پژوهش در بهداشت محیط
سال:1404 | دوره:11 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

زمینه و هدف: ترکیبات آلی فرار (VOCs) مانند تولوئن به دلیل پایداری، آب گریزی و اثرات زیانبار بر سلامت انسان و محیط زیست، از مهم ترین آلاینده های هوا محسوب می شوند. این مطالعه با هدف ارزیابی امکان سنجی استفاده از روغن برش به عنوان فاز آلی در بیواسکرابرهای دو فازی برای افزایش حذف بیولوژیکی تولوئن انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه، با هدف بهبود حذف زیستی تولوئن، امکان سنجی استفاده از روغن برش به عنوان فاز آلی در بیواسکرابرهای دو فازی بررسی شد. ابتدا زیست سازگاری روغن برش در غلظت های 10، 20 و 30 درصد با استفاده از کشت لجن فعال در محیط حاوی روغن ارزیابی شد. سپس عملکرد جذب تولوئن در مجاورت فاز آلی و میزان انتقال آن به فاز مایع در شرایط مختلف آزمایشگاهی و دبی های متفاوت سنجیده شد. هم چنین، تراکم بیوآئروسل ها در خروجی دستگاه با روش NIOSH 0800 اندازه گیری شد. یافته ها: نتایج نشان داد در غلظت 10 درصد، روغن برش تأثیر منفی بر رشد میکروارگانیسم ها نداشته و باعث افزایش 5/7 برابری جذب تولوئن نسبت به آب خالص شده است. همچنین با افزایش غلظت فاز آلی به دلیلی افزایش ویسکوزیته فاز مایع، رشد میکروبی کاهش یافته و ضریب انتقال جرم نیز کمتر شد. کمترین میزان بیوآئروسل در خروجی نیز در غلظت 10 درصد مشاهده شد. نتیجه گیری: در نتیجه، افزودن روغن برش به عنوان یک فاز آلی در بیواسکرابرها، به ویژه در غلظت های پایین تر، می تواند ظرفیت جذب تولوئن را افزایش دهد، زمان اقامت آن را در فاز مایع افزایش دهد و شرایط مطلوب تری را برای تجزیه بیولوژیکی فراهم کند. با توجه به هزینه کم، در دسترس بودن و خواص فیزیکی مطلوب، به نظر می رسد روغن برش یک جایگزین امیدوارکننده و کارآمد برای کاربرد در سیستم های بیواسکرابر دو فازی برای حذف VOC باشد.

زمینه و هدف: تابش خورشیدی یکی از پارامترهای مهم و تأثیرگذار در مطالعات هیدرولوژی و هواشناسی کشاورزی می باشد. با توجه به هدف تحقیق که پیش بینی میزان تابش خورشیدی می باشد، می توان نوع تحقیق را کاربری دانست. مواد و روش ها: سال آماری موردنظر به مدت یک سال (اول فروردین 1402 تا آخر فروردین 1403) می باشد و داده های مورد استفاده، داده های روزانه ایستگاه سینوپتیک تهران شامل بیشینه و کمینه دما، بیشینه و کمینه رطوبت نسبی و حداکثر سرعت باد می باشد (5 مورد) و داده های PM10، PM2. 5 (از ایستگاه سنجش آلودگی شهر تهران) می باشد. رابطه ی همبستگی بین تابش خورشیدی به عنوان متغیر وابسته و پارامترهای دیگر (مؤلفه های مستقل) از طریق ضریب همبستگی پیرسون در نرم افزار SPSS. 26 انجام گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که تابش خورشیدی با کمینه و بیشینه دما، حداکثر سرعت باد، و PM10 دارای همبستگی مستقیم و با بیشینه و کمینه رطوبت نسبی، جهت باد و PM2. 5 دارای همبستگی معکوس می باشد. تخمین تابش خورشیدی با استفاده از روش های رگرسیون خطی چندگانه و شبکه عصبی مصنوعی (MLP) انجام شده که روش شبکه عصبی مصنوعی با ضریب تعیین (R2) نزدیک 87 درصد دارای عملکرد بهتری از دو روش دیگر ( Enter و Stepwise) می باشد. نتیجه گیری: مقایسه سه روش (Ann، Enter و Stepwise) در مرحله ی آمورش و تست نشان از عملکرد بهتر روش شبکه عصبی دارد (مقدار بالاتر ضریب R2). مقدار شاخص MSE (میانگین مربعات خطا) در هر دو مرحله ی آموزش و آزمون در روش شبکه عصبی بهتر و به ترتیب 1/87و 1/68 می باشد در حالی که همین شاخص برای روش Enter، 3/65 و 3/37 بوده و هم چنین برای روش Stepwise نیز مقادیر 11/6 و 1/75 محاسبه گردیده است نتایج نشان می دهد که در هر سه روش مدل ها در مرحله آزمون بهبود یافته اند.

