مجله دانشکده پزشکی
سال:1396 | دوره:75 | شماره:1 |تعداد مقالات:13

استرس اکسیداتیو ناشی از عدم تعادل در وضعیت ردوکس بدن است که طی آن، افزایش رادیکال های آزاد بدن منجر به آسیب های بافتی می گردد. از مهم ترین رادیکال های آزاد، گونه های فعال اکسیژن است که از طریق مسیرهای مختلف متابولیکی مانند متابولیسم هوازی در زنجیره تنفسی میتوکندری، تولید می شود و نقش کلیدی در شروع و پیشرفت انواع سرطان دارد. گونه های فعال اکسیژن از طریق مسیرهای مختلف سیگنالینگ و هدایت پیام در بدن ازجمله عامل های رشد و مسیرهای میتوژنیک، می تواند بسیاری از فرآیندهای سلولی مانند رشد و تکثیر را تحت کنترل خود درآورده و با تحریک رشد بی رویه سلولی در ایجاد توده های توموری و شروع فرآیند سرطان زایی، نقش مهمی ایفا کند. بروز استرس اکسیداتیو ناشی از افزایش گونه های فعال و کاهش توان سیستم دفاعی آنتی اکسیدانی بدن، در سلول های سرطانی منجر به تحریک رگ زایی و متاستاز می گردد، که این فرآیندها نیز از عوامل اصلی گسترش و توسعه سرطان محسوب می شوند. رادیکال های آزاد در بدن از طریق واکنش با مولکول های زیستی سبب ایجاد ترکیب هایی مانند مالون دی آلدیید و هیدروکسی گوانوزین می گردند که از آن ها می توان به عنوان شاخصی در تشخیص سرطان ها استفاده نمود. در این مقاله مروری رادیکال های آزاد به عنوان عوامل اکسیدان، آنتی اکسیدان ها به عنوان سیستم دفاعی بدن، بیومارکرهای استرس اکسیداتیو و همچنین نقش موارد گفته شده در انواع سرطان از جمله سرطان پستان مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

زمینه و هدف: در مورد نقش و میزان بیان ژن Transferrin receptor 2(TFR2) که ژن رسپتور ترانسفرین است پژوهش هایی صورت گرفته که برخی موید ارتباط آن با ایجاد آدنوکارسنوم معده می باشد. هدف از این مطالعه بررسی تغییرات بیان ژن TFR2 در سلول های تومورال آدنوکارسینومای معده و مقایسه آن با بیان ژن در بافت نرمال مجاور تومور بود.روش بررسی: این مطالعه به روش مورد-شاهدی از مهر 1394 تا تیر 1395 در بخش پاتولوژی انستیتو سرطان بیمارستان امام خمینی (ره) تهران انجام پذیرفت. در این مطالعه تعداد 30 نمونه بافت تازه توموری بیماران مبتلا به آدنوکارسینومای معده و 30 نمونه بافت تازه نرمال اطراف تومور و 30 نمونه پلاسمای فریز شده همان بیماران تهیه گردید. پلاسمای بیماران از نظر وجود آنتی بادی هلیکوباکترپیلوری (به روش الایزا) و بیان ژن TFR2 در بافت تومورال و طبیعی مجاور توسط Real-time polymerase chain reaction (Real-Time PCR) مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: بیان ژن در بافت تومورال نسبت به بافت نرمال افزایش معناداری داشت (p=0.125). بیان ژن TFR2 در افراد مبتلا به سرطان معده که درگیری عفونت همزمان هلیکوباکترپیلوری داشتند نشان داد که در افراد دارای این آلودگی بیان این ژن افزایش یافته است (p=0.077). بررسی ارتباط بیان این ژن با مرحله بیماری نشان داد که بیان ژن tfr2 در مراحل بالاتر بیماری افزایش چشمگیری دارد (p=0.396).نتیجه گیری: بیان ژن TFR2 در بافت تومورال معده افزایش می یابد و در افرادی که عفونت همزمان هلیکوباکترپیلوری دارند و یا در مراحل پیشرفته تر بیماری قرار دارند بیان ژن بیشتر است. این یافته ها می تواند موید ارتباط مستقیم میزان بیان ژن با ایجاد و گسترش آدنوکارسینومای معده باشد.

