پژوهش های تولیدات دامی
سال:1403 | دوره:15 | شماره:2 |تعداد مقالات:12

1چکیده مبسوط مقدمه و هدف: در سرتاسر جهان، آلودگی نماتدهای دستگاه گوارش، جمله جدی‎ترین علل بیماری در نشخوارکنندگان اهلی محسوب می‎شوند. در این راستا، تنوع فنوتیپی قابل‎توجهی در داخل و بین نژادهای گوسفند نسبت به مقاومت به نماتدهای گوارشی گزارش شده است که به‎نظر می‎رسد زمینه ژنتیکی دارد. لیست ژن های کاندیدای مؤثر و شبکه ژنی شناسایی شده در خصوص مقاومت انگلی در گوسفند نشان می دهد که ژن هایی دخیل در سیستم ایمنی همچون، ژن اینترفرون interferon γ (IFN-γ) می باشد. در مسیرهای بیوشیمیایی سیتوکنین سیستم ایمنی و ایجاد مقاومت به انگل و واکنش های ایمنی نقش دارد. همچنین، بعضی جهش های موجود روی این ژن تأثیر منفی روی عملکرد سلول های تخصصی سیستم ایمنی در مواجه با انگل های مهاجم دارد. فن آوری ریز آرایهDNA، یکی از پرکاربردترین روش های پربرونداد اطلاعات مربوط به بیان ژن در پروژه های عملکرد ژنوم است که امکان بررسی بیان همزمان هزاران ژن را فراهم می کند. فن آوری ریزآرایه، ریزآرایه ژنومیکس و ریزآرایه پروتئومیکس را شامل می شود. هدف از پژوهش حاضر، شناسایی و دسته‎بندی برخی از ژن های مؤثر در مقاومت نسبی ژنتیکی گوسفند به آلودگی نماتد با استفاده از داده های ریزآرایه می باشد. مواد و روش ها: در پژوهش حاضر، جهت دستیابی به پایگاه‎های با دسترسی آزاد، بانک برخط GEO متعلق به NCBI بررسی گردید و داده های ریزآرایه مناسب با بهترین تکرار برای آلودگی به نماتدهای انگلی دانلود (پلتفورم GPL4077، GPL4076 و GPL4072 با مجموع 48 داده خام) و با استفاده از بسته های نرم افزاری مبتنی بر R مورد بررسی قرار گرفت و ژن های با بیان افتراقی معنی‎دار شناسایی شدند. این داده ­ها، به سه دسته‎ی شاهد، قبل از عفونت و سلول‎های عفونی تقسیم‎بندی شدند. به‎منظور، بررسی کیفیت داده ها از سه نمودار مرجع Heatmap، تجزیه مولفه‎های واریانس (PCA) و نمودار آتشفشانی استفاده گردید. سپس، با بررسی این نمودار ها نمونه هایی که دارای کیفیت نامطلوب بودند از مراحل بعدی تجزیه و تحلیل حذف گردید. از پکیج نرم‎افزاری تحت مجموعه R/Bioconductor و وابستگی‎های نرم‎افزاری آنها همچون (Biobase، GEOquery، limma، affy، Genfilter، Pheatmap، Plyr، Reshape2، (Ggplot2 برای مشخص شدن افزایش و یا کاهش معنی‎دار بیان ژن‎ها و تفکیک آنها از ژن‎های اولیه استفاده شد. داده‎های خام در مقیاس لگاریتمی سنجیده شد و همچنین، از آماره P value تصحیح شده در جهت مقایسات بیان بین گروه های ژنی استفاده گردید. یافته ها: نتایج مشاهده شده در خصوص کنترل کیفیت داده‎های خام و خروجی‎های مربوط به کنترل کیفیت داده‎های ادغام شده نشان داد که واریانس درون‎گروهی داده‎های خام بالا بوده فلذا، پیش تصحیح و پردازش داده‎های خام در این خصوص قبل از تجزیه و تحلیل اصلی انجام شد. نتایج آنالیز همبستگی پس از پیش پردازش داده‎های خام بیانگر ارتباط قوی ژن‎ها در گروه‎های آلوده (inf) و پیش‎آلوده ((pre-inf در مقایسه با نمونه‎ی سالم که به‎عنوان کنترل استفاده شد بود که اعتبارسنجی نتایج آتی را بطور قوی تایید کرد. پس از انجام آنالیزهای بیوانفورماتیکی، ژن‎های کاندیدای NACA، RPL4،NAGS ، CTCF، GBP1، BHLHE، YTHDF3، PDHA1، MXI1 دچار افزایش بیان معنی‎دار و ژن‎های PDHA1 و MXI1 دچار کاهش بیان معنی‎دار شدند. با توجه به نتایج به‎دست آمده در این مطالعه، این ژن‎ها از دیدگاه آنتولوژی، در روند متابولیسم سلولی، عملکرد مولکولی، ایجاد ترکیبات ژنتیکی و زندگی سلولی نقش دارند. بنابراین، با مشاهده به سطح p-value <0.05 به‎عنوان ژن‎های معنادار گزارش شدند. ژن NAGS در واقع ژن ان اکریل گلوتامات سنتتاز می‎باشد که کوفاکتور اولین انزیم دخیل در سیکل دفع اوره در پستانداران می‎باشد نقش عملکردی این ژن در بسیاری از بیماری‎های عصبی مشخص شده است. ژن CTCF تاثیر مثبت بر روی سلول‎های سیستم ایمنی می‎گذارد و مخصوصاً در مقابله با ویروس‎ها و عوامل مهاجم به بدن میزبان ایفای نقش می‎کند. ژن گوانیلات بایدنیگ پروتئینGBP1  در مقابله بدن با بسیاری از عوامل عفونی نقش دارد. این ژن باعث پاسخ‎های اکسی داتیو و اتوفاژی سیستم ایمنی میزبان در برایر عوامل مهاجم می‎گردد. ژن متیل آدونوزین ار ان ای بابدینگ 3 کارایی بیشتری در ایمنی آنتی‎ویرال داشته و همچنین ارتباط نزدیکی با ژن گوانیلات بایدنیگ پروتئین که در مقابله بدن با بسیاری از عوامل عفونی نقش دارد. این ژن باعث پاسخ‎های اکسی داتیو و اتوفاژی سیستم ایمنی میزبان در برابر عوامل مهاجم می‎گردد. ژن پیروات دهیدروژناز PDHA1 در متابولیسم سیستم‎های ایمنی نقش دارد. این ژن در تنظیمات ناشی از فاکتورهای آلوستریک، ترمیم پیوندهای کووالانسی و تغییرات نسبتاً سریع در مقادیر پروتئین های بیان شده، یا با تغییر بیان ژن یا تخریب پروتئولیتیک نقش آفرینی می‎کند. ژن MXI1 برای کنترل ورود عوامل مهاجم به داخل بدن میزبان کمک می‎کند و باعث بهبود و التیام عفونت‎ها می‎شود.علت توجیهی عدم تطبیق نتایج پژوهش حاضر با مطالعات پیشین را می‎توان به عواملی همچون استفاده از نمونه‎ها (نژادهای متفاوت) و تکنیک‎های آزمایشگاهی متفاوت، میزان آلودگی با انگل متفاوت، سن متفاوت ماده آزمایشی، نوع و تیپ متفاوت نماتد، تکنیک و ابزار متفاوت، تفاوت‎های آب و هوایی منطقه آزمایش و موقعیت جغرافیایی و استفاده از تکنیک‎های متفاوت ار ان سیک و میکرواری را دانست. با این وجود نتایج و خروجی‎های این مطالعه در شرایط حاکم مربوطه می‎تواند کاربردی باشد. نتیجه گیری: استفاده از اطلاعات و خروجی‎های تکنیک میکرواری و بررسی الگوی بیان افتراقی می‎تواند برای اصلاح دام مولکولی گوسفند در جهت مقاومت به انگل‎های داخلی از طریق تلفیق اطلاعات فنوتیپی و ژنوتیپی در مدل‎های حیوانی کمک شایان توجهی نماید.

