طب و تزکیه
سال:1396 | دوره:26 | شماره:2 |تعداد مقالات:10

ازجمله مسائل نوظهور فقهی، بحث تعیین جنسیت جنین توسط تکنیک (PGD) است، در تکنیک مزبور که تحت نظارت متخصصین انجام می پذیرد، برای زوجین این امکان فراهم گردیده است تا صاحب فرزندی با جنسیت و ویژگی خاص شوند، گرچه استفاده از تکنیک مذکور محدود به تعیین جنسیت نمی شود، لکن بهره گیری از آن چه با دلایل پزشکی و چه با دلایل غیر پزشکی به علت بروز محذوریت های متعددی چون اتلاف رویانها و وقوع پیامدهای منفی چون تبعیض جنسیت، سوالات عدیده ای را فرا روی فقه نهاده است از جمله: آیا تکنیک مذکور مطلقا حرام است؟ آیا هر شخصی می تواند از این تکنیک بهره ببرد؟ آیا امثال این تکنیک ها با علم خداوند و مشیتش سازگار است؟ آیا استفاده از این تکنیک، یک شیوه درمانی است و به دلیل نابودی رویانها مخالف با کرامت انسان نیست؟..........، لذا در این مقاله ضمن واکاوی سوالات فوق، با اتکا به ادله اثبات نموده ایم که تعیین جنسیت مطلقا محکوم به حرمت نیست که انجام آن با دلایل پزشکی و در شرایط ضروری مجاز است.

زمینه و هدف: قرآن، کتاب هدایت بشر است، حتی گزاره های علمی آن نیز در راستای تامین همین هدف میباشد. از جمله نکات علمی قرآن، که در این نوشتار به آن پرداخته شده، مساله جنسیت جنین است که گرچه در قرآن تصریحی بدان نشده ولی از فحوای آیات به دست می آید.روش بررسی: در این تحقیق که از نوع توصیفی- تحلیلی بوده و با روش مطالعه کتابخانه ای سامان یافته، آیات و روایاتی که متضمن تعیین جنسیت جنین استخراج و بررسی گردید.یافته ها: یافته های به دست آمده نشان داد که قرآن کریم اشاراتی به تعیین جنسیت جنین به لحاظ کروموزومی دارد و البته زن نیز در تعیین جنسیت به طور غیر مستقیم نقش دارد که در روایاتی به آن اشاره شده است، با در نظر گرفتن این نکته که اولا تعیین جنسیت جنین به دلخواه والدین به معنای نفی قدرت خدا نیست و ثانیا تشخیص جنسیت جنین با بهره گیری از دستاوردهای علمی مغایرتی با آیاتی که مبین علم خداوند به جنسیت جنین در رحم مادر می باشند، ندارد زیرا اولا بر اساس روایاتی، مراد، علم به تمام خصوصیات و سرنوشت نهایی انسان می باشد که در این صورت علم به جنسیت جنین در هر مرحله ای حتی قبل از بسته شدن نطفه منافاتی با انحصار علم خدا به آن ندارد، احتمال دوم آن که آیاتی که مبین علم خداوند به آن چه در ارحام است، درصدد انحصار اطلاع از ارحام به خدا نیست بلکه اصل علم خداوند به ارحام را متذکر می شود.نتیجه گیری: بر مبنای یافته های این پژوهش م یتوان نتیجه گرفت که قرآن و معصومین (ع) در بیش از 1400 سال پیش بدون داشتن امکانات و تجهیزات پزشکی و دانشگاهی به طور ضمنی به مساله تعیین جنسیت جنین، اشاره فرموده اند.

پیری دوره سوم و دوره پیش از مرگ زندگی انسان است. بنا به تعریف سازمان بهداشت جهانی فرد مسن کسی است که سن 65 سال و بالاتر داشته باشد. در جامعه شناسی سن پیری زمانی فرا می رسد که نقش اجتماعی یک فرد و مشارکت او در امور جامعه کاهش می یابد. از نظر زیست شناسی، کهنسالی زمانی آغاز می شود که میزان فروساخت در بدن انسان بر میزان ساخت و ساز پیشی می گیرد. روانشناسان بر این باورند که سن پیری زمانی فرا می رسد که توانایی یک فرد برای مقابله با چالش های زندگی و مقابله با شرایط استرس زا کاهش می یابد. در فقه اسلامی پیری با ناتوانی و عدم انجام وظایف مذهبی به عنوان مثال روزه برابر است. در اسلام توجه زیادی به حرمت افراد مسن شده است. قرآن کریم میفرماید: «و خداوند مقرر کرده است که شما کسی را جز او پرستش نکنید و نسبت به پدر و مادر خود احسان کنید. اگر یک یا هر دو آنها به سن کهنسالی رسیدند، میادا به آنها کلمه ای با بی احترامی یا فریاد بزبان برانید و با آنها با احترام و اکرام رفتار کنید. و پایین به بالا و با تسلیم و فروتنی از طریق رحمت، به آنها نگاه کنید و افراد با ایمان می گویند: پروردگارا بر آنها رحمت خود را جاری کن همانگونه که آنها رحمتشان را به من میذول داشتند وقتی که من کوچک بودم. (سوره اسراء، آیه 23 و 24) پیامبر عزیز ما می فرماید: «از ما نیست (مسلمان نیست) کسی که به کودکان رحمت نمی کند و به افراد مسن احترام نمی گذارد. در اسلام به رعایت حقوق سالمندان در جامعه ضروری است. و یکی از وظایف عمده دولت فراهم نمودن شرایط زندگی شرافتمندانه برای افراد مسن و از کار افتاده در جامعه است.

