مجله دامپزشکی ایران (دانشگاه شهید چمران اهواز)
سال:1398 | دوره:15 | شماره:3 |تعداد مقالات:12

این مطالعه ی سرولوژیکی به منظور تعیین فراوانی آلودگی گوسفندان استان خوزستان به ویروس اسهال ویروسی گاو (BVDV) صورت گرفت. بدین منظور نمونه ی خون از 318 رأس گوسفند متعلق به 5 شهر اهواز اخذ گردید. گوسفندان به 2 گروه ماده و نر و 4 گروه سنی 1، 2، 3 و 4≤ سال تقسیم شدند. از آزمون خنثی سازی سرم و با استفاده از ویروس NADL، سویه ی سیتوپاتیک و ژنوتیپ BVDV-1 برای جستجوی پادتن ضد ویروس BVDV استفاده شده است. نتایج نشان داد (2/41 درصد) 134 رأس از گوسفندان تحت مطالعه دارای پادتن ضد ویروس BVDV می باشند. فراوانی آلودگی در دو جنس ماده و نر به ترتیب 8/40 درصد و 2/55 درصد و در چهار گروه سنی به ترتیب 5/36 درصد، 4/31 درصد، 44 درصد و 1/47 درصد بود. بهبهان و باغملک به ترتیب با 2/70 درصد و 26 درصد بیش ترین و کم ترین میزان آلودگی را به خود اختصاص دادند. تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که ارتباط معنی داری بین سن و جنس با آلودگی وجود ندارد در حالی که این اختلاف در بین شهرهای مختلف معنی دار بود. نتایج این مطالعه نشان می دهد که آلودگی به BVDV در گوسفندان استان خوزستان اندمیک بوده و برای کنترل و ریشه کنی BVDV در گاوها باید آلودگی گوسفندان و انتقال آن ها به گاو مورد توجه قرار گیرد.

هدف از این آزمایش، بررسی تأثیر فرآوری سرشاخه ی خرما با اوره یا آنزیم بر قابلیت هضم، رفتار مصرف خوراک و بعضی فراسنجه های خونی و شکمبه ای گوسفند عربی بود. در این تحقیق از 16 رأس گوسفند عربی با میانگین سن 8 ماه و وزن 5/1± 28 کیلوگرم استفاده شد. جیره ی آزمایشی شامل 50 درصد کنسانتره و 50 درصد علوفه بود. تیمارها شامل 1) جیره ی حاوی کاه گندم (شاهد)، 2) جیره ی حاوی سرشاخه ی خام خرما، 3) جیره ی حاوی سرشاخه ی خام خرما + 3 گرم در کیلوگرم آنزیم ناتوزیم و 4) جیره ی حاوی سرشاخه ی خرما عمل آوری شده با 4 درصد اوره بودند. در این آزمایش 21 روز جهت عادت پذیری و 14 روز جهت نمونه برداری در نظر گرفته شد. در پایان آزمایش قابلیت هضم مواد مغذی، رفتار مصرف خوراک و فراسنجه های خونی و شکمبه ای تعیین شدند و داده های به دست آمده در قالب طرح کاملاً تصادفی تجزیه و تحلیل شدند. خوراک مصرفی، قابلیت هضم ماده ی خشک و ماده ی آلی و غلظت کلسترول خون تحت تأثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت. با این حال قابلیت هضم NDF و ADF و همچنین غلظت گلوکز و نیتروژن اوره ای خون و نیتروژن آمونیاکی شکمبه به طور معنی داری در گوسفندان دریافت کننده ی جیره حاوی سرشاخه ی خرما عمل آوری شده با اوره افزایش پیدا کرد. جیره ی حاوی سرشاخه ی خرما همراه با اوره بیش ترین فعالیت نشخوار و جویدن را در دام به دنبال داشت و بیش ترین میزان pH شکمبه با مصرف جیره حاوی سرشاخه ی خرمای فراوری نشده مشاهده گردید. نتایج نشان داد که فرآوری سرشاخه ی خرما با اوره و یا آنزیم بدون تأثیر منفی بر دام، باعث بهبود ارزش تغذیه ای آن شده و قابلیت هضم را بالا می برد. بنابراین شاید بتوان از آن ها به جای کاه گندم در جیره ی گوسفند عربی استفاده کرد.

