دانش کشاورزی و تولید پایدار
سال:1403 | دوره:34 | شماره:4 |تعداد مقالات:22

اهداف: هدف از این پژوهش ارزیابی اثر کشت مخلوط گلرنگ با خلر بر برخی شاخص های رشد، کارایی جذب و مصرف نور و نهایت عملکرد دانه در شرایط دیم بود. مواد و روش ها: این آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و پنج تیمار در دانشگاه رازی در سال زراعی 1398-1397 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل کشت خالص گلرنگ، کشت با نسبت 25:75 گلرنگ و خلر، کشت با نسبت 50:50 گلرنگ و خلر، کشت با نسبت 75:25 گلرنگ و خلر و کشت خالص خلر بودند.یافته ها: میزان شاخص سطح برگ و به دنبال آن میزان جذب نور در کشت مخلوط نسبت به تک کشتی به ترتیب 3/19 و 7/50 درصد افزایش یافت. حداکثر سرعت رشد محصول و رشد نسبی گلرنگ در شرایط کشت مخلوط نسبت به کشت خالص به ترتیب 2/10 و 8/16 درصد بهبود یافت. تجمع ماده خشک کل در کشت مخلوط نسبت به تک کشتی 7 درصد بالاتر بود. در شرایط کشت مخلوط کارایی مصرف نور در مقایسه با تک کشتی بهبود یافت. عملکرد دانه گلرنگ در کشت خالص بالاترین میزان را داشت که البته با تیمار 25:75 و 50:50 گلرنگ و خلر تفاوت معنی داری نداشت. نتیجه گیری: در بین تیمارهای آزمایش الگوی کشت مخلوط جایگزینی گلرنگ:خلر با نسبت 50:50، از لحاظ شاخص های رشد، کارایی جذب و مصرف نور برتری داشت و مناسب ترین الگوی کشت مخلوط در آزمایش حاضر بود.

اهداف : با توجه به نقش مهم کشت مخلوط در دستیابی به عملکرد بالا و افزایش پایداری سیستم های زراعی، این تحقیق به منظور تعیین مناسب ترین الگوی کشت مخلوط باقلا و بالنگو و بررسی اثر آن روی رشد و عملکرد گیاه بالنگوی شهری انجام گردید.مواد و روش ها: آزمایش به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با شش تیمار و چهار تکرار در مزرعه ی تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز در سال زراعی 1395 اجرا شد. الگو های مختلف کشت شامل دو الگوی کشت خالص باقلا و بالنگوی شهری (قَرِه زَرَک) و چهار الگوی کشت مخلوط بالنگوو باقلا با نسبت های مختلف افزایشی100:20، 100:40، 100:60 و 100:80 بودند.یافته ها: نتایج نشان داد که کشت خالص بالنگوی شهری از نظر عملکرد بیولوژیکی و عملکرد دانه بیشترین مقدار را داشت که با سایر تیمارهای مربوط به الگوهای کشت مخلوط اختلاف معنی داری داشت. در همه تیمارهای کشت مخلوط نسبت برابری زمین و مجموع ارزش نسبی بیشتر از یک به دست آمد که نشان دهنده برتری کشت مخلوط نسبت به کشت خالص می باشد. نتیجه گیری: بر اساس نتایج این تحقیق، کشت مخلوط %80 بالنگوی + %100 باقلا با دارا بودن بیشترین LER (48/1) و RVT (45/1) به علت استفاده بهینه از منابع در دسترس بهترین الگوی کشت می باشد.

چکیدهاهداف: این تحقیق جهت ارزیابی تنوع­ گونه­ای و تنوع ژنتیکی گیاهان زراعی در افغانستان انجام شد. مواد و روش­ها: جهت انجام این تحقیق، داده­های لازم از 388 شهرستان در 34 استان از طریق تکمیل پرسشنامه­ها جمع­آوری شد. برای این منظور، تمام استان­ها و نیز حداقل 10 درصد از شهرستان­های واقع در هر استان انتخاب شده و معیارهای تنوع زیستی مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ­ها: نتایج نشان داد که از نظر غنای گونه‏ای محصولات کشاورزی، استان­های تخار، هرات، بدخشان و بغلان بترتیب با 21، 20، 19 و 19 گونه زراعی بیشترین و استان­های پکتیا و نورستان با 9 گونه کمترین غنای گونه­ای را داشتند. بیشترین مقدار شاخص تنوع شانون غلات، حبوبات، سبزیجات و گیاهان صنعتی به­ترتیب 11/1، 53/1، 33/1 و 30/1 و کمترین مقدار به ترتیب  06/0، 09/0، 03/0 و 01/0 محاسبه شد. بیشترین شاخص یکنواختی غلات را استان نیمروز (86/0)، حبوبات را جوزجان و لغمان (95/0)، سبزیجات را خوست و لغمان (99/0) و گیاهان صنعتی را استان کندهار(99/0) دارند. در بررسی تنوع ژنتیکی و غنای گونه­ای، گندم با 52 رقم(30 رقم اصلاح شده و 22 رقم بومی) بالاترین تعداد ارقام را در بین کلیه محصولات زراعی افغانستان دارد و استان هرات با 27 رقم از بیشترین غنا برخوردار می­باشد. نتیجه­گیری: محصولات کشاورزی، استان­های مختلف افغانستان باتوجه به شرایط اقلیمی مختلف، دارای غنای گونه­ای متفاوتی بوده بعلاوه شاخص­های تنوع زیستی شانون و سیمپسون در اکثر استان­ها و برای محصولات کشاورزی پایین می­باشد. البته از نظر تنوع ژنتیکی گندم بیشترین تعداد ارقام را در بین کلیه محصولات زراعی داشت. بوم نظام های زراعی کشور افغانستان اغلب به روش های سنتی مدیریت می شوند و با توجه به شرایط اقتصادی فعلی این کشور کشاورزان ناچارند تولید را در نظام های کم نهاده پیش ببرند. تحت این شرایط تنوع زیستی و خدمات اکوسیستمی حاصل از آن می تواند جایگزین مناسبی برای نهاده های خارجی محسوب شود. بافته های این تحقیق با روشن کردن وضعیت تنوع گونه ای و ژنتیکی در کشور افغانستان قدم موثری در این راستا خواهد بود.

