دانشور پزشکی: نشریه پژوهشی پایه و بالینی
سال:1379 | دوره:8 | شماره:31 (ویژه نامه مقالات کشاورزی و علوم پایه) |تعداد مقالات:22

در این مقاله اسانس آویشن (Thymus x- porlock) و پونه (Mentha longifolia) با روش تقطیر با بخار استخراج و تاثیر ضد میکروبی آنها با روش های دیسک پلیت و رقت لوله ای در رقت های مختلف ودر چهار مرحله مختلف زمانی مطالعه شد. روغن های فرار موثر در رقت های مختلف در برابر سه رقت مختلف سوسپانسیون باکترایل قرار گرفتند تا حداقل غلظت مهارکنندگی (minimal inhibitory concentration(MIC)) وحداقل غلظت کشندگی (minimal bactericidal concentration(MBC)) آنها تعیین گردد. اسانس آویشن در رقت 1.16 هاله عدم رشد اشرشیاکلی(E.coli)  به قطر 17میلی مترو در رقت 1.8هاله عدم رشد استافیلوکوکوس اورئوس (S.aureas) به قطر 22میلی متر را ایجاد کرد. رقت های فوق تا 2 ماه پس از اسانس گیری کیفیت خود را نشان می دهند و در غلظت های بالاتر، به مدت مدید قابل نگهداری و تاثیر گذاری اند. اسانس تازه رقیق نشده پونه با قطر 12 میلی متر هاله ممانعت رشد در خصوص اشرشیاکلی و قطر 23میلی متر در خصوص  استافیلوکوکوس اورئوس تا یک ماه پس از اسانس گیری خاصیت باکتریل سیدال دارد. از نظر زمانی مدت تاثیرگذاری اسانسها کوتاه تر بود و در مدت 30 دقیقه بهترین تاثیر خود را نشان دادند. تجزیه و شناسایی ترکیبات اسانس ها نشان می دهد که هر دو اسانس در پنج ترکیب مونوترپنی آلفا- پینن(α-pinene) لیمونن (Limonene)، میرسن(Myrcene)، سابینن (Sabinene) و لینالول (Linalool) مشترک هستند. اسانس آویشن خاصیت باکتریسیدی قوی تری را از خود نشان داد. ترکیبات عمده اسانس آویشن عبارت بودند از (54.52) سینئول- 8 و 1(Cineole-1,8)، (5.03درصد) سابینن هیدرات (Sabinene hydrate)، (7.89درصد) تیمول(Thymol)  و ترکیبات عمده اسانس پونه شامل (12.92درصد) ترانس پیپریتول (Trans- Piperitol) (43.96درصد) پیپریتون(Piepritone)  می شوند.