زمینه و هدف: گرافت های غضروفی به عنوان یک جزء تفکیک ناپذیر در زمینه های مختلف جراحی پلاستیک به ویژه رینوپلاستی می باشد. عوارضی مانند ایجاد دفرمیتی و باز جذب آن در استفاده از غضروف وجود دارد که محل برداشتن غضروف می تواند از بروز این عوارض پیشگیری کند. پژوهش کنونی با هدف مقایسه میزان جذب غضروف در گرافت غضروفی حاصل از دنده با گرافت حاصل از کونکای گوش در خرگوش انجام شد.روش بررسی: در این مطالعه تجربی که در آزمایشگاه حیوانات مرکز آموزشی درمانی حضرت فاطمه (س) تهران در آبان 1393 انجام شد، در 15 سر خرگوش نر سفید نیوزلندی (با وزن تقریبی 2000 تا 2500g) پس از بیهوشی، بخشی از گوش و غضروف دنده ای آن برداشته و سپس در قسمت خلفی تنه خرگوش در یک سمت ستون فقرات، کونکای گوش و در سمت دیگر غضروف دنده ای پیوند شد. پس از هشت هفته نمونه ها پس از تعیین وزن، از نظر میزان کندروسیت های زنده و فیبروز توسط پاتولوژیست مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: میانگین وزن گرافت حاصل از گوش طی دو ماه افزایش داشت ولی این افزایش از نظر آماری معنادار نبود. در گرافت حاصل از دنده میانگین وزن طی دو ماه کاهش معناداری داشته است (p=0.009). از نظر میزان فیبروز و کندروسیت زنده در دو گروه تفاوت معنادار وجود نداشت ولی میزان فیبروز در گروه غضروف گوش بیشتر بوده است.نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش کنونی می توان نتیجه گرفت که میزان جذب غضروف دنده تا حدودی نسبت به غضروف گوش نتایج بهتری داشته است.

زمینه و هدف: به دلیل بروز عوارض و شکست درمانی تلاش جهت یافتن داروهای جدید برای بیماری آکنه ولگاریس کماکان در جریان است. امپرازول دارای اثرات آنتی باکتریال و آنتی آندروژنی بوده و می تواند درمان بالقوه آکنه ولگاریس باشد. پژوهش کنونی با هدف بررسی اثربخشی امپرازول توام با محلول اریترومایسین در مقایسه با داکسی سیکلین طراحی گردید.روش بررسی: در این مطالعه کارآزمایی بالینی، بیماران با آکنه متوسط مراجعه کننده به مرکز تحقیقات بیماری های پوست و سالک اصفهان از مرداد 1393 تا آبان 1394 به طور تصادفی تحت درمان سه ماهه امپرازول به همراه محلول اریترومایسین %4، داکسی سیکلین به همراه محلول اریترومایسین %4، قرار گرفتند. معیارهای ورود شامل آکنه متوسط، عدم حساسیت به مهارکننده های پمپ پروتون، نداشتن بیماری فعال کبدی و کلیوی، عدم مصرف وارفارین، فنی تویین، دیازپام، سن بالاتر از 12 سال بود. بارداری، شیردهی، سابقه حساسیت دارویی، مصرف فرآورده های موضعی (مانند رتینوییدها) و سابقه درمان سیستمیک آکنه یک ماه پیش از مطالعه، الیگومنوره، هیرسوتیسم، مصرف کنتراسپتیوهای خوراکی و بیماران با آکنه کنگولوباتا، آکنه فولمینانتو، آکنه بدن به تنهایی، معیارهای خروج بودند. پیش از شروع درمان بیماران از نظر هلیکوباکترپیلوری آزمایش شدند.یافته ها: میزان ضایعات التهابی و غیرالتهابی در هر دو گروه کاهش یافته و با سن ارتباط معکوس داشت (p=0.02). تست هلیکوباکترپیلوری با کاهش ضایعات ارتباطی نداشت. از لحاظ عوارض درمان و رضایتمندی بین دو گروه درمانی تفاوتی مشاهده نشد. درصد عوارض پوستی در گروه درمانی امپرازول و داکسی سیکلین به ترتیب %20.58 و %11.42 و عوارض غیرپوستی %2.94 و %14.28 بود.نتیجه گیری: امپرازول می تواند به عنوان یک درمان آلترناتیو موثر در درمان بیماران آکنه ولگاریس متوسط، به ویژه ضایعات غیرالتهابی مطرح گردد.