اهداف: کودهای شیمیایی در ترکیب با کودهای آلی میتواند با افزایش ماده آلی خاک و بهبود خصوصیات آن، عملکرد را افزایش دهد. بررسی اثرات تلقیح بذر با ازتوباکتر و سودوموناس بر رشد و کارایی مصرف کود برای رسیدن به حداکثر عملکرد و سودمندی اقتصادی برنج در محیط های خاص مهم است. هدف از انجام این آزمایش بررسی اثر تلقیح بذور برنج با باکتریها محرک رشد به همراه کاربرد کود دامی بر میزان مصرف کودهای شیمیایی از طریق بررسی صفات مورفولوژی و کیفی گیاه برنج تحت تیمارهای آزمایشی در طی دو سال کشت است. مواد و روشها: طی یک آزمایش مزرعهای دو ساله )6046-6044 و 6042-6046، )اثر سطوح مختلف کودی )61 تن کود دامی+ 14 کیلوگرم فسفاته+ 51 کیلوگرم نیتروژن، 34 تن کود دامی+ 14 کیلوگرم فسفاته+ 51 کیلوگرم نیتروژن، 34 تن کود دامی، 644 کیلوگرم فسفاته+ 614 کیلوگرم نیتروژن، 14 کیلوگرم فسفاته+ 51 کیلوگرم نیتروژن( در هکتار در شرایط تلقیح و عدم تلقیح با باکتریهای محرک رشد گیاهی )عدم تلقیح بهعنوان شاهد، تلقیح با باکتری Azotobacter، Pseudomonas و تلفیق همزمان دو باکتری( بر تعداد پنجههای بارور، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، شاخص برداشت، عملکرد دانه، دمای ژلاتینه شدن، آمیلوز، راندمان تبدیل کل و در نهایت میزان عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم در برگ و دانه برنج مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که تلقیح بذر با باکتری های محرک رشد تأثیر معنی داری بر شاخص های رشدی، عملکرد و اجزای عملکرد داشت. بر اساس نتایج تلقیح بذور با دو باکتری ازتوباکتر و سودوموناس وزن هزار دانه را در سال دوم (2/4 درصد) نسبت به شرایط عدم تلقیح افزایش داد. بالاترین شاخص برداشت برنج در سال اول (84/45) و دوم (50/51) و راندمان تبدیل کل (98 درصد) تحت سطح کودی 30 تن کود دامی به همراه 50 و 75 کیلوگرم کود فسفاته و ازته حاصل گردید که تفاوت معنی داری با سطح کودی 15 تن کود دامی، 50 و 75 کیلوگرم کود فسفاته و ازته نداشت. تلقیح با باکتری های ازتوباکتر و سودوموناس به ویژه تلقیح همزمان با آنها منجربه بهبود شاخص برداشت (به ترتیب 8/8 و1/20 درصد) در هر دو سال و راندمان تبدیل کل را (4/6 درصد) نسبت به شرایط عدم تلقیح شد. از نظر کیفی برنج رقم مذکور در تمامی تیمارهای مورد بررسی دارای آمیلوز و درجه ژلاتینی شدن متوسط بود. نتیجه گیری: به نظر میرسد به منظور افزایش عملکرد و کیفیت برنج و کاهش اثرات سوء کودهای شیمیایی بر محیط زیست می توان کاربرد 61 تن کود دامی به همراه 14 کیلوگرم کود فسفاته و 51 کیلوگرم کود ازته را به همراه تلقیح بذور برنج با دو باکتری ازتوباکتر و سودوموناس پیشنهاد نمود.

چکیده اهداف: این تحقیق با هدف بررسی عملکرد دانه شش رقم گندم نان در شرایط قطع آبیاری در دو مرحله مهم رشدی و نیز مشخص کردن دامنه تأثیر مراحل مختلف آبیاری بر عملکرد دانه، انجام شد.   مواد و روش‎ها: آزمایش در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی در سه تکرار و در چهار شرایط مجزا (چهار رژیم متفاوت آبیاری) در دو سال زراعی اجرا گردید. در هر یک از مراحل اعمال تنش، برای جلوگیری از ورود آب باران به پلات‎ها، از Rain Shelter استفاده گردید.   یافته‏ها: نتایج تجزیه واریانس مرکب صفات در همه محیط‏ها نشان داد ارقام و سایتها (شرایط آبیاری) از نظر همه صفات اختلاف بسیار معنی­داری با یکدیگر دارند. ارقام میهن و سیروان با 8321 و 7722 کیلوگرم در هکتار به‎ترتیب بیشترین و کمترین عملکرد دانه را دارا بودند. میانگین کاهش عملکرد دانه ارقام تحت شرایط تنش خشکی در مرحله طویل شدن ساقه، تنش آخر فصل و تنش آخر فصل منضم به یک مرحله آبیاری در موعد شیری پرشدن دانه به‎ترتیب برابر 27/20، 94/27 و 39/14 درصد نسبت به شرایط نرمال بود. اثر محیط بر تغییرات صفات، دو برابر اثر ژنوتیپ و هفت برابر اثر ژنوتیپ × محیط بود. ارقام رخشان و حیدری با 215 و 223 روز، به‏ترتیب به‎عنوان ارقام زودرس و دیررس شناسایی شدند.   نتیجه‎گیری: نتایج حاصله، دانش ما را در خصوص پیشرفت فنولوژیکی این شش رقم گندم بهبود بخشید که می‎تواند سبب بهبود حفظ آب در دسترس از طریق انجام آبیاری بر اساس مراحل حساس فنولوژیکی و نیز سهم آن‏ها در عملکرد نهایی گردد. GGE بای‏پلات، در تمایز ژنوتیپ‏ها در محیط‏های گوناگون، کاراتر از تجزیه واریانس بود. رقم میهن به دلیل ویژگی‎های بالقوه بالا، برای بکارگیری در برنامه‎های اصلاحی آتی در شرایط تنش خشکی توصیه می‎شود.

مقدمه و هدف: کلزا یکی از گیاهان زراعی خانواده براسیکاسه میباشد که به دلیل میزان روغن و ترکیب مناسب اسیدهای چرب به عنوان یکی از مهمترین گیاهان روغنی در دنیا شناخته میشود. نیتروژن یکی از عناصر پرمصرف مهم است که در تشکیل اسیدهای آمینه، پروتئینها، اسیدهای نوکلئیک، آنزیمها، کلروفیل، ویتامینها، متابولیتهای ثانویه و ATP نقش دارداستفاده بی رویه از کودهای شیمیایی منجر به آسیب های زیست محیطی گوناگونی می گردد. نیتروژن در تشکیل اسیدهای آمینه، پروتئین ها، اسیدهای نوکلئیک، آنزیم ها، کلروفیل، ویتامین ها، نقش دارد. کاربرد کودهای زیستی یکی از روش های مهم در راستای کاهش استفاده از کودهای شیمیایی می باشد. کلزا یکی از گیاهان زراعی خانواده براسیکاسه می باشد که از منابع مهم تولید روغن نباتی جهان به شمار می رود. به دلیل وابستگی کشور به روغن خوراکی وارداتی و نیز اهمیت استفاده از کودهای زیستی سبب گردید تا این پژوهش با هدف بررسی اثرات کودهای زیستی و کود نیتروژنه بر عملکرد و اجزای عملکرد و درصد روغن کلزا اجرا گردد. مواد و روش ها: آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای مورد بررسی شامل کود شیمیایی در سه سطح (عدم مصرف کود و مصرف 125 و 250 کیلوگرم در هکتار نیتروژن) و کودهای زیستی در چهار سطح (عدم کاربرد کود زیستی، کاربرد ازتوبارور 1، فسفوبارور 2 و ازتوبارور 1 + فسفوبارور 2) بودند. یافته ها: کاربرد سطوح مختلف کود نیتروژنه سبب افزایش عملکرد و اجزای عملکرد کلزا گردید. مصرف کودهای زیستی موجب بهبود وزن خشک بوته، درصد و عملکرد روغن گردید، بیش-ترین تعداد دانه در بوته و عملکرد دانه از ترکیب تیماری کاربرد توأم کودهای زیستی به همراه استفاده از 250 کیلوگرم در هکتار نیتروژن به دست آمد. نتیجه گیری: بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش، کاربرد توأم کودهای زیستی ازتوبارور 1 و فسفوبارور 2 در تلفیق با کود نیتروژنه می تواند برای سودمندی تولید گیاه کلزا در مزارع توصیه شود.

