پژوهشی خون
سال:1399 | دوره:17 | شماره:1 |تعداد مقالات:8

سابقه و هدف: عفونت با ویروس هپاتیتC (HCV)، یکی از عوامل اصلی بیماری مزمن کبدی در سراسر جهان است. HCV یک ویروس انتقال یابنده از طریق خون و در نتیجه تهدیدی جدی برای سلامت عمومی است. تعیین ژنوتیپ های HCV نقش مهمی را در بررسی راه های انتقال عفونت ایفا می نماید. این پژوهش با هدف بررسی وجود تغییر در الگوی ژنوتیپ هایHCV در اهداکنندگان ایرانی انجام پذیرفت. مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی از آذر ماه سال 1394 تا خرداد ماه 1396، 239 اهداکننده از سراسر کشور که دارای نتیجه مثبت در آزمایش تاییدی ویروسHCV بودند، مورد بررسی قرارگرفتند. از روش Semi nested PCR جهت تکثیر قسمتی از ناحیه NS5B ژنوم ویروس استفاده شد. محصول PCR، توالی یابی و ژنوتیپ HCVبا استفاده از نرم افزار(BLAST) Basic Local Alignment Search Tool تعیین شد. با استفاده از رسم درخت فیلوژنتیک، ژنوتیپ ها تایید شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری 13 STATA استفاده شد. یافته ها: از 239 شرکت کننده، در 106 فرد(3/6% ± 35/44%) ژنوتیپ تعیین و تایید شد. در درخت فیلوژنتیک، تمامی توالی های مورد مطالعه، 3 کلاستر جداگانه تشکیل دادند. سه ژنوتیپ 3a، 1a و 1b به ترتیب ژنوتیپ های رایج در اهداکنندگان ایران بودند. نتیجه گیری: به نظر می رسد طی دهه گذشته، اپیدمیولوژی مولکولی عفونت HCV در اهداکنندگان ایران از نظر تنوع ژنوتیپ تغییری نداشته است ولی تغییر در فراوانی ژنوتیپ ها و در نتیجه جابه جایی ژنوتیپ شایع 1a توسط ژنوتیپ 3a رخ داده است.

سابقه و هدف: آنتی ژن های پلاکت انسانی (HPA-1)، ساختارهای پلی مورفیسمی هستند که بر سطح غشا پلاکت قرار گرفته اند و موجب بروز برخی از عوارض تزریق خون همانند مقاومت پلاکتی می شوند که یکی از مهم ترین عوامل ایجاد عارضه و مرگ و میر در بیمارانی است که نیاز به تزریق مکرر واحدهای پلاکتی دارند. آلوایمیونیزاسیون بر ضد HPA-1، مهم ترین عامل بروز این عارضه در قومیت های سفیدپوست است. با توجه به تفاوت فراوانی این آنتی ژن در اقوام گوناگون، در این مقاله به بررسی فراوانی آلل های HPA-1 در قومیت ترکمن پرداخته شد. مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی، از 80 اهداکننده غیر خویشاوند با قومیت ترکمن از پایگاه انتقال خون آق قلا در طی سال 1397، به طور تصادفی نمونه گیری شد. ژنوتیپ آلل های HPA-1 با استفاده از روش مولکولی PCR-SSP تعیین گردید. تحلیل داده ها با آزمون های کای دو و Z انجام شد. یافته ها: در این مطالعه میانگین سنی افراد 7/7 ± 2/38 سال با محدوده سنی 59-18 سال و تمام افراد مذکر بودند. ژنوتیپ 96 درصد افراد به صورت HPA-1a و 4 درصد به صورت هتروزیگوت HPA-1a/b مشاهده شد. آلل HPA-1b/1b به صورت هموزیگوت در هیچ یک از افراد مطالعه مشاهده نشد (فراوانی%). نتیجه گیری: با توجه به فراوانی 96% آلل HPA-1a در اهداکنندگان قوم ترکمن و به دلیل شباهت با فراوانی به دست آمده در اهداکنندگان ایرانی و عدم حضور آلل HPA-1b/1b به صورت هموزیگوت در هیچ از اهداکنندگان، به نظر می رسد احتمالا این آنتی ژن نقشی در ایجاد مقاومت پلاکتی پس از تزریق در قومیت ترکمن نداشته باشد.

