طب و تزکیه
سال:1379 | دوره:- | شماره:39 |تعداد مقالات:14

همانگونه که در اولین شماره مجله در سال 79 که با درایت مقام معظم رهبری به سال حضرت امام علی (ع) نامگذاری گردیده است ذکر گردیده به مناسب این نامگذاری تصمیم گرفته شد و اولین مقاله هر شماره در طول سال به این مناسب اختصاص یابد. در سه شماره قبل نیز به همین منوال عمل شد و هم اکنون که آخرین شماره مجله سال پرخیر و برکت حضرت امام علی (ع) را در پیش رو دارید مبحث نگرشی بر چگونگی تعلیم و اکتساب علم از دیدگاه آن امام همام و شیوه های علمی آن از نظرتان می گذرد.

اخیراً مجموعه ای از دفتر سازمان جهانی بهداشت در جمهوری اسلامی ایران دریافت شد که نشانگر وضعیت سلامت مردم جهان در سه دهه اخیر و 27 سال آینده است. بی تردید وضعیت سلامت در کشور جمهوری اسلامی ایران نیز تابع روند ذکر شده در این مجموعه است، گزارش مورد نظر چشم اندازی است از وضعیت آینده سلامت جامعه تا با در نظر گرفتن نکات مهم و اساسی مندرج در آن سیاست گزاران، برنامه ریزان، مدیران، ارائه دهندگان خدمات بهداشتی و از همه مهمتر امکانات و منابع مورد نیاز نیز با توجه به مشکلات فوق تنظیم و مهیا شود. مسلماً دستیابی به هدف حفظ و ارتقاء سلامت جامعه، جلب مشارکت مردم و ایجاد هماهنگی بین بخشی را طلبیده و همکاری بیشتر و فعال سایر بخشهای توسعه در دستیابی به هدف بهبود وضعیت سلامت جامعه امری اجتناب ناپذیر می باشد.

عفونت زخم به دنبال عمل آپاندکتومی به عنوان یکی از اعمال جراحی شایع همواره مورد توجه فراوان بوده است و لذا هر گونه پیشنهادی که باعث کم شدن میزان این عارضه، کم کردن میزان مصرف دارویی و صرفه جویی در هزینه اقتصادی حاصه شود مورد توجه خواهد بود. هدف از این مطالعه انتخابی روش مناسب تر برای پروفیلاکسی آنتی بیوتیکی در آپاندیسیت حاد ساده است.این مطالعه که یک کارآزمایی بالینی دوسوکور کنترل شده با انتخاب تصادفی نمونه هاست. مقایسه ای در میزان بروز عفونت زخم بعد از عمل جراحی آپاندکتومی در آپاندیسیت حاد ساده در دو گروه درمانی " با ادامه آنتی بیوتیک بعد از عمل" و " بدون ادامه آنتی بیوتیک بعد از عمل" انجام داده است و سعی دارد تاثیر ادامه تجویز سفازولین به مدت سه دوز بعد از عمل را بررسی نماید. 142 بیمار مورد بررسی قرار گرفتند که از بین آنها 88 بیمار آپاندیسیت حاد ساده بودند. 43 نفر در گروه اول و 37 نفر در گروه دوم قرار گرفتند. تمام بیماران روز هفتم تا دهم بعد از عمل جهت بررسی عفونت زخم معاینه شدند و هیچ موردی از عفونت زخم در دو گروه مشاهده نشد.در این مطالعه تجویز سه دوز سفالوزین بعد از عمل در مقایسه عدم تجویز آن تاثیری در کاهش میزان بروز عفونت زخم نداشته است.