زمینه و هدف: هیپوترمی مغزی با کاهش دمای مایع مغزی-نخاعی با استفاده از پد خنک کننده در ناحیه سینه ای انجام می پذیرد که به طور بالقوه می تواند از عملکرد مغز در مقابل آسیب های ایسکمی محافظت کند. در این مطالعه هیپوترمی مغزی با استفاده از مدل سازی عددی مورد بررسی قرار گرفت.روش بررسی: برای بررسی این پدیده، در این مطالعه مدلی عددی از سر، با در نظر گرفتن ساختار بافت مغز و سهم آن در انتقال حرارت در آزمایشگاه مکانیک سیالات زیستی دانشگاه صنعتی امیرکبیر در بهمن 1394 ارایه گردید. در این مدل، معادله پنس (Pennes's bioheat equation) و تحلیل المان محدود برای پیش بینی توزیع دما در بافت مغز به کار گرفته شده است. هندسه مدل در دو حالت بدون و با در نظرگرفتن بطن های مغزی که در تولید مایع مغزی-نخاعی دخیل می باشند، طراحی شده است. بنابراین در حالت دوم، جریان مغزی-نخاعی به عنوان عامل انتقال حرارت جابه جایی در نظر گرفته شده است.یافته ها: با سرد کردن حدود پنج درجه مایع نخاعی به این نتیجه رسیدیم که در حالت اول یعنی بدون در نظر گرفتن حرکت مایع نخاعی، دمای بافت مغز در نزدیکی مغزی-نخاعی در قسمت ماده خاکستری حدود چهار درجه کاهش یافت و در مرکز بافت در قسمت ماده سفید هیچ تغییری در دما صورت نگرفت. با در نظر گرفتن حرکت مایع مغزی-نخاعی توزیع دما نامتقارن تر بود. در گوشه ها میزان افت دما بیشتر شد و حدود 3oC بود.نتیجه گیری: در حالت ایسکمی میزان افت دما بیشتر از حالت عادی بود. بنابراین در هنگام آسیب های مغزی برای جلوگیری از آسیب های جدی می توان با سرد کردن مایع نخاعی میزان متابولیسم مغز را کاهش داد.

زمینه و هدف: تکنیک های داده کاوی از معروف ترین روش ها به منظور استخراج دانش و داده های نهان و ارزشمند در حیطه پزشکی می باشند و از مهمترین دستاوردهای آن می توان به کمک رسانی در زمینه تشخیص نوع بیماری و یا انتخاب نوع درمان اشاره کرد. هدف از این مطالعه پرداختن به دو مساله شناخت علایم بالینی تاثیرگذار بر روی بیماری اسکلروز چندگانه (Multiple sclerosis,MS) و بررسی میزان تاثیرگذاری فاکتورهای مختلف در این بیماری و رابطه بین این فاکتورها با انواع دسته بندی موجود بیماری بود.روش بررسی: داده ها مربوط به بیماران اسکلروز چندگانه مربوط به استان چهارمحال و بختیاری بود. این مطالعه پژوهشی در آزمایشگاه دانشگاه صنعتی شیراز همراه با همکاری تیم پزشکی انجام شد.یافته ها: در این مطالعه در بررسی مساله اول مشخص شد که بیشترین علایم تاثیرگذار در این بیماری علایم بالینی- بینایی بود و در بررسی مساله دوم نتایج حاصل شده نشان داد که نسبت ابتلا زنان به مردان چهار برابر می باشد. در واقع %70 از افراد مبتلا، با تحصیلات بالاتر از دیپلم در دسته عود کننده- بهبود یابنده قرار گرفته اند و %62.5 از افراد در محدوده سنی 20 تا 40 سال هستند.نتیجه گیری: وجود برخی از علایم MS در افراد، موقت و گذراست و در بسیاری از موارد توسط افراد نادیده گرفته می شود که در صورت آگاهی از چگونگی شیوع علایم بالینی، می تواند یک اخطار برای افراد پیش از شروع دوره بحرانی بیماری باشد که به نوبه خود می تواند موجب تشخیص سریع تر، درمان موثرتر و تا حدی جلوگیری از پیشرفت بیماری شود.