1چکیده مبسوط مقدمه و هدف: استفاده از روش های بهبود ژنتیکی پرندگانی را ایجاد کرده است که می‎توانند با تولید گوشت و تخم‎مرغ بخش مهمی از نیازهای غذایی انسان را تأمین کنند. دستیابی به بیشترین ظرفیت ژنتیکی نیازمند فراهم نمودن محیطی مناسب است. در صنعت پرورش طیور، تنش گرمایی چالش بزرگی است، زیرا بر میزان تولید و رشد طیور تاثیر منفی داشته و در نتیجه سود اقتصادی پرورش دهندگان را کاهش می‎دهد. سازگاری به تنش گرمایی تحت تاثیر عوامل مختلفی است. توانایی در ایجاد هومئوستازی با تغییر بیان ژن باعث جبران آسیب‎های برون سلولی شده و می‎تواند شرایط فیزیولوژیکی بدن را پس از بازگشت به ناحیه دمایی مناسب متعادل سازد. پرندگان اهلی فقط در دامنه دمایی بین 24-18 درجه سانتی‎گراد قادر به زندگی سالم خود می‎باشند و هرگونه افزایش دمای بالاتر از این دامنه سبب افزایش مرگ و میر در جوجه‎ها می شود. علت افزایش مرگ و میر به‎دلیل نقش سرکوب‎کنندگی گرما بر سیستم ایمنی و تضعیف مقاومت حیوان گزارش شده است. علاوه بر این تنش گرمایی باعث افزایش ترشح هورمون آزاد کننده کورتیکوپروتین و متقابلاً افزایش کورتیکواسترون خون می‎باشد، که زمینه‎ساز تغییرات سازوکارهای ملکولی طی تنش است. لذا، مطالعه این چالش از جنبه های مختلف می تواند بسیار سودمند باشد. بدین‎منظور پژوهش کنونی با هدف شناسایی کمپلکس‎های پروتئینی و مسیرهای سیگنال‎دهی مهم تنظیم شونده توسط ژن های متفاوت بیان در شرایط تنش گرمایی در هیپوتالاموس جوجه‎های گوشتی انجام شد. مواد و روش‎ها: در پژوهش حاضر برای واکاوی پاسخ سیستماتیک رونوشت هیپوتالاموس مرغ به تنش حرارتی داده‎های پروفایل بیانی 8 بافت هیپوتالاموس مرغ (4 مرغ تحت تنش گرمایی و 4 مرغ در شرایط بدون تنش) با شماره دسترسی GSE37400 از پایگاه داده GEO استخراج شدند. داده‎های ریزآرایه موجود شامل داده‎های خام پردازش نشده بودند که با استفاده از نرم‎افزار GEO2R کنترل کیفیت و نرمال‎سازی انجام شدند. معیار انتخاب ژن‎های متفاوت بیان، 0/05>P-value و (0/5-< LogFC <0/5) در نظر گرفته شد. در پژوهش کنونی ساخت شبکه تنظیم بیان ژن و مطالعه روابط بین ژن‎های دخیل در تنش گرمایی جوجه­ های گوشتی با استفاده از نرم افزار Cytoscape و منبع STRING انجام شد. پس از ترسیم شبکه محل­ های متراکم شبکه، که به خوشه ­های پروتئینی موسوم‎اند، با استفاده از افزونه CytoCluster که قابلیت مشخص کردن محل‎های پرتراکم را دارد، تعیین و بررسی شدند. پس از شناسایی و مشخص شدن ژن‎هایی با تراکم بالا، برای شناسایی مسیرهای زیستی از پایگاه داده‎ای DAVID استفاده شد. یافته‎ها: واکاوی داده‎های ریزآرایه نشان داد از تعداد 43607 پروب استخراج شده، پس از حذف ژن‎های تکراری و خارج از سطح معنی‎داری، 593 ژن متفاوت بیان شناسایی شد و فهرست ژن‎ها تهیه گردید. سپس همه ژن‎های انتخاب شده به نرم‎افزار STRING معرفی شدند و شبکه ژنی آن‎ها با حداقل امتیاز تعامل مورد نیاز 0/4 در نظر گرفته شد و 149 ژن تشکیل شبکه دادند. بررسی بیشتر ژن‎های دارای اثر تنظیم شوندگی بالاتر و معنی‎دار مرتبط با تنش گرمایی منجر به شناسایی ژن‎هایی تأثیرگذار بر فرایند مذکور گردید. واکاوی فعالیت عملکردی ژن­ های تشکیل دهنده شبکه نشان داد، برخی از ژن‎های شناسایی شده در تنظیم مثبت ایمنی با واسطه سلول T، مسیر سیگنال‎دهی  WNTو MAPK و برخی دیگر نیز در فاگوسیتوز و فعالیت سلول‎های NK (سلول‎های کشنده طبیعی) نقش دارند. تنش گرمایی در جوجه‎های گوشتی باعث کاهش فعالیت سلول‎های NK می‎شود که نشان‎دهنده افزایش سطح هورمون کورتیکوسترون است. کورتیکواسترون‎ها باعث کاهش ترشح هورمون‎های تیروئید T3) و(T4  می‎شوند که این هورمون ها مسئول کنترل دما و متابولیسم بدن هستند و در نتیجه حساسیت جوجه گوشتی به تنش گرمایی را افزایش می‎دهند و همچنین برخی دیگر نیز در هموستازی گلوکز نقش دارند. افزایش گلوکز خون ممکن است بخشی از پاسخ جنگ یا گریز باشد که به بقای جوجه‎ها کمک می‎کند، پرندگانی که از یک عامل تنش‎زا جان سالم به در می‎برند سطوح بالاتری از گلوکز در گردش دارند. تنش گرمایی مسیرهای ملکولی را در سلول در پاسخ به شرایط تنش تنظیم می‎کند و هموستازی سلول و بافت‎ها را تغییر می‎دهد. این تغییرات بر فیزیولوژی بافت و در نتیجه توانایی تولید جوجه تأثیر می‎گذارد. اطلاعات به‎دست آمده از واکاوی مسیرهای بیولوژیکی کمپلکس‎های پروتئینی نشان داد بعضی از ژن‎های دخیل در کمپلکس پروتئینی بر روی چرخه سلولی تأثیرگذار هستند. چرخه سلولی مجموعه‎ای از فرآیندهای بسیار منظم است که منجر به تولید سلول می‎شود. تنش گرمایی باعث توقف چرخه سلولی در مهره داران و ساز و کار جدیدی از مقاومت در برابر تنش می شود. نتیجه‎گیری: واکاوی فعالیت عملکردی ژن‎های وارد شده به شبکه نشان داد که پاسخ ایمنی ذاتی و مرگ سلولی ناشی از تنش گرمایی پیچیده است، برخی از ژن‎های شناسایی شده در تنظیم مثبت ایمنی با واسطه سلول T، مسیرهای سیگنال‎دهی VEGF،  WNTو MAPK می‎باشند. پژوهش کنونی با معرفی پانل بیومارکری که شامل ژن‎های MAPK14، NT3، SOX2، YAP1، FGF2، LRRK1، LEF1 و TLE1 می‎باشد، می‎تواند در درک ساز و کارهای مولکولی زیربنایی پاسخ به تنش در طیور و کشف ژن های جدیدی مؤثر باشد که به شیوه ای خاص تحت تنش حرارتی تنظیم می شوند.

1چکیده مبسوط مقدمه و هدف: طیور گوشتی به‎ دلیل رشد سریع، با عدم کفایت سیستم قلبی-عروقی و در نتیجه با هیپرتروفی ماهیچه قلب و مرگ ناگهانی مواجه می‎ شوند. از این ‎رو مدل مناسبی برای مطالعه سیستم قلبی می ‎باشند. یکی از استرس ‎هایی که می ‎تواند عملکرد قلب را تحت تأثیر قرار دهد، استرس گرمایی می ‎باشد. حیوانات هنگام مواجهه با گرمای هوا، شدت خون‎ رسانی به سطح پوست را می ‎افزایند تا به ‎روش عرق کردن و گرمای تشعشعی به خنک کردن خود کمک کنند. ماکیان اهلی فاقد غدد عرق بوده و این بر وخامت اوضاع برای خنک کردن بدن می ‎افزاید. سیستم قلبی-عروقی برای این‎ منظور فشار بیشتری را در طیور تحمل می‎ کند تا خون‎ رسانی بیشتری را به سطح پوست انجام دهد. نرخ متابولیکی بالای بدن در طیور گوشتی و منطقه خنثی حرارتی محدود پرندگان فشار بیشتری را بر قلب و عروق طیور به‎ وجود می‎ آورد. با توجه به حساسیت سیستم قلبی و عروقی طیور نسبت به استرس گرمایی خصوصا جوجه گوشتی به ‎دلیل نرخ رشد سریع و نرخ متابولیکی بالا، هدف این مطالعه بررسی تأثیراسترس گرمایی بر بیان ژن پروتئین ‎های انقباضی قلب جوجه‎ های گوشتی تا پایان دوره پرورش بود. همچنین برای بهبود توان قلبی- عروقی طیور گوشتی در شرایط استرس گرمایی، نیاز به بررسی و شناسایی ژن‎ های مرکزی در مسیرهای متابولیکی و عملکردی قلب می ‎باشد تا به فهم بهتر علل نارسایی قلب طیور تحت استرس ‎های طولانی‎ مدت پی برده شود. مواد و روش ‎ها: در این تحقیق جوجه ‎های گوشتی نژاد راس 708 از روز 21 پرورش تحت استرس گرمایی چرخه ‎ای روزانه قرار داده شدند. گروه شاهد تحت شرایط پرورش نرمال و خنثی حرارتی بودند. در تمام طول دوره پرورش دسترسی به آب و خوراک برای همه گروه ‎ها آزاد بود. دما در ابتدای دوره 33 درجه سانتی‎ گراد بود و به ‎طور هفتگی 3 درجه سانتی‎ گراد کاهش داده شد تا به 21 روزگی سن رسیدند. از سن مذکور تحت استرس گرمایی قرار داده شدند. در آخر مرغ ‎ها به ‎صورت روش انسانی کشتار و ماهیچه بطن چپ استخراج و کل ژنوم توالی‎ یابی ژنی شد. براین اساس ابتدا داده‎ های مربوطه از پایگاه NCBI با شماره دسترسی SRP082125 در فرمت SRA دانلود شدند. در ادامه برای بررسی کیفیت داده‎ ها از نرم ‎افزار FastQC و برای ویرایش داده‎ ها و حذف آداپتورها از نرم ‎افزار Trimmomatic استفاده گردید. انجام مراحل نقشه ‎یابی خوانش ‎ها به‎روی ژنوم مرجع و آنالیز بیان ژن ‎ها با استفاده از نرم‎ افزار CLC Geneomics انجام شد. از وب سایت GeneOntology برای شناسایی مسیرهای بیولوژیکی ژن‎ ها، تعیین نقش ژن ‎ها در مسیرهای عملکردی سلول و از نرم ‎افزار STRING در جهت رسم شبکه ژنی و شناسایی ژن‎ های هاب و ژن‎ های مرکزی در بین مسیرهای مختلف متابولیسمی سلول‎ های قلب استفاده شد. یافته ‎ها: استرس گرمایی چرخه‎ ای روزانه به‎ مدت 8 ساعت در روز از 21 تا 42 روزگی دوره پرورش سبب تغییر بیان در 35 ژن مرتبط با سیستم انقباضی قلب شد. 7 ژن مرتبط با پروتئین تروپونین بودند. که در این رابطه ژن مربوط به TNN، TNNI1 به ‎طور معنی‎ داری کاهش و ژن TNNT3 افزایش بیان نشان دادند (0/05P<). پنج ژن مرتبط با تروپومیوزین بود که از میان آن ‎ها ژن TPM1 افزایش بیان معنی ‎داری را نشان داد (0/05P<). در مورد ژن ‎های گیرنده ریانودین دو و سه در بین ژنوم رونویسی شده مشاهده گردید، اما ژن مربوط به RYR3 به ‎طور معنی‎ داری افزایش بیان نشان داد (0/05 P<). از ده ژن مرتبط با گیرنده دی هیدروپیریدین، CACNA2D2 به ‎طور معنی‎ داری دچار کاهش بیان گردید. از میان 4 ژن مرتبط با کالمودولین، CAMK1D و CAMKK1 به ‎طور معنی ‎داری کاهش و CAMSAP2 افزایش بیان را نشان دادند (0/05P<). پنج ژن مرتبط با زنجیره سنگین میوزین در بین ژنوم رونویسی شده مشاهده شدند که به ‎طور معنی‎ داری دچار کاهش بیان ژن شده بودند (0/05P<). نتیجه ‎گیری: این نتایج نشان داد که استرس گرمایی چرخه ‎ای طولانی مدت با کاهش بیان ژن ‎های مربوط به پروتئین‎ های تروپونین، ریانودین و دی هیدروپیرین از تجمع کلسیم در سیتوزول سلول ‎ها می‎ کاهد و همچنین با کاهش بیان رشته سنگین میوزین از هیپرتروفی قلب جلوگیری می‎ کند. براساس یافته‎ های حاصل از بررسی بیان کل ژنوم ارگانی از بدن که در شرایط استرس گرمایی طولانی دچار کاهش عملکرد می‎ گردد، سیستم قلبی عروقی در جوجه‎ های گوشتی مرحله رشد سریع می‎ باشد. به ‎عبارت دیگر شاید کلسیم موجود در سلول از نوع آزاد شده نباید باشد تا قلب بتواند در شرایط استرس گرمایی دوام بیاورد. اطلاعات ژن‎ های بیان شده در حالت استرس گرمایی چرخه‎ ای و مقایسه با گروه شاهد، بنایی را برای ژن‎ های هدف بالقوه در برنامه‎ های اصلاح نژادی و تولید نژادهای مقاوم به گرما در اختیار محققین علم مربوطه قرار خواهد داد.

