مدیریت اطلاعات
سال:1396 | دوره:3 | شماره:2 (پیاپی 5) |تعداد مقالات:7

پس از آن که نویسنده دست نوشته اش را در سامانه نشریات علمی _ پژوهشی به ثبت رساند، آیا چنین حقی دارد که از سرنوشت دست نوشته اش در فرایند پذیرش تا چاپ آن آگاهی یابد یا نه؟ و اگر چنین است، این حق در حقوق ایران بر کدامیک از مبانی حقوقی و مستندات قانونی استوار است. نگاهی به راهنمای نشریات علمی _ پژوهشی در ایران نشان می دهد که تاکنون به این موضوع و چنین حقی توجه نشده است، در حالی که در علمی _ پژوهشی غیر ایرانی، زمان بندی ارائه شده در راهنمای پذیرش مقاله ها نشان می دهد که این گروه از نشریات تا حدی چنین حقی را به رسمیت شناخته اند. در این مقاله ضمن بیان مبانی حقوقی وجود این حق در حقوق ایران، از طریق مقایسه و مطالعه تطبیقی، وضعیت موجود در نشریات مهم علمی _ پژوهشی در ایران و نیز چند کشور خارجی بررسی شده و با ارائه نمودارها و سنجش های لازم، علاوه بر آن که وجود این حق در ایران نیز به اثبات رسیده، پیشنهاد شده که در نشریات علمی _ پژوهشی ایران نیز در راهنمای پذیرش مقاله ها، به اعلام زمان بندی مربوط به هریک از مراحل موجود در فرایند پذیرش تا چاپ مقالات، به ویژه مرحله داوری توجه شود.

توجه به نظریه پردازی در حوزه سیستم های اطلاعاتی در سال های اخیر شدت گرفته است و به دنبال آن استفاده از این نظریه ها در مقالات پژوهشی نیز ادامه دارد. آشنایی با وضعیت به کارگیری این نظریه ها در دهه اخیر می تواند محققان را در یافتن نظریه های پرکاربرد و یافتن خلاهای پژوهشی یاری دهد. در همین راستا پژوهش حاضر با هدف توصیف و تجزیه تحلیل وضعیت واقعی بکارگیری نظریه های سیستم های اطلاعاتی در پژوهش های این حوزه در سالهای اخیر انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش را مقالات علمی منتشر شده در مجلات علمی برتر دنیا در حوزه سیستم های اطلاعاتیتشکیل می دهد و نمونه آماری شامل مقالاتی است که در خصوص نظریه های سیستم های اطلاعاتی در بازه زمانی سال های 2010 تا 2016 نگاشته شده است. به وسیله تکنیک تحلیل شبکه اجتماعی، شبکه روابط میان نظریه های سیستم های اطلاعاتی و مقالاتی که در آنها از این نظریه ها استفاده شده، ترسیم شده است. نتایج این پژوهش نشان داد نظریه های بازی، استدلال و پیچیدگی بیشترین کاربرد و مدل پذیرش فناوری و پس از آن نظریه-های پیش بینی و ساختار بیشترین هم حضوری را در مقالات مورد بررسی داشته اند. همچنین بررسی حوزه های علمی که نظریه های سیستم های اطلاعاتی از آنها اقتباس شده اند نشان داد پس ازحوزه سیستم های اطلاعاتی، حوزه جامعه شناسی و روانشناسی، بیشترین تعداد خروجی نظریه ها را دارند. نتایج این پژوهش می تواند با هدایت تمرکز بر قابلیت کاربرد پذیری نظریه ها، بر روند نظریه پردازی در سیستم های اطلاعاتی تأثیرگذار باشد.

عوامل موفقیت سیستم های اطلاعاتی و نقش آن ها در بهبود عملکرد سازمان، هنوز هم برای بسیاری از سازمان ها پوشیده است. مدیران همواره به دنبال اطلاعات صحیح، دقیق، بهنگام و مرتبط هستند تا بر مبنای آن تصمیم گیری نمایند. اسارت وزندگی اردوگاهی اسرای ایرانی در اردوگاه های عراق، از جهات مختلف قابل مطالعه است، اما بررسی ها نشان می دهد مطالعات اندکی با رویکرد علمی در این خصوص انجام شده است؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر شناسایی عناصر و مؤلفه های سیستم اطلاعات مدیریت مربوط به اسرای ایرانی در اردوگاه های عراق است. این تحقیق از نوع پژوهش های توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش را آزادگان کشور جمهوری اسلامی ایران تشکیل داده اند. داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساخت یافته با 20 نفر از آزادگان و بررسی اسناد و مدارک تا رسیدن به حد اشباع جمع آوری و با استفاده از روش تحلیل محتوی، تجزیه وتحلیل شدند. یافته های تحقیق در قالب مدل سیستم اطلاعات مدیریت اسرای ایرانی در اردوگاه های عراق ارائه شده است. این مدل دارای 7 بخش، عوامل زمینه ای، شکل گیری گروه، تولید و دستیابی به اطلاعات، پالایش و فراوری اطلاعات، توزیع اطلاعات، اثرات سیستم بر مدیریت منابع انسانی و یک حلقه ی بازخور است.