چکیده مقدمه و اهداف: این پژوهش با هدف بررسی اثر برهمکنش نیتروژن و بیوچار در شرایط تنش کم آبی بر برخی خصوصیات زراعی گیاه کلزا (Brassica napus L. ) در شرایط گلخانه ای در یک خاک آهکی با بافت لوم شنی انجام شد.   مواد و روش ها: آزمایش به­صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش شامل ماده آلی در پنج سطح (صفر، 75/0 و 5/1 درصد از دو منبع بیوچار (B) و کاه گندم (St))، نیتروژن (N) در دو سطح (150 و 300 میلی گرم نیتروژن بر کیلوگرم خاک از منبع اوره) و رطوبت در دو سطح بدون تنش (85 تا 100 درصد ظرفیت مزرعه (FC)) و تنش (50 تا60 درصد ظرفیت مزرعه) بود. قبل از برداشت بوته ها شاخص کلروفیل برگ‍، پتانسیل آب برگ، هدایت روزنه­ای و سطح برگ اندازه­گیری شدند. بعد از برداشت بوته ها نیز کارایی مصرف آب و برخی خصوصیات زراعی اندازه­گیری شدند.   یافته ها: با مصرف بیوچار و نیتروژن شاخص کلروفیل برگ‍، پتانسیل آب برگ، هدایت روزنه­ای، ‍ ماده خشک شاخساره، ماده خشک ریشه و دانه، تعداد غلاف، وزن هزار دانه، کارایی مصرف آب و مقدار روغن دانه به­طور معناداری نسبت به شاهد افزایش یافتند. مصرف کاه گندم، شاخص­ کلروفیل برگ، پتانسیل آب برگ و کارایی مصرف آب برگ را کاهش داد ولی هم زمان سبب افزایش ارتفاع بوته، قطر ساقه، سطح برگ، هدایت روزنه­ای، وزن ماده خشک شاخساره، ریشه و دانه، تعداد غلاف و وزن هزار دانه نسبت به تیمار شاهد شد. همچنین، اعمال تنش کم­آبی به جز کارایی مصرف آب و شاخص کلروفیل برگ سبب کاهش بقیه صفات اندازه گیری شده شد.   نتیجه گیری: در این تحقیق گلخانه ای تیمار B1. 5N150FC0. 5 بدون افت عملکرد در مقایسه با تیمار B1. 5N300FC0. 5  باعث صرفه جویی در مصرف نیتروژن شد. مصرف ماده آلی اعم از کاه گندم و بیوچار در هر دو سطح 75/0 و 5/1 درصد سبب افزایش معنادار اکثر صفات زراعی بوته کلزا به ویژه مقدار روغن دانه در یک خاک آهکی شد و البته تحقیقات آتی در مزرعه توصیه می شود.

چکیده اهداف: تغذیه متعادل تأثیر به سزایی بر تولید گل و گیاهان زینتی دارد. پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر اسید هیومیک و آمینو اسید بر بهبود ویژگی­های رویشی و فیزیولوژیکی گلایل انجام گرفت.   مواد و روش ها: آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با دو فاکتور اسید هیومیک (صفر، 25/0 و 5/0گرم در لیتر) و آمینواسید (صفر، 05/0 و 1/0 گرم در لیتر) با سه تکرار انجام گرفت. تعداد پداژک، طول ریشه، قطر ساقه، ارتفاع ساقه ، تعداد برگ و گلچه، زمان گلدهی، عمر گلجای، کلروفیل، کاروتنوئید، آنتوسیانین و عناصر برگی نیتروژن، فسفر، پتاسیم و کلسیم بررسی شد.   یافته ها: بیشترین ارتفاع ساقه گلدهنده (75/94 سانتی­متر) و کوتاهترین زمان گلدهی (96 روز) در اسید هیومیک 25/0 گرم در لیتر + آمینو اسید 05/0 گرم در لیتر مشاهده شد. بیشترین تعداد پداژک (3 عدد)، بالاترین غلظت کلسیم برگ (79/0 درصد) و محتوای کلروفیل (75/1 میلی­گرم بر گرم وزن تر) در هیومیک 25/0 گرم در لیتر + آمینو اسید 1/0 گرم در لیتر به دست آمد. بیشترین طول ریشه (15 سانتی متر) و محتوای کاراتنوئید (27/0 میلی­گرم بر گرم وزن تر) مربوط به هیومیک 5/0 گرم در لیتر + آمینو اسید 1/0 گرم در لیتر بود. بیشترین تعداد گلچه (12 عدد) در هیومیک 5/0 گرم در لیتر + آمینو اسید 05/0 گرم در لیتر مشاهده شد. بیشترین میزان آنتوسیانین (06/5 میکرومول بر وزن تر) و بالاترین عنصر فسفر برگ (26/0 درصد) در اسید هیومیک 5/0 + آمینو اسید 05/0 گرم در لیتر ثبت شد. درصد نیتروژن (30/1 درصد) و پتاسیم (43/4 درصد) در هیومیک 25/0 + آمینو اسید 1/0 گرم در لیتر در حداکثر بود.   نتیجه گیری: اسید هیومیک و اسید آمینه در مقایسه با شاهد سبب بهبود بیشتر صفات مورد بررسی در گلایل شدند.