1چکیده مبسوط مقدمه و هدف: بال فرشته یک بدشکلی توسعه یافته بال است که می ‎تواند بر پرورش و تولیدمثل در گله‎ های تجاری اردک تأثیر گذار باشد. از این‎ رو مطالعه تنوع ژنتیکی و شناسایی مناطق ژنومی مؤثر بر صفت بال فرشته ‎ای در جمعیت‎ های اردک، امری ضروری در این گونه محسوب می ‎شود. در این راستا، ابزارهای قدرتمندی مانند نسل جدید توالی‎ یابی امکان رمزگشایی اطلاعات کل ژنوم در این گونه را فراهم آورده است. به‎ طور معمول در مطالعات پویش کل ژنومی در نظر گرفتن تصحیحات سختگیرانه برای جلوگیری از نتایج مثبت کاذب ضروری می‎ باشد، ولی اعمال این نوع تصحیحات موجب از دست رفتن نشانگرهای SNP با اثر کوچکتر مؤثر بر صفات کمّی می‎ گردد که نتیجه آن شناسایی SNP‎هایی می‎ گردد که تنها بخش کوچکی از تنوع ژنتیکی صفت را نشان می‎ دهد و از این‎ رو در اکثر مواقع بخش عمده واریانس ژنتیکی پنهان باقی می‎ ماند. یکی از روش‎ های جایگزین استفاده از آنالیزهای غنی‎ سازی مجموعه‎ های ژنی می‎ باشد. در این روش ارتباط بین صفت مورد مطالعه و نشانگرهای ژنتیکی را در یک دسته یا گروه ژنی که به‎ طور عملکردی با هم مرتبط هستند بررسی می‎ کند. در حقیقت در این روش به‎ دنبال ژن‎ هایی هستیم که به ‎تنهایی اثر آنها بر صفت مورد نظر معنی‎ دار نشده، ولی اثر تجمعی آنها روی صفت دارای اثر معنی ‎دار است. علاوه براین، یکی از دلایل اصلی آنالیز غنی ‎سازی مجموعه‎ های ژنی تعداد کم بودن SNPهای معنی ‎دار می ‎باشد که موجب عدم شناسایی مناطق ژنومی مرتبط با صفات مهم اقتصادی می‎ گردد. در نتیجه روش پویش ژنومی بر مبنای مسیر کارآیی بهتری برای یافتن مناطق ژنومی، درک بهتر مکانیسم و معماری ژنتیکی را دارا می ‎باشد. بنابراین، هدف از پژوهش حاضر شناسایی مناظق ژنومی و ژن‎ های کاندیدای مرتبط با صفت بال فرشته‎ ای در اردک با استفاده از پویش کل ژنوم بر پایه آنالیز مسیر می‎ باشد. مواد و روش ‎ها: بدین‎ منظور از اطلاعات داده ژنوم توالی‎ یابی شده 63 قطعه اردک شامل 30 قطعه دارای بال نرمال (شاهد) و 33 قطعه دارای بال فرشته‎ ای (موردی) استفاده شد. توالی ‎یابی کل ژنوم توسط شرکت ایلومینا Hiseq 4000 انجام شده بود. ابتدا نشانگرهای SNP شناسایی شده از ایندل جدا شدند و با استفاده از برنامه GATK فیلتر شدند. سپس با استفاده از برنامه PLINK، SNPهای دو آللی با حداقل فراوانی آللی بزرگتر یا مساوی با 0/01 که حداقل در 95 درصد افراد دارای ژنوتیپ مشخص بودند، حفظ شده و مابقی حذف شدند. که در نهایت 14064984 نشانگر SNP بعد از مراحل مختلف کنترل کیفیت باقی ماندند. در گام بعدی برای شناسایی SNP‎های مستقل از نرم ‎افزارPLINK  استفاده شد. برای این‎ منظور با حذف SNPهایی که در حالت عدم تعادل پیوستگی بالایی با یکدیگر قرار داشتند، در پنجره ‎هایی شامل SNP 50 و با حرکت SNP 5 رو به ‎جلو در هر مرحله، SNPهای دارای r2 (معیار عدم تعادل پیوستگی) بیش از 0/2 (دستور --indep-pairwise 50 5 0.2) با یکدیگر از مجموعه داده ‎ها حذف شدند. در نهایت بعد از کنترل کیفیت تعداد 686449 SNP برای آنالیزهای پویش کل ژنومی بر پایه تجزیه و تحلیل غنی‎ سازی مجموعه ژنی باقی ماندند. اساساً آنالیز پویش ژنومی بر پایه تجزیه و تحلیل مجموعه ‎های ژنی در سه مرحله انجام می ‎گردد: 1) تعیین مکان SNPهای معنی‎ دار با ژن 2) ارتباط ژن‎ ها به طبقات عملکردی و مسیرهای زیستی 3) پویش کل ژنومی بر پایه آنالیز مسیر. 1- تعیین مکان SNPها با ژن‎ ها: SNPهایی که مقدار P-value آنها کمتر از 0/005 بود با استفاده از بسته نرم ‎افزاری biomaRt2 در محیط R و با استفاده از رفرانس ژنومی اردک (CAU_duck1.0) به ژن‎ هایی که نشانگر SNP موردنظر در داخل آن ژن و یا kb 15 بالادست یا پایین‎ دست آن ژن قرار داشت، ارتباط داده شدند. 2- ارتباط ژن‎ ها به طبقات عملکردی و مسیرهای بیوشیمیایی: جهت تعیین طبقات عملکردی ژنی و مسیرهای متابولیکی و تنظیمی ژن‎ های معنی‎ دار از 5 پایگاه ‎های اطلاعاتی شامل هستی‎ شناسی ژن (http://www.geneontology.org/GO, )، مسیرهای بیوشیمیایی (http://www.genome.jp/kegg/KEGG, )، Panther (http://www.pantherdb.org)، Metacyc (http://www.metacyc.org) و Reactome (http://www.reactome.org) جهت تعیین طبقات عملکردی و مسیرهای بیوشیمیایی استفاده گردید. 3- پویش کل ژنومی بر پایه آنالیز مسیر: ارتباط‎ های معنی‎ دار مسیرهای عملکردی با صفت با فرشته‎ ای با استفاده از توزیع فوق هندسی و آماره Fisher’s exact test مورد آزمون قرار گرفت. یافته ‎ها: نتایج آنالیز PCA نشان داد که با PC1 گروه جمعیت سالم و PC2 گروه جمعیت بیمار را به ‎خوبی از یکدیگر تفکیک و جدا کردند. در این پژوهش نشانگرهای تک نوکلئوتیدی واقع روی کروموزوم‎ های 1، 2، 3، 6، 8، 11، 18، 20، 27 و 31 شناسایی شدند که با ژن ‎های ATP11A، UBE2E2، ITPR2، GUCA1C،ATP2C1، PLCG1 و BMPR1A مرتبط بودند. در تفسیر مجموعه ژنی، تعداد 21 مسیر هستی ‎شناسی ژنی و بیوشیمیایی با صفت بال فرشته ‎ای شناسایی شد (0/05P˂). از این بین، مسیرهای skeletal muscle myosin thick filament assembly، response to calcium ion،wing disc morphogenesis و Calcium signaling pathway عملکرد های مهمی را در ارتباط با رشد و توسعه‎ ی عضلات اسکلتی، پاسخ به یون کلسیم، رشد و توسعه استخوان، حجم مواد معدنی استخوان و فعال‎ سازی مسیر سیگنال‎ دهی کلسیم بر عهده داشتند نتیجه ‎گیری: با توجه به نقش کلیدی و مؤثر ژن‎ های کاندیدای شناسایی شده بر صفت بال فرشته‎ ای در این تحقیق، در صورت تأیید به‎ وسیله مطالعات تکمیلی می‎ توان از آنها در انتخاب ژنتیکی گله ­های تجاری اردک مورد استفاده قرار گیرند.