هدف اصلی پژوهش حاضر، شناسایی و تبیین عوامل کلیدی موفقیت در دانش محورسازی شرکتهای تولیدی منطقه آزاد اروند با استفاده از نظریه داده بنیاد است روش گراندد تئوری یا نظریه داده بنیاد یک شیوه پژوهش کیفی است که به وسیله ی آن با استفاده از یک دسته داده ها، نظریه ای تکوین می یابد. در این پژوهش برای جمع آوری داده ها با 30 نفر از مدیران عامل یا مدیران تولید شرکتهای موجود در منطقه آزاد اروند مصاحبه های عمیقی انجام گرفت. معیار اصلی برای تعیین حجم نمونه، نیل به نقطه اشباع نظری بود. تمامی افراد حجم نمونه مورد مطالعه با رویکرد هدفمند انتخاب شدند. کدگذاری و تحلیل داده ها طی سه مرحله به انجام رسید و در نهایت، مدل پارادایمی عوامل کلیدی موفقیت دانش محورسازی شرکتهای تولیدی منطقه آزاد اروند شکل گرفت. براساس نتایج این تحقیق 7 مؤلفه کلیدی درونی و بیرونی شناسایی شدند که عبارت اند از منطقه آزاد اروند (بسترسازی کسب وکار، ایجاد زیرساخت و. . . )، دانشگاهها )نقش پژوهشی، آموزش و تربیت نیروی انسانی (، مراکز آموزشی )آموزشهای کسب و کار(، ویژگی های سازمانی )فرهنگ، ساختار، فرآیند(، مشتری گرایی، سرمایه لازم )جذب سرمایه( و در نهایت نیروی انسانی خلاق، دانشور و متخصص.

در دوران کنونی، دانش به عنوان یک منبع راهبردی انگاشته می شود و راهبردها، رویه ها و ابزارهای تقویت اشتراک دانش به یکی از مهمترین چالش های سازمان ها بدل شده اند. علیرغم پژوهشهای انجام شده در زمینه ی به اشتراک گذاری، کسب و خلق دانش، ادبیات مربوطه هنوز برای ارزیابی عوامل مؤثر بر به اشتراک گذاری دانش کافی نیست. در جوامع امروزی محیط های دانشگاهی از مهمترین مراکز تولید دانش هستند، که از جمله ارزشمندترین تولیدات آنها، به انواع مقاله های علمی، پژوهشی، ترویجی، گزارش علمی و فنی، پایان نامه وکتاب می توان اشاره کرد. این دانش صریح، توسط اساتید، دانشجویان تحصیلات تکمیلی و پژوهشگران تولید و می تواند به اشتراک گذاشته شود. هدف این پژوهش، توصیف، تحلیل و ترکیب نتایج برخی از پژوهشهای پیشین انجام شده در ایران در زمینه ی عوامل مؤثر بر به اشتراک گذاری دانشِ صریح با استفاده از روش فراتحلیل است. جامعه ی آماری، تعدادی از پژوهشهای انجام شده در ایران در مورد به اشتراک گذاری دانشِ صریح در محیط های دانشگاهی از ابتدای سال 1381 تا پایان سال 1395 که در پایگاه اطلاعات پایان نامه ها و رساله های ایران (گنج) ثبت شده اند و یا در مجلات علمی پژوهشی داخل کشور انتشار یافته اند، است. پس از بررسی 9 عنوان پژوهش با شرایط مناسب برای ورود به فراتحلیل مانند روایی و پایایی مناسب، روش نمونه گیری و آماری صحیح، فرضیه و سؤالات مناسب با موضوع پژوهش، داده های آماری کافی و سطح معناداری انتخاب شدند، برای محاسبه اندازه اثر هر یک از عوامل مؤثر از نرم افزار stata استفاده گردید. نتایج فراتحلیل نشان دادکه عوامل تعهد، فرهنگ سازمانی، ارتباطات کارکنان، پاداش، پشتیبانی فناوری اطلاعات، ساختار سازمانی به ترتیب بر به اشتراک گذاری دانش صریح تأثیر معنی داری دارند و عامل ویژگی شخصیتی تأثیری بر به اشتراک گذاری دانش صریح ندارد.

