اطلاع رسانی پزشکی نوین
سال:1398 | دوره:5 | شماره:1 |تعداد مقالات:9

نامه به سردبیر (بحث گونه): کلیدواژه هایی که از طرف نویسندگان مقاله براساس راهنمای نویسندگان مجلات ارائه می شوند، فشرده ترین اصطلاحاتی هستند که بیشترین ارتباط را با محتوای مقاله دارند [1]. بنابراین هم در امر ذخیره مقالات در پایگاه های اطلاع رسانی و هم در بازیابی مقالات از این پایگاه ها، بخش کلیدواژه مقالات اهمیت قابل توجهی دارد [2]. برخی از آشفتگی ها در کاربرد کلیدواژه ها در مجلات انگلیسی، PubMed و مجلات فارسی گزارش شده است [3، 4]. در زبان انگلیسی به این صورت است که در ترکیب های وصفی کلمه اول صفت و در ترکیبات اضافی کلمه اول مضاف الیه است. چون بار مفهومی یک اصطلاح مرکب مربوط به موصوف و مضاف است، بنابراین در منابع انگلیسی که اصطلاحات براساس الفبا مرتب می شوند، ترکیبات وصفی و اضافی به شکل مقلوب یا وارونه نوشته می شوند. برای مثال در ساختار درختی سر عنوان های موضوعی پزشکی Medical Subject Headings (MeSH)، ترکیب اضافیTeaching Hospitals به شکل مقلوب Hospitals, Teaching و ترکیب وصفی Palliative Medicine به شکل مقلوب Medicine, Palliative ثبت شده است [5، 6]. هدف از کاربرد شکل مقلوب این است که مفاهیم مترادف در ترتیب الفبایی، مجاور هم قرار گیرند. بااین وجود، شکل املایی مقلوب در هیچ مجله انگلیسی زبان به عنوان کلیدواژه مرسوم نیست. بنابراین اگر در راهنمای نویسندگان مجلات حوزه علوم پزشکی (یا دیگر حوزه های علوم زیستی) از نویسندگان خواسته شود که نه تنها کلیدواژه ها را از MeSH انتخاب نمایند، بلکه به این نکته هم توجه داشته باشند که املاء مقلوب باید به شکل دستوری صحیح خود، برگردانده شود. چند مورد از املاهای مقلوب که توسط مجلات فارسی علوم پزشکی در بخش کلیدواژه ثبت شده است، بدون ذکر نام مجلات، در جدول 1 فهرست شده است.....

هدف: داده های باکیفیت پیش نیاز ارائه خدمات مراقبت سلامت باکیفیت است. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی کیفیت داده های سیستم اطلاعات بیمارستانی بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان انجام شده است. روش ها: پژوهش حاضر کاربردی بوده و به صورت توصیفی-مقطعی در سال 1397 انجام شد. جامعه پژوهش شامل کاربران سیستم های اطلاعات بیمارستانی پنج بیمارستان آموزشی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی زاهدان بود. در این پژوهش روش نمونه گیری آسان و در دسترس برای انتخاب 300 نفر از کاربران استفاده شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته گردآوری و با نرم افزار SPSS و آمارهای توصیفی تحلیلی تجزیه وتحلیل شد. نتایج: میانگین ابعاد قابلیت دسترسی (35/61± 7/1)، مربوط بودن (01/18± 7/1)، امنیت (07/39± 7/1)، قابل فهم بودن (16/23± 7/1)، نمایش موجز (12/32± 7/1)، سادگی عملیات (12/20± 7/1) و تفسیرپذیری (21/09± 7/1) بود. میانگین ابعاد عینی بودن (86/33± 6/1)، اعتبار عمومی (65/33± 6/1)، تناسب حجم داده ها (93/43± 6/1)، باورپذیری (88/36± 6/1)، بهنگام بودن (80/49± 6/1)، کامل بودن (74/22± 6/1)، همسانی نمایش (87/29± 6/1) و صحت داده ها (69/15± 6/1) کمتر از میانگین 7 و از میانگین کل 10 بود. بین تمامی ابعاد مورد ارزیابی رابطه مثبت و معنادار وجود داشت (0/05P-Value< نتیجه گیری: با توجه به اینکه تمامی ابعاد در سطح مطلوب یا نسبتا مطلوب قرار داشتند، بنابراین توجه و بهبود کیفیت داده های موجود در سیستم های اطلاعات بیمارستانی ضروری به نظر می رسد.