زمینه و هدف: امروزه بسیاری از انسان ها در معرض آلودگی هوا قرار دارند و این پدیده، سلامت انسان ها را از جنبه های مختلفی تهدید می کند. حضور یک آلاینده با غلظت بیش از حد مجاز دریک محیط طبیعی را آلودگی هوا می گویند. هدف اصلی این مقاله بررسی میزان تاثیر ارتفاع دودکش بر غلظت آلاینده های خروجی از یک دودکش می باشد. مواد و روش ها: در این پژوهش توصیفی-تحلیلی، از نرم افزار AERMOD برای مدل سازی پراکنش آلاینده SO₂ در چهار رویکرد ارتفاعی (63، 97، 103 و 110 متر) استفاده گردید. داده های مورد استفاده شامل مشخصات فنی دودکش (دبی، دما و سرعت خروج گاز)، داده های هواشناسی ساعتی از ایستگاه سینوپتیک شیراز در بازه زمانی 1400-1401 شمسی و مدل رقومی ارتفاع منطقه با دقت 90 متر بود. منطقه مورد مطالعه با شبکه بندی 300×300 متر و در شعاع 10 کیلومتری از دودکش مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد افزایش ارتفاع دودکش از 63 به 110 متر (افزایش 42 درصدی) موجب کاهش 32 درصدی غلظت SO₂ می شود. در ارتفاع 63 متر، غلظت یک ساعته SO₂ به 263 میکروگرم بر مترمکعب (فراتر از حد مجاز 196 میکروگرم بر مترمکعب) رسید، در حالی که در ارتفاع 110 متر، این مقدار به 178 میکروگرم بر مترمکعب کاهش یافت. حداقل ارتفاع مؤثر برای رعایت استانداردهای آلودگی هوا 103 متر تعیین شد. نتیجه گیری: یافته های این پژوهش نشان می دهد که تغییر ارتفاع دودکش تاثیر بسیار زیادی در میزان و محل تاثیر آلاینده ها دارد و می توان تاثیر سایر ویژگی های فیزیکی دودکش را نیز در پژوهش های بعدی مورد بررسی قرار داد.

