روان شناسی فرهنگی
سال:1397 | دوره:2 | شماره:1 |تعداد مقالات:7

هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش حیا بر کاهش اعتیاد به اینترنت و رفتارهای پرخطر در دختران نوجوان دبیرستان بود. در این پژوهش از طرح شبه آزمایشی با گروه کنترل و آزمایش استفاده شد. 20 دانش آموز دختر با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. روش آموزش حیا در هشت جلسه با هدف آشنایی با مفهوم حیا، فلسفه و ضرورت حیا، آسیب شناسی حیا، انواع و جلوه های حیا، نقش حیا در سلامت جسمی روانی و خانواده، روش های حفظ و تقویت حیای فردی، روش های حفظ و تقویت حیا در خانواده، روش های حفظ و تقویت حیا در روابط اجتماعی و روش های حفظ و تقویت حیای رسانه ای انجام شد. آزمودنی ها به پرسش نامه ی اعتیاد به اینترنت، مقیاس خطرپذیری نوجوانان ایرانی، و اطلاعات جمعیت شناختی پاسخ دادند. نتایج نشان داد که آموزش حیا در کاهش اعتیاد به اینترنت در دختران نوجوان تأثیر داشت؛ اما اثربخشی آموزش حیا در کاهش رفتارهای پرخطر معنادار نبود. آموزش حیا به کاربران کمک می کند در مواجهه با مشکلاتی چون هرزه نگاری، خویشتن داری را افزایش دهند و بتوانند مدیریت خود را بر عهده بگیرند. با توجه به علت های مختلف رفتارهای پرخطر و تأثیر عامل های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، و خانوادگی نمی توان انتظار تغییر را در این بازة زمانی کوتاه داشت. بر پایة یافته های این پژوهش، می توان مداخلة آموزشی تربیتیِ مبتنی بر حیا را رویکردی پیشگیرانه در جلوگیری از اعتیاد به اینترنت و فضای مجازی مطرح کرد. اقدامات پیشگیرانه در سنین پایین تر و اجرای برنامه های آموزشی به نوجوانان و والدین آن ها جهت کاهش رفتارهای پرخطر ضروری به نظر می رسد.

روان شناسی وجودی بر اساس فلسفه ی پدیدارشناختی است که باور دارد جهان با تمام مخلوقاتش هیچ گونه توجیه و معنایی ندارد و پوچ است. آنچه انسان را در میان مخلوقات ممتاز می کند، آزادی و توانایی او در انتخاب است. مفروضات روان شناختی در این رویکرد آزادی، تنهایی، اضطراب مرگ، و اصالت انسانی است. روان شناسی وحدت مدار ماهیت انسان را برآمده از هستی غایت مداری می داند که در خود معنا و هدف وحدانی دارد و مفروضات روان شناختی خود را بر مبنای فطرت وحدت مدار و انگیزش عشق و دلبستگی و جاودانگی انسان قرار داده است. در این رویکرد هستی بیهوده و پوچ نیست، ذاتاً معنا دارد و هر شخص با ماهیت منحصربه فرد فطری خود خالق اصلی داستان و معنای زندگی اش است. هدف از این پژوهش پاسخ به این پرسش بود که ماهیت هستی شناختی وجود انسان، شناخت او، انگیزش، هدف، و فرایند تحلیل در رویکرد بومی روان شناسی وحدت مدار چگونه است و این رویکرد چه تمایزهای مفهومی ای در این شاخص ها با رویکرد وجودی دارد. یافته های پژوهش توضیح می دهد روان شناسی وحدت مدار انسان را پرتاب شده در هستی نمی بیند و ماهیت و انگیزه های روانی انسانی را برآمده از عشق، اتصال، و دلبستگی به عالم وحدت می داند که به زندگی معنا و هدفی وحدانی می دهد. مداخلات روان شناختیِ رویکرد پدیدارگرا توفیق و توجیه چندانی در جوامع فطرت گرا و دین باور ندارد.

تبیین پدیدارشناختی شخصیت امام خمینی(ره) از دیدگاه انسان سالمِ کارل راجرز هدف این پژوهش بود. به منظور پاسخ به پرسش تحقیق که آیا ویژگی های شخصیت امام خمینی(ره) با شاخص های انسان سالم («انسان با کنش کامل») از دیدگاه راجرز همخوانی دارد، با استفاده از روش پژوهش استنادی، اطلاعات لازم استخراج، طبقه بندی، و تحلیل شد. نتایج نشان داد معیارهای کلی راجرز دربارة شخصیت سالم در سه نکته ی پویایی شخصیت، شهامت در تحقق خود، و هستی بدون نقاب انسجام می یابد. علاوه بر این، راجرز پنج ویژگی اختصاصی عرضه کرده است؛ ازجمله آمادگی کسب تجربه، زندگی هستی دار، اعتماد به ارگانیسم خود، احساس آزادی، و خلاقیت. بر اساس یافته های پژوهش می توان گفت که ویژگی های هشت گانه ی «انسان با کنش کامل» از دیدگاه راجرز، در حد کمال در شخصیت امام خمینی(ره) مصداق دارد. همچنین ویژگی های منحصربه فردی در اندیشه، رفتار، و سبک زندگی امام خمینی(ره) وجود داشته که در نظریة راجرز به آن ها اشاره نشده است.

