مجله دانشکده پزشکی
سال:1393 | دوره:72 | شماره:6 |تعداد مقالات:14

سلول های بنیادی مزانشیمی (MSCs) به عنوان عوامل تنظیم کننده سیستم ایمنی شناخته شده اند. تاثیر ایمونومدولاتوری این سلول ها بر انواع سلول های سیستم ایمنی از جمله لنفوسیت های T و B، سلول های کشنده طبیعی، نوتروفیل ها، ماکروفاژها و نیز سلول های دندریتیک سبب شده است تا امروزه از این سلول ها در درمان بیماری های التهابی و به خصوص بیماری های خود ایمن مانند مالتیپل اسکلروزیس و آرتریت روماتویید استفاده گردد. منبع اصلی سلول های بنیادی مزانشیمی بافت مغز استخوان می باشد اما جداسازی این سلول ها از بافت های دیگر بدن از جمله بافت چربی نیز صورت گرفته است. از آنجایی که لنفوسیت های T به عنوان مهمترین سلول های سیستم ایمنی سلولی به حساب می آیند، تاثیر MSC ها بر فعالیت این سلول ها در هدایت پاسخ ایمنی از اهمیت بسیار ویژه ای برخوردار است. لنفوسیت های T در شرایط گوناگون، فنوتیپ و عملکرد متفاوتی خواهند داشت و بر اساس نوع شرایط حاکم، به زیر گروه خاصی با عملکرد و فنوتیپ خاص آن شرایط متمایز می شوند. MSC ها منجر به تمایز سلول های T به سلول های T تنظیم کننده می گردند که نقش حایز اهمیتی در حفظ تولرانس و جلوگیری از ایجاد بیماری های خود ایمنی دارند. بنابراین در این مقاله مروری، سعی بر آن شده است تا اطلاعات سلول های بنیادی مزانشیمی موجود در ارتباط با عملکرد ایمونومدولاتوری آنها بر روی سیستم ایمنی، مکانیسم های احتمالی آن و تاثیر عملکرد این سلول ها در بهبودی بیماری های خود ایمن مورد نقد و بررسی قرار گیرد. به هرحال افزایش اطلاعات ما از نحوه تاثیر این سلول ها در سرکوب سیستم ایمنی منجر به استفاده بهتر از آنها به عنوان یک ابزار امید بخش در درمان بیماری های خود ایمن خواهد شد.

زمینه و هدف: به تازگی داربست های تهیه شده از بافت های زنده، به عنوان بستر رشد و تکثیر سلول بنیادی مورد توجه رشته پزشکی ترمیمی و مهندسی بافت قرار گرفته اند. مواد زیستی طبیعی به روشی نیاز دارند تا آنها را از تجزیه حفظ کرده، ایمنی زایی را کاهش داده و بافت را استریلیزه کند. هدف این مطالعه تهیه داربست از بافت چربی انسانی و بررسی ساختار پروتیینی پودر سلول زدایی شده حاصل از آن است.روش بررسی: این مطالعه از نوع تولید مواد و بررسی تحلیلی روش ها است. بافت چربی مورد نیاز از مواد زاید حاصل جراحی لیپوساکشن و با کسب رضایت شفاهی بیماران تامین گردید. جراحی زیبایی مربوط به نواحی پهلو و شکم خانم های در رده سنی 42-38 ساله در یک کلینیک خصوصی طی زمستان 1391 تا بهار 1392 انجام شد. جهت تهیه داربست مناسب، سلول زدایی بافت چربی انسان با استفاده از روش های فیزیکی، شیمیایی و هضم آنزیمی انجام گردید. نمونه داربست حاصله تحت بررسی میکروسکوپ الکترونی و بررسی تحلیلی توسط ژل الکتروفورزیس با تکنیک (Blue-Native) و بیان ژن های لامینین، فیبرونکتین، کلاژن تیپ 1، کلاژن تیپ 4، دسمین، اکتین، اینتگرین، به روش (Real Time- Polymerase Chain Reaction (RT-PCR قرار گرفت.یافته ها: تقریبا از هر 200 ml بافت چربی 10 mg ماتریکس به دست آمد. فقدان سلول و ماهیت پروتیینی (به طور عمده کلاژن نوع یک و چهار، فیبرونکتین و لامینین) پودر ماتریکس حاصله، با رنگ آمیزی ایمینوهیستوشیمی، بررسی ژنتیک و کروماتوگرافی تایید شد. مشاهدات میکروسکوپ الکترونی خصوصیات ساختمانی سه بعدی مناسب داربست از جمله مشخصه متخلخل نمونه ها را مشخص نمود.نتیجه گیری: ارزیابی تحلیلی و مقایسه ای بیان پروتیین های اختصاصی نشان داد که پودر ماتریکس تهیه شده از بافت چربی در این مطالعه علی رغم به کارگیری روش های هضم آنزیمی غنی از ترکیبات کلاژن و دارای توانایی عملکرد ترمیمی و ساختاری است و به ویژه می تواند فرصت جدیدی برای پیشرفت روش های ترمیم بافت نرم ایجاد کند.