زمینه تحقیق: باپیشرفت علم پزشکی نیاز به روش های تشخیصی روزبروز بیشتر احساس می شود، سونوگرافی نیز به عنوان یکی از این روشها کاربرد وسیعی در امور تشخیصی ودرمانی دارد، باتوجه به اهمیت سونوگرافی دقیق در تشخیص به موقع بیماریهای مادر وجنین و در دسترس نبودن متخصصین رادیولوژی درتمامی نقاط کشور در حال حاضر، آموزش سونوگرافی به متخصصین زنان وزایمان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از آنجاییکه مطابق با برنامه آموزشی رشته تخصصی زنان و زایمان، آموزش سونوگرافی یکی ازرمهارتهای ضروری در دوره دستیاری می باشد و بیش از 5 سال از تصویب برنامه آموزشی رشته تخصصی زنان وزایمان گذشته است، این پ‍ژوهش به منظور تعیین وضعیت آموزش سونوگرافی در برنامه های آموزشی رشته تخصصی زنان وزایمان در دانشگاههای علوم پزشکی تربیت کننده دستیار از دیدگاه دستیاران این رشته واساتید انجام گردید تا نتایج آن دراختیار دبیر خانه شورای آموزش پزشکی وتخصصی قرارگرفته ودربازنگری برنامه آموزشی فوق الذکر لحاظ گردد.هدف: تعیین وضعیت آموزش سونوگرافی در برنامه های آموزشی رشته تخصصی زنان وزایمان در دانشگاههای علوم پزشکی تربیت کننده دستیار از دیدگاه دستیاران این رشته و اساتیدروش مطالعه: مطالعه ترکیبی شامل بخش کمی (مطالعه مقطعی توصیفی) وبخش کیفی به روش تحلیل محتوی (content analysis) می باشد.310 نفرازدستیاران سالهای آخررشته زنان وزایمان در سال 1394 مورد مطالعه قرارگرفتند. جمع آوری اطلاعات در نرم افزار و سپس تحلیل توصیفی داده ها انجام گردید و براساس نتایج مطالعه توصیفی، سوالات مصاحبه کیفی دستیاران در رشته زنان و زایمان واساتید در رشته زنان وزایمان ورادیولوژی تدوین شد ومصاحبه ها پیاده سازی، طبقه بندی و تحلیل دیتای کیفی انجام گردید.نتایج: تقریبا حدود 75 درصد دستیاران پاسخ دهنده بیان داشتند که در طول دوره دستیاری به طور مستقل سونوگرافی انجام داده اند و همچنین 75% دستیاران مذکور، آموزش سونوگرافی را از اساتید زنان فراگرفته اند. صاحب نظران رشته زنان وزایمان معتقدند عدم آموزش سونوگرافی در برخی دانشگاهها به علت عدم آموزش اساتید در آن دانشگاههاست و صاحب نظران رشته رادیولوژی نیزاظهار داشتند که در آموزش دستیاران زنان و زایمان دخیل نیستند. بحث و نتیجه گیری: باتوجه به جمع بندی مطالعه کمی انجام شده، آموزش سونوگرافی دربرنامه آموزشی رشته تخصصی زنان و زایمان دراکثر دانشگاه های علوم پزشکی تربیت کننده دستیار از نظر دستیاران این رشته مطابق با برنامه آموزشی مصوب اجرا می گرددو نتایج مطالعه کیفی انجام شده نیزاین مساله را تایید می نماید. بدین لحاظ به نظراکثریت دستیاران و اساتید آموزش سونوگرافی درطول دوره دستیاری مطلوب می باشد و گروه آموزشی مربوطه می بایست برای انجام ارائه خدمت سونوگرافی باکیفیت مطلوب تر، با اهمیت دادن به آموزش این مهارت، ارتقای توانمندی اساتید و برگزاری دوره های کوتاه مدت برای متخصصین فعلی مشغول به کار را، در دستور کار خود قرار دهند.