1چکیده مبسوط مقدمه و هدف: تلقیح مصنوعی یکی از ابزارهای مدیریتی مهم برای کنترل فعالیت­ های تولیدمثلی و افزایش بازده صنعت پرورش دام می باشد. این تکنیک می ­تواند نقش مهمی در پیشرفت ژنتیکی حتی در گله های کوچک می شود. آماده سازی اسپرم جهت اجرای تکنیک های تولیدمثلی مانند تلقیح مصنوعی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اما در طول آماده سازی و نگهداری اسپرم، عوامل متعدد آسیب زا مانند شوک دمایی و تنش اکسیداتیو موجب کاهش کیفیت اسپرم ها شده و به طور مستقیم باروری اسپرم را تحت تاثیر قرار می دهند. لذا افزودن مواد محافظت کننده و آنتی اکسیدان در رقیق کننده امری ضروری در حفظ کیفیت اسپرم در مراحل سردسازی و انجماد محسوب می شود.کورکومین ماده زرد رنگی است که از ریشه زردچوبه حاصل می شود واز نظر ساختار بیوشیمیایی با داشتن حلقه فنلی و بخش بتا دی- کتونی در ساختمان خود می تواند رادیکال های آزاد را خنثی کند ولی در محیط های آبدوست حلالیت پایینی دارد. جهت رفع این مشکل، روش نانولیپوزوم پیشنهاد شده است که با بهره گیری از این روش، علاوه بر رفع مشکل حلالیت پایین کورکومین در محلول های آبی، نانو ذرات کورکومین بصورت کاملا هدفمند به داخل سلول هدف هدایت و تاثیرات خود را انجام می دهد. از طرف دیگر قند ساکارز با آبکشی اولیه سلول های اسپرم و حفظ فشار اسمزی محیط رقیق کننده، اسپرم ها را از شوک سرمایی محافظت می کند. هدف از انجام این مطالعه، بررسی اثرات استفاده جداگانه و مخلوط سطوح مختلف نانو ذرات کورکومین و قند ساکارز در رقیق کننده اسپرم اپیدیدمی قوچ طی نگهداری در دمای C˚5  در زمان های مختلف سردسازی بود. مواد و روش ها: مطالعه حاضر در آزمایشگاه فیزیولوژی دام گروه علوم دام و طیور پردیس کشاورزی ابوریحان دانشگاه تهران انجام شد. بافت های بیضه در روز آزمایش از کشتارگاه تهیه و به وسیله فلاکس مخصوص در فاصله کمتر از یک ساعت به آزمایشگاه منتقل شدند. اسپرم از ناحیه دم اپیدیدیم بافت بیضه قوچ در آزمایشگاه جمع آوری شد. نمونه های اسپرم پس از ارزیابی اوّلیه و دارا بودن تحرک پیشرونده ببیش از 75 درصد و ناهنجاری کمتر از 10 درصد انتخاب و در دمای 37 درجه سانتی گراد به رقیق کننده افزوده شدند. ترکیب رقیق کننده در این مطالعه شامل: تریس 27/1 گرم در لیتر، اسید سـیتریک 14 گـرم در لیتر، فروکتوز 10 گرم در لیتر، زرده تخم مرغ 20 درصد، گلیسـرول 7 درصدبود که PH رقیق کننده در حدود 6/8 – 7/2 و اسمولاریته در حدود 310- 320 میلی اسمول تنظیم گردید. قند ساکارز ساخت شرکت سیگما آلدریج تهیه شد و نانوذرات کورکومین نیز از پودر کورکومین خالص ساخت شرکت سیگما آلدریج به روش نانولیپوزوم و با استفاده از دستگاه های روتاری، هموژنایزر و سونیکاتور پروپ تهیه شد. برای بررسی اندازه ذرات نانوذرات کورکومین نیز از دستگاه DLS استفاده شد و ذرات در حدود کمتر از 80 نانوگرم بودند. گروه های آزمایشی شامل غلظت های 25 و 50 میکرومولار نانوذرات کورکومین (NC)، ساکارز (S) در دو غلظت 100 و 150 میلی مولار بصورت جداگانه، سطوح ترکیبی شامل (25NC100S، 25NC150S، 50NC100S، 50NC150S) و یک گروه فاقد این افزودنی ها (شاهد) بودند که در دمای 37 درجه سانتی گراد به رقیق کننده اضافه شدند. رقیق کننده های حاوی سطوح مختلف تیماری در فالکون های 15 میلی لیتر و در داخل ظرف آب هم دما به داخل یخچال منتقل شدند که به صورت تدریجی در طول حدود 2 ساعت به دمای C˚5 رسیدند. پس از تثبیت در این دما، در زمان های 6، 12، 24 و 48 ساعت، پارامترهای جنبایی کل، جنبایی پیش رونده با استفاده از سیستم کاسا، زنده مانی با روش ائوزین- نیگروزین (16/7 گرم ائوزین، 100 گرم نیگروزین، 29 گرم بافر سیترات در یک لیتر آب دوبار تقطیر)، یکپارچگی غشایی  با روش محلول HOST (9 گرم فروکتوز، 4/9 گرم سیترات سدیم در یک لیتر آب دو بار تقطیر با اسمولاریته 100 میلی اسمول) و درصد ناهنجاری های اسپرم با استفاده از محلول هانکوک (62/5 لیتر فرمالین 37 درصد، 150 میلی لیتر محلول سالین، 150 میلی لیتر محلول بافر و 500 میلی لیتر آب دو بار تقطیر) ارزیابی شدند. نتایج حاصل از آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی به وسیله نرم افزار SAS (9/2) و رویه GLM آنالیز و سطح معنی داری (0/05P<) در نظر گرفته شد. برای مقایسه میانگین تیمارها نیز از آزمون توکی استفاده شد. یافته ها: نتایج این مطالعه نشان داد که استفاده از25NC100S  در رقیق کننده موجب بهبود پارامترهای جنبایی کل، جنبایی پیش رونده، زنده مانی و یکپارچگی غشای اسپرم اپیدیدیمی قوچ در تمامی زمان های مورد ارزیابی نسبت به سایر گروه ها بخصوص گروه شاهد شد (0/05p<). در مورد درصد ناهنجاری های اسپرم در زمان های 6 و 12 ساعت بین تیمارها تفاوت معنی داری مشاهده نشد (0/05p>) ولی در زمان های 24 و 48 ساعت غلظت25NC100S  موجب کاهش معنی دار درصد ناهنجاری های اسپرم نسبت به سایر غلظت ها شد (0/05P<). افزودن سطوح مختلف نانوذرات کورکومین و قند ساکارز بصورت جداگانه نسبت به گروه شاهد به‎ طور معنی داری پارامترهای مورد ارزیابی را بهبود داده بودند ولی بهترین عملکرد در تیمار ترکیبی مشاهده شد که می‎ تواند نشان دهنده نقش هم ‎افزایی این دو ترکیب باشد. نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که استفاده از مخلوط نانوذرات کورکومین با ساکارز در رقیق کننده می تواند اسپرم ها را در برابر آسیب های اکسیداتیو و شوک سرمایی محافظت کند. اثرات آنتی اکسیدانی نانوذرات کورکومین و اثرات محافظتی قند ساکارز می تواند علت تاثیر مثبت بر کیفیت اسپرم اپیدیدیمی قوچ در زمان های سردسازی باشد و از این رو استفاده از سطح 25NC100S در رقیق کننده اسپرم قوچ توصیه می شود.

1چکیده مبسوط مقدمه و هدف: یکی از اهداف برنامه های نوین پرورش و اصلاح نژاد کرم ابریشم بررسی توانایی مقاومت در برابر نوسانات محیطی است. کرم های ابریشم موجوداتی خون سرد هستند، به این معنی که دمای بدن و فرآیندهای متابولیک آنها تحت تأثیر دمای محیط قرار می گیرد. کرم های ابریشم به تغییرات دما حساس هستند و قرار گرفتن در معرض دمای سرد می تواند بر رشد، نمو و سلامت کلی آنها تاثیر بگذارد. تاکنون توجه ویژه­ای در زمینه ­ی اصلاح صفات سازگاری در کرم ابریشم­ های ایران صورت نگرفته است. لازمه­ ی این هدف، بهبود صفات مرتبط با مقاومت نسبت به تنش ­ها و سازگاری با شرایط جدید است. در همین این راستا، بانک ژن کرم ابریشم کشور به ویژه در بخش لاین­ های تجاری باید گسترش یافته و ضمن شناسایی قابلیت­ های ژنتیکی لاین­ های موجود، منابع ژنتیکی جدید نیز در دسترس قرار گیرند. در این بین، تولید تخم ­هایی که به تنش سرمایی مقاومت داشته باشند، یکی از راه کارهای پیشنهادی برای مقابله با این تنش است. بدین منظور لازم است که سطح مقاومت یا حساسیت به تنش سرمایی در لاین­ های تجاری مورد استفاده در تولید تخم­ های تجاری مشخص و لاین­ های مورد نظر از این جنبه رتبه­ بندی شوند. با داشتن این رتبه ­بندی، می ­توان توصیه­ هایی جهت ایجاد تلاقی بین لاین­ های مزبور با هدف تولید تخم ­های تجاری مقاوم یا حساس به تنش سرمایی و توزیع هر دسته از این تخم­ ها در مناطق جغرافیایی مختلف با اقلیم های متفاوت ارائه نمود. در پژوهش حاضر، عملکرد ژنوتیپ­ های (لاین های) تجاری کرم ابریشم ایران شامل 31، 32، 103، 104، 151، 153 و 154 در قالب تیمارهای شاهد و تحت چالش تنش سرمایی مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش ­ها: بعد از مراحل آماده­ سازی پرورش، تخم نوغان ­ها در شرایط دمایی و رطوبتی استاندارد به مدت 12 روز در اتاق تفریخ نگهداری شدند. برای پرورش، شرایط استاندارد 2±25 درجه سانتی­ گراد، رطوبت نسبی 5±75 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی در نظر گرفته شد. برای تغذیه لاروها، از برگ­ های درختان توت واریته ­های اصلاح شده استفاده شد. برای القای تنش سرمایی، از هر ژنوتیپ 300 لارو روز سوم در سن پنجم (در قالب 3 تکرار 100 لاروی) به مدت 12 ساعت در انکوباتور با دمای صفر درجه سلسیوس قرار گرفتند و پس از آن به شرایط استاندارد پرورش با دمای 25 درجه بازگردانده شدند. برای بررسی صفات تولیدی در هر یک از لاین­ های تیمار و شاهد، صفات وزن پیله، وزن قشر پیله، درصد قشر پیله، تعداد پیله در لیتر، وزن پیله در لیتر، میانگین­ های وزن یک پیله، یک پیله خوب، یک پیله متوسط، یک پیله ضعیف و یک پیله مضاعف و برخی صفات مرتبط با زنده­ مانی شامل درصد لاروهای زنده، درصد لاروهای مرده، درصد تلفات شفیرگی و درصد پروانه تولیدی مورد بررسی قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل آماری از رویه مدل­ های خطی تعمیم یافته (GLM) در نرم افزار SAS استفاده شد و مقایسه میانگین ها با آزمون آماری توکی در سطح معنی­ داری 5 درصد انجام شد. یافته­ ها: به طور کلی، بیشترین و کمترین مقادیر صفات در بین ژنوتیپ ­ها و تحت شرایط تنشی اعمال شده یکسان نبوده، اما برخی از ژنوتیپ ­ها برای تعداد بیشتری از صفات از عملکرد بالاتری برخوردار هستند. در میان صفات مورد بررسی، صفات مربوط به وزن پیله، وزن قشر پیله و درصد قشر پیله مهم ترین صفات در اهداف اصلاحی هستند که دارای ارزش اقتصادی بالایی بوده و برای بهبود عملکرد پیله استفاده می شوند. در این بین، صفات درصد لاروهای زنده، درصد لاروهای مرده، درصد تلفات شفیرگی و درصد پروانه تولیدیی به عنوان شاخص های مهم مرتبط با ماندگاری مطرح هستند و تفاوت معنی داری بین لاین های مورد بررسی نشان دادند. نتایج حاصل از مقایسه میانگین­ ها نشان داد که به طور کلی لاروهای گروه شاهد در تمامی صفات مورد بررسی عملکرد بهتری در مقایسه با لاروهای تحت تنش سرمایی داشتند و تفاوت معنی­ داری بین آنها مشاهده شد (0/001P<). اگرچه، دو لاین 153 و 154 از گروه تنش سرمایی در بسیاری از صفات تولیدی و مرتبط با ماندگاری عملکرد بالاتری نسبت به سایر لاین ­های تحت تنش سرمایی و حتی برخی لاین­ های گروه شاهد داشتند. نتیجه ­گیری: دمای محیط پرورش، یکی از عواملی است که در صورت نوسان، منجر به دورشدن شرایط پرورش از وضعیت بهینه و بروز خسارت می ­گردد. به طور کلی در حشرات، تنش سرمایی و دماهای پایین با در نظر گرفتن شدت و مدت زمانی که حشره در معرض آن قرار می ­گیرد، تأثیرات متفاوتی داشته و علاوه بر این، مرحله­ ی زندگی و میزان تکامل سازوکارهای سازگاری و انطباق با محیط نیز تأثیر عمده­ای بر پاسخ حشره به تنش سرمایی دارد. نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان می­ دهد که عملکرد لاین­ های تجاری کرم ابریشم ایران در شرایط تنش سرمایی تحت تاثیر قرار گرفته و لاین­ های 153 و 154 مقاومت بالاتری نسبت به سایر لاین ­های مورد بررسی دارند و می ­توانند در خط تولیدی هیبریدهای تجاری به لحاظ مقاومت به تنش سرمایی و آماره­ های تولیدی و زنده­ مانی در اولویت قرار گیرند. برای مطالعات بیشتر، پیشنهاد می­ شود ویژگی­ های مولکولی و بیوشیمیایی برخی پروتئین­ های مرتبط با تنش دمایی در تیمارهای مختلف اندازه­ گیری شود.