زمینه و هدف: لپتین ادیپوکینی است که توسط سلول های چربی ساخته شده و نقش کلیدی در تکثیر و بقای سلولی، مهاجرت سلول و پاسخ ایمنی دارد. مطالعات نشان دادند که غلظت بالای لپتین سرم در افراد، با افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه همراه است. پلی مورفیسم G-2548A در ناحیه پروموتر ژن لپتین با تغییر سطح این هورمون همراه است. مطالعه حاضر با هدف بررسی ارتباط بین پلی مورفیسم G-2548A ژن لپتین و خطر ابتلا به سرطان سینه انجام گرفته است.روش بررسی: این مطالعه مورد- شاهدی بر روی 374 زن ایرانی در فاصله زمانی فروردین تا اسفند 1392 صورت گرفت. نمونه خون از 203 زن مبتلا به سرطان سینه در بیمارستان نمازی شیراز و 171 زن سالم که از لحاظ سن (5±) با گروه بیمار همسان سازی شدند، جمع آوری شد. پلی مورفیسم G-2548A ژن لپتین به کمک روش Polymerase Chain Reaction- Restriction Fragment Length Polymorphism (PCR-RFLP) تعیین شد. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار SPSS ویراست 18 استفاده شد. یافته ها: فراوانی آلل A در افراد کنترل و بیمار به ترتیب 60% و 72% بود. نتایج نشان داد که ارتباط آماری معناداری بین آلل A در موقعیت 2548- ژن لپتین و ابتلا به سرطان سینه وجود داشت (P<0.001، CT%95: 1.3-2.4، OR:1.8). در مدل ژنتیک مغلوب برای آلل A (مقایسه AA در مقابل AG+GG)، ژنوتیپ AA به طور قابل توجهی خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش داد (P<0.001، CT%95: 1.5-3.4، OR: 2.2).نتیجه گیری: آلل A در ناحیه 2548- ژن لپتین به عنوان یک آلل مغلوب عمل کرده و خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می دهد.

زمینه و هدف: سلول های بنیادی در درمان طیف وسیعی از بیماری ها کاربرد دارند و از بافت های مختلف بدن قابل جداسازی هستند. این سلول ها به دو روش ترشح سایتوکین ها و فاکتورهای رشد و نیز افتراق سلولی به درمان بیماری ها کمک می کنند. زخم های سوختگی یکی از مشکلات جراحی ترمیمی می باشند و ممکن است سلول های بنیادی بتوانند به ترمیم سریعتر این زخم ها کمک نمایند.روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع مطالعه تجربی بوده و از دی ماه 1391 تا اردیبهشت 1392 در مرکز تحقیقات سوختگی دانشگاه علوم پزشکی ایران انجام گردید. در این مطالعه 30 رت به طور تصادفی به سه گروه تقسیم شدند. چربی اینگوینال یک گروه ده تایی برای تهیه سلول بنیادی اتولوگ مورد استفاده قرار گرفت. از آمنیون آسلولار به عنوان اسکافولد برای انتقال سلول بنیادی استفاده شد. در هر 30 رت یک زخم سوختگی ایجاد شد. پس از 24 ساعت زخم اکسیزیون و در گروه اول پانسمان معمولی و در گروه دوم آمنیون آسلولار و در گروه سوم که پیش تر چربی آنها برداشته شده بود آمنیون آسلولار با سلول بنیادی برای پوشش زخم استفاده شد. سرعت ترمیم زخم و مشخصات پاتولوژی در سه گروه با هم مقایسه گردید.یافته ها: میانگین سطح تحت بررسی پس از استفاده از سلول بنیادی در طی 15 روز، 4.53 cm2 با انحراف معیار ±2.23 و حداقل و حداکثر سطح به ترتیب 0.82 cm2 و 10.5 cm2 بوده است. میانگین سطح تحت بررسی پس از استفاده از آمنیون آسلولار در طی 15 روز، 10.31 cm2با انحراف معیار ±4.52 و حداقل و حداکثر سطح به ترتیب 3.57 cm2 و 21.9 cm2 بود (شکل 5). میانگین سطح تحت بررسی پس از استفاده از پماد سیلور در طی 15 روز، 9.06 cm2 با انحراف معیار ±1.37 و حداقل و حداکثر سطح به ترتیب 5.5 cm2 و 12.33 cm2 بوده است. میانگین سطح زخم در گروه آمنیون آسلولار دارای سلول بنیادی از هر دو گروه دیگر در روزهای سوم تا 15 بعد از جراحی به طور معنادار کوچکتر بود (P<0.01). همچنین فیبروپلازی و واسکولاریزاسیون در زخم های دارای سلول بنیادی به طور معنادار بهتر از دو گروه دیگر بود (P<0.001).نتیجه گیری: آمنیون آسلولار به عنوان یک اسکافولد مناسب به همراه سلول بنیادی با منشاء چربی می تواند به ترمیم زودتر زخم سوختگی منجر شود.