زمینه و هدف: مدیریت عملکرد گروه های آموزشی منجر به شناخت بهتر نقاط ضعف و قوت عملکرد آنان شده که ریشه یابی آن می تواند منجر به بهبود و ارتقاء نظام آموزشی گردد.روش بررسی: این مطالعه مقطعی در سال 1395 در دانشگاه علوم پزشکی ایران انجام گرفت. افراد شرکت کننده در این مطالعه 270 عضو هیات علمی بودند که در روند ارزیابی مدیران گروه های آموزشی خود با استفاده پرسشنامه کینگ شامل تعیین تعیین اهداف، ارتباط، بازخورد، مربی گری، تدارک نتایج و ایجاد یا پایش انتظارات عملکرد، شرکت نمودند. حجم نمونه با استفاده از جدول مورگانو تعداد اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران 270 نفر (117 مرد و 153 زن) تعیین گردید. داده های این مطالعه با استفاده از آزمون های آماری تی تت، کای دو، آنالوا و انالیزر/ریون مورد ارزیابی قرار گرفت.یافته ها: نتایج آنالیز واریانس نشان داد که بین مدیران گروه های آموزشی دانشکده های مختلف تفاوت معنی داری در ارزیابی رفتارهای مدیریت عملکرد وجود دارد (p<0.001) در مولفه تعیین اهداف دانشکده بهداشت (4.52±0.21) و مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی (4.05±0.33)، در مولفه ارتباط دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان (4.67±0.33) و دانشکده علوم توانبخشی (4.32±0.43)، در مولفه مربیگری دانشکده پرستاری و مامائی (4.20±0.28)، در مولفه تدارک نتایج دانشکده پیراپزشکی (4.43±0.23)، در مولفه پایش انتظارات دانشکده پزشکی (4.17±0.4) از سایر مدیران گروه های آموزشی دانشکده ها بالاتر است و در مولفه بازخورد دانشکد ههای مختلف از سطح یکسان برخوردار بوده و در حد متوسط است.نتیجه گیری: اختلاف اماری معنی دار بین مدیران گروه های آموزشی از نظر رفتار مدیریت عمکلرد موجود داشت. نتایج این مطالعه شاهد تجربی جهت انجام مدخلات بهبود مدیریت عملکرد در میان مدیران گروه های آموزشی است.

زمینه تحقیق: هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی رابطه بین سبک های مدیریت و اثربخشی سازمانی در دفاتر استعدادهای درخشان دانشگاه های علوم پزشکی کشور بود.روش مطالعه: مطالعه حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش عبارت بود از کلیه مدیران و کارکنان دفاتر استعدادهای درخشان دانشگاه های علوم پزشکی کشور به تعداد 250 نفر که طبق فرمول کوکران تعداد 150 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. به همین منظور برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه های سبک های مدیریت لیکرت و اثربخشی سازمانی پارسونز استفاده شد. پس از جمع آوری اطلاعات برای تجزیه و تحلیل داده ها از رو شهای آماری ضریب همبستگی پیرسون، آزمون تی مستقل و تحلیل رگرسیون و نرم افزار SPSS استفاده شد.یافته ها: نتایج حاکی از آن بود که فرضیه اصلی تحقیق: رابطه سبک های مدیریت با اثربخشی در دفاتر استعدادهای درخشان دانشگاه های علوم پزشکی کشور معنادار م یباشد (r=0.47, p=0.000). طبق نتایج دیگر پژوهش بیشترین نمره همبستگی مربوط به سبک مدیریت مشارکتی بود و مشخص شد که بین سبک مدیریت مشارکتی و اثربخشی سازمانی، رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد (r=0.47)، همچنین بین سبک خیرخواهانه (r=0.41) و مشورتی (r=0.44) با اثربخشی سازمانی رابطه معنادار وجود داشت، ولی بین سبک مدیریت استبدادی و اثربخشی سازمانی رابطه معناداری یافت نشد.نتیجه گیری: بر اساس یافته های این پژوهش می توان نتیجه گیری کرد که به کارگیری سبک مشارکتی در سازمان های آموزشی مانند دانشگاه ها ضروری می نماید.

زمینه: نماز قدرت سازگاری با بیماری را به فرد می دهد لذا این مطالعه به منظور بررسی موانع اقامه نماز بیمار از دیدگاه بیماران بستری در بخش های بستری بیمارستان حضرت علی بن ابیطالب رفسنجان صورت گرفت.روش مطالعه: این پژوهش یک مطالعه توصیفی از نوع مقطعی بود که برروی 284 نفر از بیماران بستری در بخش های داخلی و جراحی و سی سی یو انجام شد. برای جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه پژوهشگر ساخته سه قسمتی شامل شرایط موجود جهت اقامه نماز، موانع اقامه نماز و مشکلات اقامه نماز استفاده شد. اطلاعات حاصل از پژوهش با استفاده از نرم افزار Spss نسخه 18 و آزمونهای آماری ضریب همبستگی پیرسون و تی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و نتابج با p<0.05 معنی دار تلقی گردیدند.یافته ها: بر اساس یافته های حاصل از مطالعه از بین موانع مربوط به اقامه نماز بیشترین همبستگی بین موانع حرکتی و عدم اقامه نماز وجود داشت (r=0.385). کمترین همبستگی نیز بین موانع امکانات و مرتبط با بیماری (r=0.442) مشاهده شد. آزمون همبستگی پیرسون همبستگی بالایی بین موانع با یکدیگر و با نمره کل موانع نشان داد.نتیجه گیری: علاوه بر آموزش به بیماران در رابطه با نحوه اقامه نماز در هنگام بیماری، توجه به رفع موانع اقامه فریضه نماز در ساخت بیمارستان های جدید می تواند کمک کننده باشد.