تعداد 30قطعه نمونه 1000متر مربعی در منطقع لاجیم مازندران در سه ناحیه ارتفاعی 600-400متر،800-600متر و 1000- 800متر انتخاب گردید. در هر پلات، 9 میکروپلات 2 متر مربعی و یک میکروپلات 100متر مربعی اندازه گیری شد. در ماکروپلات ها کلیه درختان، پوشش علفی، خاک، عوامل تخریب جنگل و فاکتورهای فیزیوگرافی، و در میکروپلات ها زادآوری طبیعی گونه ها خصوصا ممرز از نظر کمی و کیفی بررسی شد. در تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده و در بررسی روابط بین پارامترهای مورد مطالعه از روابط رگرسیون و ضرایب همبستگی استفاده گردید. نتایج اطلاعات به دست آمده نشان می دهد که : تیپ خاک بسته به نقاط مختلف پدزول، راندزین و قهوه ای جنگلی است. جوامع جنگلی منطقه شامل بلوط- ممرزستان ( کمتر از 400متر)، انجیلی- ممرزستان ( 600-400متر)، راش- ممرزستان (800-600متر) و راشستان ( بالاتر از  800متر) است که بسته به ارتفاعات مختلف از سطح دریا با گروه های افرا، توسکا، نمدار، کلهو، لرگ و غیره همراهند. از نظر تعداد گونه ها، ممرز 44 درصد، راش23.7درصد، انجیلی13.7درصد، کلهو9.4درصد و سایر گونه ها 9.2درصد است. متوسط درصد زادآوری ممرز 56 درصد و سایر گونه ها 44 در صد است.به طور کلی زادآوری ممرز 56درصد با ارتفاع از سطح دریا، شیب، جغرافیایی، درصد تاج پوشش و پوشش علفی کف جنگل ارتباط معناداری ندارد (95%P>).در جامعه راش- ممرزستان در اثر تخریب و بهره برداری از جنگل در مراحل اولیه ممرز جایگزین راش می شود. هرچه خاک اسیدی تر باشد کیفیت توده های ممرز بهتر می شود ولی اگر این اسیدی بودن از حد معینی (مول اولیگوتروف) تجاوز کند، ممرز ناپدید می شود و جای خود را به گونه های دیگر می دهد. خراش سطحی خاک باعث افزایش تجدید حیات ممرز و سایر گونه ها می شود. طولانی شدن دوره خشکی و گرمی هوا باعث کاهش زادآوری ممرز می گردد. در جامعه انجیلی- ممرزستان، زادآوری ممرز درصد بالایی دارد. به علاوه در اثر تخریب جنگل توسط عوامل مختلف، زادآوری گونه های مرغوب کاهش پیدا کرده،  گونه های مهاجم و نامرغوب نظیر انجیلی و کلهو به سرعت جانشین آنها می شوند. با توجه به این که گونه ممرز 34 در صد حجم جنگل های شمال را تشکیل می دهد از برگ های آن هوموس مرغوبی تولید می شود که سبب اصلاح خاک می گردد. درپرورش و هرس گونه های مرغوب اشکوب برین نقش مهمی دارد و به علت طویل بودن الیاف آن برای کاغذ سازی مناسب است. لذا تقویت و گسترش آن اهمیت بسیار دارد. با اجرای عملیات مناسب جنگل شناسی، به ویژه برای تقویت زادآوری طبیعی، می توان گونه های مرغوب سازگار و به ویژه ممرز را جانشین گونه های نا مرغوب و پست در جوامع انجیلی- ممرزستان کرد و بدین ترتیب، ضمن اصلاح این جوامع ارزش های بیولوژیک، حفاظتی و اقتصادی آن را ارتقا داد.

استفاده از معادلات نفوذ در مدل سازی از جریانات سطحی و زیر سطحی، کار طراحی و ارزیابی سیستم های آبیاری سطحی را آسان تر می کند. به علت وابستگی ضرایب این معادلات به نوع خاک و شرایط  سطحی، انجام آزمایش های مزرعه ای برای تعیین این ضرایب امری ضروری است. در این مطالعه با استفاده از روش استوانه ای دوگانه و روش ورودی- خروجی در آبیاری های مختلف، ضرایب معادلات نفوذ کوستیاکف و کوستیاکف- لوییس برای آبیاری جویچه ای اندازه گیری و مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش ها در زمینی به وسعت یک هکتار با بافت خاک سطحی لوم رسی (25-0 سانتی متر) و بافت خاک زیرین لومی ( 100-25 سانتی متر) در تعداد 15عدد جویچه، هر کدام به طول تقریبی 80 متر و فاصله 0.75متر، و در 4 نوبت آبیاری انجام گردید. در روش استوانه ای دو گانه جمعا تعداد 30 استوانه در ابتدا، وسط و انتهای جویچه ها نصب گردید و در روش ورودی- خروجی از فلوم های WSC برای اندازه گیری دبی ورودی و خروجی جویچه استفاده شد. بعد از هرآبیاری، نمونه برداری به منظور تعیین وزن مخصوص ظاهری خاک نیز صورت گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که سرعت نفوذ نهایی اندازه گیری شده از روش ورودی- خروجی 4.4برابر مقدار حاصل از استوانه های دو گانه است. عمق نفوذ تجمعی در روش ورودی- خروجی در طول 180 دقیقه در آبیاری دوم 3برابر و در آبیاری سوم 2.2برابر عمق نفوذ یافته حاصل از روش استوانه های دو گانه بود.