چکیده اهداف: امروزه استفاده بی­رویه از کودهای شیمیایی به منظور تولید بیشتر محصولات کشاورزی، سلامت محیط زیست، خاک و آب های سطحی و زیرزمینی را با مخاطرات بسیار زیادی مواجه نموده است. از اینرو باتوجه به تأثیر مثبت کودهای آلی نظیر اسید هیومیک در کشاورزی، پژوهش حاضر با هدف مطالعه اثر هیومیک بر رویش و تبادلات گازی نهال­های دو ساله عناب صورت پذیرفت.   مواد و روش­ها: دانهال های دو ساله و هم اندازه عناب در بسترهای آماده شده در نهالستان مرکز تولید نهال کمربند سبز مشهد به صورت گودالی و با فواصل 5/1×5/1 متر کاشته شد. در 5 کرت آزمایشی مجزا، خاک نهالستان با کود حیوانی به طور کامل و یکنواخت مخلوط گردید. سپس در دو کرت علاوه بر کود حیوانی، کود هیومیک اسید با غلظت های 50 و 300 میلی­گرم در لیتر و در دو کرت دیگر نیز، محلول پاشی بر سطوح برگ دانهال ها با غلظت های مزبور در ابتدای فصل رویش انجام گرفت. پس از گذشت 180 روز از اعمال تیمارها، خصوصیات رویشی و فیزیولوژیکی نهال از جمله ارتفاع نهال، قطر یقه، طول ریشه، تعداد برگ و شاخه، وزن خشک اندام هوایی و ریشه، مقدار تبادلات گازی، شدت فتوسنتز و زنده مانی نهال­ها اندازه گیری و مورد مقایسه آماری قرار گرفت.   یافته ها: نتایج نشان داد که استفاده از هیومیک اسید بر متغیرهای رویشی، فتوسنتز و تبادلات گازی نهال­های دو ساله عناب کاملاً اثرگذار بوده و باعث بهبود آن­ها شد. بر اساس یافته­های این تحقیق، تیمار هیومیک اسید با غلظت 300 میلی­گرم در لیتر اضافه شده به خاک باعث ایجاد بیشترین مقدار رویش قطری (4 میلی متر) و ارتفاعی نهال (71 سانتیمتر)، تعداد برگ (56) و گره (14)، وزن ریشه (43 گرم) و اندام های هوایی (61 گرم)، فتوسنتز (9/12 میکرومول بر متر مربع در ثانیه)، تعرق (3/4 میلی مول بر متر مربع در ثانیه) و هدایت روزنه ای (38/1 مول بر متر مربع در ثانیه) شد. افزایش هیومیک اسید در خاک عملکرد بهتری را نسبت به محلول پاشی بر سطح برگ داشت. در تمامی متغییرهای ارزیابی شده، کود حیوانی، کمترین میانگین را ایجاد نمود.   نتیجه گیری: باتوجه به اثرات مثبت هیومیک اسید بر تبادلات گازی و بهبود ویژگی­های رویشی نهال­های گونه عناب و تأثیر بر افزایش زیست توده، اضافه کردن کودهای هیومیک اسید  با غلظت 300 میلی­گرم در لیتر به خاک در هنگام نهال کاری گونه عناب در فضاهای سبز شهری، باغداری و کمربندهای سبز شهرها توصیه می شود.

چکیده مقدمه و اهداف: ریحان (Ocimum basilicum L.)  گیاهی علفی و یکساله از تیره نعنا و جنس Ocimum بوده که گونه­های زیادی را شامل می­شود. گونه O.basilicum ، مهمترین گونه اقتصادی این تیره و مانند دیگر گیاهان خانواده نعناعیان دارای ترکیبات مهم حلقوی، اسانس و منبع غنی از ترکیبات فنلی و فلاونوئیدها است. ترکیبات اسانس ریحان شامل لینالول، متیل چاویکول، سیترال، اوژینول، سینئول، ژرانیول، کامفور و متیل سینامات می باشد. تنش خشکی یکی از مهمترین تنش­های غیرزیستی است که سبب ایجاد تغییرات مورفوفیزیولوژیکی و بیوشیمیایی متعددی در گیاهان گشته و عملکرد ماده موثره در گیاهان دارویی را تحت تاثیر قرار می­دهد. این پژوهش به منظور بررسی اثر محلول پاشی سلنیوم روی گیاه ریحان بومی شهر ری، تحت شرایط تنش خشکی، انجام گردید.   مواد و روش ها: جهت بررسی تاثیر سلنیوم بر روی گیاه ریحان رقم بومی شهر ری در شرایط تنش خشکی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح  بلوک کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی گروه علوم باغبانی دانشگاه محقق اردبیلی انجام گرفت. فاکتورهای مورد آزمایش شامل  سطوح مختلف تنش خشکی(آبیاری کامل و قطع آبیاری در مرحله شروع رشد زایشی و قطع آبیاری در 50 درصد گلدهی) و محلول­پاشی با سلنیوم در چهار غلظت صفر، 5/0، یک و دومیلی مولار بود.     یافته ها: نتایج نشان داد با افزایش شدت تنش خشکی صفات ارتفاع گیاه، تعداد شاخه جانبی، و کلروفیل a، کلروفیل b، کاهش و محتوای پرولین برگ و اسانس افزایش یافت. محلول پاشی با سلنیوم موجب بهبود رشد گیاهان ریحان در شرایط تنش خشکی شد. ، استفاده از محلول­پاشی سلنیوم باعث ایجاد مقاومت در گیاه ریحان  و حفظ گیاه در شرایط تنش شد. با استفاده از مقادیر پایین سلنیوم این مقاومت بیشتر  و در مقادیر بالاتر مقاومت کمترشد.   نتیجه­ گیری: در شرایط کنونی و با وجود کمبود منابع آبی و نیاز فراوان گیاهان به آب، می­توان با محلول پاشی برخی عناصر غیرسمی که وجود آن­ها برای گیاهان لازم و ضروری است ، سبب شد تا مقاومت گیاهان به شرایط تنش افزایش یابد.

اهداف: هدف از پژوهش بررسی محلول­های غذایی مناسب برای حصول کیفیت مناسب و خصوصیات فیزیولوژی مناسب می­باشد. لذا در این پژوهش تأثیر محلول­های غذایی مختلف بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و همچنین خصوصیات کیفی دو رقم فلفل (دیماز و کالیفرنیاواندر) تحت شرایط هیدروپونیک مورد بررسی قرار گرفت.   مواد و روش­ها: در این آزمایش، تأثیر چهار نوع محلول غذایی (هوگلند 1، هوگلند 2، انگلستان و ناپ) در سه تکرار روی دو رقم (دیماز و کالیفرنیاواندر) به­صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در سال 1395-96 در گلخانه تحقیقاتی گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز مورد بررسی قرار گرفت. صفات مرتبط با خصوصیات فیزیولوژیک (شاخص کلروفیل، غلظت عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم برگ) و صفات کیفی میوه فلفل (طول و قطر میوه، مواد جامد محلول، EC میوه، اسیدیته قابل تیتراسیون و ویتامین ث) مورد بررسی قرار گرفت.   یافته­ها: باتوجه­به نتایج می­توان گفت که رقم دیماز بیشترین مواد جامد محلول کل و pH را به خود اختصاص داد. بیشترین شاخص کلروفیل (5/49 واحد اسپد) در تیمار هوگلند 1 به­دست آمد. تأثیر تیمارها و ارقام بر غلظت نیتروژن برگ معنی­دار شد، به­طوری­که بیش ترین میزان نیتروژن به­ترتیب در ترکیب تیماری رقم دیماز با هوگلند 1 (2/3 میلی­گرم بر گرم وزن خشک برگ) و هوگلند 2 (1/3 میلی­گرم بر گرم وزن خشک برگ) و رقم کالیفرنیاواندر با هوگلند 2 (15/3 میلی­گرم بر گرم وزن خشک برگ) مشاهده شد. غلظت فسفر برگ نیز به­ترتیب برای محلول غذایی هوگلند 1 در رقم کالیفرنیاواندر (9/1 میلی­گرم بر گرم وزن خشک برگ) و محلول غذایی انگلستان در رقم دیماز (85/1 میلی­گرم بر گرم وزن خشک برگ) مشاهده شد.   نتیجه­ گیری: با­توجه­به نتایج، محلول غذایی انگلستان با تأثیر مطلوب بر روی برخی خصوصیات کیفی به­عنوان مناسب­ترین محلول غذایی برای کشت و پرورش فلفل در این آزمایش معرفی شد.