انسان در خلال زندگی روزمره لحظه به لحظه با استرس و فشارهای گوناگون مواجه می شود که تدریجاً قوای روحی و جسمی وی را کاسته و زمینه را برای بیماریهای خطرناک روانی و جسمی فراهم می سازد. برقراری ارتباط با منبع و سرچشمه هستی و استمداد از او به ترمیم قوای روحی انسان کمک نموده و باعث تسکین بسیاری از گرفتاریها و رنجوریهای روحی- روانی می گردد، از این رو برقراری ارتباط با خدا را برای انسان همانند آب و اکسیژن ضروری دانسته اند، و نماز از جمله راه های ذکر و یاد خدا و بهترین راه حضور در محضر او و ارتباط با منشاء هستی است. نماز که سرود یکتا پرستی و زمزمه دلنشین فضیلت و پاکی و تمرین وظیفه شناسی در درگاه خداوند است صرف نظر از جنبه عبادی، دارای آثار بسیار مثبت روحی است و اقامه صحیح آن اگر همراه با حضور قلب و تفهیم باشد تاثیر به سزایی در کاستن و زدودن اضطراب و استرس روانی، هماهنگ کردی قوای روحی، استنباط خاطر، از میان بردن کبر و غرور، ایجاد انضباط، تمرکز حواس و حضور ذهن و ایجاد آرامش باطن و اطمینان قلب دارد. امروزه از روشهای مختلف، همچون آرام سازی (Relaxation) ، حساسیت زدائی و... برای کاهش تنش و اضطراب و حتی برای درمان امراض جسمی مانند آسم و فشارخون و... استفاده می شود که همگی آنها در نماز وجود داشته و به بهترین وجهی از طریق آن قابل حصول است و دانشمندان علوم جدید نیز مکرراً به آثار مفید این عبادت عظیم اسلامی در بهداشت و سلامت جسمی اعتراف می نمایند.

آموزش و تربیت نیروی انسانی متخصص مبتنی بر نیازهای واقعی جامعه ضرورتی است که امروزه در خصوص سیستم آموزشی مورد نظر صاحبنظران قرار گرفته و همین امر در مورد آموزش پزشکی منجر به ظهور نظام جدیدی از آموزش تحت عنوان " آموزش پزشکی جامعه نگر" گردیده است.نظر به اینکه بخش قابل ملاحظه ای از زمان زندگی هر فردی از افراد جامعه در محیط کار سپری می شود و از طرفی بخش کثیری از افراد جامعه که گاهی به بیش از نیمی از آن می رسند، به کار اشتغال دارند، لذا نیازهای بهداشتی- درمانی جامعه کاری را نیز می توان یک نیاز واقعی جامعه قلمداد نمود. با توجه به مطالب فوق بازنگری در کیفیت و کمیت مطالب آموزشی در خصوص آموزش بهداشت حرفه ای به دانشجویان علوم پزشکی بویژه رشته پزشکی با هدف تربیت آموزش گیرندگانی که قابلیت رفع نیازهای واقعی جامعه را داشته باشند امری ضروری به نظر می رسد.

اهداف این مقاله بازآموزی: این مقاله مورد استفاده پزشکان عمومی، دستیاران اعصاب و متخصصان روانپزشکی خواهد بود.پزشک با مطالعه این مقاله به صرع و انواع آن آگاهی پیدا می کند، مورد استفاده داروهای ضد صرع قدیم و جدید و بویژه عوارض آنها را فرا می گیرد و چگونگی برخوردار با بیمار و اقداماتی که برای هر بیمار صرعی لازم است انجام شود را می آموزد. با مطالعه دقیق این مقاله مخاطب باید بتواند همه سوالات مطرح شده را پاسخ درست بدهد.

خونریزی گوارشی یکی از اورژانسهای تهدید کننده در جراحی است. بطوریکه عدم آگاهی از نحوه درمان و حتی نامناسب با خطرات جدی و مرگ ومیر همراه خواهد بود. خونریزی گوارشی (GIB) بیماری است که کلیه کارآموزان، کارورزان و دستیاران جراحی، داخلی و اطفال در دوران تحصیل و حتی پس از فراغت از تحصیل در اورژانسهای بیمارستانی و در مطب با تعداد زیادی از بیماران مبتلا به GIB برخورد می نمایند. از طرفی استفاده کاربردی و عملی و به زبانی عملیاتی کردن داشته ها، آموخته ها و انباشته های دوران تحصیل از هنرهای تحصیل از هنرهای پزشکی در امر طبابت است. لذا با توجه به اهمیت بیماری، علاوه بر کسب آگاهیهای علمی و نتئوریک، ارائه و بهره مندی از الگوی علمی و کاربردی بیماریها امری ضروری و مفید بنظر می رسد. اهداف مقاله: 1-آشنایی و افزایش آگاهیها و دانش مربوط به بیماری GIB، با بیان مواردی چون تعاریف هماتمز، هماتوشزی، ملنا، lower&upper GIB و ... علل و شیوع بیماری، راههای تشخیص بیماری. 2-ارائه دستورات پزشکی لازم برای بیمار مبتلا به GIB (در قالب order مربوط به GIB). 3-بیان و ارائه بخشی به نام تحلیل order که در آن علت و حکمت هر order توضیح داده شده است. 4-در این قسمت ضمن بیان اندیکاسیونهای هر order ، اندیکاسیونهای راههای تشخیصی و درمانی نیز مطرح شده است. نهایتا، با مطالعه این مقاله ضمن کسب آگاهیهای علمی و تئوریک (که حاصل کتب و مراجع مختلف می باشد) خواهیم توانست به نحوه صحیح درمان بیماری پی برده و با الگوی کاربردی ارائه شده، بیمار را درمان نمائیم.

