معماری و شهرسازی پایدار
سال:1394 | دوره:3 | شماره:1 |تعداد مقالات:6

امنیت یکی از نیازهای اساسی در ساختارهای شهری و حفظ آن از مهمترین مسائل در زندگی شهری است. در این میان توسعه پایدار نه تنها برای نسل حاضر، بلکه برای آیندگان نیز توانایی خلق جامعه ای سالم و پایدار را دارد و پارک های شهری عنصر مهمی در ایجاد یک شهر پایدار است. چرا که آنها فرصت هایی در زمینه های مختلف همچون ارتقای کیفی محیط، امکانات تفریحی فعال و غیرفعال و محیطی زیبا را فراهم میکنند. هدف پژوهش، بررسی رویکرد CPTED در جهت ارتقای امنیت محیطی در پایداری پارک های شهری می باشد و امروزه کمتر به لزوم ارتقای امنیت، پایداری و ظرفیتهای بالقوه پارکهای شهری در کاهش و یا جلوگیری از جرایم توجه می شود. این مقاله با روش تحلیلی و اسنادی در مرحله تدوین ادبیات نظری و با جمع آوری اطلاعات از طریق روش استدلالی منطقی در بستر مطالعات میدانی نشان میدهد که رویکرد CPTED، در اصل روشی برای بهبود بهره بری محیط است و می توان از محیط های شهری به شکلی بهینه استفاده نمود تا احساس امنیت محیطی در بخش های مختلف فضاهای شهری به ویژه پارکها و فضاهای گردشی در ساعات مختلف شبانه روز برای مردم فراهم شود. همچنین از میان اصول پنج گانه رویکرد، حمایت از فعالیت های اجتماعی و نظارت طبیعی از اولویت بیشتری برخوردار است.

ارزش های بومی و منطقه ای نزد صاحب نظران و هنرمندان بسیار پراهمیت تر از آن است که بتوانند علاقه فزاینده به جهانی شدن را در آن ها ایجاد کند. معماری پایدار که در بناهای سنتی ایران وجود دارد، با شاخصه هایی چون توجه به ویژگی های اقلیمی، عوامل اقتصادی، عوامل اجتماعی- فرهنگی عجین می باشد.در معماری سنتی ایران ساختمان بر اساس فرهنگ و هویت قومی ایرانی شکل گرفته است و هیچگاه نوع پلان بر خلاف باورهای دینی و عقیده ای پایه گذاری نشده اند. در گذر زمان به خاطر ناملایمات اجتماعی و دور شدن جوامع از ارزش های اجتماعی خودی و بومی، معماری های دیگری حاکم شدند. که سرتاسر مشکل بودند، جوامع در جستجوی علت و راه حل برای آن مشکلات بحث پایداری و معماری پایدار را پیشنهاد کرده اند. چه بسا که معماری بومی مصادیق بارز و دل نشینی برای معماری پایدار باشد. هدف تحقیق حاضر این است که اصول معماری بومی که با مولفه های معماری پایدار تطبیق دارد و شیوه های احیاء و دوباره به کارگیری آن ها تدوین گردد. روش پژوهش این نوشتار مبتنی بر تحلیل توصیفی و مطالعات کتابخانه ای است. نتایج به دست آمده از این پژوهش، با هدف معماری پایدار و استفاده از این اصول برای رسیدن به خانه ای پایدار است. در آخر به ارائه راه کارهایی مفید جهت طراحی "معماری پایدار" و "توسعه پایدار" دست یافت.

هدف اصلی طراحی فضاهای شهری، ارتقای کیفیات زندگی و ایجاد محیطی آرام و جذاب برای شهروندان است. مبلمان شهری به عنوان یکی از اصلی ترین عناصر محیط شهری، سهم بسزایی در مطلوبیت فضا دارد. از سوی دیگر استانداردهای مبلمان شهری منجر به افزایش کارآیی این عناصر، پایداری بیشتر مبلمان شهری و ارتقای سطح رضایت کاربران می شود. در این پژوهش موضوع و اهدافی که برای آن پیش بینی شده است از نوع توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری این پژوهش کلیه شهروندان بندر بوشهر بوده که در سال 1394 هستند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعداد 248  تعیین شد و به روش تصادفی ساده مورد پرسشگری مستقیم قرار گرفته اند. پس از جمع آوری اطلاعات میدانی و پرسش نامه، روابط بین متغییرهای پژوهش از طریق آماره های توصیفی و آماره های استنباطی در قالب نرم افزار SPSS 22 مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس تحلیل انجام شده بین نقش مبلمان شهری و ارتقای کیفیات بصری- زیباشناختی پیاده راه های ساحلی شهر بوشهر ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین زیبایی و کیفیت مبلمان نیز بر ارتقای شاخص های بصری پیاده راه های ساحلی تاثیر مثبت و معناداری ایجاد می نماید. به طوری که 69.9 درصد شهروندان تاثیرگذاری کیفیت مبلمان شهری و نیز 91.9 درصد تاثیرگذاری زیبایی مبلمان شهری را بر ارتقای کیفیات بصری- زیباشناختی پیاده راه های ساحلی شهر بوشهر را خوب تا عالی ارزیابی نموده اند. بنابراین با استفاده از اصول و مبانی حاکم بر هر یک از عناصر تاثیرگذار بر مبلمان شهری باید به ساماندهی محیط ها و منظر پیاده راه های ساحلی پرداخت و با خلق گزینه های ممکن و سازگار به محیطی مناسب و ایده آل نایل آمد.