در این تحقیق استفاده از قاب نقطه به چهار حالت مختلف برای اندازه گیری پوشش گیاهی دو رویشگاه علفزار و بوته زار مورد بررسی قرار گرفته است. چهار حالت عبارتند از: استفاده از قاب نقطه در داخل پلات و به حالت عمودی، استفاده از قاب نقطه بدون کاربرد پلات و به حالت عمودی و استفاده از قاب نقطه بدون کاربرد پلات و با زاویه های 30 و 45 درجه. با توجه به سه عامل دقت، سهولت کار و زمان لازم برای اندازه گیری، بهترین حالت برای اندازه گیری پوشش گونه های مختلف گیاهی و فرم های رویشی گیاهان( فورب ها، گراس ها و بوته ها) معرفی گردیده است. به این منظورپس از مطالعه اولیه در هر رویشگاه گیاهی علفزار و بوته زار دو گونه و در هر گونه دو منطقه معرف انتخاب گردید. در هر منطقه 5 ترانسکت 100 متری و در علفزار و 200متری در بوته زار مستقر شد و در طول ترانسکت ها با استفاده از قاب نقطه در حالت های مختلف پوشش گیاهی اندازه گیری شد. داده ها پس از پردازش به وسیله کامپیوتر و با استفاده از نرم افزارSPSS تجزیه و تحلیل آماری گردیدند. نتایج نشان داد که به منظور نیل به دقت یکسان، استفاده از قاب نقطه بدون کاربرد پلات در مقایسه با کاربرد قاب نقطه در داخل پلات به تعداد نقطه کم تری نیاز دارد. به علاوه به علت، عدم نیاز به حمل پلات در روش بدون کاربرد پلات، هزینه و زمان کم تری مورد نیاز است. بنابراین استفاده از قاب نقطه بدون پلات مناسب تر از به کار بردن آن در داخل پلات است. همچنین در رویشگاه بوته زار، کاربرد قاب نقطه به صورت عمودی و زاویه دار دقت یکسانی را نشان داد. بنابراین، با توجه به سهولت کار، در بوته زارها، استفاده ازقاب نقطه به صورت عمودی پیشنهاد می گردد. در رویشگاه علفزار، به ویژه در فرم رویشی گراس ها، کاربرد قاب نقطه با زاویه 45 درجه از دقت بیش تری برخوردار است.

تجزیه و تحلیل رشد برآگاهی از آثار عوامل گوناگون از جمله علف های هرز بر عملکرد محصول در طول چرخه رشد گیاه مفید به نظر می رسد. به همین منظور آزمایشی در سال زراعی 1376 در مزرعه تحقیقاتی «عراقی محله» استان گلستان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار و 14 تیمار اجرا گردید. تیمارها در دو گروه، به ترتیب آلودگی به علف های هرز تا مراحل رشدیR8,R4,R1,V7,V5,V3,V1 و گروه دوم کنترل علف های هرز تا مراحل مذکور بود. در این آزمایش، عملکرد دانه، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن هزار دانه تعیین شد و همچنین شاخص های رشد از جمله شاخص سطح برگ، سرعت رشد جامعه گیاهی، سرعت رشد نسبی، سرعت جذب خالص و نسبت سطح برگ مورد اندازه گیری قرار گرفتند. ازمیان اجزای عملکرد، تعداد دانه در غلاف و وزن هزار دانه به مراتب از کاهش کم تری برخوردار بود. عملکرد دانه تحت تاثیر تداخل علفهای هرز، شاخص سطح برگ و سرعت رشد جامعه گیاهی کاهش معناداری داشتند. لکن سرعت رشد نسبی، سرعت جذب خالص و نسبت سطح برگ چندان تحت تاثیر زمان وجین قرار نگرفت. تغییرات شاخص های رشد به خوبی توجیه کننده تغییرات عملکرد بود

در این تحقیق برای مدیریت نماتود مولد گره ریشه (root-knot nematode) از کنجاله میوه درخت چریش استفاده شده است.ابتدا با استفاده از روش های استاندارد علمی، اقدام به تشخیص گونه و نژاد نماتود شد. سپس کنجاله میوه درخت چریش در هفت تیمار برای بررسی به مقادیر 4،3،2،1،0و 5گرم در کیلوگرم خاک آلوده به نماتود مخلوط، و هر تیمار در 5تکرار به صورت طرح کاملا تصادفی اجرا گردید.مقایسه میانگین های جدول تجزیه واریانس نشان داد که تیمار 2 گرم کنجاله میوه درخت چریش در کیلوگرم خاک در بهبود رشد گیاه و کاهش اندکس گره ریشه واجد همه ویژگی ها است( حداقل مقدار مصرف و حداکثر تاثیر).