1چکیده مبسوط مقدمه و هدف:  تا به ‎حال تغییرات جمعیت میکروبی واژن در چرخه فحلی در چندین گونه از گونه­ های دامی مانند گوسفند ارزیابی شده است. اما تغییرات جمعیت میکروبی شکمبه در طی دوره ی فحلی در گوسفندان مورد بررسی قرار نگرفته است. در مطالعه­ ای نتایج نشان داد اختلاف های جمعیت میکروبی شکمبه در دو فصل تولیدمثلی، به‎ دلیل تفاوت های ناشی از واکنش به طول روز بوده و تغذیه اثر چندانی بر آن نداشته است. این احتمال وجود دارد که در فصول تولیدمثلی و خارج تولیدمثلی حیوان دارای جمعیت میکروبی متفاوتی در دستگاه گوارش باشد و از آن جا که شواهد موجود از پژوهش ها بالینی در جانداران نشان می دهد، میکروب های سیستم گوارشی می توانند فعالیت مغز و رفتار را از طریق مسیرهای هورمونی و عصبی تغییر دهند. بنابراین، در این مطالعه هدف اصلی بررسی تغییرات جمعیت میکروبی شکمبه در فصل تولیدمثلی در دوره ی فحلی در میش هایی که بروز فحلی دارند و میش هایی که به هر علتی آن را نشان نمی دهند یا به اصطلاح انستروس هستند. تغییرات جمعیت میکروبی شکمبه  فصل تولیدمثلی در دوره ی فحلی برای دام هایی که بروز فحلی داشتند و دام هایی که این صفت را نشان نمی دهند یا انستروس بودند سنجش شد. مواد و روش ها: این پژوهش هم زمان با شروع فصل غیرتولیدمثلی (اواخر بهار- آغاز تیر ماه) انجام شد؛ میش­ ها نژاد کبوده شیراز (2-3 ساله) بود. جهت  بررسی تغییرات جمعیت میکروبی مایع شکمبه  دو گروه 10 راسی از دام های استروس و انستروس  با کمک دام نر فحل یاب تشکیل شد و هر چهار روز یک بار  (5 زمان) نمونه مایع شکمبه جهت کشت میکروبی و سایر بررسی ها در هر دو گروه جمع آوری شد. برای کشت و تفریق کلنی ها، ابتدا از محیط کشت عمومی و دارای رشد متفاوت برای کلنی باکتریوم های بی هوازی مانند  پلیت کانت آگار (Plate count agar)،MRS آگار (de Man-Rogosa - Sharpe) و نشاسته آگار (Starch agar) استفاده شد و برای تفریق کلنی ها نیز محیط کشت های تفریقی یا واکاوی های تشخیصی مختلف جهت شناسایی کلنی ها انجام گرفت. به کمک نرم افزار  SASنسخه 9/1، واکاوی داده ها انجام شد. میانگین ها با رویه کمینه مربعات و تصحیح برای آزمون توکی مقایسه شدند. یافته ها: با توجه به نتایج حاصل از مطالعه حاضر، تفاوت جمعیت بررسی شده در بین دو گروه در 5 زمان مختلف نشان داد که جمعیت باکتری های تولیدکننده اسیدلاکتیک در روز فحلی مقدار بالاتر و تفاوت معنی داری را با سایر زمان ها در مقایسه با گروه انستروس نشان دادند.  باکتری ها لیپولاتیک در روز فحلی نسبت به تمامی روزها در هر دو گروه بالاتر بوده و دارای تفاوت معنی دار نیز هست. مقایسه گروه­ های های مختلف نشان داد که زمان های 1 تا 5 گروه استروس در فصل تولیدمثلی بیش ترین تعداد را نسبت به سایر گروه ها در زمان ها مختلف مطالعه دارد (0/05>p). گروه های انستروس نیز در تمامی زمان ها کم ترین تعداد را داشتند (0/05>p). مقایسه دو گروه استروس و انستروس در دو گروه نشان داد که روزهای فحلی و نهم دارای مقادیر بالاتری نسبت به سایر زمان ها هستند. در مقایسه میانگین تعداد جمعیت کلنی های لیپولایتیک در گروه استروس، بیش ترین تعداد مربوط به زمان اول و کم ترین آن مربوط به زمان 4 بود که تفاوت معنی دار با سایر زمان ها داشتند (0/05>p). جمعیت باکتری‎های پروتئولایتیک، در زمان 1 بیش ترین تعداد باکتری های را داشت و به ترتیب زمان های 2، 5، 3 و 4 مقادیر بعدی را در مقایسه گروه استروس در 5 زمان نشان داد (0/05>p)؛ زمان 5 با زمان های 2 و 3 تفاوت معنی دار نداشت (0/05p). زمان های 3 تا 5 با یکدیگر اختلاف معنی دار نداشتند (0/05p). مقایسه میانگین جمعیت حاصل از شمارش کلنی­ های کل باکتری ­ها نشان داد، در بررسی گروه های مختلف، گروه استروس در هر 5 زمان بیش ترین تعداد از میانگین جمعیت میکروبی را داشت (0/05>p). کم ترین تعداد مربوط به دو گروه انستروس بود (0/05>p). تفاوت جمعیت بررسی شده در بین دو گروه در 5 زمان مختلف نشان داد که تنها در روز فحلی جمعیت باکتری های تولیدکننده اسیدلاکتیک مقدار بالاتر و تفاوت معنی­داری را در مقایسه با گروه انستروس دارند. جمعیت باکتری های لیپولایتیک در دو گروه استروس و انستروس در 5 زمان مورد مطالعه نشان داد، گروه استروس در 4 زمان یعنی روز فحلی و زمان‎های 5، 6 و 17 مقدار بالاتر و معنی داری نسبت به گروه انستروس دارد. نتایج نشان داد در تمامی زمان ها مقدار جمعیت باکتری کل در گروه استروس شمار بیشتری داشت و این تفاوت  معنادار بود. همچنین نتایج نشان داد، باکتری های بی هوازی در روزهای خاصی از فحلی (روز اول تا نهم) دارای افزایش شایان توجهی نسبت به گروه انستروس داشتند. نتیجه گیری: به‎ طور کلی نتیجه این پژوهش نشان داد، جمعیت کلنی باکتری های آمیلولیتیکی، لیپولیتیکی و کل کلنی های حاصل از باکتری های بی هوازی دارای تفاوت معنی داری در  روزهای چرخه استروس هستند  که ممکن است می‎توانند بر تولیدمثل اثرگذار باشند. بر این اساس، بهتر است در مطالعات پیش رو با افزایش آنالیزها مانند تغییرات هورمونی و بررسی ­های ملکولی همراه با کشت میکروبی در دروه فحلی نتایج قابل درک تری از اثر میکروبی شکمبه بر فحلی در میش ارائه داد.