اهداف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر محلول پاشی 24-اپی براسینولید، اسپرمین و سیلیکون روی رشد و عملکرد رقم پایا (سینگل کراس 715) ذرت تحت تنش کم آبی بود.   مواد و روش­ها: آزمایش به­صورت کرت­های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی در چهار تکرار طی سال زراعی 1400 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز اجزاء شد. عامل اصلی سه سطح تنش کم آبی شاهد، قطع آبیاری در مرحله گلدهی و قطع آبیاری در مرحله پر شدن دانه و عامل فرعی هشت ترکیب محلول پاشی شامل آب دیونیزه (شاهد)، 1/0 میلی­گرم بر لیتر 24-اپی براسینولید، 25 میلی­گرم بر لیتر اسپرمین، 7 میلی­گرم بر لیتر سیلیکون، 1/0 میلی­گرم بر لیتر 24-اپی براسینولید+ 25 میلی­گرم بر لیتر اسپرمین، 1/0 میلی­گرم بر لیتر 24-اپی براسینولید+ 7 میلی­گرم بر لیتر سیلیکون، 25 میلی­گرم بر لیتر اسپرمین+ 7 میلی­گرم بر لیتر سیلیکون و 1/0 میلی­گرم بر لیتر 24-اپی براسینولید+ 25 میلی­گرم بر لیتر اسپرمین+ 7 میلی­گرم بر لیتر سیلیکون بودند.   یافته­ها: تنش کم آبی باعث کاهش عملکرد و اجزای عملکرد دانه شد. محلول پاشی 24-اپی براسینولید، اسپرمین و سیلیکون به­صورت ترکیب تنهایی/دوتای/سه تایی باعث بهبود ارتفاع بوته، ارتفاع بلال و عملکرد و اجزای عملکرد دانه ذرت شد. بین عملکرد دانه با وزن صد دانه، تعداد دانه در ردیف بلال، طول بلال و قطر بلال همبستگی مثبت معنی­دار وجود داشت. تجزیه به مولفه­های اصلی صفات ارتفاع بوته، ارتفاع بلال و عملکرد و اجزای عملکرد دانه در سطوح مختلف تنش کم آبی نشان داد که محلول پاشی 1/0 میلی­گرم بر لیتر 24-اپی براسینولید+ 7 میلی­گرم بر لیتر سیلیکون بیشترین اثر روی صفات عملکرد دانه (08/12 درصد)، وزن صد دانه (91/5 درصد)، تعداد دانه در ردیف بلال (21/3 درصد) و طول بلال (30/7 درصد) تحت تنش کم آبی داشت.   نتیجه­ گیری: چنین به­نظر می­رسد که استفاده از محلول پاشی 24-اپی براسینولید، اسپرمین و سیلیکون به­صورت ترکیب دوتای/ سه تایی باعث افزایش تحمل گیاه ذرت به تنش کم آبی و بهبود باعث ارتفاع بوته (10/9 درصد) و عملکرد دانه (23/10 درصد) ذرت می­شود.

چکیدهاهداف: هدف از این پژوهش، مطالعه ارتباط مکانی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک با عملکرد گندم در شرایط رقابت با علف­های هرز در شرایط آب و هوایی اصفهان بود. مواد و روش­ها: در سال زراعی 99-1398، آزمایش مزرعه­ای در قالب سیستم شبکه­ای با فاصله 2 × 2 متر انجام شد. در هر نقطه شبکه، ویژگی­های خاک، عملکرد دانه گندم و تراکم علف هرز دم­روباهی کشیده اندازه­گیری شد. توزیع مکانی داده­ها، با استفاده از تکنیک زمین­آمار مورد تحلیل قرار گرفت. یافته­ها: نتایج نشان داد عملکرد دانه دارای همبستگی مکانی قوی با صفات نیتروژن، فسفر، پتاسیم، pH و سیلت خاک به ترتیب به میزان 9/83، 3/78، 0/79، 1/80 و 7/81 درصد در دامنه تأثیر 3/2، 2/3، 2/3، 7/3 و 0/4 متر بود. این در حالی بود که در نقاطی از مزرعه که محتوای شن و EC بالاتری داشت غالباً عملکرد دانه روی نقشه کاهش نشان داد. علف هرز دم­روباهی کشیده همبستگی مکانی قوی با نیتروژن و رس خاک و همبستگی مکانی متوسط با شن خاک نشان داد، درحالی­که علف هرز مذکور در نقاطی از مزرعه با مقادیر پایینی از فسفر، پتاسیم، pH و سیلت خاک تراکم بالاتری داشت. همبستگی مکانی بین جمعیت علف هرز دم­روباهی کشیده و عکس عملکرد دانه گندم برابر با 7/60 درصد و در دامنه تأثیر 2/4 متر بود. نتیجه­ گیری: ویژگی­های خاک و جمعیت علف هرز در سطح مزرعه از مکانی به مکان دیگر تغییر می­کند که این تغییرات می­تواند توزیع لکه ­ای و غیریکنواخت عملکرد در سطح مزرعه را به همراه داشته باشد. عملکرد دانه، بیشترین همبستگی مکانی را با نیتروژن خاک نشان داد.

اهداف: تحقیق حاضر با هدف بررسی تاثیر مخلوط کردن، سوزاندن و خارج کردن بقایای گندم و کاربرد علفکش­ها بر کنترل علف های هرز و جذب عناصر غذایی توسط آنها در مزرعه ذرت اجرا شد.   مواد و روش­ها: این پژوهش به صورت کرت های یکبار خردشده و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه آموزشی- پژوهشی شماره یک گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال زراعی 1400-1399 انجام شد. خاک ورزی و مدیریت بقایای گندم در سه سطح شامل شخم رایج (گاوآهن برگرداندار + دیسک+ مخلوط کردن بقایا)، خاک ورزی (سوزاندن بقایا+ دیسک + روتیواتور) و  شخم حفاظتی (حفظ بقایا+ کاشت مستقیم با خطی­کار) به عنوان کرت اصلی و کنترل علف های هرز در پنج سطح شامل عدم کنترل (شاهد)، وجین دستی، علف کش 2,4-D + مالچ پوششی ماش سبز، علف کش آترازین + 2,4-D و علفـش 2,4-D در کرت های فرعی در نظر گرفته شد که در مزرعه ذرت رقم سینگل کراس 703 (ویژه اقلیم گرم جنوب) انجام شد. یافته­ها: بر اساس نتایج بدست آمده، بیشترین وزن خشک کل علف های هرز در مراحل رشدی 60 و 90 روز پس از کاشت در تیمار شاهد در شرایط شخم حفاظتی به ترتیب به میزان 97 و 337 گرم در مترمربع مشاهده شد. بیشترین مقدار نیتروژن، فسفر و پتاسیم جذب شده توسط علف های هرز مربوط به شخم حفاظتی در تیمار شاهد  بود و کم ترین مقدار این عناصر در وجین دستی در هر 3 فاکتور اصلی مشاهده شد. بیشترین تعداد علف هرز پهن برگ و باریک برگ با کاربرد شخم حفاظتی و تیمار عدم کنترل (شاهد) و 12% کاهش در شرایط شخم رایج + تیمار وجین دستی به دست آمد.   نتیجه­­ گیری: در بین تیمارهای مدیریت علف های هرز،  شخم رایج و یک بار وجین دستی کارایی بیشتری در مقایسه با تیمارهای شخم حفاظتی و مالچ سبز ماش داشتند. بنابراین می توان از بقایای گیاهی و مالچ گیاهی زنده در ابتدای رشد گیاه ذرت به عنوان یکی از اجزای کنترل تلفیقی همانند وجین دستی در کنار سایر روش های کنترل علف های هرز استفاده نمود.