رشد بیش از اندازه گیاهان آبزی غوطه ور نظیر پوتاموژتون (Potamogeton perfoliatus) و میریوفیلوم(Myriophyllum spicatum) در تالاب انزلی نه فقط باعث دخالت آنها در استفاده از منابع آب توسط انسان و سایر موجودات گردیده، بلکه باعث ایجاد مشکلات اکولوژیک و تاثیر نامطلوب بر  روی کیفیت آب شده است. در این تحقیق دو علف هرز آبزی غوطه ور(پوتاموژتون و میریوفیلوم) با تراکم زیاد و کم در رسوبات غنی (تازه) و رسوبات فقیر(قبلا استفاده شده) به صورت کاشت خالص و مخلوط در حوضچه های آزمایشی کاشته شدند و بعد از12هفته، زیتوده آنها، نسبت اندام های زیرزمینی به هوایی، ارتفاع گیاه، تعداد ساقه های هوایی، میزان ازت در اندامهای هوایی و زیرزمینی و ضریب فشار ناشی از رقابت برای هر گونه اندازه گیری شد.نتایج این آزمایش نشان داد که تراکم اولیه کاشت در زیتوده اندام های هوایی تاثیر معناداری ندارد. میزان رشد این دو گونه در رسوبات فقیر تقریبا مشابه بود، در حالی که در رسوبات غنی و همچنین کاشت مخلوط در هر دو رسوبات، رشد و میزان زیتوده پوتاموژتون غلبه داشت. نتایج این آزمایش نشان داد که میزان اختصاص زیتوده  در اندام های هوایی در هر دو نوع از رسوبات بیش از اندام های زیرزمینی است. اگرچه این میزان برای پوتاموژتون بیش از میریوفیلوم بود. این آزمایش نشان داد که میزان مصرف ازت در هر گرم زیتوده اندام های هوایی پوتاموژتون بیش از میریوفیلوم است، در حالی که در اندامهای زیرزمینی، میزان مصرف ازت در هر گرم زیتوده در علف هرز میریوفیلوم بیش از پوتاموژتون برآورد گردید. به طور کلی نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که ضریب فشار علف هرز پوتاموژتون در هر دو نوع رسوب بیش از میریوفیلوم است و رشد میریوفیلوم به شدت تحت تاثیر حضور پوتاموژتون قرار دارد. در بررسی نقش هر گیاه در واکنش رقابتی مشخص شد که یک علف هرز پوتاموژتون در رسوبات غنی و فقیر معادل 4و2.57 برابر علف هرز میریوفیلوم است. نتایج این آزمایش باعث شناخت خصوصیات ذاتی و استراتژی رشد این دو گونه در تراکم ها و رسوبات مختلف گردید که همین عمل منجر به پیش بینی تغییرات و توالی های طبیعی در جوامع گیاهان آبزی می شود. از طرف دیگر، نتایج حاصل از این تحقیق به کارگیری روش های مدیریتی- کنترلی مناسب را براساس چگونگی رشد این دو گونه آسان تر می کند.

توان اکولوژیک رویشگاه های جنگلی شاخصی است که پتانسیل رویشگاه را در ایفای نقش های مختلف جنگل، همانند تولید چوب، حفظ آب و خاک، کنترل سیلاب، حفظ تنوع زیستی و تامین آب نشان می دهد. این شاخص با توجه به ویژگی های اکولوژیک عرصه، همانند خاک ، میکروکلیما، ارتفاع از سطح دریا، شیب و جهت جغرافیایی- که پتانسیل رویشگاه را تحت تاثیر قرار می دهند- از رویشگاهی به رویشگاه دیگر تغییر می کند. با توجه به اهمیت این مقوله  در این تحقیق توان اکولوژیک رویشگاه های زربین، در مناطق رویشگاهی حسن آباد چالوس و زرین گل گرگان مطالعه گردید. مطالعه در سه بخش درختان توده ، زادآوری طبیعی و پوشش گیاهی برای ارزیابی توان اکولوژیک انجام شد. پس از تهیه نقشه های شیب، جهت دامنه، ارتفاع از سطح دریا و خاک، و ترکیب نقشه های مذکور، واحدهای زیست محیطی انتخاب شدند و از پارامترهای زادآوری، قطر، ارتفاع، مشخصات قابل ملاحظه درختان و فهرست پوشش گیاهی آماربرداری به عمل آمد. برای تجزیه و تحلیل مناسب داده های به دست آمده، پارامترهای رویه زمینی، پراکنش داختان در طبقات قطری، تعداد در هکتار، منحنی ارتفاع، و تنوع زیستی، و برای زادآوری، تعداد نهال در هکتار مطالعه شد. طبقه بندی اقلیمی نیز بر اساس روش های متداول برای رویشگاه ها انجام گردید.نتایج نشان میدهد که زربین حسن آباد جنگل ناهمسالی است که درسی سال اخیر با مشکل عدم زادآوری مواجه شده است ولی رویشگاه زرین گل جنگل ناهمسالی است که از نظر زادآوری شرایط مطلوبی دارد؛ ضمن این که گونه زربین با خاکهای آهکی و آب و هوای مدیترانه ای سازگاری کامل نشان داده است. ولی خاک شنی توان مناسبی برای رویش زربین ندارد. بهترین شرایط رویشگاهی مربوط به دامنه شمالی، ارتفاع کم تر از 700متر از سطح دریا، شیب کم و خاک عمیق تر از یک متر است. بدترین شرایط زیستی که کم ترین توان را دارد مربوط به دامنه جنوبی، شیب زیاد وخاک کم عمق و ارتفاع بیش از 700متر از سطح دریا است.