زمینه و هدف: شکست پیوند در حال حاضر یک مشکل عمده در جراحی بای پس عروق کرونر است. تجزیه کلاژن و الاستین، فراوان ترین پروتئین های ماتریکس خارج سلولی دیواره عروق توسط ماتریکس متالوپروتئینازها (MMPs) منجر به بازآرایی ماتریکس خارج سلولی و در نتیجه تغییر ساختار دیواره عروق می شود. هدف این مطالعه مقایسه خصوصیات بافت شناسی و بیوشیمیایی سرخرگ و سیاهرگ مربوط به شکست پیوند بود.روش بررسی: در یک مطالعه مقطعی در بیمارستان های قلب اصفهان طی تیر 1389 تا آذر 1390، بقایای عروق از عمل بای پس 80 بیمار جمع آوری شد و پس از یکنواخت سازی داده ها و حذف عوامل مخدوش کننده، نمونه های 11 بیمار مرد غیردیابتی بررسی شد. رگ های کاندید از نظر بافت شناسی، نسبت الاستین به کلاژن و میزان MMPs با سرخرگ آئورت مقایسه شدند. میزان mmp2,9، با استفاده از روش ژلاتین زایموگرافی تعیین و محتوای الاستین و کلاژن نمونه ها با روش آنزیماتیک اندازه گیری شد. یافته ها: میزان MMP-2 و MMP-9 فعال و غیرفعال در سرخرگ لیما (Left Internal Mammary Artery, LIMA) مشابه آئورت بود ولی میزان آنها در سرخرگ رادیال و ورید صافن به طور معنا داری بیشتر از آئورت بود. نسبت الاستین به کلاژن در سرخرگ لیما (1.92±1.15) شبیه آئورت (3.4±1.66) بود ولی این نسبت در ورید صافن (1.07±0.47) و شریان رادیال (1.14±0.39) به طور معناداری (P=0.02) از میزان آن در آئورت کمتر بود. پلاک آترواسکلروز در رادیال اکثر بیماران وجود داشت ولی در لیما فقط در یک مورد مشاهده شد.نتیجه گیری: وجود پلاک آترواسکلروزیس در رادیال و ضخیم بودن لایه اینتیما در ورید صافن در اکثر بیماران و همچنین پایین بودن نسبت الاستین به کلاژن و بالا بودن میزان آنزیم های ماتریکس متالوپروتئیناز در رادیال و ورید صافن می تواند منجر به شکست پیوند شود. نتایج این پژوهش استفاده از سرخرگ لیما را به عنوان مناسب ترین رگ کاندید برای عمل بای پس را تایید می کند.