حوزه کیفیت داده از جمله حوزه های رو به رشد و مهم در حوزه سیستم های اطلاعاتی است. شناخت دقیق این حوزه از یک سو و شناخت ویژگی های زیرحوزه های نوین این حوزه برای محققان از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود. شناخت ویژگی این حوزه و میزان بین رشته ای بودن آن ها به محققات برای تصمیم گیری در مورد روند تحقیقات و انتخاب حوزه فعالیت کمک بسزایی خواهد کرد. برای شناسایی حوزه ها و بررسی میزان بین رشته ای بودن آن ها، در این مطالعه با استفاده از گراف همرخدادی کلمات و تحلیل 9000 مقاله، ویژگی های حوزه های نوین مطالعاتی مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس این مطالعه مشخص شده است که این حوزه ها بیشتر بین رشته ای بوده است و تمرکز آن بر روی ارتباط بین چندین حوزه مطالعاتی است. به بیان دیگر این کلمات کلیدی بیشتر با کلمات کلیدی موجود در خوشه های دیگر ارتباط داشته اند تا با کلمات کلیدی که با آن ها در یک خوشه قرار گرفته است. بر اساس این مطالعه جدیدترین حوزه مرتبط با کلان داه است که مباحث یکپارچه سازی و داذه گمشده در این حوزه از اولویت بالاتری نسبت به مابقی حوزه ها برخوردار است.

هدف این پژوهش ارائه یک روش شناسی برای ایجاد مدل ارزیابی آمادگی الکترونیک برای استانهاست. برای این منظور لازم است سیر تکوین مدلهای ارزیابی آمادگی الکترونیک به صورت دقیق مورد بررسی قرار گیرد. این بررسی به دو روش انجام شده است، روش اول مرور نظام مند مدلهای ارزیابی آمادگی الکترونیک از سال 2010 تا 2017 است که پارامترهایی مانند حوزه تمرکز کارکردی، حوزه تمرکز جغرافیایی، نوع داده های مورد استفاده، روش جمع آوری داده ها، روش تحلیل داده ها، مدل پایه ای مورد استفاده و شاخصهای اصلی ارزیابی در این مرور نظام مند مورد بررسی قرار گرفته است، و روش دوم بررسی سیر تکوین مدلهای ارزیابی آمادگی الکترونیک است که بر این اساس روشهای ارزیابی 4 نسل یا دوره تکوینی را طی کرده اند و برای توصیف این دوره ها از فرآیند پویای چرخه دمینگ که از چهار مرحله برنامه ریزی، اجرا، بررسی و اقدام تشکیل شده، استفاده شده است. فرآیند تکوین مدلهای ارزیابی از بررسی مدلهای ارزیابی شکاف دیجیتال آغاز و با بررسی فاصله طراحی-واقعیت خاتمه می یابد. براساس مرور مدلهای ارزیابی آمادگی دولت الکترونیک، جدیدترین رویکرد در ارزیابی آمادگی الکترونیک استفاده از تئوری فاصله طراحی-واقعیت است که از بدیهه سازی محلی برای ایجاد مدلهای مناسب و منطبق با ویژگی های بومی استفاده می کند. در این مقاله با بررسی دقیق این تئوری و تعمیم آن به حوزه ارزیابی آمادگی الکترونیک، یک روش شناسی گام به گام برای ایجاد مدل مناسب ارزیابی آمادگی الکترونیک برای استانها ارائه شده است. در این روش شناسی ابعاد تئوری طراحی-واقعیت شامل اطلاعات، تکنولوژی، فرآیند، اهداف، ارزشها و انگیزه ها، کارکنان و مهارتها، مدیریت و ساختارها و سایر منابع(پول و زمان) به عنوان شاخصهای اصلی در نظر گرفته می شوند که برای بومی نمودن آنها و ایجاد زیرشاخصها برای هر یک از آنها لازم است براساس سه نوع فاصله مطرح در تئوری که در محیط طراحی و محیط اجرا وجود دارد، شامل فاصله بستر و زمینه، فاصله نرم و سخت و فاصله عمومی و خصوصی، این شاخصها تعدیل و برای استان موردنظر، مدل خاص آن ایجاد گردد.