1چکیده مبسوط مقدمه و هدف: عمده­ترین مشکل دامپروری کشور کمبود علوفه اسـت و برای تأمین آن، ذرت یکی از محصولات مهم کشاورزی است که سطح کشت و عملکرد آن در دهه ­های قبل به ­طور معنی ­داری افزایش یافته است و پیش‎بینی می‎شود که تقاضا برای ذرت تا سال 2050 دو برابر شود. عوامل زیادی در افزایش یا کاهش محصول ذرت دخالت دارند اما انتخاب هیبرید برتر، سازگار و پرمحصول در هر منطقه از عوامل اصلی افزایش تولید و عملکرد گیاه ذرت است. یکی ازعوامل محدودکننده برای تولید علوفه کمبود منابع آبی و رخداد خشکسالی‎های چند سال اخیر در کشور است. در این راستا، شناخت بهتر ویژگی‎های مورفولوژیک گیاه، آگاهی از عملکرد هیبریدهای مختلف و ارزش تغذیه‎ای آن‎ها در مراحل مختلف رشد و ارقام متفاوت در تغذیه دام ضروری است. به هرحال، پژوهش‎ های اندکی درباره ارزش تغذیه‎ ای ارقام جدید صورت گرفته است. لذا این آزمایش به‎ منظور بررسی اثرات مراحل رشد بر ترکیبات شیمیایی، فراسنجه ‎های تولید گاز و تجزیه پذیری شکمبه ‎ای، در چهار رقم هیبرید ذرت سینگل‎کراس سیمون، سینگل‎کراس والبوم، سینگل‎کراس BC 678، و سینگل‎کراس N.S 770 طراحی و انجام شد. مواد و روش‎ ها: در این تحقیق، چهار رقم ذرت علوفه ‎ای در مزرعه شرکت بهدیس پروتئین نصر شهرستان بهشهر، استان مازندران، به مساحت حدود یک هکتار برای هر رقم کاشته و پس از عملیات داشت در دو مرحله برداشت و عملیات آزمایشگاهی آن در آزمایشگاه تغذیه دام گروه علوم دامی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری انجام شد. چهار رقم ذرت علوفه­ ای در قالب در طرح کاملا تصادفی در 4 تیمار و 4 تکرار و دو مرحله برداشت استفاده شد. ترکیبات شیمیایی شامل ماده آلی، خاکستر خام، الیاف نامحلول در شوینده خنثی و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی، پروتئین خام، چربی خام و کربوهیدرات‎ های غیرالیافی تعیین شدند. همچنین ظرفیت تولید گاز و قابلیت هضم با روش آزمایشگاهی و تعیین فراسنجه های تجزیه­پذیری و تجزیه پذیری موثر شکمبه ­ای برای ماده خشک، پروتئین خام و الیاف نامحلول در شوینده ­ی خنثی با انکوباسیون شکمبه ­ای در زمان­ های صفر، 2، 4، 6، 12، 24، 36، 48، 72 و 96 ساعت داخل شکمبه گوسفندان دارای فیستولای شکمبه­ ای انجام شد. یافته‎ ها: ترکیبات شیمیایی تحت تأثیر رقم و زمان برداشت قرار گرفت. در دو مرحله ی برداشت، مقدار پروتئین خام و درصد ماده خشک در رقم سینگل کراس NS770 و چربی، الیاف نامحلول در شوینده خنثی و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی در رقم سینگل کراس BC678 به طور معنی داری بالاتر بود. اثر رقم ذرت بر فراسنجه های تولید گاز در زمان های برداشت، متفاوت بود. در برداشت اول و دوم، نرخ تولید گاز و گازتولیدی در 96 ساعت، قابلیت هضم ماده آلی، انرژی قابل متابولیسم و غلظت اسیدهای چرب کوتاه زنجیر در رقم سینگل­کراس NS770 بیشتر بود. ظرفیت تولید گاز در ارقام سینگل­کراس­سیمون و سینگل­کراس NS770 در مرحله اول و دوم برداشت تفاوت معنی­ دار داشت. ثابت نرخ تولید گاز در مرحله دوم برداشت بین تیمارها تفاوت داشت و در ارقام سینگل ­کراسBC678 و سینگل­ کراسNS770 بیشتر از ارقام سینگل کراس سیمون و سینگل کراس والبوم بود. درصد قابلیت هضم ماده آلی بین تیمارها در برداشت اول و دوم تفاوت داشت و در برداشت اول قابلیت هضم ماده آلی در سینگل ­کراس­ سیمون و سینگل ­کراسNS770 بیشتر بود و در برداشت دوم بیشترین مقدار قابلیت هضم را سینگل‎ کراس سیمون داشت. غلظت اسیدهای چرب فرار نیز بین تیمارها در برداشت اول و دوم تفاوت معنی داری داشت غلظت آن در سینگل کراس سیمون در برداشت اول و دوم دارای بیشترین مقدار بود. تجزیه پذیری ماده خشک، پروتئین خام و الیاف نامحلول در شوینده خنثی، بخش های سریع تجزیه، کند تجزیه، بالقوه قابل تجزیه و تجزیه پذیری موثر در نرخ عبور 2، 5 و 8 درصد در سیلاژ سینگل کراس NS770 بیشتر بود. نتایج تست گاز و تجزیه پذیری نشان داد که در برداشت اول، رقم سینگل کراس NS770 ظرفیت تولید گاز، نرخ ثابت تولید گاز و قابلیت هضم ماده آلی و فراسنجه های تجزیه پذیری ماده خشک، پروتئین خام و الیاف نامحلول در شوینده خنثی و تجزیه پذیری موثر بالاتری داشت. نتیجه­ گیری کلی: ترکیبات شیمیایی و تولید گاز ارقام ذرت علوفه ­ای متأثر از نوع رقم و زمان برداشت بوده و در هر دو مرحله از برداشت، مقدار پروتئین خام و ماده خشک در سینگل کراس NS770 بیشتر از ارقام دیگر بود درحالی ­که الیاف نامحلول در شوینده خنثی و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی و چربی در سینگل کراس BC678 بالاتر بود. تجزیه پذیری ماده خشک، بخش های سریع تجزیه، کند تجزیه، بالقوه قابل تجزیه و تجزیه پذیری مؤثر (در دو برداشت اول و دوم) در سینگل کراس NS770 بیشتر بود. بخش بالقوه قابل تجزیه پروتئین و الیاف نامحلول در شوینده خنثی و در سینگل­ کراس NS770 و ثابت نرخ تجزیه و تجزیه پذیری مؤثر آن در سینگل­ کراس NS770 مقدار بیشتری داشت و با افزایش بلوغ گیاه در زمان برداشت کاهش یافت. نتایج سنجش و تست گاز و تعیین فراسنجه های تجزیه پذیری نشان داد که در برداشت اول، رقم سینگل کراس NS770 ظرفیت تولید گاز، نرخ ثابت تولید گاز و قابلیت هضم ماده آلی و فراسنجه های بخش تند و کند تجزیه و بخش بالقوف قابل تجزیه و ثابت نرخ تجزیه پذیری ماده خشک، پروتئین خام و الیاف نامحلول در شوینده خنثی و تجزیه پذیری موثر بالاتری داشت.

1چکیده مبسوط مقدمه و هدف: روی از جمله مهم‎ ترین مواد معدنی برای سلامتی و بهره‎وری از گوساله‎ های در حال رشد است؛ زیرا این ماده معدنی برای متابولیسم، رشد، سیستم ایمنی و دفاعی و وضعیت آنتی‎اکسیدانی حائز اهمیت است همچنین، این عنصر به‎عنوان یک عامل ضد التهاب و ضد اسهال شناخته شده است. علاوه بر این، روی در آنزیم‎ ها به‎عنوان یک جزء ساختاری دور از جایگاه فعال، دهنده پروتون در جایگاه فعال و یک پل اتمی بین سوبسترا و آنزیم عمل می ‎کند. بنابراین، روی نقش مهمی در تنظیم بسیاری از فرآیندهای متابولیک دارد و کمبود آن سبب کاهش اشتها و خوراک مصرفی می‎ شود. از این‎ رو این عنصر مورد توجه پرورش دهندگان دام، تولید کنندگان خوراک، دانشمندان و دامپزشکان قرار گرفته است. انجمن ملی پژوهش ‎ها (2021) 70 میلی ‎گرم روی در هر کیلوگرم ماده خشک مصرفی را برای گوساله‎ های در حال رشد با سن 30 روزگی را پیشنهاد کرده است. اما سطح روی در خاک‎ ها بسیاری از مناطق ایران کم است. لذا گیاهانی که در این خاک‎ ها پرورش می‎ یابند سطح پایینی از غلظت روی را دارند و وقتی به‎ عنوان خوراک دام مصرف می‎ شوند می‎ تواند سبب طیف گسترده‎ای از عوارض ناشی از کمبود روی شود که ناهنجاری در رشد یکی از بارزترین نشانه ‎های آن است. بنابراین مکمل‎ سازی جیره با روی ممکن است سبب بهبود رشد و سلامت گوساله‎ های شیرخوار شود. اما استفاده از غلظت بالای روی در جیره ممکن است بر هضم، جذب و استفاده از سایر مواد مغذی در جیره تأثیر بگذارد و به ‎طور بالقوه منجر به آلودگی محیطی ناشی از دفع اضافی روی در مدفوع شود، بنابراین استفاده از منابع روی با زیست فراهمی بالاتر از جایگاه ویژه‎ای برخوردار است. در سال‎ های اخیر اشکال آلی و هیدروکسی برخی منابع معدنی در مکمل‎ های خوراک دام به ‎دلیل زیست فراهمی بالای آن‎ها موردتوجه تولیدکنندگان خوراک و پرورش دهندگان دام قرار گرفته است. بنابراین هدف از این پژوهش، بررسی اثر روی آلی، هیدروکسی روی و سولفات روی بر عملکرد و برخی از فراسنجه‎ های خونی در گوساله ‎های شیرخوار هلشتاین بود. مواد و روش ‎ها: این پژوهش با استفاده از 40 رأس گوساله شیرخوار نژاد هلشتاین از سن 7 تا 77 روزگی در قالب یک طرح کاملاً تصادفی انجام شد. تعداد گوساله‎ ها در هر تیمار از لحاظ جنسیت نر و ماده یکسان بود. تیمارهای آزمایشی شامل: 1) جیره آغازین بدون افزودن مکمل روی (حاوی 53/29 میلی‎ گرم روی در هر کیلوگرم ماده خشک مصرفی)، 2) جیره آغازین + 20 میلی‎ گرم روی در هر کیلوگرم ماده خشک مصرفی به‎ صورت روی آلی، 3) جیره آغازین + 20 میلی‎ گرم روی در هر کیلوگرم ماده خشک مصرفی به‎ صورت هیدروکسی کلرید روی و 4) جیره آغازین + 20 میلی‎ گرم روی در هر کیلوگرم ماده خشک مصرفی به‎ صورت سولفات روی بود. گوساله ‎ها در باکس ‎های انفرادی نگهداری می‎ شدند و دسترسی آزاد به جیره آغازین و آب تازه داشتند. گوساله ‎ها در طی آزمایش با دو وعده شیر در ساعات 8:00 