زمینه و هدف: تزریق گونادوتروپین ها به عنوان روشی برای القا نمودن همزمان تعداد زیادی از فولیکول ها و تخمک گذاری در انسان و حیوانات جهت افزایش تعداد اووسیت ها انجام می شود. با توجه به استفاده مکرر از گونادوتروپین ها در درمان ناباروری در دوره های متوالی، این مطالعه با هدف تاثیر این مواد در تحریک های متوالی بر اندومتر انجام گردید. روش بررسی: در یک مطالعه تجربی مداخله گر آزمایشگاهی در سال 1391 که در مرکز تحقیقات دانشگاه علوم پزشکی همدان انجام گرفت، در این مطالعه از موش های ماده نژاد NMRI به سن شش هفته در هفت گروه آزمایش استفاده شد. موش های گروه یک، دو، سه و چهار هر یک به ترتیب یک، دو، سه و چهار بار (Pregnant Mare Serum Gonadotropin (PMSG و 48 ساعت پس از آن (Human Chorionic Gonadotropin (hCG را به شکل تزریق داخل صفاقی دریافت کردند. (برای گروه های آزمایش دو تا چهار، یک گروه کنترل با یک بار تزریق در نظر گرفته شد). 13 تا 16 ساعت پس از تزریق موش ها کشته و از شاخ رحم نمونه برداری و توسط هماتوکسیلین و ائوزین رنگ آمیزی شدند. پارامترهای مورد مطالعه شامل ضخامت سلول های اپی تلیال سطحی، ضخامت سلول های اپی تلیال غددی، ضخامت اندومتریوم، قطر غدد و تعداد بود.یافته ها: بررسی های آماری نشان داد که اختلاف معناداری بین گروه های آزمایش و کنترل برای پارامترهای ضخامت سلول های اپی تلیال غددی، ضخامت اندومتریوم و قطر غدد وجود ندارد (P>0.05). در حالی که ضخامت سلول های اپی تلیال سطحی با افزایش تعداد تزریقات افزایش معناداری را نشان می دهد (P≤0.03). نتیجه گیری: تغییر در ارتفاع سلول های اپی تلیال سطحی که با افزایش تعداد تزریقات جهت تحریک تخمدانی ایجاد می شود می تواند از علل کاهش لانه گزینی باشد.

زمینه و هدف: عدم وجود یافته های کافی در حمایت از انجام بیوپسی در تشخیص مری بارت در حین آندوسکوپی نیازمند انجام تحقیقات بیشتر در این زمینه می باشد. در این مطالعه بافت های مخاطی ناحیه دیستال مری برای تشخیص مری بارت در مبتلایان به ریفلاکس مقاوم به درمان از طریق بیوپسی در حین آندوسکوپی بررسی و ارزیابی گردید.روش بررسی: مطالعه به صورت مقطعی در مراجعین بخش آندوسکوپی بیمارستان سینا، تهران، از سال 92-1391 در مدت یک سال انجام شد. اختلالات انعقادی، ابتلا به کانسر مری، تشخیص قبلی مری بارت، سندرم روده تحریک پذیر، بیماری های سایکولوژی و سابقه مصرف منظم NSAIDs معیارهای خروج بودند. در آندوسکوپی محل تبدیل اپیتلیوم سنگفرشی به استوانه ای معده بررسی و از ناحیه بالاتر از محل برخورد مخاط مری به معده 4-2 بیوپسی تهیه شد.یافته ها: یکصدو پنجاه و سه بیمار 78 مرد (51%) و 75 زن (49%) و با میانگین سنی 47.92±17.57 سال در مطالعه شرکت کردند. میانگین BMI بیماران 25.05±4.17 kg/m2 بود که 45.8% از آنها دارای BMI بیشتر از 30 kg/m2 بودند. نمونه پاتولوژی در 31 مورد جهت بررسی پاتولوژیک کافی نبود. از 122 مورد باقیمانده 25 مورد نرمال و 97 مورد (79.5%) دارای ضایعه پاتولوژیک به ترتیب زیر بودند: 49 نفر (40.2%) ازوفاژیت خفیف، 24 نفر (19.7%) ازوفاژیت متوسط، 14 نفر (11.5%) ازوفاژیت شدید، هشت نفر (6.5%) مری بارت، یک نفر (0.8%) ازوفاژیت قارچی و یک نفر (0.8%) ازوفاژیت ائوزینوفیلیک. 117 بیمار (5.76%) به هلیکوباکتر پیلوری مبتلا بودند. حساسیت و ویژگی آندوسکوپی در تشخیص مری بارت در مقایسه با نمونه پاتولوژی به ترتیب 100% و 84.13% (CT %95: 78.53-89.09) به دست آمد.نتیجه گیری: انجام نمونه پاتولوژی همزمان با آندوسکوپی برای بررسی هیستولوژی ضایعات ایجاد شده می تواند در تشخیص موارد ابتلا به مری بارت کمک کننده باشد.

