معماری و شهرسازی پایدار
سال:1394 | دوره:3 | شماره:2 |تعداد مقالات:6

هدف مطالعه حاضر، سنجش و ارزیابی کارآیی خطوط اتوبوس رانی شهر اردبیل در کاربست با مدل تحلیل پوششی داده ها می باشد. در تحقیق کاربردی حاضر، شاخص های مطرح در کاربست مدل DEA در قالب عوامل ورودی (تعداد ایستگاه های اتوبوس، تعداد اتوبوس در نرخ رفت و برگشت، مسافت و طول هر خط اتوبوس رانی) و عامل خروجی (متوسط جابجایی در هر خط) قرار گرفته اند. همان طوری که از نتایج این پژوهش مشاهده می شود؛ خطوط شماره 1، 3، 12 و 23 با وزن های 1.000 در رتبه اول سنجش کارآیی خطوط شهری و حومه ای، واقع شده اند. لذا خطوط اشاره شده، کارآترین خطوط شهری اردبیل در شرایط مقایسه نسبی بین خطوط شهری و حومه ای را داراست. در بین خطوط اتوبوس رانی شهری و حومه ای اردبیل، خط شماره 12 با 20 بار مرجع واقع شدن برای خطوط ناکارای اردبیل، الگوی غالب خطوط ناکارآ، ارزیابی شده است. لذا با توجه به درک مقادیر و ارزش های بدست آمده از پژوهش و ماهیت شاخص خروجی تحقیق (مبنی بر اینکه شاخص خروجی پژوهش (مسافران) با افزایش خود سبب بهبود کارایی خطوط می گردند)، می توان با تغییر و افزودن مسیر به طراحی جدیدی از خطوط برای تجهیز همه مناطق و بلوک اصلی شهر به فراگیری دسترسی شهرواندان به حمل و نقل عمومی پرداخت. در این راستا، از نظر پژوهشی، پیشنهاد می شود تحقیق پیمایشی در سطح شهر برای سنجش میزان رضایت ساکنین در دسترسی به خدمات یادشده صورت گیرد، که دید شهروندان را نسبت به پخش و دسترسی به امکانات حمل و نقل عمومی (اتوبوس)، رصد نماید.

شهرستان تنکابن که در غرب مازندران واقع شده از طبیعت متنوعی برخوردار است. یکی از جاذبه های مهم شهرستان، طبیعت خدادادی آن است که زمینه جذب توریسم را فراهم می کند. بررسی استراتژی مدیریتی توسعه اکوتوریسم با توجه به اینکه منطقه فوق از بزرگترین مراکز توریستی شهری- طبیعی است و می تواند مورد استفاده برنامه ریزان قرار گیرد، حایز اهمیت است؛ لذا درپژوهش حاضر ابتدا پس از ذکر کلیاتی در مورد پژوهش به مباحث جغرافیایی پیرامون شهرستان تنکابن پرداخته شده و پس از آن انواع جاذبه های گردشگری طبیعی شهرستان برشمرده شده است. در نهایت با توجه به پرسشنامه هایی که از طریق گردشگران تکمیل شد و نیز همچنین بر اساس اطلاعاتی که در مشاهدات عینی و میدانی و نیز مصاحبه با گردشگران، بومیان، مسوولین و متولیان تاسیسات گردشگری و شهرسازی جمع آوری گردید، به امر تجزیه و تحلیل داده های پژوهشی پرداخته شد؛ که در این کار از نرم افزار SPSS بهره گرفته شد. تحقیق حاضر از نوع بنیادی و کاربردی است و از نظر روش عملیات، کتابخانه ای و میدانی و روش استدلالی استفاده شده است. بر این اساس این نتایج بدست آمد که ویژگی های اکوتوریستی منطقه از سویی و فرهنگ مردم تنکابن از سوی دیگر و همچنین زیرساخت های گردشگری تنکابن از عوامل جذب گردشگر در این شهرستان شد. ضمنا در مسیر توسعه اکوتوریسم در تنکابن موانع و مشکلاتی وجود دارد که این موانع و راهکارهای آن در طی پژوهش شناسایی و معرفی گردید.

