده، 16 شاخص برای مؤلفه های سلامت جنسی وجود دارد که عبارت اند از: زمینه سازی و تشریح قوانین ازدواج، عشق و محبت، فرزندآوری (رعایت روابط زناشویی) درچهارچوب شرعی؛ پاک دامنی، پاک سازی، حفظ عفت و تقوا (رعایت پوشش) برای مقابله با انحرافات جنسی و گناه؛ ممنوعیت رابطۀ جنسی بدون طی فرایند ازدواج؛ ممنوعیت هم جنس گرایی؛ خودمراقبتی و ممنوعیت ازدواج با زنان شوهردار؛ ممنوعیت زنا و وضع احکام برای زناکار؛ اجتناب از آمیزش با زنان در زمان حیض؛ اختصاص زمان برای ارضای نیاز جنسی؛ حلال بودن تعدد زوجات و اجازۀ متعه (ازدواج موقت)؛ اجازه دادن برای ازدواج مجدد بعد از طلاق؛ مخالفت با مجرد ماندن؛ نهی از رابطۀ دوستانه با جنس مخالف؛ نهی از قول وقرار پنهانی و عقد با زنانی که عدۀ وفات آنها تمام نشده؛ حفظ فروج و پوشاندن عورات؛ پرهیز از ازدواج های حرام؛ و آگاهی دادن به کودکان درخصوص آموزش و بیداری جنسی. نتیجه گیری: نتایج بررسی مؤلفه های سلامت جنسی از منظر قرآن نشان داد که مضمون زمینه سازی و تشریح قوانین ازدواج، عشق، محبت و فرزندآوری (رعایت روابط زناشویی) درچهارچوب شرعی با فراوانی 28، و پاک دامنی، پاک سازی و حفظ عفت و تقوا (رعایت پوشش) برای مقابله با انحرافات جنسی و گناه با فراوانی 27 مورد، بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده اند. کمترین مقدار مربوط به اجتناب از آمیزش با زنان در زمان حیض، مخالفت با مجرد ماندن و نهی از رابطة دوستانه با جنس مخالف مجموعا با 4 مورد فراوانی اند.

سابقه و هدف: حق تولیدمثل و باروری انسان ازجمله حقوقی است که در قرآن و احادیث مورد توجه قرار گرفته، و برای ایجاد یک جامعه با انسان­ های درست کار و صالح بر آن تأکید شده است. اهمیت باروری و تولیدمثل، به عنوان مهم ترین عامل تغییر در اندازۀ جمعیت است و موجب شده تا جایگاه ویژه­ ای را در مطالعات جمعیت­ شناختی به خود اختصاص دهد. به همین دلیل، باید عواملی که منجر به کاهش جمعیت یک جامعه و باروری می­ شود، مورد بررسی قرار بگیرد. یکی از عواملی که به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم بر سلامت افراد و قدرت باروری زنان و مردان تأثیر دارد، اشعه­ها و پرتوها هستند. به همین دلیل، پژوهش حاضر به بررسی عوارض پرتو­درمانی بر روی جوانی جمعیت می­ پردازد. روش کار: این تحقیق از نوع مروری و به صورت توصیفی-تحلیلی است که به روش کتابخانه­ای و با توجه به مطالعات پیشین انجام شد. یافته ها: یافته­های پژوهش نشان داد که به طورکلی، پرتوها در طبیعت وجود دارد. اما با پیشرفت تکنولوژی و دستگاه­های پزشکی، انسان­ها به میزان بیشتری در معرض اشعه­ها قرار گرفته اند. اگر میزان این اشعه­ها از حد مجاز بالاتر برود، بر تمامی ارگان­های بدن ازجمله اندام­های جنسی و اندام­های داخلی تأثیر منفی می­گذارد، باعث بسیاری از سرطان­ها و بیماری­های خونی و نیز منجر به سقط جنین یا تولد بچه­های ناقص می­گردد. نتیجه گیری: تمام این عوامل منجر به کاهش جمعیت و کاهش زادوولد و قدرت باروری می­شود. تا حد امکان، پزشکان باید از اشعه­ها و پرتوها دوری کنند و آن را برای بیماران، تا جایی که امکان دارد، به کار نگیرند.