زمینه و هدف: افزایش جمعیت و فعالیت های صنعتی در شهر مشهد، کاهش کیفیت هوا و عواقب جدی برای سلامت عمومی به همراه داشته است. هم چنین، ظهور بیماری کووید-19 و ارتباط آن با آلودگی هوا، ضرورت بررسی تأثیرات قرنطینه و محدودیت های ترافیکی بر غلظت آلاینده ها را در این کلان شهر افزایش داده است. مواد و روش ها: در این مطالعه داده های مربوط به غلظت آلاینده PM10 از ایستگاه های سنجش آلودگی مشهد جمع آوری شد. سپس با استفاده از آزمون tزوجی (Paired T-Test)، تغییرات آماری غلظت PM10 در دوران قبل و حین قرنطینه بررسی گردید. هم چنین مدل یادگیری ماشین LSTM برای پیش بینی تأثیر قرنطینه بر سطوح PM10 به کار گرفته شد که شامل پردازش داده ها، آموزش مدل و ارزیابی دقت پیش بینی ها بود. یافته ها: نتایج آزمون t زوجی نشان دهنده ی کاهش 16% در میانگین غلظت PM10 در دوره ی قرنطینه بود، که با تفاوت میانگین 4/397 میکروگرم بر مترمکعب مشخص می شود. در مرحله ی بعدی، مدل یادگیری ماشین LSTM برای پیش بینی تأثیر قرنطینه بر سطوح PM10 استفاده شد. مقدار ضریب تعیین (0/8) نشان دهنده ی همبستگی قوی بین پیش بینی ها و غلظت واقعی PM10 است. مقادیر میانگین مربعات خطا (3/01) و میانگین خطای مطلق (2/56) بیانگر دقت بالای پیش بینی مدل LSTM و نزدیکی آن به مقادیر واقعی هستند. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که مدل LSTM توانسته است با دقت بالایی غلظت آلاینده PM10 را پیش بینی کند و کارایی بالای آن را در تحلیل داده های زمانی تأیید می کند. نتایج نه تنها کاهش قابل توجه در غلظت PM10 را نشان می دهد، بلکه ضرورت استفاده از مدل های پیشرفته برای تحلیل دقیق تر داده های محیطی را نیز تأکید می نماید.

زمینه و هدف: بررسی فلزات سنگین غیرضروری مانند سرب و کادمیوم که حتی در غلظت های پایین می توانند برای انسان مضر باشند، اهمیت زیادی دارد. سمیت این فلزات تحت تأثیر عواملی مانند غلظت، نحوه تماس و ویژگی های فردی است و ممکن است منجر به آسیب های عصبی، کلیوی، هورمونی و سرطان شود. با توجه به نگرانی های زیست محیطی و بهداشتی فلزات سنگین در ظروف پلیمری در بسته بندی موادغذایی، بررسی و تعیین غلظت این فلزات از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف این مطالعه، اندازه گیری غلظت سرب و کادمیوم با این عناصر در 33 نمونه ظروف پلیمری از 8 برند مختلف بود. مواد و روش ها: هضم ظروف پلیمری با استفاده از حلال های شبیه ساز غذایی تحت شرایط کنترل شده صورت گرفته و فلزات سنگین استخراج شدند. غلظت مجموع فلزات سنگین (سرب و کادمیوم) پس از هضم شیمیایی با دستگاه جذب اتمی (AAS) اندازه گیری و داده ها با نرم افزار SPSS نسخه 26 تحلیل شد. یافته ها: آنالیز آماری داده ها از غلظت مجموع سرب و کادمیوم در نمونه های ظروف پلیمری مختلف به دست آمد که غلظت مجموع فلزات کادمیوم و سرب در نمونه ها بین 0/013 تا 0/9305 ppm متغیر بود. کمترین مقدار مربوط به ظروف دو لایه پلی استایرن و بیشترین مقدار در ظروف تک لایه پلی اتیلن مشاهده شد. روش تحلیل با دستورالعمل های بین المللی اعتبارسنجی شد و مقادیر LOD و LOQ به ترتیب در بازه های 0/0009–0/0176 و 0/0018–0/0582 میکروگرم بر لیتر قرار گرفت. نتیجه گیری: غلظت کادمیوم و سرب در تمامی نمونه ها در محدوده ی مجاز استانداردهای بین المللی بود. با این حال، پایش مستمر و تولید مطابق استانداردهای ملی برای کاهش ریسک آلودگی غذایی ضروری است.