مطالعات آناتومیکی نخاع شوکی به دلیل اهمیت بالای آن در زمینه های مختلف دامپزشکی و جانورشناسی همواره مورد توجه متخصصین علوم تشریح بوده است. مطالعه ی حاضر به منظور ادراک بهتر از ویژگی های مورفومتریک و کمی ساختمان ستون مهره ای و نخاع شوکی و اندازه گیری ضریب رشد آلومتریک در خدنگ هندی خاکستری (Herpestese dwardsii)انجام گرفت. بدین منظور از لاشه ی 10 قلاده خدنگ بالغ که در نواحی مختلف استان فارس بر اثر حوادث طبیعی مرده بودند، استفاده گردید. در ادامه ساختار نخاع شوکی به دقت تشریح گردید و در فرمالین 10 درصد قرار گرفت. در این مطالعه طول ناحیه ای و کلی نخاع شوکی، ستون مهره ای و ضریب رشد آلومتریک به صورت ناحیه ای و کلی اندازه گیری و محاسبه شد. نخاع شوکی در خدنگ بالغ دارای ساختمانی استوانه ای شکل بوده که از جهت پشتی – شکمی فشرده شده است و در جنس نر 47/11± 38/292 و در جنس ماده 83/10± 48/244 میلی متر طول داشت. در هر دو جنس به ترتیب نواحی سینه ای، کمری، گردنی، خاجی و دمی طویل ترین نواحی نخاع شوکی را به خود اختصاص می دهند. در مطالعه ی ستون مهره ای نیز نواحی دمی، سینه ای، کمری، گردنی و خاجی به ترتیب طویل ترین تا کوتاه ترین نواحی محسوب می گردند. همچنین در مطالعه ی ضریب رشد آلومتریک مشخص گردید که رشد نخاع شوکی در نواحی گردنی و سینه ای بیش از ستون مهره ای و در نواحی کمری، خاجی و دمی کم تر از آن است. این نتایج تا حد زیادی با مطالعات قبلی محاسبه ی ضریب رشد آلومتریک در حیوانات دیگر مطابقت دارد.

در مطالعه ی حاضر اثرات چای سبز (Camellia sinensis) بر روی بیان برخی ژن های مرتبط با فعالیت ضد ویروسی شامل، IFN-γ ، MX1، MX2، MX3 و HSP70 در ماهی قزل آلای رنگین کمان مورد بررسی قرار گرفت. 120 ماهی (با میانگین وزن 5/2± 5/23 گرم) در چهار گروه با رژیم های غذایی حاوی 0، 20، 100 و 500 میلی گرم در کیلوگرم خوراک چای سبز به مدت 35 روز تغذیه شدند. نتایج نشان داد چای سبز با مقدار 500 میلی گرم در کیلوگرم، سطح بیان ژن IFN-γ را در کلیه و کبد افزایش داد در حالی که مقدار 100 میلی گرم در کیلوگرم، سبب افزایش بیان ژن IFN-γ در بافت طحال گردید. تمام دوز های چای سبز سبب افزایش بیان ژن MX1 در کبد شد و بیان ژن MX1 در طحال، با مقادیر 100 و 500 میلی گرم در کیلوگرم چای سبز افزایش یافت. سطح بیان ژن MX2، در بافت کلیه با دوز بالای چای سبز و در بافت طحال با تمام مقادیر افزایش یافت. در ماهیانی که چای سبز به میزان 100 و 500 میلی گرم در کیلوگرم دریافت کردند، بیان ژن MX3 در بافت کلیه افزایش یافت. در ماهیان تغذیه شده با مقادیر 100 و 500 میلی گرم در کیلوگرم چای سبز، افزایش بیان ژن HPS70 در بافت کلیه مشاهده شد. مطالعه ی حاضر پیشنهاد می کند چای سبز به ویژه در مقادیر بالاتر می تواند بیان برخی از ژن های مرتبط با فعالیت ضد ویروسی در ماهی قزل آلای رنگین کمان را افزایش دهد.