هدف: کمبود آگاهی در مورد ضربان ساز و دفیبریلاتور کاشتنی قلبی و محدودیت های مرتبط با آن می تواند موجب بروز استرس بیماران گردد. این مطالعه با هدف مقایسه تأثیر آموزش به روش بحث گروهی و ویدئویی بر سطح استرس، افسردگی و خودکارآمدی بیماران تحت تعبیه ضربان ساز و دفیبریلاتور کاشتنی قلبی انجام شده است. روش ها: در این مطالعه کارآزمایی بالینی در کلینیک پیس میکر و دفیبریلاتور کاشتنی قلبی بیمارستان شهید بهشتی کاشان در دو گروه آموزش و یک گروه کنترل و به شیوه پیش آزمون و پس آزمون میزان استرس، افسردگی و خودکارآمدی بیماران مراجعه کننده در سال 1396 را مورد بررسی قرار داد.، 105 بیمار به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و سپس به روش آسان در سه گروه 35 نفر (بحث گروهی، ویدئویی و کنترل) قرار داده شدند. محتوای آموزشی یکسان به صورت بحث گروهی و ویدئویی (لوح فشرده) به گروه های مداخله ارائه شد. جمع آوری داده ها با فرم مشخصات فردی و پرسشنامه DASS21 و خودکارآمدی قلبی بیماران دارای دفیبریلاتور کاشتنی قلبی، قبل از آموزش و سه هفته بعد از آموزش در هر سه گروه انجام شد. داده ها با نرم افزار SPSS نسخه 16و آزمون های آماری مجذورکای، تی مستقل و فیشردقیق تجزیه وتحلیل شد. نتایج: بین نمرات استرس و افسردگی قبل و بعد از آموزش در سه گروه آموزشی تفاوت معنا دار مشاهده نشد (0/55P-Value= و 0/85P-Value=، اما خودکارآمدی بیماران دارای دفیبریلاتور کاشتنی قلبی در گروه آموزش گروهی و ویدئویی 0/009P-Value=، گروهی و کنترل (0/012P-Value< و ویدئویی و کنترل 0/001P-Value< معنادار بود. نتیجه گیری: به کارگیری شیوه های آموزشی می تواند منجر به کنترل علائم سایکولوژیک بیماران و ارتقاء سطح خودکارآمدی آن ها شود. ازاین رو بهتر است شیوه های آموزشی کم هزینه تر همچون آموزش ویدئویی جهت آموزش بیماران بکار گرفته شود.

هدف: در مطالعات انجام شده ناهمگونی، تنوع و شواهد محدودی در زمینه تأثیر پزشکی از راه دور بر سطوح مختلف پیامدها دیده می شود. هدف این پژوهش انجام یک مرور نظامند از مطالعات منتشر شده به منظور تحلیل پژوهش های انجام گرفته و شناسایی تأثیر این فناوری و شکاف دانشی موجود در این حوزه می باشد. منابع اطلاعات یا داده ها: مطالعه حاضر مرور نظام مند است که به منظور بررسی مقالات، پایگاه های اطلاعاتی Web Of Science، PubMed، Scopus، Cochrane Library و EmBase با ترکیب کلیدواژه های کودک، پزشکی از راه دور و قلب مورد جستجو قرار گرفتند. داده های استخراج شده از مقالات در نرم افزار Excell وارد و با استفاده از آمار توصیفی تجزیه و تحلیل شدند. روش های انتخابی برای مطالعه: پس از غربالگری عنوان و چکیده مقالات، 32 مطالعه انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. جهت غربالگری مقالات از معیارهای چاپ مقالات در فاصله زمانی 2017-2007، دسترسی به متن کامل به زبان انگلیسی، محدوده سنی مدنظر، بررسی پیامدها و نتایج مربوط به خدمات پزشکی از راه دور برای جنین، نوزادان و کودکان استفاده شد. ترکیب مطالب و نتایج: با جستجو در پایگاه های اطلاعاتی مذکور و پس از مراحل غربالگری در نهایت 32 مقاله جهت بررسی دقیق متن کامل و تحلیل نتایج آن ها انتخاب شد. تحلیل نتایج نشان داد که بیشتر به بررسی پیامدها و نتایج مرتبط با حوزه های امکان سنجی، هزینه، بهبود رابطه و آموزش-پشتیبانی، مدیریت مراقبت، صحت تشخیص و مرگ ومیر پرداخته شده است. نتیجه گیری: پزشکی از راه دور در انتقال تصاویر اکوکاردیوگرام، تصاویر قفسه سینه، سونوگرافی و ام آر آی، مراقبت در منزل، شنیدن صدای قلب با ابزار استتوسکوپ از راه دور و آموزش کاربرد دارد. نتایج نشان داد که انجام پزشکی از راه دور در زمینه مدیریت بیماری های قلبی نوزادان و کودکان امکان پذیر بوده و منجر به ارائه نتایج مناسبی برای بیمار می شود.