اهداف: این مطالعه به ­منظور تشخیص دگر (نا)سازگاری دانه گرده هفت رقم تجاری در تلاقی با چهار ژنوتیپ امیدبخش بادام (Prunus dulcis Mill. ) و انتخاب بهترین رقم گرده­ زا برای تضمین میوه ­بندی و تولید پایدار محصول انجام گردید.      مواد و روش­ها: درصد میوه ­بندی اولیه و نهایی ژنوتی های امیدبخش بادام پس از گرده ­افشانی کنترل شده با ارقام گرده ­زا در شرایط باغی در ایستگاه تحقیقات باغبانی سهند (آذربایجان شرقی) طی دو سال متوالی ارزیابی گردید. همچنین رشد لوله گرده ارقام گرده­ زا درون مادگی گل ژنوتیپ ­های گرده ­گیرنده به کمک میکروسکوپ فلئورسنت ردیابی شد. مشاهده حداقل یک لوله گرده در حال رشد درون تخمدان نشانه سازگاری و توقف رشد لوله گرده درون خامه نشانه ناسازگاری منظور شد.   یافته­ ها: ارقام گرده ­زای آذر، سهند، فرانیس، A200، آراز، اسکندر و تونو با ژنوتیپ­ های گرده­ گیرنده از سازگاری دانه گرده برخوردار بودند. بیشترین درصد میوه ­بندی نهایی برای ژنوتیپ AL721 با استفاده از گرده ارقام آذر و اسکندر (به­ترتیب 59% و 56%)، برای ژنوتیپ­ AL1310 با استفاده از گرده ارقام آذر (41%)، سهند و اسکندر (39%)، برای ژنوتیپ NP2 با استفاده از گرده ارقام اسکندر و آذر (به­ترتیب 57% و 54%) و برای ژنوتیپ KH2 با استفاده از گرده ارقام اسکندر و آراز (به­ترتیب 44% و 43%) به دست آمد.   نتیجه­ گیری: با ارزیابی میوه­ بندی نهایی پس از دگر گرده­ افشانی کنترل شده در باغ، ارقام گرده ­زا برای ژنوتیپ­ های امیدبخش انتخاب شدند. ژنوتیپ ­های AL721  با میوه ­بندی 59% و AL1310 با میوه ­بندی 25% به­ترتیب دارای بیشترین و کمترین پتانسیل باروری بودند. مشاهدات میکروسکوپی رشد لوله گرده درون مادگی نتایج ارزیابی­ های باغی را تایید نمود.

اهداف: این بررسی به منظور مطالعه اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و شناسایی ژنوتیپ های پایدار گندم در مناطق شور کشور اجرا گردید. مواد و روش ها: 28 ژنوتیپ امید بخش گندم به همراه دو رقم شاهد متحمل به شوری نارین و برزگر در پنج منطقه شامل بیرجند، کرمان، یزد، زابل و اصفهان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 0 تکرار و طی دو سال زراعی 2038 تا2033 تحت شرایط تنش شوری مورد ارزیابی قرار گرفت. برای عملکرد دانه، داده ها مورد تجزیه واریانس مرکب قرار گرفت. همچنین برای شناسایی ژنوتیپ هایی که در کنار پتانسیل عملکرد دانه بالا از پایداری عملکرد و سازگاری عمومی بالایی برخوردار باشند، تجزیه پایداری با استفاده از روش آماری چند متغیره AMMI و تجزیه گرافیکی biplot GGE انجام گردید. یافته ها: براساس دو مولفه اصلی اول و دوم تجزیه پایداری مدل AMMI، ژنوتیپ های G19، G5 و تا حدودی G10 با کمترین مقدار اثر متقابل به عنوان ژنوتیپ های پایدار شناخته شدند. بر اساس تجزیه biplot GGE ژنوتیپ های G18 و G10 جزو ژنوتیپ های برتر ازنظر عملکرد و پایداری عملکرد بودند. همچنین ژنوتیپ های G18 و G3 به ترتیب در فاصله اندکی نسبت به ژنوتیپ ایدهآل قرار داشتند. این تجزیه محیط ها را به سه گروه محیطی و ژنوتیپ ها را به پنج گروه ژنوتیپی تقسیم کرد. Yaz1، Yaz2، Ker1، Ker2، Bir2 و Zab2 در گروه اول، Esf1، Esf2 و Bir1 در گروه دوم و Zab1 در گروه سوم قرار داشتند. در گروه اول به ترتیب ژنوتیپ های G3، G18، G8، G9 و G10، در گروه دوم ژنوتیپهای G1 و G2 و در گروه سوم ژنوتیپهای G16، G17 و G7 دارای بیشترین عملکرد بودند. بنابراین میتوان در مناطق یزد و کرمان ژنوتیپهای G3، G8 و G18 و در منطقه اصفهان ژنوتیپهای G1 و G2 را به عنوان ژنوتیپهایی با سازگاری خصوصی معرفی کرد. نتیجه گیری: با در نظر گرفتن عملکرد دانه و پایداری عملکرد، ژنوتیپهای (Arg//Milan/Elvira (G18 و 1557-209-DH (G3 انتخاب برتر ژنوتیپهای بعنوان، هکتار در تن 5/0 و 0/83 عملکرد با ترتیب به F3, Vee"s"/Nac//1-66-22/3/Dove"s"/Buc"s"//2*Darab) شدند که میتوانند بعنوان رقم جدید برای مناطق با شرایط شور کشور معرفی شوند.