ضایعات کلیوی باعث اختلال و افت عملکرد کلیه به صورت تجمع اسید اوریک (ازت دفعی) در خون و مایعات بدن می شوند. در نتیجه اسید اوریک به صورت کریستال های اورات در بخش های مختلف بدن رسوب می یابد. پس از شناسایی و اخذ تاریخچه از مرغداری های تخم گذاری که در محدوده ی سنی 30 تا 40 هفته بودند، جهت نمونه برداری تلفات گله به مدت یک هفته مورد بررسی و کالبدگشایی قرار داده شد. از لاشه هایی که کلیه ی آن ها دارای ضایعات کالبدگشایی ماکروسکوپی (تورم کلیه، وجود رسوب اورات در کلیه و حالب ها) بودند، نمونه برداری از کلیه ها انجام شد. در این بررسی از مجموع 500 لاشه ی اخذ شده از مرغان تخم گذار تلف شده، 40 درصد دارای ضایعات کلیوی میکروسکوپی بودند که شامل: 21 مورد پیلونفریت، 74 مورد گلومرولونفریت، 105 مورد نفریت بینابینی، 5 مورد توأم نفریت بینابینی و پیلونفریت، 2 مورد هم توأم گلومرولونفریت و پیلونفریت داشتند و همه ی 200 مورد حاوی رسوب اورات در کلیه ها و تعدادی دارای سنگ های ادراری بودند. نتایج نشان می دهد که بیش ترین شکل ضایعات کلیوی در گله های تحت مطالعه ی ناشی از نفریت بینابینی است، ولی گله هایی که در دوران پرورش دچار آلودگی با ویروس برونشیت عفونی شده بودند میزان تلفات ناشی از عفونت های کلیوی و نقرس در آن ها بیش تر بود. این مطالعه نشان داد که ضایعات کلیوی می تواند یکی از عوامل اصلی بروز تلفات و کاهش تولید گله های تخم گذار می باشد.

سندرم تخمدان پلی کیستیک یک اختلال اندوکرینی در زنان در سن تولیدمثل است که معمولاً با مقاومت به انسولین و هایپرلیپیدمی همراه است. رزوراترول یک پلی فنول طبیعی دارای اثرات آنتی اکسیدانی و محافظت کننده ی قلبی می باشد. تا کنون مطالعه ای درباره ی اثر رزوراترول بر نمایه ی لیپیدی در این سندرم انجام نشده است. این مطالعه با هدف بررسی رزوراترول بر نمایه ی لیپیدی و شاخص تصلب زایی در موش های صحرایی مدل سندرم تخمدان پلی کیستیک انجام شد. در این مطالعه تجربی پانزده سر موش صحرایی ماده ی نژاد ویستار (21 روزه) به 3 گروه (n=5) تقسیم شدند: گروه های کنترل، پلی کیستیک، و گروه پلی کیستیک تحت تیمار با رزوراترول. برای القاء فنوتیپ تخمدان پلی کیستیک، به موش های صحرایی ماده ی نابالغ، تستوسترون انانتات با دوز g100mg/ 1 وزن بدن به صورت زیرجلدی به مدت 35 روز تزریق شد. سپس به گروه تحت تیمار با رزوراترول، رزوراترول با دوز mg/kg10 به صورت داخل صفاقی به مدت 28 روز تزریق گردید. در پایان، غلظت های سرمی کلسترول و تری گلیسریدهای تام، LDL-C، VLDL-C، HDL-C، گلوکز و شاخص تصلب زایی اندازه گیری شد. تیمار حیوانات گروه مدل تخمدان پلی کیستیک با رزوراترول سطوح سرمی LDL-C، گلوکز و شاخص تصلب زایی را کاهش و میزان HDL-C را افزایش داد. نتایج نشان می دهد که تیمار موش های صحرایی دچار تخمدان پلی کیستیک با رزوراترول ممکن است موجب بهبود وضعیت دیس لیپیدمی شود و میزان شاخص تصلب زایی و گلوکز خون را کاهش دهد و ممکن است یک ترکیب درمانی مناسب برای بهبود اختلالات متابولیکی همراه با سندرم تخمدان پلی کیستیک باشد.