زمینه و هدف: امروزه سکته مغزی از علل مهم ناتوانی و مرگ ومیر در سراسر دنیاست. ارتباط بین سطح پروتیین واکنشی سی سرم و پیامد زودرس حاصل از سکته مغزی به ویژه در کشور ما به خوبی مطالعه نشده است. بر این اساس این مطالعه با هدف تعیین ارتباط بین سطح پروتیین واکنشی سی (Multiple sclerosis,CRP) سرم در 24 ساعت اول پذیرش و پیامد زودرس حاصل از سکته مغزی، انجام گرفت.روش بررسی: مطالعه مقطعی کنونی روی 50 بیمار دچار سکته مغزی حاد پذیرش شده در بیمارستان شهید رجایی تنکابن در بازه زمانی ابتدای اردیبهشت 1392 تا پایان تیر 1393، انجام گرفت. تشخیص بالینی معتبر بر اساس CTscan و MRI داده شد. سطح پروتیین واکنشی سی سرم، در 24 ساعت اول پذیرش بیمار به روش استاندارد اندازه گیری شد. داده های بالینی و عوامل خطر برای هر بیمار شناسایی شد. شدت سکته مغزی در زمان ترخیص با modified Rankin Scale (mRS) (mRS<3 خوب و mRS³3 بد) ثبت شد.یافته ها: میانگین سطح پروتیین واکنشی سی سرم 12.82 mg/l و بالاتر از حد نرمال بود. همچنین آنالیز آماری نشان داد که بین سطح پروتیین واکنشی سی سرم و پیامد زودرس حاصل از سکته مغزی ارتباط معناداری وجود ندارد (p<0.05).نتیجه گیری: نتایج حاصل از پژوهش کنونی نشان داد که سطح پروتیین واکنشی سی ارتباطی با پیش آگهی زودرس حاصل از سکته مغزی ندارد. بنابراین با شناخت شاخص های جدید می توان درمان مناسب و قوی تری را در افراد با خطر مرگ با سکته مغزی در نظر گرفت.

زمینه و هدف: سرطان پستان شایع ترین سرطان در زنان جهان است. شناسایی مواد مغذی دخیل در بروز این بیماری می تواند از استراتژی های کلیدی برای ارتقای کیفیت زندگی و کاهش هزینه های درمان باشد. مطالعه کنونی با هدف بررسی ارتباط دریافت درشت مغذی ها و ویتامین های موثر در متابولیسم ریشه های کربن با خطر ابتلا به سرطان پستان انجام شد.روش بررسی: این مطالعه مورد-شاهدی در بیمارستان شهدا واقع در تجریش تهران از اردیبهشت تا بهمن 1394 انجام شد. داده های فردی، فعالیت فیزیکی و دریافت مواد غذایی از رژیم غذایی و مکمل ها در 151 بیمار مبتلا به سرطان پستان و 154 شاهد، از طریق مصاحبه و تکمیل پرسشنامه ها گرد آوری و دریافت غذایی به وسیله پرسشنامه «بسامد خوراک نیمه کمی 168 قلمی» معتبر ارزیابی شد. سپس میزان دریافت درشت مغذی ها و ویتامین های گروه B توسط Nutritionist 4 software (First Databank Inc., Hearst Corp., San Bruno, Ca, USA) محاسبه شد.یافته ها: بین دو گروه از لحاظ سن، سن شروع قاعدگی، سن یائسگی، نسبت وزن به مجذور قد (BMI)، تعداد بارداری کامل، سابقه خانوادگی سرطان پستان و وضعیت یائسگی تفاوت معناداری مشاهده نشد، ولی از لحاظ فعالیت بدنی (p<0.05) و دریافت انرژی (p<0.05) تفاوت معناداری مشاهده شد. پس از تعدیل اثر متغیرهای مخدوشگر افراد با بالاترین چارک دریافت پروتیین، فیبر، دریافت ویتامین های B2، B6، B12 و فولات نسبت به افراد در پایین ترین چارک دریافت، شانس کمتری برای ابتلا به سرطان پستان داشتند (Ptrend<0.001).نتیجه گیری: نتایج این مطالعه گویای آن است که دریافت پروتیین، فیبر، ویتامین های B2، B6، B12 و فولات با خطر ابتلا به سرطان پستان ارتباط معکوس دارد.