جوامع مهاجرپذیر برای ساکنان آنجا چالش های فرهنگی بسیاری به همراه دارند. این شرایط برای افرادی مانند دانشجویان غیربومی دشوارتر است. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه ی دیدگاه گیری اجتماعی و قدرت ایگو با هوش فرهنگی و همچنین بررسی نقش تعدیل کننده ی سن و جنسیت در دانشجویان غیربومی، انجام شده است. بدین منظور از دانشجویان دانشکده ی علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه 148 دانشجوی غیربومی با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسش نامه ی هوش فرهنگی، پرسش نامه ی قدرت ایگو، و مقیاس دیدگاه گیری اجتماعی بودند. پس از اجرای پرسش نامه ها تحلیل داده ها با استفاده از رگرسیون چندمتغیری سلسله مراتبی انجام شد. نتایج نشان داد دیدگاه گیری اجتماعی و قدرت ایگو با هوش فرهنگی رابطه ی مثبت داشتند. جنسیت نقش تعدیل کننده ای در روابط متغیرهای پیش بین و هوش فرهنگی نداشتند. رابطه ی بین دیدگاه گیری اجتماعی و هوش فرهنگی با افزایش سن آزمودنی ها (بالای 30 سال) کاهش و رابطه ی بین قدرت ایگو و هوش فرهنگی با افزایش سن دانشجویان افزایش یافت. توجه به عامل های تأثیرگذار بر هوش فرهنگی می تواند شایستگی و سازگاری فرهنگی را برای جامعه ی دانشجویان به ارمغان آورد.

رضایت از ازدواج مفهومی وابسته به بستر زندگی زوجین رضایتمند جامعه و متأثر از ارزش های اجتماعی، فرهنگ، و سایر مؤلفه های موجود در زندگی آن هاست. پژوهش حاضر به شناسایی بسترهای فرهنگی اجتماعی شکل دهندة رضایت از ازدواج در زوجین رضایتمند پرداخت. این مطالعه با رویکرد کیفی و بر اساس روش داده بنیاد انجام شده است. از روش مصاحبه تا رسیدن به اشباع نظری استفاده شد. نمونه گیری به-صورت هدفمند از 21 زوج رضایتمند شهر تهران در سال 1396 1397 انجام شد. نتایج تحلیل کدگذاری مصاحبه ها به شناسایی 33 کد باز، 8 کد محوری، و کد انتخابی رضایت از ازدواج منجر شد. بر اساس یافته ها عوامل مؤثر بر شکل گیری رضایت از ازدواج در بسترهای فرهنگی-اجتماعی شامل همسانی خانواده های اصلی، تمایل به ساده زیستی، بهره مندی از شبکة حمایتی دوستان و اقوام، پرداختن به اوقات فراغت، استفادة درست از فضای مجازی، استفاده از خدمات مشورتی و مشاوره ای، باورهای دینی، و رفتارهای دینی بودند. وجود یافته های مرتبط با عوامل مذهبی، بیانگر بافت فرهنگی اجتماعی این مطالعه است که به دلیل ریشه دار بودن آموزه های دینی و نقش عمیق آن ها بر سبک زندگی افراد قابل توجه و تأمل است. بهره مندی از این فضائل مذهبی و سبک زندگی اسلامی که ثمره ی آن است موجب توانمندتر شدن زوجین و خانواده ها در مواجهه با چالش های زندگی، تعدیل تعارض ها و ایجاد رضایت پایدار است و در نهایت مسیر رشد و بالندگی را برای آن ها فراهم می کند.

هدف از پژوهش حاضر بررسی روایی و پایایی نسخة پنجم پرسش نامه ی سبک های هویت (ISI-5) در گروهی از نوجوانان ایرانی است. پس از برگردان نسخه ی اصلی پرسش نامه ی سبک های هویت به فارسی و اصلاح و تأیید آن از سوی پنج استاد روان شناسی و زبان انگلیسی و سپس بازترجمه از فارسی به انگلیسی توسط مترجمی دیگر و تأیید توسط مؤلف اصلی پرسش نامه، فرم نهایی آن در 373 (189 دختر، 184 پسر) دانش آموز دبیرستانی شهرستان شهریار که به صورت خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده بودند اجرا شد. برای تعیین پایایی از روش آلفای کرونباخ و باز آزمایی و به منظور تعیین روایی از روایی هم زمان و تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی نشان داد ساختار سه عاملی پرسش نامه برازش کافی را دارد. ضرایب آلفای کرونباخ برای سه زیرمقیاس این آزمون از 67/0 تا 79/0 به دست آمد. ضرایب بازآزمایی خرده مقیاس های سه گانة پرسش نامه از 77/0 تا 81/0 به دست آمد. یافته ها نشان می دهند نسخة فارسی پرسش نامه سبک های هویت در نمونه ی ایرانی از روایی و پایایی مناسبی برخوردار است و قابلیت استفاده در پژوهش را دارد.

در سال 2015 ویراست سوم کتاب روان شناسی فرهنگی اثر استیون ج. هین را انتشارات نورتون در752صفحه به چاپ رسانید. روان شناسیِ فرهنگیِ هین، اثری نسبتاً جدید ویکی از بهترین منابع مقدماتی در زمینة روان شناسی فرهنگی است که با وجود سادگی متن، مرور جامعی بر این حیطة مطالعاتی عرضه می کند...