زمینه و هدف: ذرت یکی از مهمترین غلات می باشد که نقش مهمی در سبد تغذیه ای انسان دارد و در بسیاری از مناطق در جهان و ایران کشت داده می شود. این پژوهش با هدف ارزیابی سطح خطر فلزات آرسنیک، سرب و کروم در ذرت برای سلامت انسان انجام شد. مواد و روش ها: این پژوهش توصیفی مقطعی در سال 1401 انجام شد. در مجموع 60 نمونه خاک و 60 نمونه ذرت از مزارع کشاورزی شهرهای شوشتر و اندیمشک در دو فصل تابستان و پاییز تهیه شدند. مقادیر فلزات آرسنیک، سرب و کروم به روش جذب اتمی و به وسیله ی دستگاه AA240Z اندازه گیری شدند. یافته ها: میانگین سرب، آرسنیک و کروم در نمونه های خاک مزارع ذرت در شوشتر به ترتیب 12/4، 4/05 و 74/9 میلی گرم بر کیلوگرم و در اندیمشک به ترتیب 13/27، 4/68 و 71/45 میلی گرم بر کیلوگرم به دست آمد. بر اساس میانگین غلظت سرب و آرسنیک در نمونه های ذرت شاخص خطر غیرسرطان زایی برای بزرگسالان و کودکان بالاتر از 1 به دست آمد، اما شاخص خطر غیرسرطان زایی کروم در محصول ذرت پایین تر از 1 به دست آمد. شاخص خطر سرطان زایی سرب، آرسنیک و کروم در ذرت برای بزرگسالان و کودکان بالاتر از 4-10 به دست آمد. بالاترین مقادیر شاخص انتقال مربوط به آرسنیک در فصل تابستان در منطقه شوشتر (0/44) بود. نتیجه گیری: بر اساس ارزیابی سطح خطر فلزات آرسنیک و سرب می توانند برای سلامت انسان خطرناک باشند، اما شاخص خطر غیرسرطان زایی برای فلز کروم برای بزرگسالان و کودکان مشکلی ایجاد نمی کند. هم چنین شاخص انتقال نشان داد که ذرت می تواند فلزات را جذب و انباشته کنند.

زمینه و هدف: پسماندها به عنوان مهمترین مسئله ای هستند که همه ی گروه های اجتماعی، فرهنگ ها، مناطق و نژادها را تحت تآثیر قرار می دهد، در سیاست گذاری و مدیریت جامع پسماند، جمع آوری و روش های پردازش و دفع پسماند در تعامل با یکدیگر به نحوی مدیریت می گردند که اهداف سه گانه محیط زیستی، اجتماعی و اقتصادی مطلوب منطقه به دست آید. بر این اساس هدف از پژوهش حاضر، بررسی دیدگاه مدیران محلی از مولفه های سیاست گذاری مدیریت پسماندهای مناطق روستایی منتخب بخش مرکزی شهرستان کرمانشاه می باشد. مواد و و روش ها: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی می باشد و از نظر ماهیت و روش توصیفی-تحلیلی از نوع پیمایشی است. جامعه ی آماری پژوهش، مدیران محلی روستاهای بخش مرکزی شهرستان کرمانشاه است و از روش تمام سرشماری برای تعیین مدیران محلی استفاده شد. روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش کتابخانه ای و میدانی است. برای اطمینان از روایی صوری و محتوایی سوالات، از نظرات 12 نفر از اساتید و خبرگان که در این زمینه تخصص داشتند، استفاده شد. برای تجزیه-وتحلیل آماری استباطی با استفاده از نرم افزار Spss انجام گردید. یافته ها: بررسی های میدانی نشان داد که در سطح روستاهای مورد مطالعه سیاست های گوناگون مدیریت پسماند برای دهیاران و شوراهای اسلامی لحاظ شده است که شامل مدیریت پسماند، آموزش و آگاه سازی روستاییان، بهینه سازی تکنولوژی جمع آوری زباله، ایفای نقش صحیح و به موقع نهادهای مسئول و اجرای