سازمان جهانی بهداشت آئین نامه ای در زمینه ژنتیک پزشکی و ارائه خدمات ژنتیکی تدوین و در آن کاربرد اصول اولیه اخلاقی را در زمینه های مختلف ژنتیک پزشکی مطرح کرده است. این اصول اولیه عبارتند از: خودمختاری (Autonomy) ، سودمندی (Benefince) ، نازیانمندی (Non- Maleficene) ، و عدالت (Justice). با پیشرفتهای روزافزون علم نوین ژنتیک و پدیدآمدن مسائل اخلاقی، حقوقی و کیفری در این زمینه، کاربرد این اصول در گسترده عمل ژنتیک پزشکی و تعیین نگرش افراد، به ویژه افراد کلیدی، نسبت به رعایت این اصول در جامعه از درجه اهمیت بالایی برخوردار است. هدف کلی از این بررسی، تعیین نگرش 366 نفر پزشکان و دانشجویان علوم پزشکی، نسبت به اصول اولیه اخلاق در ژنتیک بوده است، در این بررسی از روش نظرسنجی، پرسشنامه ای استفاده شده است. یافته ها نشان داده اند که رعایت این اصول اخلاقی در جامعه با نظرات متفاوتی روبروست. از نظر گروه مورد بررسی، مبنای اصلی تصمیم گیری در زمینه اقدامات ژنتیکی، بهداشتی و درمانی، اصل سودمندی (%83.1) است. در بررسی تحلیلی نیز تعدادی متغیرهای فرهنگی و اجتماعی در نظر گرفته شده و نظرات مخالف نسبت به اصول اولیه اخلاقی در ارتباط با این مسئله مورد بررسی قرار گرفته اند.

اهمیت اندازه گیری خصوصیات بدنی نظیر قد و وزن و ترکیب ساختار بدنی در طب و علوم ورزشی سالهاست که مورد توجه می باشد. مفهوم " چاقی" واژه ای است که اندازه گیری آن بر مبنای تعیین میزان قد و وزن مشخص می گردد. همچنین چاقی عامل تعیین کننده ای برای بسیاری از پیامدهای نامطلوب سلامتی محسوب می گردد. در مطالعه عملکرد ورزشکاران و گزینش آنها برای رشته های ورزشی مورد نظر، سنجش و اندازه گیری خصوصیات فیزیکی و ساختار آن حائز اهمیت بسیار می باشد. بنابراین مفهوم شاخص توده بدنی (Body Mass Index) که شاخصی معتبر برای تعیین ساختار بدنی مشتق از دو کمیت وزن و قد می باشد اهمیت پیدا می کند. در مطالعات مختلف مشخص گردید که BMI دارای ارتباط مستقیمی با شاخص های معتبر پیشگوئی عملکرد موفقیت آمیز ورزشی نظیر حداکثر میزان اکسیژن مصرفی (VO2 Max) می باشد. بررسی حاضر، مطالعه ای توصیفی است بمنظور تعیین میزان متوسط متغیرهای قد، وزن و شاخص توده بدنی 840 نفر ورزشکار پسر دانشجوی شرکت کننده در المپیاد ورزشی دانشگاههای علوم پزشکی کشور در تابستان 77 در شیراز. نتایج حاصل از آنالیز اطلاعات نشان داد که میزان میانگین متغییرهای قد، وزن و شاخص توده بدنی بترتیب 6.63 ±175 سانتی متر ، 9.57±69.25 کیلوگرم و 2.63±22.4 می باشد. با توجه به اینکه در ایران تاکنون تاکنون تحقیقی در این زمینه انجام نگردیده، اطلاعات حاصل از این تحقیق را می توان بعنوان نرمهای اولیه مربوط به دانشجویان پسر ورزشکار پیشنهاد نمود.