فرآیند استراتژی توسعه شهری (CDS) با هدف کاهش فقر، توسعه پایدار و ارتقای مشارکت و ایجاد حمکروایی شهری یکی از این راه حل های حل مشکلات شهرنشینی امروز است. راهبرد توسعه شهری فرآیندی است که با مداخله و مالکیت ذینفعان محلی برای تدوین چشم اندازی جامع برای شهر خود ایجاد می شود. این فرآیند دربرگیرنده تحلیل آرمان های شهر در زمینه توسعه اقتصادی و اجتماعی و کاهش فقر، تعیین اولویت ها برای سرمایه گذاری و حمایت های توسعه ای و اجرای این چشم انداز از طریق اقدامات مشارکتی است. شهر قم به عنوان مهاجرپذیر ترین شهر در چند دهه اخیر با جمعیت شهر نشین 94 درصدی خوداز جمله هشت مادر شهر بزرگ کشور است، که تدوین این برنامه ها را ضروری می نماید. در این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی با تکیه بر مرور تحلیلی متون نظری صورت گرفت، وضعیت شهر قم به لحاظ نوع راهبرد توسعه ای اتخاذ شده از طریق مدل SOWT تحلیل گردید، به منظور دست یابی به اهداف این پژوهش از طریق روش دلفی و پرسش نامه SOWT نسبت به جمع آوری نظرات 10 کارشناس اقدام گردید. نمونه مورد نظر به روش تصادفی ساده از میان کارشناسان سازمان برنامه و بودجه، کارشناسان استانداری و شهرداری قم برگزیده شد. نتایج نهایی بیانگر رویکرد تهاجمی (راهبرد حداکثر حداکثر، so) مسوولین امر شهری بوده است به این ترتیب که با تکیه بر نقاط قوت از فرصت های موجود در شهر قم حداکثر بهره برداری صورت گیرد. با توجه به یافته ها نیز چشم انداز پیشنهادی برای آینده شهر قم نیز ترسیم گردیده است، که لزوم توجه بر موقعیت مذهبی و همچنین موقعیت جغرافیایی شهر قم در سطح منطقه ای را مورد تاکید قرار می دهد. مضاف بر آن در پایان این پژوهش راهبردهایی نیز برای ادامه روند توسعه شهر ارائه گردیده است.

امروزه آفرینش محلات پایدار و زیست پذیر به یکی از ضروریات برنامه ریزی و مدیریت در شهرها و بخصوص کلان شهرها تبدیل شده اشت. محله ها تاثیرات بسیاری بر کیفیت زندگی اهالی خود دارند. در خلق محلات پایدار عوامل متعددی (چون عوامل اقتصادی، کالبدی، فرهنگی) تاثیرگذارند. در این میان کاربری زمین شهری (بخصوص کاربری تجاری به سبب ماهیت فعالیت روزانه که دارند) از جمله عوامل اصلی سیستم محله بشمار می رود که از یک سو ضامن سرزندگی، پویایی و دسترسی می گردد و از سوی دیگر می تواند اثرات سوء نظیر افزایش میزان ترافیک و سایر اثرات را به همراه داشته باشد. مقاله حاضر می کوشد تا با بررسی رابطه نقش پخشایش کاربری های تجاری در پایداری محلات شهری، مسیر برنامه ریزی کاربری زمین در مقیاس محله های شهری را معین نماید. در این راستا محله دروس به عنوان یکی از محلات منطقه سه کلان شهر تهران مورد بررسی قرار گرفته است. به منظور سنجش سطح پایداری محله دروس از آزمون t تک نمونه ای استفاده شده است. از آنجا که هدف نهایی این تحقیق تعیین میزان تاثیر پخشایش کاربری تجاری بر پایداری محله ای است، از تحلیل آزمون رگرسیون استفاده شده است. نتایج نشان داد که شاخص های پایداری محله ای دروس در سطح مناسبی قرار دارند و کاربری های تجاری در سطح محله ضمن افزایش دسترسی ساکنین به مراکز خرید، افزایش سرزندگی و نظارت اجتماعی، امنیت محله را ارتقاء بخشیده و منجر به پایداری محله مسکونی دروس گردیده است.