سابقه و هدف: با توجه به اهمیت روند انتخاب اهداکننده در سلامت خون، این پژوهش با هدف مقایسه فراوانی مصرف تزریقی مواد مخدر (IDU) در اهداکنندگان خون مبتلا به هپاتیت C در مناطق مختلف ایران انجام پذیرفت. مواد و روش ها: این مطالعه مقطعی-تحلیلی، روی اهداکنندگان آنتی بادی مثبت از سراسر کشور که از آذر 1395 تا خرداد 1396 برای مشاوره به مراکز انتقال خون سراسر کشور برگشته بودند، اجرا شد. استان های کشور در سه منطقه جغرافیایی تقسیم بندی شدند. وجود IDU و ویژگی های زمینه ای در شرکت کنندگان با استفاده از پرسشنامه، در مناطق جغرافیایی مختلف بررسی شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون کای دو، آزمون دقیق فیشر و ANOVA و نرم افزار آماری STATA نسخه 13 استفاده شد. یافته ها: شرکت کنندگان با توجه به تعدد استان ها، حجم نمونه و بر اساس همجواری در سه منطقه جغرافیایی شامل شمال؛ 76 نفر، غرب-جنوب 105 نفر و شرق مرکز 90 نفر با میانگین سنی به ترتیب 27/8 ± 73/37 سال، 80/8 ± 83/38 سال و63/8 ± 86/36 سال و سابقه IDU به ترتیب 37 (68/48%)، 45 (86/42%) و41 (56/45%) فرد تقسیم شدند. تفاوت معناداری بین مناطق مختلف کشور از نظر فراوانی داوطلبان اهداکننده خون IDU مبتلا به هپاتیت C، سن، جنس، وضعیت تحصیلی و وضعیت تاهل، مشاهده نشد. نتیجه گیری: حدود نیمی از داوطلبان اهداکننده خون مبتلا به هپاتیت C، دارای سابقه IDU بودند. فراوانی این عامل در مناطق مختلف مشابه بود. با توجه به این که این اهداکنندگان از سد انتخاب اهداکننده گذشته و خون اهدا نموده بودند و در مرحله غربالگری از چرخه اهدا حذف شدند، انجام پژوهش در خصوص ارتقای کیفیت انتخاب اهداکننده، می تواند سلامت خون را بیشتر تضمین نماید.

سابقه و هدف: در جراحی قلب باز، نیاز به قرار دادن بیمار روی سیستم بای پس می باشد که لازمه آن اضافه کردن مایع برای پرایم و هواگیری سیستم بای پس است. این حجم اولیه موجب رقیق شدن بیش از اندازه خون بیمار و استفاده از فرآورده های خونی می شود. هدف از مطالعه، ارزیابی سودمندی پرایم اتولوگ معکوس برای کاهش مصرف فرآورده های خونی در بیماران بای پس بود. مواد و روش ها: در یک کارآزمایی بالینی آینده نگر و تصادفی، این که پرایم اتولوگ معکوس می تواند رقیق سازی خون را در بای پس قلبی عروقی کاهش داده و مانع انتقال بیش از حد خون آلوژنیک شود، ارزیابی شد. 59 بیمار به طور تصادفی در دو گروه آزمون با پرایم اتولوگ معکوس (28) و کنترل با پرایم معمول (31) در مرکز قلب و عروق شهید رجایی در فاصله سال های 97-1396 بررسی شدند. یافته ها توسط آزمون های کای دو، t و من ویتنی ارزیابی شد. یافته ها: یافته ها نشان داد با قرار گرفتن بیماران در نمونه اول و دوم روی بای پس، انتهای بای پس و آی سی یو، هموگلوبین و هماتوکریت بیماران در گروه آزمون به شکل معناداری بالاتر بود(001/0 ≤ p). تعداد بیمارانی که فرآورده دریافت کردند و تعداد فرآورده های مصرف شده در گروه کنترل در مقایسه با آزمون به صورت معناداری بالاتر بود. مدت زمان تهویه مکانیکی به شکل معناداری کمتر اما اقامت آی سی یو تفاوت معناداری نداشت. نتیجه گیری: از نتایج فوق می توان چنین نتیجه گیری کرد که اجرای روش پرایم اتولوگ معکوس به شکل موثری در حفظ هموگلوبین و هماتوکریت بیماران در دامنه قابل قبول تاثیر داشته و باعث کاهش استفاده از فرآورده های خونی در بیماران تحت بای پس می شود.