و 16:00 به‎میزان 2 کیلوگرم در هر وعده تغذیه می‎ شدند. ماده خشک مصرفی روزانه، افزایش وزن روزانه و ضریب تبدل خوراک تعیین شد. خون‎ گیری در سنین 7، 43 و 77 روزگی گوساله ‎ها، 4-5 ساعت پس از خوراک‎ دهی نوبت صبح از راه سیاهرگ وداج انجام شد. خون گرفته شده در دو لوله جداگانه یکی حاوی هپارین برای به‎ دست آوردن پلاسما و دیگری بدون هپارین برای به‎ دست آوردن سرم ریخته شد. نمونه ‎های پلاسما و سرم تا زمان اندازه‎ گیری فراسنجه‎ های مورد بررسی، در دمای منفی 80 درجه سانتی‎ گراد نگهداری شدند. غلظت کلسیم و فسفر، آسپارتارت آمینوترانسفراز، آلکالین آمینوترانسفراز، آلانین آمینوترانسفراز، سوپراکسید دیسموتاز، کراتین فسفوکیناز و فراسنجه ‎های لیپیدی (تری‎گلیسرید، کلسترول، لیپوپروتئین با چگالی بالا، لیپوپروتئین با چگالی پایین و لیپوپروتئین با چگالی بسیار پایین) با استفاده از کیت ‎های تجاری اندازه ‎گیری شدند. برای اندازه غلطت عناصر معدنی روی، آهن و مس سرم خون از دستگاه اتوآنالایزر بیوشیمی میندری استفاده شد. داده ‎ها در قالب طرح کاملاً تصادفی با SAS آنالیز شدند. یافته ‎ها: بر اساس نتایج به ‎دست آمده تفاوت آماری معنی ‎داری در بین تیمارها برای ماده خشک مصرفی و افزایش وزن روزانه در سنین 21، 36، 49 و 63 روزگی گوساله ‎ها وجود نداشت (0/05

1چکیده مبسوط مقدمه و هدف: دام های نشخوارکننده و فرآورده های آن ها نقش مهمی در تأمین غذای بسیاری از مردم دارند. آن ها می توانند گیاهانی که توسط انسان گوارش ‎پذیر نیستند را به پروتئین و سایر مواد مغذی قابل مصرف برای انسان تبدیل کنند. توسعه خوراک های جدید برای دام از گذشته رایج بوده است. برای بهبود تولید مواد غذایی از نشخوارکنندگان، تولید و بهره‎ برداری از منابع جدید خوراکی ضروری است. أنواع مختلفی از خوراک های جدید، یا کم تر بهره برداری شده، ظرفیت جایگزینی یا مکمل برای خوراک های سنتی در جیره های نشخوارکنندگان را دارند. سزبانیا گیاهی چند منظوره است که با هدف مصرف به‎عنوان علوفه و همچنین کود سبز کشت می شود. این گیاه دارای رشد سریعی است. از سزبانیا به عنوان منبع غذایی برای کاهش هزینه های خوراک، یاد شده است. ارزش خوراکی برخی از گونه های آن با یونجه و چندین گیاه با ارزش دیگر، برابر است. به‎‎دلیل گوارش‎‎پذیری مناسب، الیاف کم، پروتئین نسبتاً بالا، امکان جایگزینی آن با یونجه برای دام ها، به‎‎ویژه نشخوارکنندگان کوچک، وجود دارد. به‎ علاوه، سزبانیا می تواند به‎‎عنوان یک لگوم گرمسیری، دمای بالای 35 درجه سلسیوس که برای بیشتر گیاهان لگومینه محدود کننده است را به‎‎راحتی تحمل کند، و در شرایط تنش شوری در صورت وجود رطوبت کافی در خاک به‎‎خوبی رشد کند. بنابراین هدف از انجام این پژوهش بررسی ارزش تغذیه ای گیاه سزبانیا (Sesbania sp. L) برای نشخوارکنندگان بود. مواد و روش ها: پژوهش حاضر در آزمایشگاه ها و ایستگاه آموزشی-پژوهشی دامپروری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل جیره شاهد (فاقد گیاه سزبانیا)، 25، 50، 75 و 100 درصد جایگزینی گیاه سزبانیا با یونجه بودند. ترکیبات شیمیایی گیاه سزبانیا، علوفه ی یونجه، تیمارها و سایر نمونه های آزمایشی شامل پروتئین خام، ماده خشک، خاکستر، الیاف نامحلول در شوینده اسیدی و تانن کل با روش های استاندارد مورد اندازه گیری قرار گرفت. سنجش الیاف نامحلول در شوینده خنثی با روش معمول بدون استفاده از آنزیم آلفا آمیلاز و سولفیت سدیم و با حذف خاکستر انجام شد. مقدار گاز تولیدی نمونه ها در زمان های صفر، 2، 4، 6، 8، 10، 12، 24، 48، 72 و 96 ساعت پس از انکوباسیون ثبت و فراسنجه های تولید گاز، گوارش پذیری ماده آلی، انرژی قابل متابولیسمی آن ها، غلظت نیتروژن آمونیاکی، pH و جمعیت پروتوزوآی محیط کشت برآورد شدند. در آزمایش تولید گاز، مایع شکمبه با استفاده از لوله معدی از شکمبه سه رأس گوسفند نر تغذیه شده با جیره ی بر پایه علوفه در سطح نگهداری و قبل از خوراک دهی صبح گرفته شد. مایع شکمبه ها پس از صاف کردن با پارچه نخی متقال چهار لایه و اختلاط با یکدیگر، در فلاسک حاوی آب گرم با دمای 39 درجه سلسیوس، به آزمایشگاه منتقل شدند. جهت شمارش پروتوزوآ، در پایان ساعت 24 از محیط کشت گاز، نمونه تهیه شد و با 10 میلی لیتر فرم آلدهید 10 درصد مخلوط و شمارش پروتوزوآها با استفاده از لام هموسایتومتر انجام شد. داده های حاصل با طرح کاملاً تصادفی تجزیه و تحلیل شدند. در آزمایش حاضر ترکیب شیمیایی و هضم و تخمیر گیاه سزبانیا با علوفه یونجه نیز مقایسه شد. یافته ها: در مقایسه با شاهد جیره های حاوی سزبانیای جایگزین شده با یونجه، در تمام سطوح به‎ طور معنی داری کمترین میزان ظرفیت و نرخ تولید گاز را داشتند (0/05P) و تیمار شاهد بالاترین غلظت نیتروژن آمونیاکی را داشت. در مقایسه گیاه سزبانیا با یونجه pH محیط کشت تحت تأثیر تیمار آزمایشی قرار نگرفت و غلظت نیتروژن آمونیاکی گیاه سزبانیا به‎ طور معنی داری پایین تر از علوفه یونجه بود (0/05>P). جمعیت پروتوزوآهای هلوتریش، انتودینومورف و سلولولیتیک و کل جمعیت پروتوزوآی شکمبه در تیمار شاهد بیشترین و در تیمار جایگزینی 100 درصد گیاه سزبانیا با علوفه یونجه، کمترین مقدار بود. نتایج در رابطه با مقایسه گیاه سزبانیا با علوفه یونجه نیز نشان دهنده افزایش جمعیت پروتوزوآهای هلوتریش، انتودینومورف و سلولولیتیک و کل جمعیت پروتوزوآی شکمبه در علوفه یونجه و کاهش جمعیت در گیاه سزبانیا بود. نتایج گوارش ‎پذیری در شرایط آزمایشگاهی نشان داد که گوارش‎ پذیری ماده خشک، NDF و ADF در تیمار شاهد بیشترین مقدار بود. مقایسه گیاه سزبانیا با علوفه یونجه نشان داد گوارش‎پذیری ماده خشک، NDF و ADF یونجه بیشتر از گیاه سزبانیا بود. نتیجه گیری کلی: در کل نتایج آزمایش حاضر نشان داد که ترکیب شیمیایی و هضم‎ پذیری گیاه سزبانیا به علوفه ی یونجه شباهت هایی دارد؛ لذا، گیاه سزبانیا می تواند به‎ عنوان جایگزین مناسبی برای علوفه ی یونجه مورد توجه قرار گیرد.  

1چکیده مبسوط مقدمه و هدف: در صنعت پرورش طیور، از مواد افزودنی به‎ منظور تحریک رشد، بهبود عملکرد تولیدی و همچنین ارتقاء سلامت گله استفاده می شود. از طرفی کاهش کیفیت اقلام خوراکی و سطح پروتئین آن‎ها و همچنین سطح بالای مواد ضد تغذیه‏ ای سبب برهم زدن توازن اکوسیستم میکروبی دستگاه گوارش پرندگان، سلامتی و در نهایت کاهش عملکرد آنها می ‏گردد. سلامت و وضعیت تغذیه ‎ای طیور به ‎میزان زیادی وابسته به فلور میکروبی دستگاه گوارش است که به‎ طور مستقیم و غیرمستقیم بر ریخت ‎شناسی دستگاه گوارش، تغذیه، و سیستم ایمنی اثر می‎ گذارد. فلور میکروبی روده نسبتاً ناپایدار بوده و به ‎سادگی توسط فاکتورهای تغذیه ‎ای گوناگون تأثیر می‎ پذیرد. بنابراین هدف این تحقیق بررسی تاثیر استفاده همزمان اسیدهای آلی و پری بیوتیک ها در جیره های حاوی سویای نامرغوب بر عملکرد مرغ ‎های تخم گذار بود. مواد و روش‏ ها: این آزمایش با استفاده از یک طرح کاملاً تصادفی در قالب فاکتوریل 2×2 با استفاده از 2 سطح مخلوط اسیدهای آلی و پری بیوتیک و 2 نوع کیفیت سویا در خوراک مرغ ‎های تخم گذار انجام گرفت. مرغ ‎های بر اساس وزن و میزان تولید تخم مرغ به ‎مدت دو هفته پایش و همگن‎ سازی شدند. 192 قطعه مرغ تخم گذار سویه ال-اس-ال در پایان سن 73 هفتگی پس از توزین و درج شماره بال، در 48 جایگاه آزمایشی (قفس) شامل 4 تیمار با 12 تکرار قرار گرفتند و به‎ مدت 12 هفته تغذیه شدند. تیمارهای آزمایشی شامل تیمار یک (بدون ترکیب اسیدهای آلی و پروبیوتیک و حاوی سویا 42 درصد پروتئین)، تیمار دو (بدون ترکیب اسیدهای آلی و پروبیوتیک و حاوی سویا 38 درصد پروتئین)، تیمار سه (حاوی ترکیب اسیدهای آلی و پروبیوتیک و حاوی سویا 42 درصد پروتئین)، تیمار چهار (حاوی ترکیب اسیدهای آلی و پروبیوتیک و حاوی سویا 38 درصد پروتئین) بود. برای افزودن ترکیب اسیدهای آلی و پری بیوتیک، اسید آلی به‎ مقدار مصرف 1 کیلوگرم در تن استفاده شد. ترکیب محصول شامل 30% اسید پروپیونیک، 10% اسید بوتیریک، 15% استات به ‎علاوه 20% پری بیوتیک با منشا دیواره سلولی مخمر ساکارومایسیس سرویسیه بود. صفات عملکردی شامل درصد تولید و وزن تخم مرغ، وزن توده تخم مرغ و ضریب تبدیل خوراک مورد اندازه ‎گیری قرار گرفت. در پایان آزمایش (سن 85 هفتگی)، تمامی پرنده ها با استفاده از روش جابجایی مهره های گردن کشتار گردیدند. و پارامترهای چربی بطنی، پاسخ سیستم ایمنی، بافت