هدف: مطالعات علم سنجی یکی از کارآمدترین روش های ارزشیابی علمی در پایگاه های اطلاعاتی معتبر است. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی و ارزیابی تولیدات علمی پژوهشگران حوزه روانشناسی طی سال های 2017-2013 در نظام استنادی ISI می باشد. روش ها: این تحقیق دارای رویکرد کاربردی بوده و با استفاده از شاخص های علم سنجی انجام شد. مقالات نمایه شده مرتبط با روانشناسی بین سال های 2013 تا 2017 توسط پژوهشگران در نظام استنادی ISI که از کلیدواژه های مرتبط با حوزه روانشناسی استفاده کرده بودند، جامعه آماری را تشکیل دادند. برای رسم نمودار از نرم افزار Excel استفاده شد. همچنین جهت ترسیم نقشه هم رخدادی واژگان از نرم افزار ترسیم نقشه VOS-Viewer کمک گرفته شده است. نتایج: یافته های پژوهش نشان داد بیشترین سهم تولیدات حوزه روانشناسی مربوط به سال 2017 می باشد. همچنین بررسی حوزه های موضوعی نیز نشان داد که مقولات اخلاق-رفتار، افسردگی، سلامت روان نقاط داغ حوزه مذکور را تشکیل می دهد. مقولات رفتار-اخلاق، سلامت، آموزش وپرورش، چشم انداز-دیدگاه ها و سلامت روانی پرکاربردترین مقولات حوزه روانشناسی بود. از میان مقولات موضوعی مقوله سلامت روان بیشترین ارتباط را با دیگر حوزه های موضوعی این حوزه داشت. همچنین نتایج نشان می دهد که بین طول واژه و تعداد دفعاتی که واژه ها در هر متن بکار می رود رابطه معکوس وجود دارد نتیجه گیری: با توجه به اهمیت سلامت روان در جوامع امروزی، پژوهشگران این حوزه باید تمامی حیطه ها را در تحقیقات خود مورد مطالعه قرار داده تا از این طریق بتوانند سلامت افراد و سلامت جامعه را ارتقا و حفظ نمایند.