سابقه و هدف: پس از سیستم ABO، آنتی ژن های اصلی سیستم گروه خونی Rh D)، C، c، E، (e، ایمونوژن ترین آنتی ژن ها می باشند. روش سرولوژی با توجه به وجود گلبول های قرمز اهداکننده در گردش خون بیمار، قادر به تشخیص دقیق آنتی ژن های گروه های خونی در بیماران با تزریق خون مداوم نیست اما روش های مولکولی می توانند با بررسی DNA با صحت بالایی این آنتی ژن ها را تعیین کند. مواد و روش ها: در یک مطالعه مقطعی توصیفی، نمونه های خون محیطی 200 بیمار مبتلا به تالاسمی دارای آلوآنتی بادی شامل81 (5/40%) بیمار مذکر و 119 (5/59%) بیمار مونث با میانگین سنی 9/10 ± 30 سال (رنج سنی 65-4 سال) در درمانگاه تالاسمی تهران در سال های 1397-1396 جمع آوری گردید و تعیین فنوتیپ آنتی ژن های C، c، E، e انجام شد. PCR-SSP برای تمامی نمونه ها انجام گرفت و در موارد ناهمخوانی بین نتایج ژنوتیپ و سرولوژی، نتایج به روش تعیین توالی DNA تایید شدند. یافته ها: در این مطالعه بیشترین فراوانی آلوآنتی بادی ها در سیستم Rh مربوط به Anti-E (44 بیمار، 22%) و Anti-D (20 بیمار، 10%) و فراوانی آلل ها به روش ژنوتیپ به صورت 142 نفر(71%) C، 145 نفر (5/72%) c، 46 نفر (23%) E و 196 نفر(98%) e بوده است. در این مطالعه، 38 مورد ناسازگاری بین نتایج سرولوژی و ژنوتیپ مشاهده شد. این ناسازگاری ها 5/7% (14) در RHC، 6% (11) در RHc، 5/9% (17) در RHE و 5/1% (3) در RHe دیده شد. نتیجه گیری: تعیین ژنوتیپ گروه های خونی می تواند به عنوان روش مکمل با رفع مشکلات روش سرولوژی، کمک شایانی به تعیین دقیق آنتی ژن های گروه خونی بکند.

سابقه و هدف: مادران کودکان مبتلا به تالاسمی ماژور، به عنوان مراقبین اصلی، در امر مراقبت با مشکلات مربوط به درمان و مسائل ناشی از مراقبت مواجه می شوند که به دنبال پیامدهای بیماری بوده و اغلب منجر به رفتارهای تطابقی نامناسب می شود. لذا این مطالعه با هدف ارتباط فشار مراقبتی با رفتارهای تطابقی مادران کودکان مبتلا به تالاسمی ماژور انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی، 70 نفر از مادران دارای کودک مبتلا به تالاسمی ماژور مراجعه کننده به کلینیک تالاسمی بیمارستان حضرت علی اصغر(ع) زاهدان، در سال 1395 مورد بررسی قرار گرفتند. داده ها با استفاده از فرم اطلاعات فردی، "سیاهه تطابق سلامت برای والدین" و پرسشنامه فشار مراقبتی جمع آوری شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و آزمون تحلیلی ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه تحت نرم افزار 22 SPSS صورت گرفت. یافته ها: میانگین نمره فشار مراقبتی مادران 84/12 ± 92/56 و میانگین نمره رفتارهای تطابقی 84/19 ± 07/57 بود. نمره فشار مراقبتی با نمره کل رفتارهای تطابقی و حیطه های آن ارتباط معکوس معنادار(001/0p<، 41/0-r=) و با تحصیلات مادر ارتباط مستقیم و معناداری داشت(05/0 p=، 26/0 r=). نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که دو مولفه رفتارهای تطابقی و تحصیلات مادر، قادرند 18% از تغییرات فشار مراقبتی مادران را پیش بینی کنند. نتیجه گیری: بر اساس یافته های مطالعه، مداخلات آموزشی حمایتی برای بهبود رفتارهای تطابقی مادران مناسب هستند و ارزشیابی مستمر آن در برنامه مراقبتی این کودکان پیشنهاد می شود.

