پژوهش های انتظامی - اجتماعی زنان و خانواده
سال:1398 | دوره:7 | شماره:1 (پیاپی 12) |تعداد مقالات:7

زمینه و هدف: حریم خصوصی زنان در نظام حقوقی و اخلاقی اسلام و آموزه های قرآن کریم از جایگاه ویژه ای برخوردار است. در این تحقیق موضوع صیانت از حریم زنان را در آیه های قرآن کریم مورد بررسی قرار گرفت. دو پرسش اصلی پیرامون مؤلفه ها و مدل صیانت از حریم زنان در چارچوب آموزه های قرآن کریم مطرح شد. روش: با توجه به ماهیت موضوع رویکرد کیفی برای انجام تحقیق به کار رفت. به منظور شناسایی آموزه های قرآنی صیانت از حریم زنان وتفسیر داده های متنی، از روش تحلیل مضمون استفاده شد. در بررسی ادبیات تحقیق کتاب های تفسیری شیعه و اهل سنت و مقاله های داخلی و خارجیِ مرتبط مورد مطالعه قرار گرفت. نرم افزارهای قرآنی به عنوان منبع داده، و نرم افزار مکس. کیو. دی. ای برای کدگذاری و تجزیه و تحلیل داده ها به کار رفت. یافته ها: بر اساس آموزه های قرآنی مؤلفه های صیانت از حریم زنان دارای دو بُعد درونی وبیرونی است. بُعد درونی شامل معیارهایی است که بایستی از سوی ایشان مورد توجه قرار گیرد، که مهمترینِ آن ها عفاف وحجاب است. ابعاد بیرونی شامل رعایت حقوق مادی، حقوق همسری، پرده پوشی نسبت به لغزش های زنان و معاشرت نیکو با ایشان است. تاکید بر اجر و مغفرت برای زنان صالح، از دیگر آموزه های مهمِ قرآنی است. نتیجه گیری: در قرآن کریم همواره بر لزوم رعایت حریم زنان در عرصه های مختلف فردی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی تاکید شده است؛ این موضوع نشان دهنده ی اهمیت رعایت حریم زنان برای سلامت جامعه در ابعاد مختلف است. عمل به آموزه های قرآنی درباره ی صیانت از حریم زنان و تکریم جایگاه ایشان، سلامت جامعه را در پی دارد.

زمینه و هدف: بی تفاوتی اجتماعی از مهمترین عواملی است که بر نظم و انتظام اجتماعی جوامع اثرگذار است. بی توجهی و بی اعتنایی افراد به واقعیت های اجتماعی منجر به افزایش وقوع جرم خواهد شد. برخورد منفعلانه افراد نه تنها از وقوع جرم جلوگیری نمی کند، بلکه فرایند ارتکاب آن را نیز تسهیل می نماید. هدف پژوهش، ارائه تبیین جامعه شناختی از علل بی تفاوتی به عنوان یک مسأله اجتماعی است. روش: پژوهش با لحاظ روش کمّی و پیمایشی انجام است. جامعه آماری، زنان بالای 18 سال شهر ملارد است. حجم نمونه آن ها 384 نفر است. نمونه ها با روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده تعیین شدند. یافته ها: بر اساس نتایج آزمون همبستگی پیرسون، یافته های پژوهش نشان می دهد که میان متغیرهای فردگرایی، عدم اثربخشی، و بی اعتمادی با بی تفاوتی اجتماعی رابطه معنی داری وجود دارد. نتایج: نتایج رگرسیون چند متغیره نشان داد که در زمینه بی تفاوتی، نوع دوستانه 35 درصد از تغییرات متغیر وابسته با متغیرهای مستقل قابل تبیین است و بی تفاوتی نوع دوستانه بیشترین تأثیر را از متغیر فردگرایی با ضریب بتای 388/0 می پذیرد.