زمینه و هدف: بیماری کلیوی مزمن تبدیل به یک بیماری همه گیر در سرتاسر جهان شده است. در نتیجه نقص کلیه در مرحله انتهایی هیپوکلسمی و هیپرفسفاتمی و در پی آن افزایش هورمون پاراتیرویید، در این بیماران رخ می دهد که در نهایت به هیپرپاراتیروییدیسم ثانویه منجر می شود. بنابراین بررسی روتین الکترولیت ها در این بیماران ضروری به نظر می رسد. پژوهش کنونی با هدف بررسی الکترولیت های موجود در بزاق در بیماران تحت دیالیز صورت گرفت تا نمونه بزاق به عنوان یک نمونه غیر تهاجمی برای آزمایشگاه های تشخیصی ارایه شود.روش بررسی: در این مطالعه موردی-شاهدی که از مرداد تا مهر 1395 در بیمارستان امام علی (ع) شهر بجنورد انجام گردید، تعداد 44 فرد بیمار دیالیزی و 44 فرد سالم همسان سازی شده با آن ها، انتخاب شده و هموگلوبین، هماتوکریت، سطح آهن، فریتین، Total iron binding capacity (TIBC)، گلوکز خون، کلسترول، تری گلیسیرید، اوره، کراتینین، کلسیم، فسفر، پتاسیم و Parathyroid hormone (PTH) در خون آن ها و همچنین کلسیم، فسفر و پتاسیم در بزاق آن ها با روش های آزمایشگاهی روتین اندازه گیری شد.یافته ها: کلسیم و فسفر در گروه بیماران دیالیزی بالاتر از گروه شاهد بود. همچنین سطح کلسیم، فسفر و پتاسیم در دو نمونه سرم و بزاق ارتباط معناداری ندارند، اما رابطه مثبتی بین PTH در سرم با فسفر و پتاسیم در بزاق مشاهده گردید.نتیجه گیری: بزاق بیماران همودیالیزی سطح کلسیم و فسفر بالاتری نسبت به افراد سالم دارد و بنابراین می توانند مارکر مناسبی برای تشخیص باشند. افزون بر آن سطح PTH خونی با سطح فسفر و پتاسیم بزاقی در این بیماران ارتباط دارد که این دو الکترولیت بزاقی را به عنوان نماینده PTH در خون معرفی می کند.

زمینه و هدف: علم نوین نانوفناوری یکی از علوم بین رشته ای است که کمک شایانی به پیشرفت در درمان سرطان نموده است. این مطالعه با هدف بررسی اثر ضد سرطانی نانوذرات نقره سنتز شده با استفاده از عصاره هسته خرما روی سلول های سرطانی رده MCF- 7 در شرایط درون آزمایشگاهی انجام شد.روش بررسی: این مطالعه تحلیلی، از فروردین 1394 تا فروردین 1395 در دانشگاه های علوم پزشکی بم و کرمان انجام شد. نانوذرات نقره با استفاده از عصاره هسته خرما سنتز و و تعیین مشخصات شدند. سپس با روش سنجش ماندگاری (بقای) سلولی، اثر نانوذرات نقره بر سلول های سرطانی پستان رده MCF- 7 بررسی شد.یافته ها: با افزایش غلظت نانوذرات نقره، میزان ماندگاری سلولی طور معناداری کاهش یافت.IC50 نانوذرات نقره 2m/ml تعیین شد.نتیجه گیری: نانوذرات نقره سنتز شده به روش بیوسنتز سمیت وابسته به غلظت را رده سلولی مورد مطالعه نشان دادند.