این مطالعه به منظور بررسی مقایسه معیارهای انتخاب همسر در دانشجویان دختر و پسر دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با روش توصیفی با نمونه ای به حجم 150 (75 نفر دانشجوی دختر و 75 نفر دانشجوی پسر) که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده بودند، انجام گرفت، نتایج سنی بین همسران، ارجحیت درآمد به موقعیت اجتماعی شغل همسر و وضعیت اشتغال همسر، ارجحیت زیبایی به ثروت، وضعیت جسمی به رشد فکری، تشابه ظاهری فرد مورد علاقه با والدین تفاوت معنی داری وجود دارد. درحالیکه در مورد معیارهای موقعیت شغلی پدر همسر در مقایسه با پدر خود، تناسب فکری، وجود درک متقابل، محل اشتغال و سکونت، رابطه فامیلی زوجین، برقراری ارتباطات اجتماعی، میزان رشد اجتماعی، چگونگی تصمیم گیری در خصوص مسائل زندگی، میزان خود محوری، رعایت حجاب و پوشش اسلامی، سازگاری با والدین خود، برخورداری از نگرش یکسان به نقش خانواده اختلاف معناداری وجود ندارد. در این تحقیق مشخص شد که معیارهای اکثر دانشجویان مطابق نظریه گلبرگ براساس مراحل پس عرفی شکل می گیرد و براساس نظریه مزلو بیش از نیمی از دانشجویان معیارهای خود را براساس ویژگیهای انسان سالم تشکیل می دهند و همچنین براساس نظریه روانکاوی بیش از 50% درصد دانشجویان افرادی را ترجیح می دهند که شبیه والدین آنها باشند و برخلاف نظریه سنتر و وینچ که می گویند افراد همسری را انتخاب می کنند که نیازهای آنها را فقط ارضاء کند، پاسخهای دانشجویان حاکی از آن است که عوامل معنوی را مثل زیبایی بر ثروت، رشد فکری بر وضع جسمی علاقمندی به همه انسانها به جای علاقه صرف به همسر، بی توجهی به جهیزیه و مهریه را بیشتر ترجیح می دهند.

یادگیری براساس طرح مسئله یا( PBL (Problem-Based Leaming یکی از مهمترین پیشرفت ها در بهبود مهارت های آموزشی در سالهای پایانی قرن بیستم است. هرچند یکی از روشهای یادگیری مؤثر معرفی شده است ولی هنوز در جایگزینی این روش نوین یادگیری با روشهای رایج سنتی بحث های زیادی وجود دارد. این مطالعه اولین بررسی در مورد ارزیابی روش PBL در درس فارماکولوژی پزشکی در دانشگاه علوم پزشکی بابل می باشد.تعداد 57 (32 دختر و 25 پسر) نفر از دانشجویان پزشکی دوره فیزیوپاتولوژی (ورودی 1375) وارد مطالعه شدند. پس از آموزش لازم به سه گروه نسبتاً مساوی تقسیم شده و به هر گروه یک موضوع درس جداگانه که به صورت PBL اجرا می شد، محول شد. هر گروه تا اجراء برنامه آموزشی مذکور حداقل 1 ماه فرصت داشت تا آمادگی لازم را پیدا نماید. موضوعات مورد نظر به طریقه معمولی هم بوسیله مدرس مربوطه تدریس گردید. پس از پایان برنامه ها، دانشجویان بوسیله سؤالات طراحی شده مربوط به بخش PBL و نیز بخش تدریس رایج و نیز پرسش نامه تغییر شکل یافته Philip Peplow مورد ارزیابی قرار گرفتند. سپس داده ها با تست های آماری chi-square,t-test و Mann-Whitney U-test آنالیز شدند. در این مطالعه مشخص شد که در دختران میانگین نمره مباحث مربوط به PBL بطور محسوسی بیشتر از میانگین نمره مباحث که بطور معمول تدریس شدند می باشد(355/08310/13در مقابل 359/03810/12، با0.002 =p). همچنین در پسران نیز نتیجه مشابه ای گرفته شد(58/9710/11 در مقابل394/1410/10، با0.002 =p) . در مجموع بدون در نظر گرفتن جنس نیز، بررسی گردید (33/5610/12در مقابل 29/15410/11، با0.000 =p) . همچنین رابطه بین فاکتور جنس و میانگین نمرات کلاس هم در روش آموزش PBL و هم آموزش معمولی بررسی شد. مشخص گردید که در روش در روش PBL میانگین نمرات پسران و دختران تفاوتی ندارد(0.288 =p) ، ولی میانگین نمرات دختران در پسران در آموزش معمولی بیشتر است (0.002 =p) . نتیجه ارزیابی ها نیز نشان داد که 50.9 درصد افراد با این سؤال که " کار گروهی روند یادگیری را سازمان دهی می کند" کاملاً موافق و 88 درصد اعلام داشتند که علاقمند به ادامه این نحوه یادگیری هستند و مجموع 92.2 درصد از کار خود در گروه و نحوه یادگیری احساس رضایت داشتند. با توجه به نتایج مشخص گردید که این روش، می تواند جزء روشهای مورد علاقه دانشجویان باشد و می تواند زمینه های مهارت یادگیری آنها را افزایش دهد. هر چند تا جایگزین شدن با روشهای معمول یادگیری در کشور راه درازی در پیش است.

