کنترل بیولوژیک آفات و بیماریهای گیاهی
سال:1395 | دوره:5 | شماره:1 |تعداد مقالات:3

انگور همانند دیگر محصولات باغی به دلیل داشتن رطوبت زیاد، pH نسبی پایین و غنی بودن از مواد غذایی، در معرض حمله انواع بیمارگرهای قارچی در مراحل برداشت و انبارداری قرار دارد. در این تحقیق، در آغاز اقدام به جداسازی قارچ های بیماری زای پس از برداشت انگور در منطقه مشگین شهر شد و قارچ های Botrytis cinerea و Cladosporium cladosporioides به عنوان گونه های غالب شناسایی شدند. Aspergillus tubingensis نیز به عنوان عامل پوسیدگی و زهرابه زا (توکسین زا) روی انگور و کشمش برای این بررسی انتخاب شد. سپس به منظور ارزیابی امکان کنترل زیستی (بیولوژیک) آن ها، تاثیر دو گونه Trichoderma harzianum T447 و T. hamatum T622 و اسانس چهار گیاه دارویی پونه کوهی، نعناع خوراکی، رازیانه و بومادران در شرایط آزمایشگاهی ارزیابی شد. نتایج نشان داد که هر دو گونه قارچ آنتاگونیست در رقابت تغذیه ای موفق تر از قارچ های بیمارگر هستند، ترکیبات فرّار این قارچ ها بیشترین تاثیر بازدارندگی را در تعامل با C. cladosporioides نشان دادند. غلظت 10 درصد ترشحات برون یاخته ای جدایه T. harzianum T447 نیز بازدارندگی بیش از 85 درصد علیه قارچ های بیمارگر نشان داد. همچنین معلوم شد که بین گونه قارچی، نوع اسانس و غلظت های مختلف آن در میزان بازدارندگی از رشد میسلیومی قارچ ها تفاوت معنی داری (P≤0.01) وجود دارد. پونه کوهی و رازیانه به ترتیب به عنوان موثرترین و ضعیف ترین اسانس ها  شناخته شدند. تجزیه GC MS چهار اسانس نام برده نیز نشان داد که به ترتیب پی پریتون و سیس پی پریتون اکسید، ال منتون، دی متیل 4 (ای) 6 اکتادین 2 ال و ترنس آنتول اجزای اصلی آن ها هستند. با توجه به بازدارندگی مناسب اسانس ها و قارچ های کنترل زیستی نام برده، تحقیقات تکمیلی در زمینه به کارگیری آن ها برای کنترل بیماری های پس از برداشت انگور توصیه می شود.

در این تحقیق تاثیر سویه (استرین) های باسیلوس روی جوانه زنی اسپور و رشد میسلیوم Botrytis cinerea به منظور کنترل زیستی (بیولوژیک) پوسیدگی میوه در سه رقم توت فرنگی شامل Quineliza، Paros و Kurdistan در شرایط آزمایشگاه بررسی شد. از تاثیر سی ودو سویه جنس باسیلوس روی قارچ بیمارگر در کشت چهار نقطه ای، ده سویه که بیشترین بازدارندگی را از رشد داشتند برای کارهای بعدی انتخاب شدند. تاثیر ناهمسازی (آنتاگونیستی) ده سویه روی قارچ بیمارگر با استفاده از آزمون کشت متقابل، سوخت وسازگر (متابولیت) های فرار و تولید مایع خارج یاخته ای در شرایط آزمایشگاه انجام شد. نتایج نشان داد که همه سویه های باسیلوس در هر سه آزمون، رشد قارچ بیمارگر را کاهش دادند و این کاهش در جدایه های مختلف متفاوت است. درصد کاهش رشد در کشت متقابل، سوخت وسازگر های فرار و تولید مایع خارج یاخته ای به ترتیب بین 30.5-67.1، 27.5-86.2 و 41-82 متغیر بود. افزون بر این، تاثیر سویه های باسیلوس روی جوانه زنی اسپور و رشد میسلیوم قارچ بیمارگر روی میوه های سه رقم توت فرنگی نشان داد که همه سویه های باکتری می توانند جوانه زنی و رشد میسلیوم قارچ بیمارگر را کاهش دهند و این کاهش در جدایه های مختلف متفاوت بود. همچنین شدت بیماری پوسیدگی میوه توت فرنگی در میوه های تیمارشده با سویه های باسیلوس کاهش شایان توجهی در مقایسه با تیمار شاهد نشان دادند. نتایج این تحقیق نشان می دهد که ترکیبات تولیدشده به وسیله سویه های باسیلوس توانایی زیادی در کنترل زیستی بیماری کپک خاکستری دارند و نیاز است تحقیقات بیشتری در شرایط مزرعه روی آن ها صورت گیرد.

قارچ Botrytis cinerea یکی از مهم ترین عامل های پوسیدگی میوه توت فرنگی است. به منظور ارزیابی بیماری زایی این قارچ و تاثیر کنترلی اسانس رازیانه روی آن، از میوه های توت فرنگی آلوده به پوسیدگی خاکستری در مناطق مختلف استان مازندران 41 جدایه گرد آوری شد. پس از خالص سازی، بیماری زایی جدایه ها روی سه رقم توت فرنگی کاماروسا، پاروس و گیلاسی انجام شد. شناسایی ریخت شناختی (مورفولوژیکی) جدایه ها با استفاده از مشخصات رویشی و شناسایی مولکولی با استفاده از آغازگر اختصاصی C729 و آغازگرهای عمومی ITS4 و ITS5 انجام شد. بازدارندگی از رشد قارچ با اسانس گیاه رازیانه و قارچ کش ایپردیون کاربندازیم آزمایش شد. نتایج نشان داد که بر پایه خصوصیات ریخت شناختی همه جدایه ها به قارچ B. cinerea تعلق داشتند. شناسایی جدایه ها با استفاده از آغازگر اختصاصی C729 نشان داد همه آن ها باند 700 جفت بازی داشتند. بر پایه شدت بیماری زایی روی سه رقم توت فرنگی، جدایه ها در هفت گروه قرار گرفتند. ناحیه ITS دی. ان. آ. ریبوزومی نماینده گروه ها با استفاده از جفت آغازگرهای ITS4 و ITS5 افزایش شد. پس از توالی یابی و هم ردیف سازی با دیگر توالی های مرتبط ثبت شده در بانک ژن، بین جدایه ها تنوع بالای ژنتیکی مشاهده شد. جدایه های مورد آزمایش در پنج گروه با همسانی 80درصد قرار گرفتند. در ارزیابی آزمایشگاهی مشخص شد که با بالا رفتن غلظت اسانس رازیانه، فعالیت ضدقارچی آن علیه B. cinerea افزایش یافت. غلظت 1000μl/l تاثیر بازدارندگی بیشتری نسبت به دو غلظت پایین تر 500 و 750 میکرولیتر در لیتر) داشت و میزان بیماری را تا 94.7 درصد در مقایسه با شاهد کاهش داد. قارچ کش ایپردیون کاربندازیم باعث مهار جدایه های این قارچ در آزمایشگاه شد.