تحقیقات آفات گیاهی
سال:1398 | دوره:9 | شماره:1 |تعداد مقالات:7

پروانه برگخوار چغندرقند Spodoptera exigua Hü bner (Lep.: Noctuidae) یکی از آفات مهم چغندرقند (Beta vulgaris L. ) می باشد، با توجه به مشکلات ناشی از مصرف سموم شیمیایی علیه این آفت، استفاده از حشره کش های زیست پایه در برنامه مدیریت تلفیقی آن قابل توصیه می باشد. لذا در این تحقیق، تاثیر باکتری Bacillus thuringiensis subsp. kurstaki، ویروس SeNPV، اسپینوزاد و امامکتین روی لاروهای سن سوم پروانه برگخوار چغندرقند در شرایط آزمایشگاهی و صحرایی مورد بررسی قرارگرفت. در شرایط آزمایشگاهی، شاخص LC50 به وسیله تجزیه پروبیت حاصل از تاثیر غلظت های مختلف باکتری، ویروس، اسپینوزاد و امامکتین بعد از 24، 48 و 72 ساعت و همچنین ارزیابی تاثیر هر ترکیب در شرایط صحرایی با استفاده از روش هندرسون-تیلتون و آنالیز GLM-U بعد از 1، 3، 7، 14 و 21 روز محاسبه شد. نتایج تجزیه پروبیت حاصل از غلظت های مختلف باکتری، اسپینوزاد و امامکتین بعد از 24، 48 و 72 ساعت به ترتیب (52/3588، 25/1، 89/1)، (87/1954، 95/0، 33/1) و (25/1843، 78/0، 20/1) میلی گرم در لیتر و برای ویروس (105×34/5، 105× 31/4 و105× 14/4) OBs/lm به دست آمد. در بررسی تاثیر تیمارهای باکتری، ویروس، اسپینوزاد و امامکتین در شرایط صحرایی بعد از 21 روز بیشترین و کمترین تلفات به ترتیب مربوط به تیمار امامکتین(33/61) و ویروس)00/32%( گزارش شد. در ارزیابی خسارت، بیشترین خسارت مربوط به تیمار ویروس بعد از شاهد و کمترین در تیمار امامکتین و سپس اسپینوزاد مشاهده شد. بر اساس زیست سنجی آزمایشگاهی و صحرایی سموم اسپینوزاد و امامکتین، موثرترین ترکیبات در کنترل این آفت و ویروس و باکتری در مدیریت تلفیقی قابل توصیه می باشند.

تنوع زیستی نقش مهمی در پایداری سیستم های کشاورزی دارد. هدف این پژوهش ارزیابی تنوع زیستی چند راستهی مهم از بندپایان در الگوهای مختلف کشت گلرنگ و نخود بود. تیمارهای آزمایشی شامل کشت خالص گلرنگ و نخود، سری های جایگزینی 4: 4، 2: 2، 1: 1، 3: 1 و 1: 3 و سریهای افزایشی 20% و 40% نخود هرکدام در دو آرایش بینابین (I) و اطراف (II) ردیف های گلرنگ بودند. این پژوهش در شرایط مزرعه در دانشگاه کردستان طی سال زراعی 95-1394 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که الگوهای مختلف کشت اثر معنیداری بر تنوع زیستی راسته های بندپایان بر اساس شاخص های شانن-واینر و سیمپسون داشتند و حشرات بیشترین تعداد نمونهها (93%) را به خود اختصاص دادند. در مقایسه ی سری های مختلف کشت مخلوط، بیشترین و کمترین میزان تنوع زیستی به ترتیب به تیمارهای 1: 3 و I20% تعلق داشت. به طور کلی تنوع زیستی راسته های بندپایان در بیشتر نسبت های کشت مخلوط در مقایسه با کشت خالص گلرنگ بالاتر بود، بنابراین انتخاب یک سیستم کشت مناسب می تواند عامل مؤثری در تعیین وضعیت جمعیت و تنوع زیستی بندپایان باشد.