برای بررسی آثار فاکتورهای مختلف محیطی بر زادآوری طبیعی گونه بلند مازو در جنگل های محدوده طرح های جنگلداری سوردار- واتاشان و سوردار- انارستان در ارتفاعات مختلف از سطح دریا 20 ماکروپلات 100متر مربعی به طور تصادفی انتخاب گردید. در درون هر ماکروپلات 9 میکروپلات12.5مترمربعی( جمعا 180میکروپلات) در چهار جهت مختلف برگزیده شد. مواردی که در این پلات ها مورد بررسی قرار گرفت عبارت بود از : نوع برش، ارتفاع از سطح دریا، قطر، ارتفاع، طول تاج، فرم تاج و کیفیت در ختان بلوط، تاج پوشش ، شیب و جهت زمین، پوشش علفی، خاک، و نوع، تعداد، سن و کیفیت نهال ها. طی این بررسی مشخص گردید که درصد تاج پوشش و تقارن تاج درخت با میزان زادآوری رابطه معناداری ندارد. بین درصد درختان مادر ناسالم و نهال های ناسالم نیز رابطه ای به دست نیامد، زیرا دام و انسان در ناسالمی نهال ها تاثیر عمده دارند. این بررسی نشان می دهد که به طور کلی بلوط در ارتفاعلات پایین تر و جبهه های جنوبی و جنوب شرقی و در شیب های کم تر و نیز در سنین میان سالی زادآوری بهتری دارد. بلوط در رویشگاه های جلگه ای نسبتا هموار که دارای خاک عمیق و سنگین و با رطوبت کافی هستند دارای زادآوری بهتر است.

به منظور تعیین دوره بحرانی کنترل علف های هرز چغندرقند (Beta vulgaris L.)، آزمایشی درقالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار به اجرا در آمد. تیمارها در دو سر به ترتیب سری اول: تداخل علف های هرز تا 70،56،42،28،14و84 روز پس از سبز شدن و تا انتهای فصل به عنوان شاهد  رقابت تمام فصل ، و سری دوم: کنترل علف های هرز تا مراحل مذکور و تا انتهای فصل به عنوان شاهد کنترل تمام فصل بودند. این دو گروه از تیمارها به ترتیب توسط توابع لجستیک و گامپرتز برازش شدند. دوره بحرانی کنترل علف های هرز برای مقادیر5 و10 درصد کاهش مجاز عملکرد ریشه به ترتیب 10تا108 و17تا88 روز پس از سبز شدن بود. این دوره برای عملکرد قند به ترتیب 11تا128 و18 تا108 روز پس از سبز شدن به دست آمد. بر مبنای درجه حرارت های تجمعی، این دوره ها برای عملکرد ریشه به ترتیب 140 تا2340 و280 تا2000 درجه روز و برای عملکرد قند به ترتیب 300تا 2700 و420تا 2300 درجه روز پس از سبز شدن به دست آمد. علف های هرز غالب در آغاز فصل، دم روباهی(Setaria viridis) و سلمه تره) (Chenopodium album و در پایان فصل، سوروف(Echinochloa crus- galli)  و سلمه تره بودند. وزن خشک علف های هرز در تیمارهای عاری از علف هرز تا 14 و 42 روز پس از سبز شدن به ترتیب 47و80 درصد- نسبت به شاهد رقابت تمام فصل- کاهش یافت. تداخل علف های هرز تا پایان فصل موجب کاهش 91.5 و94.5 درصدی عملکرد ریشه و عملکرد قند- نسبت به شاهد بدون رقابت- شد