صحیح ضوابط و مقررات بود که در سطح مطلوبی نیز برآورد شد. بررسی سیاست گذاری ها و برنامه ریزی ها در زمینه ی مدیریت پسماند روستاهای هدف در این پژوهش نشان داد که هنوز در بخش های شناسایی مکان مناسب جمع آوری پسماند، امکانات مکانیکی مناسب و رعایت اصول بهداشتی برای مدیریت پسماند مشکلاتی وجود دارد. نتیجه گیری: یافته ها نشان داد که مدیران (دهیاران، شوراها) در پنج مؤلفه ی مدیریت پسماند، آموزش و آگاه سازی روستاییان، بهینه سازی تکنولوژی جمع آوری زباله، ایفای نقش صحیح و به موقع نهادهای مسئول، اجرای صحیح ضوابط و مقررات عملکرد نسبتاً مطلوبی داشته اند. البته این مؤلفه ها ارتباط چندانی با ویژگی های فردی آنان نداشت. بر پایه ی یافته های به دست آمده از این پژوهش، لزوم توجه به آموزش در زمینه ی مدیریت پسماند به دهیاران و شوراها مناطق هدف احساس می گردد. هم چنین اجرای سیاست های مبتنی بر مدیریت پسماند موجب بهبود در شرایط مناطق هدف شده و این ضرورت تداوم و توسعه ی آن ها را نشان می دهد. چنین هدفی با برقرار شدن نظام قانون گذاری و سیاست گذاری پویا و دارای ضمانت اجرایی امکان پذیر خواهد بود. در صورت حرکت در این مسیر می توان امید داشت که اهداف بهینه سازی و افزایش بهره وری در مدیریت پسماند در روستاهای مورد مطالعه در دو سطح خُرد و کلان محقق شود. ایجاد یک سیستم فراگیر دفع زباله مؤثر فراتر از تدوین سیاست ها و قوانین است.

زمینه و هدف: آنتی بیوتیک های باقی مانده از فاضلاب های شهری و صنعتی، به طور مداوم در محیط های آب شیرین حاوی ریزجلبک ها آزاد می شوند و آن ها را به مخزنی تبدیل می کنند که به افزایش مقاومت آنتی بیوتیکی منجر می شود؛ بنابراین، درک اثرات باقی مانده آنتی بیوتیک ها بر ریزجلبک ها به دلیل نقش حیاتی آن ها به عنوان تولیدکنندگان اولیه در اکوسیستم، ضروری است. مواد و روش ها: در این مقاله مروری، بیش از 200 نشریه معتبر با جزییات مورد بررسی قرار گرفته است. به این منظور جستجو از پایگاه های اطلاعاتی مانند Science Direct، Scopus، Web of Sciences و فهرست مجلات با دسترسی آزاد انجام شد و از کلیدواژه هایی مانند «ریزجلبک ها»، «تجزیه و حذف زیستی»، «جذب و تجمع زیستی»، «مکانیسم اثر طیف وسیعی از آنتی بیوتیک ها»، «اثرات هم افزایی و مقابله ای»، «اکتساب و انتقال ژن های مقاومت آنتی بیوتیکی» و «جهش های حاصل از آنتی بیوتیک ها» استفاده گردید. یافته ها: مقاومت ایجاد شده در مقابل آنتی بیوتیک ها در ریزجلبک ها با افزایش نرخ فتوسنتز، فعالیت آنتی اکسیدانی و تولید سم همراه است، در حالی که استرس اکسیداتیو و رشد کاهش می یابد. بنابراین حضور بیشتر توده های سیانوتوکسین ها به ویژه نزدیک خروجی های تصفیه خانه های فاضلاب، می تواند نقش مهمی برای حذف ژن های مقاوم به آنتی بیوتیک داشته باشد. نتیجه گیری: ارتباط مستقیمی بین میزان آنتی بیوتیک ها و افزایش تولید سموم ریزجلبک ها وجود دارد که این نشان می دهد ریزجلبک ها با گذشت زمان به آنتی بیوتیک ها مقاوم می شوند و به این ترتیب می توانند نقش حیاتی در حذف ROS اضافی ناشی از قرار گرفتن در معرض آنتی بیوتیک ایفا کنند.