شناسی روده باریک و فلور میکروبی سکوم ها نیز مورد بررسی قرار گرفتند. یافته‏ ها: به‎ جز هفته اول آزمایش، در بقیه طول آزمایش افزودن ترکیب اسیدهای آلی و پری بیوتیک و استفاده از سویای مرغوب در جیره سبب افزایش معنی دار درصد تخم گذاری گردید (0/01P<). در 4 هفته ابتدایی آزمایش (هفته 75 تا 78)، درصد تولید تخم مرغ تحت تأثیر معنی دار اثرات متقابل عوامل آزمایشی قرار داشت به‎ طوریکه تیمار دارای اسیدهای آلی و پری بیوتیک و سویای مرغوب (تیمار 3)، بیشترین میزان تولید تخم‎ مرغ را داشت (0/05P<). از هفته دوم تا پایان آزمایش مصرف جیره های حاوی ترکیب اسیدهای آلی و پروبیوتیک و سویای با کیفیت به‎ طور معنی داری سبب افزایش وزن تخم مرغ‏ های تولیدی گردید (0/05P<). اثرات متقابل تیمارهای آزمایشی در طی دوره آزمایش روند ثابتی را بر وزن تخم مرغ تولیدی نشان ندادند. افزودن ترکیب اسیدهای آلی و پروبیوتیک به جیره سبب افزایش توده تخم مرغ در کل دوره آزمایشی شد که اختلاف آن به نسبت تیمار مصرف کننده جیره‎ های بدون ترکیب اسیدهای آلی و پروبیوتیک بود (0/05P<). استفاده از سویای دارای پروتئین کم در جیره در طول دوره آزمایشی سبب کاهش وزن توده تخم مرغ در مقایسه با گروه مصرف کننده جیره حاوی سویای مرغوب شد (0/05P<). افزودن ترکیب اسیدهای آلی و پروبیوتیک و همچنین استفاده از سویای باکیفیت در جیره مرغ های تخم گذار مورد مطالعه سبب بهبود ضریب تبدیل در طول دوره آزمایش گردید (0/05P<). ضریب تبدیل خوراک در 5 هفته ابتدایی آزمایش تحت تأثیرات متقابل عوامل آزمایشی قرار داشت. (0/05P<). چربی محوطه بطنی در شروع آزمایش (سن 73 هفتگی) و پایان آزمایش (سن 85 هفتگی) اختلاف معنی ‎داری بین تیمارهای مختلف نشان نداد. پاسخ ایمنی سلولی به تزریق DNCB به‎ طور معنی داری با استفاده از مخلوط اسیدهای آلی و پری بیوتیک افزایش و با وجود سویای کم پروتئین در خوراک کاهش یافت (0/05P). استفاده از مخلوط اسیدهای آلی و پری بیوتیک سبب افزایش معنی دار ارتفاع پرزهای دئودنوم گردید (0/05P<). وجود سویای کم پروتئین در خوراک افزایش معنی ‎دار عمق کریپت ها را سبب شد (0/05P<). نسبت ارتفاع پرز به عمق کریپت تحت تأثیر معنی دار اثرات متقابل عوامل آزمایشی تغییر نمود به ‎طوریکه تیمار دارای مخلوط اسیدهای آلی و پری‎بیوتیک و سویای مرغوب در خوراک، بیشترین و تیمار بدون مخلوط اسیدهای آلی و پری بیوتیک و سویای کم پروتئین در خوراک، کمترین نسبت ارتفاع پرز به عمق کریپت را داشت (0/05P<). عرض پرزهای دئودنوم تحت تآثیر عوامل آزمایشی تغییر نکرد واختلاف معنی داری مشاهده نشد (0/05P≥). نتیجه‎گیری کلی: در کل نتایج نشان داد که استفاده از ترکیب اسیدهای آلی و پروبیوتیک در جیره مرغ ‎های تخم گذار سبب بهبود عملکرد تولیدی و سلامت دستگاه گوارش شد. همچنین استفاده از ترکیب اسیدهای آلی و پروبیوتیک سبب بهبود عملکرد مرغ‎ های تغذیه شده با سویای کم پروتئین شد. لذا با توجه به کیفیت پایین اقلام خوراکی، استفاده از ترکیباتی که بر فرآیند هضم، جذب و زیست ‎فراهمی خوراک تأثیر مثبت می گذارد، و در نتیجه سبب بهبود عملکرد تولیدی گله دارد ضروری می‎باشد.

1مقدمه و هدف: شیر یک مایع پیچیده فیزیولوژیکی و بیولوژیکی است که حاوی آب، پروتئین، لاکتوز، چربی، ویتامین ‎ها و مواد معدنی است. پروتئین های شیر (لاکتوفرین و لاکتوپراکسیداز) به‎ دلیل داشتن اثر ضد میکروبی و تعدیل کننده ایمنی شناخته شده است. در بیش از نیمی از جمعیت جهان شیر و فراورده های شیر گاومیش مصرف می‎شوند. شیر گاومیش به ‎دلیل خواص منحصر به‎فرد در کشورهای در حال توسعه بسیار مورد توجه قرار گیرد و پرورش آن در ایران از دیرباز وجود داشته است. پروتئین های اصلی شیر کازئین و آب پنیر هستند. کازئین به شکل میسل وجود دارد و 80 درصد پروتئین های شیر شامل آلفا اس یک کازئین، آلفا اس دو کازئین، بتا کازئین و کاپا کازئین می ‎باشد. پروتئین های آب پنیر حدود 20 درصد پروتئین های شیر هستند که دارای چهار جزء اصلی شامل بتالاکتوگلوبولین، آلفالاکتالبومین، آلبومین سرم گاوی و ایمونوگلوبولین هستند. پروتئین هایی مانند لاکتوفرین، پروتئوز پپتون، کالمودولین، پرولاکتین و پروتئین های اتصال دهنده فولات نیز در شیر یافت می شوند و به‎ عنوان پروتئین های فرعی در نظر گرفته می شوند. پروتئین های شیر اثرات مثبتی بر ساختارهای مختلف بدن مانند سیستم ایمنی، عصبی، گوارشی و سیستم قلبی عروقی دارند. علاوه بر این، پروتئین های شیر به‎ عنوان طیف گسترده ای از پپتیدهای فعال بیولوژیکی با فعالیت‎ های تغذیه ای و ایمنی برتر در نظر گرفته می شوند. بنابراین دستیابی به اطلاعات کاملی درباره خواص فیزیکوشیمیایی شیر گونه های مختلف و ارزش تغذیه ‎ای آن برای تکنولوژی شیر مایع ضروری به‎ نظر می رسد. پروتئین های شیر به‎طور مداوم مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند و اطلاعات مربوط به این سیستم بسیار مهم و پیچیده در سال های اخیر به‎ طور فزاینده ای افزایش یافته است که عمدتاً به‎ دلیل پیشرفت های تکنولوژی بوده است. علاوه بر این، به‎ دلیل افزایش آگاهی در مورد پروتئین های فعال زیستی موجود در شیر، وسعت کار تحقیقاتی بر روی تجزیه و تحلیل پروتئین های موجود در شیر به‎طور قابل‎توجهی افزایش یافته است. مطالعه حاضر با هدف اندازه‎ گیری مقادیر پروتئین تام نمونه ‎های شیر گاو و گاومیش در شرایط آب و هوایی استان خوزستان انجام شد. همچنین الگوی الکتروفورتیک پروتئین ‎ های شیر گاومیش با شیر گاو مقایسه گردید. مواد و روش ها: نمونه های شیر، از 30 گاو و 30 گاومیش به ظاهر سالم از روستاهای اطراف شهرستان شوشتر و گاوداری های شهرستان مسجدسلیمان جمع‎ آوری گردید. پس از آن پروتئین های شیر خام به‎ روش کجلدال مورد ارزیابی قرار گرفت. جهت سنجش پروتئین ‎های شیر، ابتدا شیر با اضافه شازی اسید سولفوریک و در کنار حرارت ملایم هضم شد. هضم کامل تا زمان بی‎رنگ شدن شیر ادامه می‎یابد. پس از خنک شدن، با اضافه‎ سازی اسید بوریک و متیل رد تقطیر انجام شد و محتویات با تترازول اسید سولفوریک 0/1 نرمال تیتر شد. اولین تغییر رنگ نشانه پایان تیتراسیون بود. در نهایت میزان پروتئین محاسبه گردید. در مرحله بعد سرم شیر جداسازی شد و با روش صفحات سدیم دودسیل سولفات میزان پروتئین شیر در این دو نوع دام مقایسه گردید. در این تکنیک مولکول ‎های پروتئینی شیر با استفاده از سدیم دودسیل سولفات به ‎صورت خطی در می ‎آیند و حرکت آن‎ها بر اساس وزن می ‎باشد به ‎طوریکه هرچه پروتئین بزرگتر باشد مسافت طی شده کمتر خواهد بود. ارتباط مسافت طی شده پروتئین ‎ها با لگاریتم وزن مولکولی آنها بررسی شد و پروتئین‎های شیر شناسایی گردید. برای مقایسه میانگین توتال پروتئین در گاو و گاومیش، از آنالیز آماری تی‎تست استفاده شد. سطح اطمینان 95 درصد از نظر آماری معنی دار در نظر گرفته شد (0/05>p). یافته ها: در صفحات سدیم دودسیل سولفات، نمونه ‎های استاندارد بر طبق مارکر پروتئینی توانستند باندهای 14، 18، 22 و 70 کیلو دالتونی برای پروتئین‎ های آلفا لاکتالبومین، بتالاکتوگلوبولین، کازئین و آلبومین ایجاد کنند. میانگین پروتئین شیر گاومیش برابر با 1/79±4/71 میلی‎ گرم در لیتر و برای پروتئین شیر گاو 1/19±3/91 میلی‎ گرم در لیتر است که میزان پروتئین تام در شیر گاومیش به ‎طور معنی‎ دار بیشتر از گاو است (0/05>p). علاوه بر این مشخص گردید که شیر گاو نسبت به شیر گاومیش میزان بتالاکتوگلوبولین و کازئین کمتری دارد، درحالی‎که میزان آلفالاکتالبومین شیر گاو از شیر گاومیش بالاتر بود. باندهای حاصل از الکتروفورز کازئین و آلفا لاکتالبومین بر روی ژل نشان می‎دهد تنوع ژنتیکی در بین زیرواحدهای کازئین و آلفالاکتالبومین در شیر گاو و گاومیش وجود دارد. نتیجه گیری: در ارتباط با مقایسه پروفایل پروتئینی در حیوانات گزارشات مختلفی وجود دارد که نشان می‎ دهد در گونه‎ های مختلف حیوانات، پروفایل پروتئینی شیر متفاوت است. تاکنون به مقایسه پروفایل پروتئینی شیر گاو و گاومیش پرداخته نشده که در این مطالعه مورد بررسی قرار گرفته است. به‎ طور کلی مطالعه حاضر نشان می ‎دهد شیر گاو و گاومیش از نظر پروفایل پروتئین ‎های موجود در شیر متفاوت هستند و با توجه به بالاتر بودن میزان پروتئین تام و به ‎ویژه میزان کازئین و بتالاکتوگلوبولین در شیر گاومیش در مقایسه با شیر گاو، به‎ نظر می‎رسد ارزش غذایی شیر گاومیش در مقایسه با شیر گاو بیشتر باشد.