زمینه و هدف: قاچاق یکی از جرایم سازمان یافته درسطح جهان است. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر اشراف اطلاعاتی ناجا در پیشگیری از قاچاق زنان و دختران در سال های 1392 تا 1397، انجام شده است. روش: روش تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ شیوه اجرا پیمایشی است. ابزار سنجش پرسشنامه محقق ساخته است. جامعه آماری تحقیق، نخبگان، کارشناسان علوم سیاسی و جامعه شناسی، مسئولان، مدیران و کارمندانی است که با که با موضوع قاچاق زنان آشنایی دارند. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران، 254 تعیین شد. متغیر وابسته تحقیق، میزان قاچاق زنان و دختران است که سعی شده اثرات متغیرهای مستقل اشراف اطلاعاتی ناجا بر آن مورد سنجش قرار گیرد. یافته ها: بیش از نیمی از پاسخگویان (5/53 درصد) معتقدند که میزان تأثیر کنترل تردد زنان و دختران بدون خانواده بر میزان قاچاق زنان و دختران زیاد است. نتایج: میزان کنترل تردد زنان و دختران بدون خانواده قوی ترین پیش بینی کننده میزان قاچاق زنان و دختران است. تأثیر مستقیم منفی رصد و کنترل تردد زنان مطلقه کثیرالمسافرت بر میزان قاچاق زنان و دختران در مرتبه دوم قرار دارد. متغیر میزان گسترش شبکه منابع و مخبرین با دارا بودن ضعیف ترین ضریب حاکی از تأثیر مستقیم منفی این متغیر در میزان قاچاق زنان و دختران است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی پیامدهای منفی استفاده آسیب زا از اینترنت و شبکه های اجتماعی مجازی در بین همسران و شناسایی استراتژی های مواجهه با آن انجام شده است. روش: رویکرد روش شناسی به کار رفته در این پژوهش، پدیدارشناسی است. اطلاعات از طریق مصاحبه فردی، عمیق و نیمه ساختارمند با سی نفر جمع آوری و ضبط شد. داده ها به روش کدگذاری داده های کیفی تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: پیامدهای منفی استفاده نادرست از اینترنت و شبکه های اجتماعی مجازی بر روابط زوجین عبارتند از، دگرگون شدن نظام ارزشی فرد؛ تغییر سطح توقعات و انتظارات همسران؛ دوری گزینی و انزوا از یکدیگر؛ ایجاد بی اعتمادی؛ انزوا و دوری از محیط های واقعی. همچنین مهمترین استراتژی های زنان و مردان مشارکت کننده در مواجهه با پیامدهای منفی استفاده از اینترنت بر روابط آن ها عبارتند از: تلاش برای بازسازی اعتماد متقابل؛ کنترل و مدیریت استفاده از فضای مجازی؛ تمرکز بیشتر بر نیازهای عاطفی و جنسی یکدیگر؛ بهره گیری از خدمات مشاوره ای؛ شرکت در کلاس های آموزشی. نتایج: بروز پیامدهای استفاده غیراصولی و نادرست از شبکه های اجتماعی مجازی در بین زوجین می تواند زمینه ساز نوع جدیدی از آسیب های اجتماعی در سطح جامعه باشد. بنابراین آموزش استفاده درست از اینترنت و شبکه های اجتماعی از طریق آموزش و فرهنگ سازی به عنوان بخشی از مهارت های زندگی در شرایط کنونی اجتناب ناپذیر است.

زمینه و هدف: هویت دینی یکی از ابعاد مهم هویت اجتماعی به شمار می رود و نشان دهنده احساس تعلق و تعهد به دین و جامعه دینی است. سبک زندگی طرز مشخص یا متمایز زندگی کردن گروهی از مردم است. نظامی است که از تأثیر فرهنگ (ارزش ها، منابع، نمادها و قوانین) بر زندگی افراد شکل می گیرد. هدف این پژوهش بررسی جامعه شناختی تاثیر هویت دینی بر سبک زندگی زنان و دختران 15-29ساله شهرکرمان است. روش: روش پژوهش توصیفی-پیمایشی است. با داده ها استفاده از پرسشنامه گردآوری شد؛ حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران به تعداد 305 نفر تعیین و به روش نمونه گیری خوشه ای افراد نمونه انتخاب شدند. از آزمون های آماری توصیفی و تحلیل همبستگی و رگرسیون برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. یافته ها: از میان شاخص های سبک زندگی، اوقات فراغت با ضریب بتا 1/0 بیشترین تاثیر را بر هویت دینی دارد. شاخص های الگوی خرید لباس، روابط بین شخصی، مصرف فرهنگی هنری، مدیریت بدن، و الگوی تغذیه به ترتیب میزان تاثیر بر سبک زندگی در رتبه های بعدی جای دارند. نتایج: از برآیند یافته های پژوهش می توان نتیجه گیری کرد که پاسداشت هویت دینی و رواج سبک زندگی اسلامی در میان زنان و دختران شهرکرمان نیازمند بازنگری در شیوه های آموزش شهروندان در سطوح مختلف و همچنین ایجاد تحول در ابعاد مختلف الگوی مصرف فرهنگی است.