اهداف: این تحقیق با هدف ارزیابی و مقایسه کارایی و پایداری بوم نظام های زراعی سویا (Glycine max L.) در شهرستان های آق قلا و علی آباد کتول، انجام شد.   مواد و روش ها: مطالعه، در استان گلستان در سال زراعی 99-1398 و توسط پرسش نامه و مصاحبه با کشاورزان و مدیران مزارع انجام شد. در ابتدا منابع به چهار گروه محیطی تجدیدپذیر، محیطی تجدیدناپذیر، بازاری تجدیدپذیر و بازاری تجدیدناپذیر تقسیم شد. پس از تعیین ورودی ها و خروجی مزارع و معادل امرژی آنها، شاخص های امرژی ارزیابی شد.   یافته­ها: ورودی امرژی کل به بوم‎نظام‎های زراعی سویا در آق قلا و علی آباد کتول به ترتیب 1016×21/6 و 1016×42/6 امژول خورشیدی در هکتار بود که نشان دهنده تراکم بیشتر امرژی در تولید سویا در شهرستان علی آباد کتول در مقایسه با آق قلا است. در هر دو بوم نظام زراعی، وابستگی به ورودی های محیطی تجدیدناپذیر، بسیار بیشتر از ورودی های محیطی تجدیدپذیر، بازاری تجدیدپذیر و بازاری تجدیدناپذیر بود که به دلیل سهم زیاد آب زیرزمینی و فرسایش خاک از ورودی امرژی کل بود.   نتیجه گیری: کارآیی مصرف منابع، کارآیی اقتصادی، پایداری محیطی و پایداری اقتصادی در بوم نظام زراعی سویا در شهرستان آق قلا بیشتر از علی‎آباد کتول بود. اجرای راهکار های توصیه شده برای کاهش مصرف منابع تجدیدناپذیر در تامین ورودی های خریداری شده، در کنار آگاهی، آموزش و تشویق کشاورزان در این زمینه، در افزایش کارایی و پایداری محیطی و اقتصادی در بوم نظام های زراعی موثر است.

اهداف: پژوهش حاضر با هدف تحلیل عوامل موثر بر تغییر کاربری غیرمجاز اراضی کشاورزی در شهرستان آذرشهرانجام گردید. مواد و روشها: این تحقیق بر اساس هدف از نوع کاربردی بوده و از لحاظ ماهیت و روش از نوع توصیفی-همبستگی است که برای شناسایی عوامل موثر بر تغییر غیر مجاز کاربری اراضی کشاورزی از مدل سازی معادلات ساختاری به روش علی – ارتباطی و تحلیل ماتریس کواریانس – واریانس انجام شد. در این تحقیق با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده از تعداد 114 نفر به عنوان حجم نمونه، اطلاعات جمع آوری گردید. مشارکت کنندگان شامل اساتید دانشگاهی، افراد مطلع محلی و پژوهشگران حوزه توسعه روستایی و ترویج کشاورزی بودند. داده های حاصل از تکمیل پرسشنامه های تحقیق در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از نرمافزار آماری SPSS22 مورد تحلیل قرار گرفته و سپس در نرم افزار لیزرل به صورت مدلسازی معادلات ساختاری انجام شد. برای محاسبه روایی، از روایی محتوایی و صوری و برای سنجش پایائی پرسشنامه تحقیق از روش آلفای کرونباخ استفاده شد. ضریب آلفای کرونباخ برای تحلیل اثرات ساختاری مقدار 77/4 بدست آمد که نشان دهنده پایایی پرسشنامه است. یافتهها: در تحلیل داده ها در محیط برنامه لیزرل، مدل ارائه شده در سطح مطلوب با داده های تجربی سازگاری داشته و شاخص ها از نیکویی برازش برخوردار بودند. در این مطالعه، مکانیابی نادرست خدمات مزاحم از بعد زیست محیطی، سوداگری زمین از بعد اقتصادی، گسترش فضاهای جمعی از بعد اجتماعی و تنوع و اختلاط کاربری ها از بعد کالبدی-فضایی به عنوان مؤلفه های مؤثر بر تغییر کاربری های غیرمجاز در شهرستان آذرشهر شناسایی شدند. نتیجه گیری: مدل ارائه شده در سطح مطلوب با داده های تجربی سازگاری داشته و شاخص پها از نیکویی برازش برخوردار میباشند. »مکانیابی نادرست خدمات مزاحم« و »جلوگیری از توسعه منابع« و»مکانیابی نامناسب صنایع« از بعد زیست محیطی به عنوان متغیرهای تاثیرگذار بر تغییر کاربری غیرمجاز اراضی کشاورزی در شهرستان آذرشهر هستند.

چکیده:اهداف: پرداخت یارانه به حامل های انرژی سبب آلودگی های محیط زیستی می شود. بنابراین، بررسی عوامل مؤثر بر کنترل آلودگی در دوره هدفمندی یارانه های انرژی ضرورت دارد. هدف از این مطالعه بررسی اثر سیاست مالیات بر کربن بر کنترل آلودگی در بخش کشاورزی ایران است. مواد و روش ها: برای دستیابی به این هدف، به برآورد تابع هزینه ترانسلوگ از طریق رگرسیون به ظاهر نامرتبط خطی ([1]SUR) برای دوره 1376 تا 1397 پرداخته شد. همچنین از طریق یک رویکرد مبتنی بر سناریو برای دوره 1389 تا 1397 اثر نرخ مالیات بر کنترل آلودگی بررسی شد. اطلاعات آماری مربوطه از بانک مرکزی، مرکز آمار ایران، وزارت نیرو و سازمان فائو جمع آوری شده است. یافته ها: نتایج نشان داد که سیاست مالیات بر کربن برای ذخیره سازی انرژی و همچنین کنترل آلودگی در بخش کشاورزی سیاستی کارآمد است، به طوری که با اعمال سناریوهای مختلف نرخ مالیات بر کربن مشخص شد که اجرای این سیاست سبب صرفه جویی در مصرف انرژی با متوسط92/14 میلیون بشکه معادل نفت خام و کاهش انتشار گاز دی اکسید کربن با متوسط 87/3 میلیون تن در دوره هدفمندی یارانه انرژی خواهد شد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصله، به منظور توسعه فنآوری های جدید و رشد پایدار تولید برای دستیابی به اهداف صرفه جویی در مصرف انرژی و کاهش انتشار گاز دی اکسید کربن تسریع در اصلاحات قیمت گذاری با اجرای سیاست افزایش مالیات بر کربن پیشنهاد می گردد.