مگس میوه زیتون، Bactrocera oleae(Rossi)، از مهم ترین آفات زیتون است و روش های مختلفی از جمله استفاده از جلب کننده های غذایی برای شکار مگس های بالغ زیتون وجود دارد. هدف از اجرای این تحقیق، بررسی کارایی فرآورده تهیه شده از پسماند آبزیان با نام تجاری آمینو هیرکان® در مقایسه با سایر انواع جلب کننده ها می باشد. آزمایش با 5 تیمار و 4 تکرار در استان های گیلان و قزوین در سال های 1393 و 1394 انجام شد. تیمارها شامل 1-تله مکفیل با پروتئین هیدرولیزات وارداتی (شرکت اگریسنس) با غلظت 3 درصد، 2-بطری پلاستیکی حاوی پروتئین هیدرولیزات وارداتی (شرکت اگریسنس) با غلظت 3 درصد، 3-تله مکفیل با پروتئین آمینو هیرکان® با غلظت 4 درصد، 4-بطری پلاستیکی با پروتئین آمینو هیرکان® با غلظت 4 درصد و 5-تله کارت زرد چسبنده به همراه فرومون جنسی مگس میوه زیتون بود. آمار برداری به صورت هفتگی انجام شد و نتایج این بررسی ها نشان داد که میانگین جلب حشرات نر در استان گیلان در تله مکفیل آمینو هیرکان® با میانگین 73/0± 55/6 به همراه تله کارت زرد چسبنده با فرومون جنسی 14/0± 76/6 تفاوت معنی داری ندارند، در حالی که تله کارت زرد چسبنده با فرومون جنسی با میانگین 37/1± 47/6 در استان قزوین دارای بیشترین جلب حشرات نر بود. جلب حشرات ماده در استان های گیلان و قزوین با تله مکفیل حاوی آمینو هیرکان® به ترتیب با میانگین 93/5 08/1 ± و 37/0 ± 45/4 دارای بیشترین جلب بودند. بر اساس نتایج حاضر، فراورده پسماند جانوران دریایی (آمینو هیرکان) می تواند ترکیب مناسبی برای جلب و پایش جمعیت مگس میوه زیتون باشد.

شته مومی کلم Brevicoryne brassicae (L. )یکی از مهم ترین آفات کلم در ایران است. حشره کش های شیمیایی به عنوان ابزار کلیدی کنترل این آفت مورد توجه هستند. بیشترین بحث در ارتباط با کاربرد حشره کش های شیمیایی برای کنترل شته مومی کلم، آلودگی کلم با بقایای مواد شیمیایی و توسعه مقاومت این آفت به ترکیبات شیمیایی است. در تحقیق حاضر سمیت اسپیروتترامات، اسپیرومسیفن، تیامتوکسام+ لامبدا سای هالوترین و آزادیراختین روی حشرات کامل و پوره-های شته مومی کلم با روش های تماسی، سیستمیک و تماسی-سیستمیک سموم مورد آزمون قرار گرفت. استفاده از روش های مختلف برای بررسی احتمال وجود اختلاف در کشندگی حشره کش ها صورت گرفت. نتایج نشان داد تیامتوکسام + لامبداسای هالوترین در روش تماسی روی حشرات کامل شته مومی کلمنسبت به حشره کش های دیگر کارایی بالاتری داشته و در روش سیستمیک روی حشرات کامل نسبت به اسپیروتترامات کارایی بالاتری داشت. اسپیرومسیفن روی حشرات کامل در روش تماسی-سیستمیک نسبت به سه ترکیب دیگر کشندگی کمتری داشت. تیامتوکسام+ لامبداسای هالوترین در روش تماسی روی پوره های این آفت نسبت به اسپیرومسیفن کارایی بالاتری داشته و در روش سیستمیک روی پوره های شته مومی کلم نسبت به اسپیروتترامات و آزادیراختین تاثیر بالاتری داشته و در روش تماسی-سیتمیک روی پوره ها نسبت به اسپیرومسیفن و آزادیراختین کارایی بالاتری داشت. نتایج نشان داد که حشره کش تیامتوکسام+ لامبدا-سای هالوترین برای حشرات کامل و پوره های شته مومی کلم از سمیت بالاتری برخوردار بود. لذا این ترکیب در برنامه های کنترل تلفیقی این آفت قابل توصیه است.