زمینه و هدف: به رغم پیشرفت قابل ملاحظه حقوق زنان در نظام حقوقی بین المللی، آنان کماکان در معرض جرم هایی هستند که سبب نقض و حتی سلب حقوق بنیادین آن ها می شود. قاچاق زنان یکی از این نمونه های آشکار اینگونه جرم ها است، که با توجه به ماهیت پیچیده و وصف سازمان یافتگی آن، مورد توجه مجامع و کنوانسیون های بین المللی قرار گرفته است. روش: پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی به مطالعه اسناد بین المللی مرتبط با قاچاق زنان در سطح بین المللی می پردازد. یافته ها: در سال های اخیر توجه به حقوق زنان در گفتمان بین المللی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است، به گونه ای که اسناد و کنوانسیون ها و کنفرانس های بین المللی متعدد، تدابیری را در حوزه جرم انگاری، حمایت کیفری از بزه دیدگان و پیشگیری از بزه دیدگی زنان صورت داده اند. در تمامی این اسناد قاچاق زنان به عنوان تهدیدی علیه نظم جهانی شناخته شده است. نتیجه گیری: به نظر می رسد حقوق بین الملل از ظرفیت های قابل توجهی برای مقابله با قاچاق زنان، حمایت از بزه دیدگان و پیشگیری از این جرم برخوردار است که البته نیازمند تکامل و پیشرفت است. در این راستا، پروتکل الحاق به کنوانسیون پالرمو پیشرفت های قابل ملاحظه ای را در تامین اهداف کشورها برای مبارزه موثر با قاچاق زنان به وجود آورده است. همچنین، استفاده از قابلیت های دیوان کیفری بین المللی برای رسیدگی به برخی اقسام قاچاق زنان می تواند شیوه کارایی برای مقابله با این بزهکاری سازمان یافته باشد.

زمینه و هدف: احساس امنیت یکی از اساسی ترین نیازهای انسان است، که پیوند تنگاتنگی با توسعه و ابعاد مختلف رفاه اجتماعی دارد. بدحجابی از عواملی است که می تواند احساس امنیت زنان به عنوان نیمی از جمعیت را آسیب پذیر سازد. هدف این پژوهش بررسی تاثیر بدحجابی و تبرّج (خودنمایی/جلوه گری) بر احساس امنیت فردی زنان و دختران بالای 15 سال شهر تهران است. روش: پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا کمّی و پیمایشی است. جامعه آماری شامل زنان و دختران بالای 15سال شهر تهران به تعداد 899 630 3 نفر است. با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه600 نفر تعیین و نمونه ها در چند مرحله انتخاب شدند. پرسشنامه محقق ساخته به عنوان ابزار جمع آوری داده به کار رفت. داده ها با استفاده از روش های آماری توصیفی و استنباطی و مدل سازی معادلات ساختاری تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: بدحجابی با ضریب مسیر استاندارد 414/0و تبرّج با ضریب مسیر استاندارد 372/0 بر ایجاد احساس ناامنی فردی تاثیر معناداری دارد. بررسی تاثیر متغیر مستقل بر ابعاد متغیر وابسته نشان داد که تبرّج و بدحجابی بر احساس ناامنی فردی در ابعاد فکری، جانی، عاطفی و مالی تاثیر دارد. نتیجه گیری: افزایش بدحجابی و تبرّج موجب کاهش احساس امنیت فردی زنان می شود. بنابراین انتظار می رود نهادهای مسئول در زمینه آموزش و فرهنگ در کشور و همچنین رسانه ملی تعمیق ارزش های عفاف و حجاب بر اساس موازین دینی و شرعی، با برنامه های موثرتر و واقع بینانه تر، در کانون توجه قرار دهند.