تولید گونه های فعال اکسیژن (ROS) و القای استرس اکسیداتیو، مکانیسم های اصلی ایجاد آسیب کبدی توسط بسیاری از سموم کبدی است. در مطالعه ی حاضر، اثر محافظتی عصاره ی گیاه پنج برگ بر شاخص های استرس اکسیداتیو آسیب کبدی القا شده توسط تتراکلریدکربن (CCl4) در موش های صحرایی مورد بررسی قرار گرفت. 35 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار آلبینو (250-230 گرم) به پنج گروه تقسیم شدند؛ گروه اول: آب مقطر خوراکی، سپس ml/kg1 نرمال سالین 9/0 درصد در روز 16 به صورت داخل صفاقی (IP) دریافت کردند. گروه دوم: آب مقطر به صورت خوراکی، به دنبال آن در روز 16 ml/kg1 روغن زیتون به صورت IP دریافت کردند. گروه سوم: آب مقطر به صورت خوراکی دریافت کردند، سپس در روز 16 تک دوز از مخلوط CCl450 درصد در روغن زیتون به صورت IP دریافت کردند. گروه های چهارم و پنجم: روزانه به ترتیب دوزهای mg/kg100 و 250 عصاره به صورت خوراکی، سپس در روز 16 تک دوز از مخلوط CCl4 و روغن زیتون IP دریافت کردند. سپس فعالیت سرمی فراسنجه های بیوشیمیایی کبد آسپارتات آمینوترانسفرازها (AST) و آلانین ترانسفراز (ALT)، آلکالین فسفاتاز (ALP)، بیلی روبین (TB)، پروتئین تام (TP) و سطوح سرمی آنزیم های اکسیداتیو سوپراکسید دسموتاز (SOD)، کاتالاز (CAT) و گلوتاتیون پراکسیداز (GPX) اندازه گیری شد. نتایج تحقیق نشان داد که تتراکلریدکربن در موش های گروه شاهد سبب افزایش سرمی آنزیم های AST، ALT، ALP و بیلی روبین تام، کاهش سطح پروتئین تام و فعالیت آنزیم های SOD، CAT و GPX گردید. درمان با عصاره در دوز mg/kg250 سطوح افزایش یافته سرمی آنزیم های AST، ALT و ALP ناشی از تتراکلریدکربن را به صورت معنی دار متعادل ساخت. همچنین عصاره ی گیاه در دوزهای mg/kg100 و 250 سبب افزایش سرمی آنزیم های SOD و GPX گردید. نتایج مطالعه ی حاضر نشان داد عصاره ی هیدروالکلی گیاه پنج برگ احتمالاً از طریق تعدیل آنزیم های سم زدایی کننده و فاکتورهای آنتی اکسیدانی سبب محافظت از کبدی می شود.

انگل های خونی از جمله تیلریا، بابزیا و آناپلاسما سالانه خسارت اقتصادی زیادی به صنعت پرورش گوسفند در سطح دنیا وارد می آورند. شهر دزفول که در جنوب غربی ایران واقع شده دارای آب و هوای گرم و مرطوب است و انتظار می رود آلودگی های انگلی از جمله انگل های خونی از شیوع بالایی در دام های این شهر برخوردار باشد. هدف از پژوهش حاضر بررسی فراوانی انگل های خونی در گوسفندان حومه ی دزفول به روش میکروسکوپی و PCR است. بدین منظور در شهریور ماه تابستان 1395 از 200 رأس گوسفند از چهار منطقه ی شرق، غرب، شمال و جنوب دزفول به صورت تصادفی نمونه ی خون اخذ، گستره ی خونی تهیه و پس از رنگ آمیزی از نظر آلودگی به انگل های خونی بررسی گردید. جهت آزمایش PCR از بین نمونه های خون اخذ شده، 112 نمونه به طور تصادفی انتخاب و به آزمایشگاه ارسال شد. در بررسی میکروسکوپی به ترتیب 3 رأس (5/1 درصد)، 52 رأس (26 درصد)، 66 رأس (33 درصد) آلوده به بابزیا، تیلریا و آناپلاسما بودند و آلودگی به سایر انگل های خونی مشاهده نشد. در بررسی مولکولی میزان آلودگی به تیلریا و بابزیا به ترتیب 4/71 درصد و صفر درصد بود. نتایج این مطالعه نشان دهنده ی فراوانی بالای آلودگی به آناپلاسما و تیلریا و فراوانی اندک آلودگی به بابزیا در گوسفندان حومه ی دزفول است. با توجه به نتایج این تحقیق لازم است اقداماتی از قبیل ارتقای سطح آگاهی دامداران در خصوص بیماری های انگلی دامی و به طور ویژه انگل های خونی و زیان اقتصادی ناشی از این بیماری ها، سم پاشی اماکن دامی و حمام دادن به موقع دام ها علیه انگل های خارجی به منظور کاهش خسارت های اقتصادی ناشی از این بیماری های انگلی در سطح منطقه ی دزفول صورت گیرد.