هدف: اورژانس پیش بیمارستانی مهمترین جزء سیستم سلامت است که با توجه به ماهیت اورژانسی خدمات آن، یک بخش حساس به اطلاعات می باشد؛ ولی اغلب سیستم های اطلاعاتی دارای چالش هایی در تأمین این اطلاعات هستند که در این مطالعه، چالش های سیستم اطلاعات اورژانس پیش بیمارستانی با رویکرد سیستمی مورد بررسی قرار می گیرد. روش ها: در این مطالعه توصیفی، چالش های سیستم اطلاعات اورژانس پیش بیمارستانی مرکز مدیریت فوریت های پزشکی استان هرمزگان با استفاده از چک لیست محقق ساخته از دیدگاه سیستمی و با در نظر گرفتن نوع سیستم اطلاعات از نظر میزان مکانیزاسیون، نوع داده ها، نوع فرایندهای پردازشی، سخت افزارها و نرم افزارها، افراد دخیل و نیز انواع گزارشات و اطلاعات خروجی سیستم مورد بررسی قرار گرفت و استخراج گردید. داده ها به صورت دستی مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج: نتایج نشان داد مهم ترین چالش این سیستم، عدم وجود سیستم اطلاعات الکترونیکی و دستی بودن فعالیت مدیریت اطلاعات بود. همچنین، مشکل در گردآوری و ثبت انواع داده های صوتی، تصویری و متنی و عدم وجود تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری به روز جهت تبادلات الکترونیکی اطلاعات اورژانسی از دیگر چالش های این سیستم بود. نتیجه گیری: از آنجایی که سیستم اطلاعات اورژانس پیش بیمارستانی در این مطالعه در هیچ یک از اجزای خود از قابلیت های سیستم الکترونیکی بهره نمی برد و با توجه به پیامدهای مثبت این سیستم ها و افزایش ظرفیت اورژانس پیش بیمارستانی، بایستی برنامه ریزی جهت استفاده از این سیستم ها صورت پذیرد.

هدف: وجود ابزار مناسب برای شناسایی نیازهای اطلاعات سلامت خانواده کودکان مبتلا به سرطان می تواند منجر به بهبود فرآیند مراقبت از آنان توسط خانواده شود. هدف از مطالعه حاضر، ساخت و اعتبار یابی پرسش نامه نیازهای اطلاعات سلامت خانواده کودکان مبتلا به سرطان در ایران بود. روش ها: روش پژوهش پیمایشی کاربردی و نوع آن همبستگی (تحلیل اکتشافی با روش تحلیل مؤلفه های اصلی) بوده است. جامعه آماری پژوهش، 729 خانواده کودکان مبتلا به سرطان مراجعه کننده به بیمارستان سیدالشهدای اصفهان (امید) از فروردین تا شهریورماه سال 1397 بود که براساس فرمول کوکران 244 نفر به روش نمونه گیری غیراحتمالی هدفمند و داوطلبانه براساس معیارهای ورود و خروج انتخاب شدند. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 20 و روش های آماری آلفای کرونباخ، تحلیل عامل اکتشافی، آزمون کایزر-مایر-الکین، آزمون اسکری کتل تجزیه و تحلیل شد. نتایج: ﻧ ﺘ ﺎ یﺞ ﺑ ﻪ دﺳ ﺖ آﻣ ﺪ ه از روش آﻣ ﺎ ری ﺗ ﺤ ﻠ ﯿ ﻞ ﻋ ﺎ ﻣ ﻠ ﯽ (ﺗ ﺤ ﻠ ﯿ ﻞ مؤلفه های اﺻ ﻠ ﯽ ) و ﭼ ﺮ ﺧ ﺶ واریﻤ ﺎ ﮐ ﺲ چهار ﻋ ﺎ ﻣ ﻞ دسترسی، ارائه و تبادل اطلاعات سلامت مرتبط، ارائه اطلاعات در مورد سرطان توسط کادر درمان، امکانات و خدمات سلامت و مشاوره، و حمایت های اجتماعی، اقتصادی و معنوی را شناسایی کرد که در کل 56/57 درصد واریانس گویه های پرسشنامه را تبیین می کنند. ضرایب پایایی آلفای کرونباخ به دست آمده از ساختار عاملی اکتشافی برای کل پرسشنامه 96/0 بود. نتیجه گیری: ﺑ ﺎ ﺗ ﻮ ﺟ ﻪ ﺑ ﻪ ﭘ ﺎ یﺎ یﯽ ﻣ ﻨ ﺎ ﺳ ﺐ ﭘ ﺮ ﺳ ﺸ ﻨ ﺎ ﻣ ﻪ می توان از آن به عنوان یﮏ اﺑ ﺰ ار ﭘ ﺎ یﺎ و ﻣ ﻌ ﺘ ﺒ ﺮ در نظام سلامت برای شناسایی و رفع نیازهای اطلاعاتی خانواده کودکان مبتلا به سرطان استفاده کرد.

