مقدمه: چاقی یک عامل خطرساز مهم برای تصلب شرائین، مقاومت به انسولین، دیابت، پرفشاری خون، برخی سرطانها و بیماریهای کیسه صفرا می باشد. نزدیک به 80 درصد نوجوانان چاق در سنین بزرگسالی نیز دچار چاقی خواهند بود. بنا به اهمیت موضوع، بررسی فراوانی اضافه وزن و چاقی در بین دانش آموزان راهنمایی و دبیرستان و ارتباط آن با عوامل تغییرپذیر محیطی در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روشها: افراد مورد بررسی، 1000 دختر و 1000 پسر 11 تا 18 ساله انتخاب شده توسط نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای، والدین آنها (2000 نفر) و مسئولین و دبیران مدارس (500 نفر) در مناطق شهری و روستایی دو استان اصفهان و مرکزی بودند. یافته ها توسط نرم افزار SPSS v10/win تجزیه و تحلیل شده اند.یافته ها : براساس صدکهای شاخص توده بدنی (BMI) فروانی اضافه وزن (صدک ≤BMI<95 85صدک) وچاقی (صدک (BMI≥95 در دختران بطور معنی داری بیش از پسران و به ترتیب 2.9±%0.1,10.67±%1.1 و در برابر 1.87±0.1, 7.37±0.9 بود (P<0/05) میانگین BMI بطور معنی داری در نواحی شهری(25.38±5.2) بیش از نواحی روستایی (23.25±7.1) بود (P<0.05) مادران دانش آموزان با BMI بیش از صدک 85 سطح پایین تری از تحصیلات نسبت به سایر مادران داشتند، سالهای تحصیل مادران به ترتیب 9.2±2.1 در برابر 11.5±2.4 درصد بود (P<0.05) میانگین کل انرژی مصرفی بین افراد دارای اضافه وزن یا چاقی و افراد دارای وزن طبیعی متفاوت نبود 1825± 90kcal) در برابر (p>0.05,1815±85kcal ولی درصد انرژی کسب شده از مواد نشاسته ای بطور معنی داری در گروه اول بیش از گروه دیگر بود (69.4% در برابر 63.2% ، (P<0.05 در دانش آموزان دارای اضافه وزن یا چاقی فعالیت های ورزشی منظم خارج از مدرسه به طور معنی داری کمتر از سایرین و زمان صرف شده برای تماشای تلویزیون بطور معنی داری بیش از سایر دانش آموزان بود 300±20 در برابر 240±30 دقیقه در روز (P<0.05 ارتباط خطی بین دفعات مصرف برنج، نان، ماکارونی، غذاهای آماده و میان وعده های چرب و شور با BMI نشان داده شد (β=0.05-0.06, P<0.05) همبستگی معنی داری بین صدک های BMI و تری گلیسرید، لیپوپروتئین کلسترول با چگالی بالا و فشارخون سیستولیک بدست آمده و ضریب همبستگی پیرسون به ترتیب 0.38 ، -0.32 و 0.47 بود.نتیجه گیری و توصیه ها: اجرای مداخلات در جهت اصلاح شیوه زندگی جهت جلوگیری و کنترل اضافه وزن از دوران کودکی حتی در کشورهای در حال توسعه حائز اهمیت می باشد. برای موفق بودن در این امر، تاثیرات اجتماعی فرهنگی و اقتصادی باید درنظر گرفته شود.