شبکه معابر به عنوان ستون فقرات پیکر شهری و شاخصی ارزنده برای ارزیابی مفاهیمی چون؛ توسعه شهری پایدار، رشد هوشمند و شاخص نفوذپذیری مطرح است. پس هرچه میزان برخورداری و سهم هر یک از واحدهای شهری از معابر و شبکه دسترسی ها بیشتر باشد، بستر توسعه از درون فراهم تر می شود. لذا، معابر شهری (اصلی و فرعی) یکی از عناصر و مفاهیم جغرافیایی توسعه می باشد. هدف مطالعه حاضر مقایسه کارایی (برخورداری) نسبی مناطق شهری اهواز و شناسایی مناطق کارآ به لحاظ کارآیی توسعه معابر شهری است. روش تحقیق حاضر از نوع تحلیلی- کاربردی بوده و جامعه آماری تحقیق حاضر را مناطق 8 گانه شهر اهواز تشکیل می دهد. روش تحلیل داده ها نیز مبتنی بر تکنیک تحلیل پوششی داد ها بوده و برای تعیین ضریب کارایی واحدهای مورد بررسی، مشخص کردن واحدهای کارآ و ناکارآ و همچنین میزان پیشنهادی شاخص های مورد استفاده از 2 رویکرد مدل CCR (خروجی محور و ورودی محور) و برای رتبه بندی واحدهایی که با مدل CCR کارا شدند، از روش اندرسون- پیترسون (AP) استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان داد که طبق مدل CCR، مناطق 8، 3، 4 و 2 شهر اهواز کارآ هستند که در تلفیق با کارآیی برتر(AP) ، رتبه بندی نهایی این مناطق، گویای اولویت بندی گزینه ها به صورت مناطق 2، 3، 4، 8، 5، 7، 8 و منطقه 1 شهری است.

همزمان با بلوغ پارادایم اجتماعی در سه دهه اخیر و رواج رویکرد مکان سازی، دیدگاه های جدیدی در طراحی شهری به تاسی از آن شکل گرفته اند، با این حال به نظر می رسد از اعتبار بالایی جهت استفاده در این حرفه، برخوردار نیستند. بنابراین، هدف اصلی پژوهش بررسی جایگاه این دیدگاه ها، بر اساس معیارهای مرز مفهوم سازی است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و توسعه ای می باشد و از لحاظ روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است. ماهیت داده ها، از نوع کیفی بوده و چارچوب نظری با استفاده از روش کتابخانه ای بررسی گردیده است. بر این اساس، هفت دیدگاه جدید طراحی شهری بر اساس معیارهای مرز مفهوم سازی، به روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، با مشورت 8 نفر از اعضای محترم هیات علمی مورد ارزیابی قرار گرفتند و مشخص گردید که کدامیک، در حوزه طراحی شهری خودآگاه و ناخودآگاه و کدام غیرطراحی شهری است. ضرورت انجام پژوهش در این است که به محققان و پژوهشگران در این حوزه، در مورد اعتبار و جایگاه دیدگاه های مذکور، آگاهی می دهد که طرح هر دیدگاه جدیدی به منزله کاربردی بودن آن نبوده و ممکن است قابلیت ارجاع را نداشته باشد. پرواضح است که انتخاب و استفاده نادرست دیدگاه هایی که با وجود جدیدبودن، در قلمروی طراحی شهری جایی ندارد، می تواند مانع از تحقق اصل طراحی شهری پایدار، گردد.

صنعت گردشگری با تاثیر بالقوه خود در اقتصاد هر کشور از جمله مقوله هایی است که همیشه مورد توجه مسوولین امر بوده است. با گسترش شهرنشینی و سرعت تغییرات در شهرها قریب به چند دهه است که، بافت تاریخی شهرها دچار دگرگونی شده و هماهنگی خود را با ساختار اصلی حرکتی شهر از دست داده است. این امر به ویژه از بعد گردشگری، فضاهای شهری و میراث تاریخی و فرهنگی، شهرها را تحث تاثیر قرار داده و باعث کاهش تعداد مراجعین و فراموشی تدریجی یادمان های گذشته شهرها شده است. هدف این مقاله پیشنهاد راهکار مناسبی جهت طراحی مجموعه گردشگری با رویکرد زمینه گرا در جوار سرو کهن سال ابرکوه و بافت خاص پیرامونی است، که در آن پس از بیان مطالعات در حوزه باززنده سازی بافتهای تاریخی و تلاشهای انجام شده برای طراحی زمینه گرا به معرفی تئوری چیدمان فضا برای کمک به ارائه نتایج مطالعاتی دقیق تر پرداخته می شود. پژوهش از نوع کاربردی- توسعه ای و روش پژوهش، توصیفی تحلیلی است و گردآوری اطلاعات از طریق منابع کتابخانه ای، مراکز آمار و بررسی های میدانی انجام شده است. در نتایج نهایی با تعیین عوامل تاثیرگذار در طراحی زمینه گرا در بافت های تاریخی، راهکاری برای تبیین ضوابط طراحی زمینه گرا جهت پایداری بافت های تاریخی فرهنگی شهرها پیشنهاد می شود. با کمک این معیارها و با توجه به میزان دسترسی و دید در مسیرهای موجود در بافت مجموعه، محل های مناسب به منظور کاربری های متعدد در طراحی معماری در نظر گرفته خواهد شد، در طراحی های آینده با کمک استفاده از شاخص های نرم افزارهای دیگر در این چارچوب می توان دقت طراحی زمینه گرا را بالاتر برد.