گیاهان گلدار با تأمین شهد باعث جلب و نگهداری دشمنان طبیعی و افزایش طول عمر و باروری آن ها می شوند. در این پژوهش تأثیر کاشت پنج گیاه گلدار شامل بومادران البرزی (Achillea millefolium subsp. elbursensis)، آویشن (Thymus daenensis)، پونه (Mentha pulegium)، بابونه (Matricaria chamomilla) و رازیانه (Foeniculum vulgare) در باغ های انار همراه رهاسازی زنبور تریکوگراما، روی میزان پارازیتیسم تخم کرم گلوگاه انار و درصد خسارت انار بررسی شد. همچنین جلب کننده ترین این گیاهان برای زنبور پارازیتویید Trichogramma brassicae تعیین شد. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 8 تیمار و 4 تکرار در دو سال متوالی (1390-1388) در اصفهان انجام شد. نتایج نشان داد که بین تیمارها از نظر درصد پارازیتیسم تخم کرم گلوگاه انار، درصد خسارت انار و میزان جلب زنبورها به گیاهان تفاوت معنی داری وجود داشت. مقایسه میانگین ها مشخص کرد تیمار رازیانه دارای بیشترین (72/6%) و تیمار شاهد منفی (بدون پوشش گیاهی و بدون رهاسازی شفیره های کرم گلوگاه انار) دارای کمترین (12/2%) درصد پارازیتیسم تخم کرم گلوگاه انار بود. همچنین تیمار شاهد مثبت (بدون پوشش گیاهی همراه با رهاسازی شفیره های کرم گلوگاه انار) دارای بیشترین (11/33%) و تیمار رازیانه دارای کمترین (92/24%) درصد خسارت انار بود. در بین گیاهان گلدار، گیاه رازیانه با بیشترین درصد پارازیتیسم تخم بید غلات (19/11%) جلب کننده ترین گیاه برای زنبورهای تریکوگراما بود. به منظور تقویت عوامل کنترل بیولوژیک پیشنهاد می شود کاشت گیاهان گلدار در برنامه مدیریت تلفیقی آفت کرم گلوگاه انار در نظر گرفته شود.

سامانه اطلاعات جغرافیایی یک سامانه رایانه ای برای ذخیره، پردازش و نمایش داده های زمین مرجع می باشد که برای کمک به تصمیمات، در مدیریت موضعی محصول به کار می رود. در این مطالعه، فنآوری سامانه اطلاعات جغرافیایی به عنوان یک راهکار سریع و آسان برای پایش آفت زنجرک خرما (Ommatissus lybicus de Bergevin، مورد استفاده قرار گرفت. هدف از انجام این پژوهش، تهیه نقشه رقومی پراکنش و تراکم آفت زنجرک خرما، تعیین نقاط طغیان و سمت و سوی گسترش آلودگی و تعیین سطح باغ های آلوده به آفت زنجرک، در منطقه بم و بروات بود. به این منظور باغ های منطقه بم و بروات به کمک گوگل ارت، شبکه بندی شده، از هر سلول یک باغ و در مجموع در 41 باغ، تراکم آفت زنجرک به دو روش شمارش آفت و شمارش قطرات عسلک اندازه گیری شد. سپس داده ها به سامانه اطلاعات جغرافیایی وارد شده و نقشه های پراکنش و تراکم آفت زنجرک تولید و بررسی شدند. نتایج نشان داد که در بیشتر باغ هایی که تراکم آفت در آن ها اندازه گیری شده است، میزان خسارت در گستره متوسط و زیاد می باشد. در بیش از 69 درصد از باغ ها، تراکم زنجرک متوسط، زیاد و خیلی زیاد بوده و باید در طرح های به باغی و اصلاح، مانند کاهش تراکم درختان، هرس و مدیریت تلفیقی قرار گیرند. شدت آلودگی به آفت زنجرک در باغ های کرانه های شمال شرقی و جنوب شرقی و به طورکلی شرق و جنوب منطقه بسیار بالاتر از شمال غربی منطقه است، بنابراین تمرکز کنترل آفت باید در این مناطق یعنی 58 درجه و 22 دقیقه طول شرقی و 29 درجه و 7 دقیقه عرض شمالی تا 58 درجه و 29 دقیقه طول شرقی و 29 درجه و 2 دقیقه عرض شمالی باشد. نقشه ارتفاعی منطقه مورد مطالعه نشان داد از جنوبِ نخلستان های بروات تا شمالِ نخلستان های بم، به فاصله 5/21 کیلومتر، ارتفاع از سطح دریا از 975 متر به 1190 متر افزایش یافته و با افزایش ارتفاع، از شدت تراکم آفت نیز کاسته شده است. مساحت کل نخلستان های منطقه بم و بروات، به کمک تصویر ماهواره ی سنتینل 2 و به شیوه طبقه بندی کنترل شده 3647 هکتار و سطح نخلستان هایی که در آن ها تراکم زنجرک متوسط تا خیلی زیاد بود، 2533 هکتار برآورد شد.