زمینه و هدف: چندین فاکتور خطر در رابطه با بروز رتینوپاتی نارسی (ROP) در نوزادان با وزن تولد کم دخالت دارند ولی به رابطه آن با نمره Clinical Risk Index for Babies (CRIB) کمتر پرداخته شده، از این روی این مطالعه جهت بررسی ارتباط بین شاخص CRIB با وقوع رتینوپاتی نارسی در نوزادان نارس طراحی گردید.روش بررسی: در این مطالعه مقطعی تمام نوزادان بستری شده با وزن تولد کمتر از 1500 گرم و سن حاملگی کمتر از 28 هفته و نوزادانی که سن حاملگی 34-29 هفته با وزن تولد 2000-1500 گرم دارند به شرط داشتن سیر کلینیکی ناپایدار، وارد مطالعه شدند. معاینه چشم پزشکی توسط رتینولوژیست که بی خبر از نمره CRIB بوده انجام و طبقه بندی ROP بر اساس طبقه بندی بین المللی آن انجام شد. نمره CRIB هر نوزاد در 12 ساعت اول بستری محاسبه و با بروز یا عدم بروز ROP و همچنین با شدت آن مقایسه گردید و P کمتر از 0.05 معنادار تلقی گردید.یافته ها: از 256 نوزاد نارس بستری، 70% (180 نوزاد) مبتلا به درجاتی از ROP شدند که در 68.88% (124 نوزاد) سیر پسرفت (بهبودی) داشتند ولی در 31.11% (56 نوزاد) نیاز به درمان برای ROP پیدا کردند. در جمعیت نوزادان نیازمند به درمان 75% (42 نوزاد) با تزریق Avastin و 25% (14 نوزاد) با Laser در مان شدند. میانگین نمره CRIB در گروه با ROP 4.79±2.74 و در گروه بدون ROP 3.78±2.00 بود (P=0.004) ولی رابطه نمره CRIB با شدت ROP رابطه معنا داری نبود (P=0.152). نتیجه گیری: شاخص CRIB قادر است در نوزادان نارس بروز ROP را پیش بینی کند اما نمی تواند شدت، پیشرفت و یا پسرفت آن را پیشگویی نماید.

زمینه و هدف: مقاومت به انسولین از جمله ریسک فاکتورهای مهم دیابت می باشد. مقاومت به انسولین می تواند با آلوپسی آندروژنیک نیز مرتبط باشد. مطالعه حاضر جهت بررسی رابطه بین آلوپسی آندروژنیک و دیابت نوع 2 انجام گردید.روش بررسی: در یک مطالعه تحلیلی از نوع مورد- شاهدی، گروه مورد از زنان مبتلا به دیابت نوع 2 و گروه شاهد از زنان غیردیابتی مراجعه کننده به درمانگاه های بیمارستان های الزهرا، نور و امین اصفهان در سال 1390 انتخاب شدند. حجم نمونه در گروه مورد و شاهد 141 نفر برآورد شد.یافته ها: میانگین سنی و نمایه توده بدنی در افراد شرکت کننده در مطالعه به ترتیب 58.96±12.8 سال و 15.4±6.25 kg/m2 بود. ارتباط معناداری بین دیابت ملیتوس نوع 2 و آلوپسی آندروژنیک دیده نشد (P>0.05). مقایسه توزیع فراوانی شدت آلوپسی بر اساس معیار بالینی لودویش به طور جداگانه نیز نتایج مشابهی را نشان داد.نتیجه گیری: ارتباط معناداری بین دیابت نوع 2 و آلوپسی آندروژنیک در بین زنان دیابتی و سالم دیده نشد.

زمینه و هدف: امروزه سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) یکی از مفیدترین ابزار اپیدمیولوژیک در شناسایی مناطق جغرافیایی با خطر بالای ابتلا به بیماری سل می باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی چگونگی انتشار بیماری سل با استفاده از GIS اجرا گردید.روش بررسی: در این مطالعه کوهورت گذشته نگر، 6363 بیمار جدید که از فروردین سال 1384 تا پایان شهریور سال 1391 در استان خوزستان مبتلا به سل تشخیص داده شده بودند، با روش سرشماری مورد مطالعه قرارگرفتند. بروز بیماری سل بر اساس شرایط اقلیمی و پوشش گیاهی با استفاده از GIS بررسی شد. اطلاعات آماری با استفاده از نرم افزار SPSS ویراست 16 تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: نقشه GIS انتشار بیماری سل در شرایط اقلیمی و پوشش های گیاهی مختلف ترسیم شد. بین بروز بیماری سل و شرایط اقلیمی ارتباط معناداری از لحاظ آماری مشاهده گردید (P=0.017). بین بروز سل و پوشش گیاهی، ارتباط آماری معناداری مشاهده شد (P=0.004).نتیجه گیری: خطر ابتلا به بیماری سل ارتباط تنگاتنگی با شرایط اقلیمی و پوشش گیاهی دارد به طوری که خطر ابتلا به بیماری سل در مناطق با شرایط اقلیمی فراخشک و پوشش گیاهی مراتع کوهستانی بیشتر از سایر مناطق است. ارایه خدمات و مراقبت های ویژه به مناطق با خطر بالا توصیه می شود.