سابقه و هدف: در حوزۀ فقهِ پزشکی، مسائل نوپیدایی مطرح می شود که جز با رویکرد معتبر بودنِ استنباطِ عقلی قابل پاسخ گویی نیست. ازطرفی این نوع استنباط، با چالش هایی اساسی مواجه است و معتقدانی از مذاهبِ غیرامامیه دارد که بعضاً با فهمِ ناصحیح از حیطۀ حجیّتِ این نوع استنباط درگیر هستند. این پژوهش درصدد است تا برای یافتنِ مفهوم و جایگاه واقعی دلیل عقل در فقهِ پزشکی، موضوع را بررسی، محدودۀ حجیّتِ این نوع از استنباط را تحلیل کند و جلوی استفادة غیرمنضبط از دلیل عقل را بگیرد. روش کار: پژوهشِ حاضر از نوعِ کتابخانه ای و با روش توصیفی-تحلیلی سامان یافته است تا با استفاده از قوانینِ اصولِ فقه و آموزه های قواعدِ فقهی و بیانِ حیطۀ حجیّتِ منبع استنباط عقلی در کنار نظام وار دیدنِ شریعت، دانشِ فقه را پاسخ گو به مسائل دنیای معاصرِ علم پزشکی معرفی کند. در این راستا علاوه بر استفاده از روشِ کتابخانه ای، از نرم افزارهای نور استفاده شده است. یافته ها: عقل در اجتهادِ مسائل نوظهورِ حوزۀ سلامت دو نوع کاربرد دارد: 1- استقلالی: عقل در قالبِ منبع مستقل کارایی دارد. در این کاربرد، عقل در دو میدانِ مستقلّات عقلی و غیرمستقلّات عقلی به کار می آید. در این کاربرد قانونِ «ملازمۀ حکمِ عقل و شرع» از قانون های ثابت و مقبولِ فقه است و عقل و نقل بر صحت آن گواهی می دهند. 2- غیراستقلالی: محدودۀ کارکردِ عقل در سه حوزۀ کاربردِ ابزاری و کاربردِ اثباتی در قواعدِ فقهی و ادلۀ فقاهتی یا اصلِ عَمَلی تعریف می شود. نتیجه گیری: حکمِ عقل در مستقلّات عقلی قطعی و یقینی است. ولی در غیرمستقلّات عقلی در هر مورد باید بررسی شود که آیا حکمِ عقل وجود دارد یا نه. کاربردِ ابزاری، اثباتِ حکمِ ظاهری، اثباتِ حکمِ شرعی کلی و قاعده فقهی، سه کارکردِ فقدانِ استقلال عقل در استنباطِ مسائل فقهِ سلامت است.

سابقه و هدف: یکی از مهم ترین عوامل ساخت تمدن ها، توجه به «علم» بوده است. ازجمله علومی که از ابتدا مورد توجه مسلمانان قرار گرفت، به اوج رشد و شکوفایی رسید و نقش بسزایی را در پیشرفت تمدن اسلامی ایفا کرد، شاخه های گوناگون پزشکی می باشد. روش کار: نوشتۀ حاضر پژوهشی کتابخانه ای و اسنادی است که به روش توصیفی-تحلیلی سامان یافته و کلیدواژه های تمدن اسلامی، پیشرفت های علمی و دستاوردهای مسلمانان در علم طب را از منابع تاریخی استخراج و بررسی کرده است. یافته ها: بررسی منابع تاریخی نشانگر شکوفایی علوم پزشکی در حوزۀ تمدن اسلامی بوده است. موردهایی را می توان دال بر این مدعا شمرد. مثل ظهور پزشکان صاحب نظر و صاحب اثر مانند علی بن ربن طبری مؤلف فردوس الحکمة، رازی (الحاوی و طب المنصوری)، ابن سینا (القانون فی الطب)، علی بن عباس اهوازی (کامل الصناعة الطبیة) و ابوالقاسم زهراوی (التصریف لمن عجز عن التألیف)؛ ابتکارات و دستاوردهای ارزشمند در زمینه های مختلف از جمله تشخیص بیماری ها و درمان آنها مانند شناسایی و درمان آبله و سرخک توسط رازی و تشریح جزئیات اندام های مختلف بدن از جمله قلب ازسوی ابوعلی سینا؛ تدوین جامع ترین کتاب داروشناسی و معرفی و شرح حدود 1400 قلم دارو توسط ابن بیطار؛ ایجاد بیمارستان های مجهز و تهیة لوازم آن و.... نتیجه گیری: مسلمانان در عصر شکوفایی تمدن اسلامی، در علوم پزشکی به دستاوردهای شگرفی دست یافتند و به اعتراف دانشمندان غربی به مرجع دانش پزشکی در اروپا و دنیا تبدیل شدند. امروز بر فرزندان تمدن اسلامی است که با تکیه بر این گذشتۀ پرافتخار و تلاش و خودباوری به قله های پیشرفت در علم و فناوری، ازجمله مرجعیت علمی در پزشکی دست یابند.