سابقه و هدف: از آن جا که فرآورده خونی از زمان اهدای خون تا تزریق به بیمار باید در شرایط خاصی باشد، باید مراقبت های ضروری بر روی آن انجام شده و نظارت های مشخصی بر روی فرآورده های خونی محقق گردد. لذا باید کادر درمانی، از مهارت خاصی بهره مند باشند که در حقوق ایران و فقه امامیه دارای اهمیت فراوانی هست. هدف از این تحقیق، اثبات الزام وجود خبرویت در کارکنان انتقال خون بود. مواد و روش ها: روش تحقیق در پژوهش حاضر، توصیفی-تحلیلی بوده و مبتنی بر تحلیل کتابخانه ای مقررات قانونی و بیان فقهاست. لذا به علت کیفی بودن، نمونه گیری مشخصی ندارد. یافته ها: در فقه امامیه باید به سه قاعده اشاره نمود که عبارتند از تحذیر (ارایه اخطارهای لازم به کادر درمانی و انتقال آموزش به بیماران دریافت کننده خون)، وجوب دفع ضرر محتمل (لزوم ارایه آموزش برای کاهش ضررهای احتمالی ناشی از جهل کادر طب انتقال خون) و نیز قاعده وجوب اعلام الجاهل فیما یعطی (باید به کادر درمانی در مورد خون هایی که در اختیار ایشان است، آموزش و آگاهی لازم ارایه گردد). نتیجه گیری: مبانی مربوط به حق مصرف کننده بر خبرویت عبارتند از: لزوم جذب اشخاص آموزش دیده در مرکز مراقبت از خون، لزوم بهره مندی از نیروهای آموزش دیده در بخش تضمین کیفیت، ایجاد برنامه ارایه خدمات آموزشی عام برای تمامی کادر انتقال خون، لزوم ارایه آموزش به کمیته انتقال خون مرکز درمانی، تعهد پزشک ارشد به ارایه آموزش که این موارد را می توان از اساسی ترین مبانی حقوقی موجود در باب حق بر خبرویت کارکنان طب انتقال خون دانست.

سابقه و هدف: با توجه به تقاضای غیر قابل پیش بینی خون و نیاز مبرم بیماران به خون در شرایط اضطراری، مدیریت مصرف این منبع حیات بخش و استفاده صحیح از آن ضرورت پیدا می کند. این مقاله با هدف بررسی وضعیت مدیریت مصرف کیسه های خون در اعمال جراحی الکتیو در بیمارستان های کشور انجام شد. مواد و روش ها: در این مقاله مروری، وضعیت مدیریت مصرف وکیسه های خون در اتاق عمل های بیمارستان های ایران بین سال های 1384 تا 1397 شمسی مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور 30 مورد از مهم ترین پژوهش های مشاهده ای و مداخله ای صورت گرفته در پایگاه های اطلاعاتی معتبر مثل pubmed و Scopus ارزیابی شد. یافته ها: نتایج مرور و بررسی مطالعه ها نشان داد که رزرو بیش از حد واحدهای خون به دلیل عدم وجود دستورالعمل استاندارد برای درخواست و ذخیره سازی خون، عدم بازگرداندن بسته های خون و سهل انگاری کارکنان بانک خون و اتاق عمل در جهت بررسی تاریخ انقضای بسته های خون و یا بازگرداندن خارج از موعد بسته های خون، از جمله عمده ترین دلایل اتلاف خون می باشد. هم چنین اجرای برخی مداخلات مهم، به کاهش نرخ اتلاف محصولات خون و بهبود نرخ شاخص های استاندارد انتقال خون از جمله ratio C/T، TI و TP، کمک می کند. نتیجه گیری: تشکیل یک کمیته اخلاقی مرتبط با اصول مدیریت عرضه خون، در سطح بیمارستانی و ملی و اجرای دستورالعمل های استاندارد انتقال خون و هم چنین ایجاد برنامه های آموزشی برای پزشکان و پرستاران، به روند بهینه سازی مصرف خون کمک خواهد کرد.