هدف: کاربردپذیری عبارت است از میزانی که یک محصول ویژه می تواند توسط کاربرانی خاص برای رسیدن به اهدافی خاص در یک زمینه مشخص با اثربخشی، کارایی و رضایت مورد استفاده قرار گیرد. هدف از انجام این مطالعه سنجش میزان کاربردپذیری سیستم اطلاعات آزمایشگاه در بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی تبریز می باشد. روش ها: این پژوهش از نوع توصیفی-مقطعی بوده و در سال 1396 در دانشگاه علوم پزشکی تبریز انجام شده است. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه های استاندارد QUIS و SUS استفاده شده است. جامعه پژوهش مشتمل بر کاربران شاغل در بخش آزمایشگاه، در شش بیمارستان آموزشی-درمانی دانشگاه علوم پزشکی تبریز بوده اند که سابقه کار با سیستم اطلاعات آزمایشگاه را داشته اند. به علت محدود بودن تعداد کاربران از روش سرشماری استفاده شد و تعداد نمونه 69 نفر بوده است. داده های به دست آمده در نرم افزار SPSS وارد گردیده و در قالب جداول و نمودار ارائه شده است. نتایج: نتایج نشان داد 40/07 درصد کاربران از سیستم اطلاعات آزمایشگاه راضی بوده اند و بیشترین میزان رضایت با 54 درصد مربوط به یادگیری راحت سیستم بوده و پس از آن سودمندی سیستم با 50/07 درصد بیشترین، میزان رضایت را به خود اختصاص داده است. نتیجه گیری: طبق یافته های حاصل از پژوهش، مشخص گردید که سیستم اطلاعات آزمایشگاه از دید کاربران ساده بوده و کار کردن با این سیستم ها پیچیدگی خاصی نداشته و یادگیری آن آسان بوده است ولی سیستم، فاقد انعطاف لازم بوده که پیشنهاد می شود در زمان طراحی سیستم این مولفه مورد توجه بیشتر قرار گیرد.

هدف: با توجه به افزایش روزافزون هزینه ها در بیمارستان ها، سیاست گذاران و مدیران به دنبال اتخاذ راهبردهایی جهت استفاده کارا از منابع هستند. یکی از شاخص های مؤثر در بررسی کارایی بیمارستان شاخص متوسط اقامت بیمار است. هدف از این مطالعه بررسی عوامل مؤثر بر طول مدت اقامت بیمار در بیمارستان تخصصی زنان شهر بندرعباس بوده است. روش ها: اطلاعات 500 پرونده از بیماران بستری در بیمارستان شریعتی در 9 ماهه اول سال 1394 که به صورت طبقه ای تصادفی انتخاب شده بودند، با استفاده از چک لیست طراحی شده از طریق مطالعه پرونده بیماران و همچنین سیستم HIS، استخراج شد. داده های جمع آوری شده با استفاده از روش های آمار توصیفی و همچنین آزمون های آماری کروسکال والیس، من ویتنی و ضریب همبستگی اسپیرمن مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج: میانگین کل مدت اقامت بیمار 1/93± 1/98 روز به دست آمد. در این بیمارستان، میانگین مدت اقامت با علل بستری، بخش بستری، پزشک بستری کننده و نوع پذیرش، تفاوت معناداری دارد (0/05>P-Value). همچنین ضریب همبستگی اسپیرمن نشان داد که با افزایش تعداد مشاوره، ویزیت، آزمایش و عمل جراحی مدت اقامت بیمار نیز افزایش می یابد (0/001>P-Value). نتیجه گیری: با توجه به رابطه متغیرهایی از قبیل ساعت پذیرش، انجام خدمات تشخیصی و نوع پذیرش لازم است سیاست گذاران و مدیران از طریق برنامه ریزی در خصوص دسترسی به نیروهای متخصص در تمام ساعات شبانه روز، بررسی در خصوص ضرورت برخی آزمایش ها، ویزیت ها و خدمات تشخیصی و بازنگری در فرایند انجام خدمات تشخیصی، عدم پذیرش بیماران غیراورژانس در عصر و شب و بهره گیری از قابلیت های فناوری اطلاعات سلامت، به کاهش اقامت های غیرضروری بیماران کمک نمایند.