در مطالعه ی حاضر یک بررسی مقطعی جهت تعیین شیوع سرمی ویروس های آکابان و زبان آبی در گله های گاو شیری سمنان (ایران) انجام پذیرفت. تعداد 184 نمونه سرم از گاوهای شیری منطقه ی جمع آوری شد و آنتی بادی های ضد این دو ویروس با استفاده از روش الایزای رقابتی در نمونه های اخذ شده ردیابی شدند. میزان شیوع سرمی ویروس های آکابان و زبان آبی در گاوها به ترتیب 23 درصد (75-0 درصد بین گله های مختلف) و صفر درصد تعیین شد. میزان شیوع ضدسرمی آلودگی به ویروس آکابان با شرایط شیردهی (دوشا یا تلیسه) و تاریخچه ی سقط جنین به طور معنی داری در ارتباط بود، به این صورت که در گاوهای دوشا نسبت به تلیسه ها (3/31 درصد) و در گاوهای بدون سابقه ی سقط در مقایسه با گاوهای واجد سقط جنین (2/34 درصد) میزان شیوع سرمی بیش تر بود. مطالعه ی حاضر مشخص نمود که عفونت به ویروس آکابان در گله های شیری اطراف سمنان شیوع نسبتاً بالایی داشته و انجام اقدامات کنترلی و توجه بیش تر از سوی ادارات و سرویس های دامپزشکی را می طلبد، در حالی که به نظر می رسد ویروس زبان آبی اهمیت کم تری در گله های شیری منطقه دارد.

هورمون رشد مرغ ها بر رشد و نمو جوجه ها، تولید تخم مرغ، تیپ بدن، کنترل اشتها، تولید مثل و پاسخ سیستم ایمنی بدن تأثیر دارد. بسیاری از مطالعات نشان داده اند که ژن هورمون رشد یک ژن کاندید برای صفات تولیدی مرغ ها هست. از چندشکلی های این ژن می توان در بهبود تولید، تجزیه و تحلیل فیلوژنتیکی و برنامه های انتخاب به کمک نشان گر استفاده کرد. در این پژوهش چندشکلی های جایگاه ژنی اینترون شماره ی 1 ژن هورمون رشد در مرغ های بومی نژاد مرندی با استفاده از تکنیک PCR-RFLP مورد بررسی قرار گرفت. در مجموع 100 قطعه مرغ انتخاب و برای شناسایی جهش در این جایگاه ژنی (776 جفت بازی) از آنزیم برشی MspI استفاده شد. پنج ژنوتیپ مختلف شناسایی شد و در کل جمعیت برای سه آلل A1، A2 وA3 به ترتیب فراوانی های 24، 4 و 73 درصد برآورد شد. ژنوتیپ A3A3 با بیش ترین فراوانی (50/0) و ژنوتیپ های A1A1 و A1A2 با کم ترین فراوانی (02/0) مشاهده شدند. در کل جمعیت، شاخص اطلاعات شانون و شاخص تثبیت به ترتیب 69/0 و 16/0-محاسبه شدند. بر اساس آزمون کای اسکور، جمعیت مرغ های بومی نژاد مرندی برای این جایگاه ژنی دارای تعادل هاردی و واینبرگ بود. با توجه چندشکلی زیاد این جایگاه ژنی، می توان بعد از تعیین ژنوتیپ و عملکرد هر یک از ژنوتیپ ها در تولید صفات اقتصادی، از این جایگاه ژنی در مرغ های بومی نژاد مرندی به عنوان یک نشان گر در برنامه های انتخاب و اصلاح نژاد ژنتیکی جهت بهبود صفات اقتصادی مرتبط با هورمون رشد بهره برد.