این مقاله، پژوهشی میان رشته ای، تطبیقی و کیفی است بر مبنای معناشناسی ساخت گرا و در جهت القای مفهوم شهر پایدار که به روش توصیفی- تحلیلی در مورد نظام نشانه ای انواع مختلف تبلیغات شهری انجام شده است. بنابر تعریف شاخصه های پایداری در طراحی محیطی، اهدافی نظیر دست یابی و حفظ زندگی سالم، محیط زیست سالم و کیفیت برتر زندگی و حقوق انسانی را در نظر می گیرد و ساخت گرایی رویکردی در علم نشانه شناسی است که به مطالعه ساختار معنا در نظام های نشانه ای می پردازد. از منظر ساخت گرایی معنای آثار هنری، به عنوان یک نظام بیانی، محصول ساختار نشانه ای آن است، تبلیغات شهری به مثابه یک نظام زیبایی شناختی و بیانی و یک رسانه پیام محور و بخشی از گرافیک محیطی، بخش عمده سامانه گرافیک شهرها را در دنیای امروز دربر می گیرد.تبلیغات محیطی رسانه پیام رسان و بیان تصویری معانی تجاری، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی با رعایت اصول زیبایی شناسی بصری، در فضاهای گوناگون شهری و اماکن حضور و عبور انسان شهرنشین است. هدف و کاربرد آن ایجاد تنوع و زیبایی و انتقال سریع، صریح و صحیح پیام به مخاطب است. رسانه تبلیغات شهری شامل اشکال ساختاری گوناگون است که هر نوع بنابر ساختار شکلی و بیانی خود معنایی را القا می کند که در صورت توجه بدان و شناخت ساختار معنایی می تواند در جهت پایداری شهر و توسعه پایدار شهری نقش مهمی ایفا نماید. تحقیق حاضر می کوشد با تکیه بر کاربرد پیام رسانی آثار، به معنای ضمنی بپردازد و ماهیت ساختار مناسب نشانه ای و نظام معنایی تبلیغات محیطی پایدار را مطابق با نظریه توسعه پایدار و بر مبنای تحلیل زبانی- معنایی تعیین کند.

در پی افزایش گرمایش جهانی و بروز تغییر اقلیم، متفکران و نظریه پردازان زیادی بدنبال یافتن راه حل های مختلف برآمدند که یکی از این راه حل ها مطرح شدن نظریه توسعه پایدار «توسعه پایدار» است. این نظریه که بدنبال رشد بی رویه شهرها و افزایش جمعیت شهرنشین و بدنبال آن ایجاد مسایل و مشکلات مختلف در زمینه شهرنشینی مطرح گردیده بود تا سال ها، بیشتر بر ضرورت های اقتصادی و محدودیت های زیست محیطی تاکید می کرد؛ اما در دهه اخیر با پیدایش شعار «جهانی بیندیش، محلی عمل کن» نقش آن در جنبه های محلی و بومی بیشتر شده است. هدف از این مقاله شناخت معیارهای کالبدی پایداری در محلات شهری و به صورت مشخص در اقلیم گرم و خشک ایران می باشد. بدین منظور ویژگی های کالبدی محلات بومی در اقلیم گرم و خشک ایران مورد ارزیابی قرار گرفته است. در فرآیند تحقیق پس از معرفی معیارهای ساختار محلات پایدار، معیارهای کالبدی به عنوان پایه ای برای اثبات فرضیه در نظر گرفته شده اند. سپس با بررسی های میدانی در محلات شهرهای کویری ایران معیارهای کالبدی پایداری در دو دسته محله و ساختمان استخراج گردیده است. نهایتا با تطبیق دادن معیارهای استخراج شده از مبانی نظری و پژوهش میدانی مقاله به این نتیجه می رسد که محلات بومی- سنتی قرار گرفته در اقلیم گرم و خشک ایران از جنبه کالبدی از معیارهای پایداری پیروی می کنند.