کنه تارتن دولکه ای، Tetranychus urticae Koch، از جمله مهم ترین آفات گیاهی است که تکیه بیش از حد به سموم شیمیایی به منظور کنترل آن، عوارض جبران ناپذیر زیادی به دنبال داشته است. استفاده از دشمنان طبیعی روش مناسبی جهت کاهش تأثیر نامطلوب روش های قبلی تلقی می شود. در پژوهش حاضر، غلظت کشنده LC50 (107 × 3/1 اسپور/میلی لیتر) از جدایه MZ قارچ بیمارگر Beauveria bassiana (Bals. ) Vuill. روی رفتارهای شکارگری انتخابی و غیرانتخابی، ترجیح تغذیه ای و سویچینگ کنه شکارگر Phytoseiulus persimilis Athias-Henriot با تغذیه از مراحل مختلف رشدی کنه تارتن دولکه ای (تخم، لارو، پروتونمف، دئوتونمف، بالغ نر و ماده) در شرایط آزمایشگاهی مورد مطالعه قرار گرفت. در آزمون شکارگری غیرانتخابی و در غیاب بیمارگر B. bassiana، بیش ترین میزان تغذیه از مرحله تخم طعمه مشاهده شد (57/0 ± 22/15 تخم). با حضور قارچ بیمارگر، بیش ترین میزان تغذیه روی لاروهای کنه تارتن دولکه ای ثبت شد (64/0 ± 90/4 لارو). در آزمون شکارگری انتخابی و در نبود بیمارگر، بیش ترین میزان تغذیه از مرحله تخم مشاهده شد (56/0 ± 75/14 تخم). در شرایط حضور بیمارگر نیز بیش ترین میزان تغذیه از لاروهای طعمه ثبت شد (53/0 ± 90/9 لارو). بیش ترین مقدار محاسبه شده شاخص بتای منلی در شرایط عدم حضور قارچ بیمارگر B. bassianaروی مرحله تخم (03/0 ± 89/0) و پس از تیمار مراحل مختلف رشدی طعمه با استفاده از بیمارگر مورد مطالعه، روی مرحله لاروی مشاهده شد (05/0 ± 61/0). رفتار سویچینگ در کنه شکارگر P. persimilis در هر دو شرایط حضور و عدم حضور قارچ بیمارگر مشاهده نشد. نتایج حاصل از پژوهش حاضر مؤید آن است که در استفاده هم زمان دو عامل بیولوژیک باید توجه بیش تری به ارزیابی برهمکنش میان آن ها معطوف شود.