در این مطالعه میزان سرب در نمونه های کاهو و خاک مزارع حاشیه جاده سراسری بهشهر- آمل در مدت یک سال تحت مطالعه قرار گرفت. برای تعیین مقادیر سرب در نمونه های کاهو و خاک این مزارع با توجه به عوارض طبیعی، دو ایستگاه در منطقه نزدیک به کوه و دو ایستگاه در منطقه باز( دشت) انتخاب و در هر ایستگاه در فواصل 100،50،30،20،10و 150 متری جاده نمونه های خاک و کاهو برداشت گردیدند. کلیه نمونه ها طبق روش استاندارد بین المللی آنالیز شیمیایی و با استفاده از دستگاه جذب اتمی(AAS) میزان سرب در آنها مشخص شده است. نتایج آزمون حداقل اختلاف  معنادار(Lsd) بیانگر ان است که در اکثر مزارع، بین میزان سرب موجود در نمونه های خاک و کاهو در فواصل 20،10و 30متری از جاده و نمونه های مربوط به فواصل 100و150 متری اختلاف معناداری با سطح اطمینان 95 درصد وجود دارد. به عبارت دیگر میزان سرب موجود در نمونه های کاهو و خاک حاشیه جاده به طور چشمگیر بالاتر از مناطق دور دست است و با دور شدن از جاده  میزان سرب کاهش می یابد.نتایج حاصل از آزمونF در خصوص آثار وجود کوه در تجمع آلودگی سرب در مزارع مبین آن است که بین میانگین سرب موجود در مزارع کاهو در دو منطقه مورد مقایسه اختلاف معناداری با حدود اطمینان95 درصد وجود دارد. این امر بدان معنا است که کوه و سایر عوارض طبیعی می توانند در تجمع سرب حاصل از تردد وسایل نقلیه موثر باشند.

نماتودهای مولد گره ریشه، مهم ترین گروه از نماتودهای انگلی گیاهان و از عوامل کاهش دهنده محصولات زراعی به شمار می روند.در این تحقیق برای مدیریت نمادتود مولد گره ریشه (Root- Knot nematode) از گرد ضایعات توتون استفاده شده است. ابتدا با استفاده از روش های استاندارد علمی اقدام به تشخیص گونه و نژاد نماتود گردید و سپس آزمایش ها در قالب طرح های کاملا تصادفی در هفت تیمار با غلظت های مختلف (25، 20، 15، 10، 5،0 و 30 گرم گرد توتون/ کیلوگرم خاک) و پنج تکرار به طور مجزا انجام گرفت. طول و وزن ریشه و ساقه و تعداد گره های ریشه (برحسب مقیاس (I.M.P در کلیه تیمارها اندازه گیری شد و بهترین تیمار بر روی طول و وزن ساقه و ریشه و میزان نماتودکشی، تیمار 20 گرم گرد ضایعات توتون در یک کیلوگرم خاک تعیین گردید. این آزمایش در سطح مزرعه نیز برای دو سال زراعی انجام گرفت و تاثیر زمان، مقدار و روش مصرف ضایعات توتون بررسی گردید. سپس بهترین میزان مصرف، 100 گرم ضایعات توتون در هر بوته گوجه فرنگی، بهترین روش مصرف، روش نواری و بهترین زمان، همزمان با نشا کاری یا ده روز قبل از آن تعیین شد.

در این تحقیق اثر آلودگی نفت خام روی جنبه های ریخت شناسی، تکوین اندام زایشی و جوانه زنی دانه گیاه کلزا(Brassica napus L.(Brassicaceae)) مورد بررسی قرار گرفته است. گیاهانی که درشرایط یکسان در گلدان ها کشت شده بودند در اواخر دوره رویشی با دو غلظت از نفت خام (0.8و1.6درصد) هر کدام به 3 روش ( اسپری بر اندام های هوایی، اضافه کردن از طریق خاک و کاربرد توام دو روش فوق) مورد تیمار قرار گرفتند. گیاهان تحت مطالعه در مقایسه با موارد کنترل، کاهش رشد، کلروز و نکروز برگ، و کاهش کل محصول را از خود نشان دادند. کاربرد غلظت 1.6 درصد به شکل توام ( اسپری و خاک) بر گیاهان سبب کاهش تعداد دانه های گرده و تخمک ها گردید و در ساختار ساقه نیز آثاری بر جای ماند. در آزمایش دیگر درصد جوانه زنی بذر در تیمارها نسبت به شاهد کاهش یافت. طول هیپوکوتیل و درصد جوانه زنی بذر در غلظت 1.6 درصد نسبت به 0.8 درصد بیش تر بود. در برخی موارد آثار زیانبار نفت خام با غلظت آن رابطه مستقیم نداشت.