تب برفکی یک بیماری وزیکولی و بالینی حاد حیوانات زوج سم از قبیل نشخوارکنندگان اهلی و خوک می باشد. تب برفکی یکی از مهم ترین مشکلات بهداشتی دام محسوب می شود. اگر چه نقش ویروس تب برفکی در القای میوکاردیت در دام های نوزاد شناخته شده است، به واسطه ی مورد بحث بودن تغییرات هورمون های تیروئیدی در مبتلایان و بررسی ارتباط احتمالی آن ها با وقوع میوکاردیت، مطالعه ی حاضر با هدف بررسی ارتباط این هورمون ها با شاخص سرمی آسیب میوکارد در 50 بره، 15 گوسفند و 15 گاو مبتلا به تب برفکی انجام گرفت. پس از خون گیری از بیماران و جداسازی سرم، مقادیر تروپونین I، تری یدوتیرونین (T3) و تیروکسین (T4) اندازه گیری و هر سه گروه دام های مورد مطالعه جدا از هم، بر اساس سطح سرمی تروپونین به دو گروه تروپونین بالا و پایین تر از حد طبیعی تقسیم شدند. میانگین سرمی هورمون های تیروئیدی نیز با سطوح طبیعی در منابع معتبر مقایسه شدند. برخلاف گوسفندان، تفاوت معنی داری بین سطح تروپونین گاوها و بره های بیمار با مقادیر طبیعی مشاهده گردید. به جز، یک افزایش معنی دار در مقدار سرمی T3 گاوهای بیمار، تغییرات سرمی هورمون های تیروئیدی دام های بیمار تحت بررسی قابل توجه نبود. مقدار سرمی هورمون های T3 و T4 بین دو گروه گاوهای با تروپونین بالاتر و پایین تر از حد طبیعی، تفاوت معنی داری نداشتند. در بره های واجد تروپونین بالا، کاهش معنی دار مقادیر سرمی هورمون های تیروئیدی در مقایسه با گروه تروپونین پایین یافت شد. نتایج نشان دهنده ی وجود شواهد سرمی آسیب میوکاردی در گاوها و بره های مبتلا به تب برفکی بود. کاهش هورمون های تیروئیدی در بره های با تروپونین بالا ممکن است ناشی از آسیب غده ی تیروئید در بره های مبتلا باشد. همچنین به نظر می رسد که سطح سرمی هورمون های تیروئیدی ارتباطی با آسیب میوکاردی در گاوهای مبتلا نداشته باشد.

اثرات سمیت سرب حتی در سطوح پایین دارای چندین اختلال مانند ضعف، اختلال در توانایی و رفتار فکری کودکان، فقدان شنوایی و بینایی، کاهش کیفیت اسپرم و باروری در زنان است. از طرفی، درمان توسط گیاهان دارویی مثل جوانه ی گندم که غنی از آنتی اکسیدان هایی مثل ویتامین های E، تیامین، روی، اسیدهای فنولی، آلکیلوریزورسینول ها، اسیدهای آمینوفنول و آمینوبنزوئیک ها می باشد، می تواند مد نظر قرار گیرد. 30 سر موش صحرایی ماده ی بالغ نژاد ویستار (20± 240 گرم) در 6 گروه شامل: کنترل (بدون درمان)، سرب با دوز 10 میلی گرم، عصاره ی هیدروالکلی جوانه ی گندم با دوزهای 100 و 200 میلی گرم، سرب هم زمان با عصاره ی هیدروالکلی جوانه ی گندم با دوزهای 100 و 200 میلی گرم تقسیم شدند. در روز 36، از نمونه ها خون گیری صورت گرفته و خاصیت آنتی اکسیدانی سطح پلاسمایی هورمون های LH و FSH و استروژن مورد ارزیابی قرار گرفت. وزن موش و وزن تخمدان در گروه القای سرب با دوز 10 میلی گرم کاهش یافت، همچنین غلظت استروژن، LH و FSH و خاصیت آنتی اکسیدانی در گروه سرب با مقادیر متفاوتی کاهش داشت و در گروه عصاره ی هیدروالکلی جوانه ی گندم این مقادیر افزایش یافت. عصاره ی هیدروالکلی جوانه ی گندم توانایی جبران ضایعات ناشی از سرب را دارد، که میزان جبران بستگی به دوز تجویزی است.