اهداف: هدف از این پژوهش بررسی عملکرد و اجزای عملکرد و همچنین درصد و عملکرد پروتئین اکوتیپ­های مختلف بالنگوی شهری (Lallemantia iberica Fischer & C. A. Meyer) در منطقه آذربایجان شرقی می­باشد.   مواد و روش­ها: به منظور ارزیابی ویژگی های مرتبط با عملکرد 49 اکوتیپ بالنگوی شهری (قَرَه زَرَک) جمع­آوری شده از مناطق مختلف کشور، پژوهشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار و طی سال های 95 و 96 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز اجرا گردید. مهم ترین صفات اندازه گیری شده عبارت بودند از: تعداد دانه در کپسول، تعداد کپسول در هر چرخه گل در ساقه اصلی و شاخۀ جانبی، عملکرد دانه در واحد سطح و همچنین برخی صفات کیفی از قبیل درصد و عملکرد پروتئین در واحد سطح.   یافته­ها: نتایج به دست آمده نشان داد که اکوتیپ ها در اکثر صفات موردمطالعه اختلاف معنی داری با یکدیگر نشان دادند. اکوتیپ شماره 37 (روستای الوار بستان­آباد) از نظر بسیاری از صفات مخصوصاً از نظر عملکرد دانه برتری بالایی داشت. اکوتیپ شماره 46 (کردستان 2) دارای بالاترین درصد پروتئین بودند، در صورتی که بالاترین میزان عملکرد پروتئین از اکوتیپ شماره 48 (زنجان) به­دست آمد. در تجزیه رگرسیونی عملکرد پروتئین بالاترین ضریب رگرسیونی (873/0r=) به­ترتیب در عملکرد پروتئین در واحد سطح و عملکرد دانه در واحد سطح مشاهده گردید.   نتیجه­گیری: براساس نتایج حاصل از این تحقیق اکوتیپ شماره 37 (روستای الوار بستان آباد)، 23 (تبریز 4) و 24 (کلوانق 14) از نظر صفت عملکرد دانه به عنوان مناسب ترین و سازگارترین اکوتیپ ها برای شهر تبریز شناخته شدند.

اهداف: هدف آزمایش بررسی تاثیر مدت زمان­های مختلف ذخیره­سازی لاروهای سن سوم پروانه موم­خوار بزرگ،Galleria mellonella L. (Lepidoptera: Pyralidae)  در دماهای 4 و 12 درجه سلسیوس، روی پارامترهای زیستی و جمعیتی زنبور پارازیتوئید Habrobracon hebetor Say. (Hymenoptera: Braconidae) بود.   مواد و روش­ها: این آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی در گروه گیاه­پزشکی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان انجام گرفت. فاکتور اول شامل دما در دو سطح (4 و 12 درجه سلسیوس) و فاکتور دوم شامل مدت زمان نگهداری در دو دمای یاد شده در پنج سطح (صفر به عنوان شاهد، 1، 3، 7 و 15 روز) بود.      یافته­ها: نتایج نشان داد ذخیره­سازی لاروهای سن سوم پروانه موم­خوار بزرگ،G. mellonella  در دمای 4 و 12 درجه سلسیوس تا 15 روز، موجب کاهش پارامترهای زیستی، تولید مثلی و جمعیتی زنبور پارازیتوئید H. hebetor شد. میانگین پارامترهای زیستی و تولید مثلی زنبور پارازیتوئید در تیمارهای دمای 12 درجه سلسیوس تفاوت معنی­داری با شاهد نشان ندادند. نرخ پارازیتیسم و نسبت جنسی زنبور تحت تاثیر تیمارهای آزمایش قرار نگرفت. طول عمر، طول دوره تخم­ریزی و زادآوری زنبور با افزایش مدت زمان نگهداری میزبان در دماهای مورد بررسی کاهش یافت. کم­ترین طول عمر (8/0 ± 56/24 روز)، طول دوره تخم­ریزی (87/0 ± 91/23 روز)، زادآوری (12/1 ± 46/245 تخم) و نرخ رشد جمعیت زنبور (r) (004/0 ± 2425/0) روی لاروهای میزبانی که به مدت پانزده روزه در دمای 4 درجه سلسیوس نگهداری شده بودند، به­دست آمد.   نتیجه­ گیری: جهت پرورش زنبور پارازیتوئید H. hebetor می­توان لاروهای پروانه موم­خوار بزرگ،G. mellonella  را تا دو هفته در دمای 12 درجه سلسیوس و حداکثر یک هفته در دمای 4 درجه سلسیوس نگهداری نمود.

اهداف: این آزمایش با هدف بررسی تأثیر روش های مختلف خاک ورزی و کاربرد بقایای گیاهی بر عملکرد و ویژگی های رشدی تریتیکاله در شرایط آب و هوایی اهواز، در سال زراعی 1402-1401 اجرا گردید.  مواد و روش ها: آزمایش به صورت کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار درمزرعه آموزشی گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال زراعی 1402-1401  اجرا گردید. فاکتور اصلی، شامل روش های محتلف خاک ورزی در سه سطح(خاک ورزی مرسوم، کم خاک ورزی و بی خاک ورزی) و فاکتور فرعی نیز شامل پنج سطح کاربرد بقایای گیاهی (بدون مصرف بقایا( شاهد)، بقایای گندم، لوبیا چشم بلبلی، کنجد و نصف بقایای گندم + نصف بقایای لوبیا چشم بلبلی)در نظر گرفته شد. یافته ها: نتایج نشان داد عملکرد بیولوژیک، در تیمار خاک ورزی مرسوم نسبت به کم خاک ورزی 5 درصد و نسبت به بدون خاک ورزی 6/10 درصد افزایش داشت. در بین کاربرد انواع مختلف بقایای گیاهی، تیمار مربوط به کاربرد بقایای لوبیا چشم بلبلی با 9/15 تن در هکتار عملکرد بیولوژیک با 6/33 درصد افزایش نسبت به تیمار بدون کاربرد و 3/7 تن در هکتار عملکرد دانه با 2/35 درصد افزایش نسبت به تیمار بدون کاربرد بیشترین مقدار را داشت. کمترین عملکرد بیولوژیک و دانه مربوط به تیمار شاهد به ترتیب با 9/11 و 4/5 تن در هکتار بود. بیشترین شاخص برداشت مربوط به تیمار خاک ورزی مرسوم با 9/46 درصد و کمترین این صفت مربوط به کم خاک ورزی با 6/45 درصد بوده است. نوع خاک ورزی تاثیر معنی داری برارتفاع بوته ،طول سنبله ،تعداد سنبله در متر مربع ،عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک تریتیکاله داشت ولی وزن هزار دانه را تحت تاثیر قرار نداد. اثر متقابل تیمارهای خاک ورزی و کاربرد بقایای گیاهی نشان داد بیشترین عملکرد دانه معادل 6/8 تن در هکتار از تیمار خاک ورزی مرسوم و کاربرد بقایای لوبیا چشم بلبلی و کمترین مقدار بدست آمده نیز مربوط به اثرتیمار بدون خاک ورزی و بدون کاربرد بقایا(شاهد) با 3/5 تن در هکتاربود. عملکرد دانه در روش خاک ورزی مرسوم 3/13 درصد و 9/7 درصد بیشتر از روش های بدون خاک ورزی و کم خاک ورزی بود.  نتیجه گیری: به نظر می رسد حداقل در کوتاه مدت اجرای سامانه های خاک ورزی حفاظتی تاثیری بر عملکرد نداشته و یا حتی سبب کاهش آن شوند و به مطالعات دراز مدت برای تعیین اثر بخشی سامانه های خاک ورزی حفاظتی نیاز است. در مجموع انتظار می رود در دراز مدت نتایج مثبتی از انجام عملیات خاک ورزی حفاظتی با حفظ بقایا در سطح خاک جهت حفظ پتانسیل عملکرد، بهبود حاصل خیزی خاک و افزایش فعالیت کرم های خاکی، افزایش ذخیره رطوبتی وافزایش ماده آلی بدست آید.