در این پژوهش جمعیت 12 گونه از اژیلوپس (Aegilops) ایران از نظر ساختار تشریحی بشره پشتی سطح پوشه مورد بررسی قرار گرفته است. ساختار تشریحی هر گونه با سایر گونه ها در نواحی رگبرگی و بین رگبرگی مقایسه شده و سپس ارتباط و نزدیکی گونه ها با توجه به ساختار مشاهده شده تعیین گردیده است.نتایج به دست آمده موید برخی تفاوت ها از نظر ساختار بشره پشتی پوشه در این تاکسون ها است. نوع و تعداد سلول های سیلیسی بشره و روزنه در گونه های مختلف متفاوت است. به طور کلی می توان گفت که ساختار تشریحی بشره پوشه به تنهایی در تشخیص گونه های این جنس در ایران کارایی زیادی ندارد.

در فرآوری محصولات کشاورزی، از جمله سیب زمینی، ذرت، چغندر، میوه ها و سبزی ها و در صنایع تبدیلی این گونه محصولات مقدار زیادی آب تمیز مصرف می شود که پس از استفاده به فاضلاب تبدیل می گردد. این فاضلاب حاوی مقادیر زیادی مواد آلی و عناصر بیوژنیک است که نیاز به روش های مختلف تصفیه دارد. عدم کنترل این فاضلاب ها تهدیدی برای آب های سطحی و زیر زمینی و خاک منطقه محسوب می گردد. حجم قابل توجه و کیفیت این نوع فاضلاب ها امکان استفاده از آنها را در آبیاری مزارع کشاورزی فراهم می آورد. در تحقیق حاضر، کیفیت شیمیایی فاضلاب های بعضی از صنایع غذایی و همچنین امکان استفاده مجدد از آنها در آبیاری مزارع کشاورزی مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به مجموع عوامل و زمینه های مساعد کننده برای استفاده مجدد از فاضلاب در کشور ما از جمله محدودیت منابع آبی، وضعیت اقلیمی، خشکسالی های دوره ای، افزایش رشد جمعیت و ... به کارگیری و استفاده از نتایج این مطالعه می تواند گام موثری در رفع مشکلات کمبود آب و حفظ محیط زیست از آلودگی هایی باشد که از فاضلاب صنایع مورد اشاره ناشی شده است.

در این تحقیق به منظور تعیین مواد نفتی و پاره ای از مشتقات آن، نظیر هیدروکربن های چند حلقه ای آروماتیک(PAHs)  و ترکیبات فنله در بخش سواحل جنوب شرقی دریای خزر، از 6 ایستگاه در مصب رودخانه های نکا، تجن و گرگان رود و بخش آب های ساحلی این مناطق نمونه برداری گردید. نمونه ها پس از جمع آوری و تثبیت با روش استاندارد ASTM وROPME، آنالیز شدند.نتایج آنالیز بیانگر وجود مواد نفتی در محدوده 0.034 تا 1.56 میلی گرم در لیتر، ترکیبات PAHs در محدوده 0.01تا 0.6 و ترکیبات فنله و حلقوی آروماتیک که مقادیر قابل توجهی دارند ازنظر زیست محیطی در گروه ترکیبات سمی خطرناک هستند.