تحقیق حاضر با هدف بررسی تاثیر چهار مشخصه ارگونومیکی کار (حمل بار سنگین، انجام حرکات تکراری در کار، داشتن وضعیتهای نامناسب بدنی در کار و وضعیت انجام کار) و معدودی از عوامل زیان آور محیط کار (صدا و ارتعاش و ...) بر روی چهار نشانه فیزیولوژیک و دو شاخص فعالیت قلبی عروقی میانگین سنی 41.5 سال در یک کارخانه فرآوری باریت با استفاده از اندازه گیری نشانه ها در سه نوبت (قبل از شروع بکار- حین انجام کار- پایان شیفت کاری) و تکمیل پرسشنامه انجام گرفت. نتایج نشان می دهد که بطور متوسط جز مقادیر ضربان قلب دیگر شاخصها در جریان کار تغییرات قابل توجهی پیدا نمی کنند. از میان مشخصه های ارگونومیکی کار بصورت ایستاده تغییراتی را در مقادیر فشارخون و ضربان قلب در اواسط شیفت نشان می دهد. بر طبق نتایج نشان دهنده تاثیر ارتعاش محیط کار بر روی بروز کمر درد(3.54 =O.R)و انجام حرکات تکراری بر روی وجود خستگی زودرس است(3.35 =O.R).

فرض تحقیق ما بر این بود که کودکانی که پدران آنان دچار اختلالات روانی یا مجروحین جسمی جنگ بودند و همچنین کودکانی که پدر آنها شهید شده اند در مقایسه با گروه کنترل در اجرای پرسشنامه ها، نمرات بالاتری بیاورند و اختلالات رفتاری و روانی بیشتری از خود نشان دهند. نمونه مورد مطالعه 125 نفر از دانش آموزان دوره ابتدائی مدارس شهر تهران بودند. در این تحقیق چهار گروه مورد پژوهش قرار گرفتند، کودکانی که پدران آنها دچار اختلالات روانی ناشی از جنگ بودند، کودکانی که پدران آنان دچار بیماریهای جسمی ناشی از جنگ و قطع عضو بدون اختلالات روانی کشته بودند. فرزندان شهداء که پدران آنها در زمان جنگ به شهادت رسیده بودند و گروه کنترل، کودکانی که پدران آنان سابقه هیچ گونه بیماری جسمی و اختلالات روانی نداشتند. از پرسشنامه راتر برای ارزیابی جنبه های رفتار هیجانی کودکان و از پرسشنامه مادران جهت ارزیابی رفتار رفتار کودک از دیدگاه مادر استفاده شد. از تحلیل واریانس پرسشنامه راتر و پرسشنامه مادران و مجموعه پژوهش این نتایج بدست آمد که تفاوت دو گروه با سایر گروهها در سطح 0.01 معنی دار بود. دانش آموزان که پدران آنها دچار اختلالات عصبی و روانی بودند و دانش آموزان که پدران آنان دچار ضایعات جسمی بالای 50 درصد بودند. در مقایسه گروه فرزندان شهداء با گروه کنترل تفاوت معنی دار بدست نیامد.