در این تحقیق تعدادی از ماهیان رودخانه شامل سیاه ماهی (Capoeta capoeta)، سفید رودخانه ای(Leuciscus cephalus) ، کاراس (Carassius auratus)، خیاطه(Albernoid bipunclatus) ، قزل آلای رنگین کمان(Oncorhynchus mykiss)، و (Barbus brachyceohalus) توسط دستگاه الکتروشوکر صید و پس از بیومتری و آماده سازی نمونه از بافت های عضله، آبشش، امعا و احشا، میزان غلظت فلزات سرب و کادمیوم به روش جذب اتمی تعیین گردید.حداقل میزان کادمیوم (ppm 0.096) در امعا و احشای ماهی سفید رودخانه (نابالغ) و حداکثر آن (ppm  16.96) در آبشش ماهیان سفید رودخانه ای ( بالغ) تعیین گردید. حداقل میزان سرب (ppm 1.1) در امعا و احشای ماهی سفید رودخانه ای( بالغ) و حداکثر آن (ppm 85.85) در آبشش ماهی خیاطه ( بالغ) تعیین گردید.نتایج مذکور با استفاده از تجزیه واریانس و آزمون F مورد تحلیل آماری قرارگرفت و مشخص گردید که میزان جذب و تجمع سرب و کادمیوم در بافت های مختلف ماهیان متفاوت و معنا دار است و همچنین بین میانگین های غلظت سرب و کادمیوم در شش گونه مورد مطالعه تفاوت معناداری وجود دارد. در حالی که بین ماهیان بالغ و نابالغ در جذب و تجمع عناصر اختلاف معناداری مشاهده نگردید. ضریب همبستگی پیرسون برای سرب و کادمیوم در بافت های مختلف از گونه های متفاوت (حدود0.65) میزان نسبتا بالایی از همبستگی را نشان می دهد.

با بررسی مهمترین شاخص های ریختی و ساختمانی جانوران تک یاخته ای آب های شیرین تهران و اطراف تهران، شامل اندازه آنها، موقعیت و تعداد هسته ای، سیستم نقره دوست، نوع حرکت و... ، سه گونه پارامسییم و دو گونه ورتیسلا شناسایی شد. در این بررسی ویژگی های تشخیصی این انواع تعیین و کلید تشخیص دو شاخه ای (dichotomous key) آنها منطبق با آخرین بازنگری رده بندی جانوران تک یاخته ای تهیه گردید.

به منظور تعیین رژیم تغذیه یک گونه شانه دار مهاجم دریای خزر (Mnemiopsis leidyi) نزدیک به یک هزار نمونه آن از سواحل فریدون کنار، نور و نوشهر در سه فصل بهار، تابستان و پاییز به کمک قایق و تور صید پلانکتون جمع آوری گردید. پس از هر صید، جانواران بالغ و جوان جداسازی و محتویات معده هر یک خارج و ثابت شد سپس نمونه ها به آزمایشگاه انتقال یافته، مورد شناسایی قرار گرفتند. بررسی مواد تغذیه ای شانه دار مهاجم دریای خزر در دو مرحله جوانی و بلوغ نشان داد که در تمام ایستگاه ها و در تمام فصول بیش ترین درصد موادغذایی را زئوپلانکتون ها ( 60درصد) و به ویژه گونه های کالانوئیدا و آکارتیا(Calanoida & Acartia) تشکیل می دهند. پس از آن به ترتیب پاروپایان، و تخم ماهی از نظر فراوانی در ردیف های بعدی قرار داشتند. اجزای گیاهی حجم ناچیزی از محتویات معده را تشکیل می دادند. با توجه به مطالعات انجام شده، کالانوئیدا را باید اصلی ترین غذای شانه دار مهاجم دریای خزر در منطقه مورد مطالعه دانست. جالب آن که نزدیک به  80درصد از نمونه های مورد مطالعه، معده ای متراکم از غذا داشتند که حاکی از حریص بودن این جانور در تغذیه است.

به دنبال گزارش مشاهده شانه دار مهاجم در دریای خزر در بهمن ماه 1378 و به منظور بررسی پراکنش و تراکم اولیه این گونه 10 ایستگاه نمونه برداری در سواحل جنوبی دریای خزر تعیین گردید. نمونه برداری با استفاده از تور ترال کف روب و میان آبی از اعماق 10،5و 20 متری به مدت 5 دقیقه با سرعت 20 متر در دقیقه انجام شد و نمونه ها پس از جمع آوری، جداسازی و توزین گردیدند. حاصل مطالعات نشان دهنده حضور گونه شانه دار مهاجم در تمامی ایستگاه ها و در تمامی اعماق مورد نمونه برداری موجود بود که نشان از گسترش سریع این جانور در بخش جنوبی دریای خزر در سواحل ایران دارد. حداکثر تراکم در محدوده آب های ایستگاه خیرود در عمق 10 متری به میزان 2483 گرم و حداقل تراکم در خلیج گرگان به میزان 99 گرم اندازه گیری شد. گسترش سریع این آبزی خطرناک با توجه به نوع تغذیه آن هشداری جدی برای محیط زیست دریای خزر به ویژه صنایع شیلاتی است.